Η Ελλάδα σε έναν πόλεμο σύγκρουσης συμφερόντων

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου *

Χθες, ενώ έβλεπα ένα ρεπορτάζ από την Γερμανία για την ελληνική κρίση, συνειδητοποίησα πόσο μακριά νυχτωμένος είναι ο μέσος Γερμανός πολίτης στο ζήτημα. Τόσο όσο και ο Έλληνας! Το αποτέλεσμα είναι να γεννώνται παρεξηγήσεις, που αναπαράγουν βλακώδη στερεότυπα και χυδαίες προκαταλήψεις, με τα ΜΜΕ να εμπλέκονται άμεσα στο παιχνίδι, διαδραματίζοντας τελικά έναν απατηλό ρόλο διαύλων αποπολιτικοποίησης των οικονομικών σχέσεων.

Όλοι πλέον αναζητούν το ιδανικό μέτρο φτωχοποίησης των Ελλήνων που θα μπορούσε να ανακουφίσει την ευρωζώνη, ενώ παράλληλα θα επανέντασσε την χώρα στις κανονικές ροές της χρηματαγοράς, δίχως να προκαλέσει εσωτερική εξέγερση. Όλοι βλέπουν την Ελλάδα σαν απειλή για την ευημερία τους, ενώ οι Έλληνες βλέπουμε την ΕΕ να θέτει σε άμεσο κίνδυνο την δική μας.

Έτσι διαμορφώνεται υπογείως και νομιμοποιείται κοινωνικά από όλες τις πλευρές μια μορφή διαλεκτικής της απειλής, που βασίζεται στην αντίληψη μιας διαχειριστικής λειτουργίας και όχι δομικής συμπεριφοράς της οικονομίας. Ενώ, δηλαδή, το πρόβλημα με την Ελλάδα, είναι ένα δομικό πρόβλημα της ευρωζώνης, που αντανακλά τις προβληματικές σχέσεις συσσώρευσης (σχέσεις εκμετάλλευσης) και ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων και επιμέρους εθνικών οικονομικών μοντέλων, αντιμετωπίζεται ως ζήτημα διαχειριστικού χαρακτήρα που αφορά αποκλειστικά στην Ελλάδα. «Τακτοποιείστε τον προϋπολογισμό σας. Βάλτε τάξη στο σπίτι σας, ώστε να παράγει πλεόνασμα», λένε ή πιο προχωρημένοι στη Γερμανία, αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ. «Κόψτε το κεφάλι σας και να πάτε να πνιγείτε, έτσι όπως τα καταφέρατε. Αρκετά μας επιβαρύνατε», λένε οι πλέον «ευέξαπτοι», αγανακτισμένοι πολίτες της ίδιας περιοχής. Και μέσα σε αυτό το κλίμα η κυβέρνηση κουνάει συγκαταβατικά το κεφάλι της και ο γλυκύτατος πρωθυπουργός μας εκλιπαρεί για  χρήμα και συμπάθεια, μετά την διεθνή εξομολογητική εκστρατεία στην οποία επιδόθηκε για να πείσει ότι τα απολωλότα πρόβατα της Ευρώπης, είναι αποφασισμένα να αλλάξουν υπό την ηγεσία του και να …ματώσουν από το αυτομαστίγωμα! Θλιβερές καταστάσεις, που αναπαράγουν την χυδαία αντίληψη των οικονομικών σχέσεων και στρεβλώνουν απολύτως την πολιτικότητά τους, ζημιώνοντας αφάνταστα και τα συμφέροντα της χώρας μας και την συνειδητοποίηση της πραγματικότητας, γενικότερα.

Φίλοι, προσπαθήστε να καταλάβετε ότι όλα τούτα είναι σαχλαμάρες και πως η ουσία είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σύγκρουση συμφερόντων με την Γερμανία και τις μεταβιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ. Αυτή η λανθάνουσα σύγκρουση, η οποία έλαβε τον χαρακτήρα της προστριβής, που παρακολουθείτε να υποβόσκει πάνω από ένα και πλέον χρόνο, προκλήθηκε όμως από εξωγενείς φαινομενικά παράγοντες, όπως έχω επανειλημμένως εξηγήσει: το χρηματοπιστωτικό λόμπυ σε συνεργασία με την αμερικανική διοίκηση. Οι παράγοντες αυτοί δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να ενεργοποιήσουν το συγκρουσιακό αίτιο στην ευρωζώνη, μέσω της Ελλάδας, χρησιμοποιώντας τον πρωθυπουργό ως τον «άνθρωπό τους στην Αθήνα» και το καθεστώς ως φορέα των δικών τους συγκυριακών συμφερόντων, στην επιχείρηση οικονομικής και διεθνοπολιτικής συμμόρφωσης της Γερμανίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Γιώργος Παπανδρέου είναι «προδότης» και άλλα παρόμοια. Είναι θύμα, το οποίο όμως με τραγική επιπολαιότητα κατέστησε την χώρα αναλώσιμο πιόνι σε μια σκακιέρα διεθνούς πολιτικής, αντί να κάνει ότι μπορούσε για να μην  πέσει σε αυτή την παγίδα. Και μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα στην αρχή, ενώ τώρα πολύ λίγα και μάλλον επικίνδυνα σε κάθε περίπτωση για τα συμφέροντα της χώρας.

Ασφαλώς, το σημερινό πρόβλημα της Ελλάδας ξεκινά από την επιλογή σύνδεσής της με την ΟΝΕ και δραματοποιείται με την ένταξή της στην ευρωζώνη. Το τελευταίο ήταν ζωτικό σφάλμα με οικονομικούς όρους, ενώ τώρα αποδεικνύεται λάθος με πολιτικούς όρους. Η χώρα δεν μπορούσε να αναπτυχθεί μέσα στην περιοχή του ισχυρού ευρώ, εκτός εάν υπήρχε σχεδιασμένη αναπτυξιακή ώθηση κυρίως από την Γερμανία, για καμιά εικοσαετία, με παράλληλη ορθολογικοποίηση και τεχνολογικό όπως και θεσμικό εκσυγχρονισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Να το πω κάπως απλοϊκά, αλλά παραστατικά: η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπούσε μόνον στο βαθμό που μεσοπρόθεσμα μετατρεπόταν σε μια γερμανική περιοχή της ΕΕ. Δεν λέω προτεκτοράτο, διότι δεν λειτουργεί έτσι η γερμανική πολιτική, αλλά ζώνη άσκησης γερμανικής οικονομικής πολιτικής και επικυριαρχίας σαν να επρόκειτο για κρατίδιο της γερμανικής Ομοσπονδίας. Αυτό – που δεν θα μου άρεσε καθόλου να γίνει έτσι -προϋπέθετε εντούτοις μια πληθώρα οικονομικοπολιτικών παρεμβάσεων στη χώρα μας και κυρίως αναπτυξιακή ευθύνη από την πλευρά των Γερμανών. Οι γερμανικές κυβερνήσεις όμως λειτούργησαν καιροσκοπικά και ανεύθυνα, ευθυγραμμιζόμενες ως προς αυτό με τις Ελληνικές, σε ένα πλαίσιο διεθνούς πατρωνίας όπου η πολιτική είναι μπίζνες.

Η Γερμανία εντάσσοντας την Ελλάδα στην ευρωζώνη, αναλάμβανε μια τρομερή ευθύνη, καθώς γνώριζε πολύ καλά περί τίνος επρόκειτο. Ήξεραν τα πάντα, αλλά τα σκέπασαν με ένα «πέπλο άγνοιας» και το… έριξαν στο «λάδωμα» και στις «αρπαχτές», ενισχύοντας απλώς το πελατειακό καθεστώς στη χώρα μας και υπονομεύοντας την οικονομική προοπτική. Η ευθύνη ασφαλώς ως προς αυτό βαρύνει τις ελληνικές κυβερνήσεις και τον δικομματισμό, αλλά σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι δίκαιο να επισημάνουμε την γερμανική αθλιότητα ή αν προτιμάτε την στρατηγική αστοχία. Οι Γερμανοί σήμερα παριστάνουν ότι αγνοούν τις τεράστιες ευθύνες τους στο σύγχρονο ελληνικό δράμα και μιλούν για «αλληλεγγύη». Δεν πρόκειται όμως περί αυτού. Η αλήθεια είναι ότι συνεργάστηκαν με ένα διεφθαρμένο καθεστώς στην Ελλάδα, για να ενισχύσουν συγκυριακά την πολιτική τους ισχύ στην Ευρώπη και να κάνουν ανετότερα μπίζνες οι επιχειρήσεις τους, αγνοώντας τις συνέπειες για την ελληνική κοινωνία και τη χώρα, αλλά και για αυτούς τους ίδιους μακροχρονίως. Τραγικές συνέπειες για τους Έλληνες και ίσως εξίσου σοβαρές για τους Γερμανούς σε λίγα ή περισσότερα χρόνια! 

Τα οικονομικά δεν είναι «κινέζικα». Η Ελλάδα για να αναπτυχθεί σήμερα γρήγορα και να παρουσιάσει σταθερό πλεόνασμα, εκτινάσσοντας την ανταγωνιστικότητά της, χρειάζεται, πέραν των δημοσιονομικών διευθετήσεων και των παραγωγικών επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα, μια ευέλικτη νομισματική πολιτική, ένα σημαντικά μικρότερο χρέος προς εξυπηρέτηση και ένα πιο αδύναμο ευρώ. Αυτό όμως, κατά ένα μέρος τουλάχιστον, δεν συμφέρει  την Γερμανία, ούτε την αναπτυγμένη Ευρώπη, που κινείται στον διεθνή ανταγωνισμό στη βάση αντιπληθωριστικών πολιτικών, καθώς θα επέφερε την οικονομική εξασθένηση αυτών των χωρών. Τούτο θα οδηγούσε αναπόδραστα την Γερμανία να κάνει στροφή 180^ο στην οικονομική της πολιτική, εγκαταλείποντας την δημοσιονομική της λιτότητα και τονώνοντας την εσωτερική της αγορά. Πράγμα που επιζητεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ, η Fed και η χρηματοπιστωτική ελίτ. Έτσι προκύπτει ουσιαστική σύγκρουση συμφερόντων Ελλάδας-Γερμανίας, η οποία (σύγκρουση) αντικατοπτρίζει και τα συμφέροντα βασικών ανταγωνιστών της Γερμανίας στο πλαίσιο της άσκησης διεθνούς πολιτικής. 

Να το πω ωμά: αφού η Γερμανία λειτούργησε επιπόλαια και καιροσκοπικά ως προς την Ελλάδα την τελευταία δεκαπενταετία, τώρα απειλείται να δει τον εαυτό της  να εκτροχιάζεται στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού, εξαιτίας της πιστωτικής κρίσης της Ελλάδας που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου όχι μόνον στην ευρωζώνη, αλλά γενικότερα στο διεθνές σύστημα.  Η χρηματοπιστωτική ελίτ, δεν χρησιμοποίησε απλώς την κυβέρνηση και ιδίως τον πρωθυπουργό στο παιχνίδι εξασθένησης της Γερμανίας, αλλά πλέον επιχειρεί να επιβάλει μια μορφή αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους της χώρας μας, που θα εξυπηρετεί αυτούς και όχι τους Γερμανούς. Εδώ αρχίζει μια νέα τριβή, που όσο καθυστερεί να καταλήξει σε ένα νέο stalemate, θα ζημιώνει, πέραν του ταλαίπωρου ελληνικού λαού, και τους μικρούς και μεσαίους επενδυτές ελληνικών ομολόγων.

Η αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους, λοιπόν, δεν είναι μια απλή υπόθεση, καθώς θα σηματοδοτήσει τις προοπτικές της χώρας όχι μόνον σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε πολιτικό. Πρόκειται για μια καθαρά πολιτική πράξη που θα πραγματοποιηθεί με οικονομικά μέσα, μεταβάλλοντας σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό τα θεσμικά δεδομένα στην ΕΕ και την ισορροπία ισχύος στην ήπειρό μας. Το επισημαίνω για να ξεκαθαρίσω πολιτικά το ζήτημα και να ευαισθητοποιήσω όσους συμπολίτες μας επιθυμούν να αντικρίζουν τα συμβάντα δίχως τα παραμορφωτικά γυαλιά λογής-λογής προπαγανδιστών.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε σύγκρουση συμφερόντων με την Γερμανία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε κοινά συμφέροντα με τις ΗΠΑ ή ο λαός με τους τραπεζίτες! Το αντίθετο μάλλον συμβαίνει. Άρα, το ζήτημα της «αναδιάρθρωσης», «αναδιάταξης», «άρνησης ενός μέρους του χρέους» και όπως αλλιώς επιθυμεί κανείς να ορίσει και να εννοήσει την ανάγκη άμεσης ανακούφισης από τα χρεωστικά βάρη, θα πρέπει να αποτελέσει στοιχείο του δημόσιου πολιτικού διαλόγου στην πατρίδα μας, δίχως ταμπού και μικροκομματικά καμώματα. Είναι βασικό στοιχείο προσδιορισμού του εθνικού συμφέροντος στη συγκυρία, το οποίο δεν μπορεί να ρυθμιστεί απολιτικά και δίχως ιδεολογική και εθνική προσέγγιση. Η Ελλάδα δεν μπορεί να σύρεται άλλο από κερδοσκόπους και τις σκοπιμότητες άμυνας των Γερμανών ή επίθεσης των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη συγκυρία.

Επιτέλους ας συγκρουστούμε στο εσωτερικό για την χάραξη εθνικής στρατηγικής, που συμπεριλαμβάνει ασφαλώς την οικονομία, αλλά  δεν είναι μόνον οικονομία. Ήρθε η ευλογημένη ώρα να μιλήσουμε ανοιχτά για τους όρους της αυτοκυβέρνησής μας και της σχετικής έστω ανεξαρτησίας μας. Ο υπογράφων το κείμενο αυτό έχει καταθέσει ήδη την άποψή του, την οποία δεν θα διστάσει να επαναλάβει ολοκληρωμένα και σε ένα επόμενο σημείωμα. Ήρθε η ώρα να το πράξουν όλοι ευθαρσώς, με στρατηγικούς όμως όρους και όχι με ιδεολογικά υπερβατική ρητορεία. Όχι τσάμπα μαγκιές αυτήν τη φορά. Δεν έχουμε άλλωστε πλέον τέτοια πολυτέλεια …

* διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία