Γέννημα-θρέμμα μιας κοινωνίας που επιβραβεύει τους πλιατσικολόγους, και κυβερνάται από αυτούς

Τα επεισόδια στο Λονδίνο ήταν κοινωνική εξέγερση

* Darcus Howe: Ο Κάμερον και οι κυβερνήτες δεν γνωρίζουν επειδή δεν θέλουν να γνωρίζουν.

Μέσα σε αυτό το κλίμα και με τα ΜΜΕ να λειτουργούν σαν μηχανή προπαγάνδας, απολύτως ευθυγραμμισμένα με τον συντηρητικό λόγο (με φωτεινές εξαιρέσεις, όπως ο "Guardian"), λίγοι είναι αυτοί που τολμούν να πουν δημόσια τα αυτονόητα, ότι δηλαδή δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζεται μια ολόκληρη γενιά ως εγκληματίες ή ότι η διασπορά και η γεωγραφική κατανομή των επεισοδίων που συγκλόνισαν τη χώρα συγκλίνουν στην ερμηνεία του ως κοινωνικού γεγονότος απόλυτης προτεραιότητας και όχι ως αστυνομικού συμβάντος.

Ο πιο προβεβλημένος από αυτούς είναι σίγουρα ο Darcus Howe, δημοσιογράφος του Channel 4 και του New Statesman, συγγραφέας και ακτιβιστής με πλούσια δράση στους Μαύρους Πάνθηρες και τα κινήματα για τα δικαιώματα των Μαύρων στη Μεγάλη Βρετανία ήδη από τη δεκαετία του '70.

Δίνοντας συνέντευξη την περασμένη βδομάδα στο δελτίο ειδήσεων του BBC απέναντι σε μια καταφανώς επιθετική τηλεπαρουσιάστρια, υπερασπίστηκε τα παιδιά των εργατικών οικισμών και μίλησε για κοινωνική εξέγερση. Στην ερώτηση αν έχει ο ίδιος συμμετάσχει σε ταραχές και επεισόδια και αν τα επικροτεί (τακτική γνωστή και σε εμάς άλλωστε από τον Δεκέμβρη του 2008), χωρίς να χάσει την ψυχραιμία του, ανταπάντησε πως έχει συμμετάσχει σε συγκεντρώσεις που κατέληξαν σε συγκρούσεις και πως θα περίμενε περισσότερο σεβασμό από το κρατικό κανάλι, ενώ δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει πως τα γεγονότα έρχονταν σε ευθεία ιστορική συνέχεια ανάλογων περιστατικών διακρίσεων κατά της κοινότητας των μαύρων στη Βρετανία κατά τις δεκαετίες του '80 και του '90.

Το BBC έκοψε τον Howe στον αέρα πριν προλάβει να ολοκληρώσει, όμως στο youtube το στιγμιότυπο έγινε ανάρπαστο καταγράφοντας μέχρι αυτή την ώρα περίπου 3.000.000 προβολές. Τον συνάντησα στο Νότιο Λονδίνο, στο σπίτι του που βρίσκεται ανάμεσα στα προάστια των Brixton και Croydon, περιοχές που κατοικούνται στην πλειοψηφία τους από μαύρους και μετανάστες και πρωταγωνίστησαν στα επεισόδια των τελευταίων ημερών.

Θα πρέπει μάλλον να αποδώσω σε ειρωνεία της τύχης το ότι, τη στιγμή ακριβώς που ξεκινήσαμε να συζητάμε, δέχτηκε τηλεφώνημα από τη Φιόνα Μπρους, παρουσιάστρια του BBC, η οποία και προκάλεσε το επεισόδιο που με έφερνε εκεί, προκειμένου να ζητήσει συγγνώμη, συντετριμμένη, για τη συμπεριφορά της. Ο ψηλός, ηλικιωμένος αλλά ρωμαλέος Howe γύρισε και με κοίταξε με νόημα. «Με έχουν πάρει όλοι από το BBC. Το θέμα δεν είναι να ζητάνε από εμένα συγγνώμη, αλλά να καταλαβαίνουν τι γίνεται στην κοινωνία. Δεν γνωρίζουν και δεν καταλαβαίνουν».


* Αυτό βέβαια είναι τραγικό να το ισχυρίζεται κανείς για δημοσιογράφους και μάλιστα σε μια εποχή κρίσης της δημοσιογραφίας.

Το ξέρω. Είμαι δημοσιογράφος τριάντα χρόνια και πιστεύω ότι η κρίση του Τύπου θα βαθύνει. Βρες μου έστω ένα άρθρο τα τελευταία χρόνια που να μην ακολουθεί την ατζέντα όπως τη διαμορφώνουν οι πολιτικοί, αλλά να καταλαβαίνει τι γίνεται στην κοινωνία. Μας παραξενεύει μετά που οι νέοι που ήταν στους δρόμους ή που δεν διαβάζουν εφημερίδες;

* Τι συνέβη αυτές τις μέρες στο Λονδίνο, κατά τη γνώμη σας; Η αστυνομία και η κυβέρνηση μιλούν για κουλτούρα εγκληματικότητας οργανωμένων συμμοριών. Αν οι νέοι δεν είναι ενημερωμένοι, τότε μήπως πράγματι μιλάμε για εγκληματικά στοιχεία αναμεμειγμένα με μια επιπόλαιη συμπεριφορά;

Το ότι δεν διαβάζουν εφημερίδες δεν σημαίνει ότι δεν είναι ενημερωμένοι. Έχουν τα δικά τους κανάλια, κυρίως μέσα από το διαδίκτυο και δικές τους πολύπλοκες κοινωνικές δομές. Ξέρουν πολύ καλά ότι ο κόσμος εξεγείρεται σε όλη την Ευρώπη και με τον τρόπο τους το έφεραν αυτό και στη Βρετανία. Η κυβέρνηση είναι κάτι μεγαλοαστοί η μεσοαστοί από το Κέμπριτζ και την Οξφόρδη, που δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει να ζεις σε εργατική περιοχή, να είσαι μαύρος και άνεργος με κρατικά επιδόματα. Και παρουσιάζονται σήμερα έκπληκτοι. Πώς να μην είναι, όντας τόσο αποκομμένοι;

Δανείζονται από τα παιδιά μας τη μουσική και την κουλτούρα τους και την καταναλώνουν σε κλειστά κλαμπ με ακριβά ποτά και κοκαΐνες, αλλά δεν έχουν ιδέα για εμάς. Οι ταξικές και φυλετικές προκαταλήψεις είναι βαθιά ριζωμένες στην άρχουσα τάξη της Βρετανίας.

Όλα τα στοιχεία της κοινωνικής έκρηξης, ήταν παρόντα: φτώχεια, ανεργία, διακρίσεις της αστυνομίας και συστηματική κακομεταχείριση των νεαρών μαύρων, έλλειψη προοπτικών με τις περικοπές στην Παιδεία. Το μείγμα ήταν εκρηκτικό. Έλειπε μόνο η σπίθα, η οποία ήρθε με τον θάνατο του Μαρκ Ντάγκαν επιβεβαιώνοντας το ρητό ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Υπάρχει μεγάλη Ιστορία αστυνομικής καταπίεσης και εξίσου μεγάλη Ιστορία αντίστασης σε αυτήν. Ο Κάμερον και οι κυβερνήτες δεν γνωρίζουν επειδή δεν θέλουν να γνωρίζουν.

* "Σαν φάρσα" συμπληρώνει το ρητό. Εδώ όμως φαίνεται πως επαναλαμβάνεται με φοβερή ακρίβεια.

Το 1985 η αστυνομία σταμάτησε έναν μαύρο γιατί η ημερομηνία της άδειας οδήγησής του δεν ήταν σωστή. Τον πήγαν σπίτι και εκεί σκότωσαν τη μητέρα του. Ξέσπασαν παρόμοιες ταραχές τότε σε όλη την περιοχή.

Για να σας φέρω πιο κοντά, μόλις τον Μάιο που μας πέρασε ένας νεαρός μαύρος στο Brixton βρέθηκε σκοτωμένος πέφτοντας από τον πέμπτο όροφο ενός κτηρίου. Η αστυνομία είπε πως πρόκειται για αυτοκτονία, τα στοιχεία όμως δεν συνηγορούν σε αυτή την εκδοχή.

Κατά πάσα πιθανότητα αυτό το παιδί, ο Ντάγκαν, μεγάλωσε ακούγοντας τους γονείς του και τους φίλους τους να του λένε αυτές τις ιστορίες. Η προφορική παράδοση είναι ζωντανή σε αυτές τις κοινότητες και ο Ντάγκαν ήξερε πολύ καλά ποια είναι η θέση του στην κοινωνία. Στο Τρίνινταντ, από όπου κατάγομαι, λέμε ότι το να παρατηρείς και να καταλαβαίνεις κάποιον είναι τέχνη.

Όταν βλέπω τη φωτογραφία αυτού του παιδιού που κοιτάζει τον φακό ευθεία, καταλαβαίνω πως ήταν σκληρό και έξυπνο παιδί. Αυτά τα παιδιά υφίστανται τη διάκριση της αστυνομίας και το ξέρω γιατί το βλέπω με τον εγγονό μου. Στην αρχή, όταν ήταν γύρω στα δεκαπέντε, κάνανε πλάκα, ήταν μαγκιά να σε έχουν ψάξει οι μπάτσοι και παίζανε μεταξύ τους λέγοντας «ναι, κι εμένα με ψάξανε». Τώρα πια στα δεκαοχτώ τον ενοχλεί - το βλέπει πια πολιτικά.

Παλιότερα για να σε ψάξουν έπρεπε να έχουν σοβαρές υποψίες. Τώρα, με τον αντιτρομοκρατικό νόμο, σταματάνε όποιον θέλουν και κάνουν ό,τι θέλουν. Την ημέρα που σκοτώθηκε ο Ντάγκαν στο Τότεναμ, τον σταμάτησαν ξανά για έλεγχο. Όταν η οικογένεια του θύματος πήγε στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής να ζητήσει εξηγήσεις, ο τοπικός διοικητής δεν γνώριζε τίποτα, γιατί αυτοί οι έλεγχοι γίνονται από ειδικές μονάδες που δεν έχουν καμιά επαφή με την κοινότητα.

Για τέσσερις ώρες δεν εμφανίστηκε κανείς να τους μιλήσει, κάτι που συνιστά μέγιστη ασέβεια. Άλλοι αστυνομικοί τις ίδιες ημέρες σταματούσαν νεαρούς μαύρους και μετανάστες και τους προειδοποιούσαν να μην κατέβουν στις καρναβαλικές εκδηλώσεις που θα πραγματοποιούνταν σε μια γειτονιά λίγο πιο κάτω. Με ποιο δικαίωμα; Ο σεβασμός είναι σοβαρό θέμα σε αυτές τις περιοχές.

* Θα πρέπει να επιμείνω στο ερώτημα της εξέγερσης. Αν ήταν εξέγερση και τι σας κάνει να το πιστεύετε αυτό. Δεν υπήρξαν αιτήματα, ούτε καν συγκεκριμένοι στόχοι. Μόνο ένα πλιάτσικο χωρίς τέλος.

Ήταν το μέγεθος, η έκταση και η ένταση του φαινομένου. Και ήταν και το ότι γνωρίζω από πού έρχονται και πώς ζουν αυτά τα παιδιά. Τα εργοστάσια είτε κλείνουν είτε προσλαμβάνουν μετανάστες με πολύ χαμηλά ημερομίσθια. Οι οικογένειες αυτών των παιδιών συνήθως είναι διαλυμένες γιατί και οι γονείς είναι άνεργοι - όταν υπάρχουν και αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Δεν ακούγεται πιο έξω, αλλά στη Βρετανία σήμερα υπάρχει πολλή φτώχεια. Τους κλείσανε τώρα τα κέντρα νεότητας στα οποία μαζεύονταν και αύξησαν τα δίδακτρα ώστε να είναι βέβαιο πια ότι κανείς από αυτούς δεν θα πάει ποτέ στο πανεπιστήμιο.

Ξέρετε, όταν εγώ τελείωσα τις σπουδές μου στα Νομικά -ήμουν από τους λίγους μαύρους που είχαν σπουδάσει- η μόνη δουλειά που μπορούσα να βρω τα πρώτα χρόνια ήταν... ταχυδρόμος. Αλλά και σήμερα ακόμα, που τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, πόσοι νεαροί μαύροι πιστεύετε ότι σπουδάζουν και δη στα καλά πανεπιστήμια, αυτά της ελίτ; Ελάχιστοι και σε πολλές περιπτώσεις κανένας.

Έπειτα δείτε τη λίστα με τα κλοπιμαία που δημοσίευσαν οι εφημερίδες. Ξέρετε ποιο είναι το πρώτο αντικείμενο; Αθλητικά παπούτσια. Λένε ότι αυτό δείχνει απληστία. Λοιπόν όχι, σας λέω ότι πολλά από αυτά τα παιδιά δεν έχουν ούτε καν τα χρήματα να αγοράσουν αυτά τα παπούτσια που φοράνε οι συνομήλικοί τους που έχουν κάποια χρήματα. Και σας λέω ότι υπάρχουν οικογένειες στη Βρετανία που ζουν με επιδόματα της πρόνοιας και τρώνε μια φορά την ημέρα και έπειτα η μητέρα κλειδώνει το ψυγείο. Αλλά πώς να το ξέρουν αυτό οι δημοσιογράφοι;

* Μια τελευταία ερώτηση αφορά την πληθυσμιακή σύνθεση των εξεγερμένων. Είναι ένα θέμα της μαύρης κοινότητας ή όχι μόνο; Εγώ στον δρόμο είδα μικρές ομάδες.

Βεβαίως, δεν κάνει διαφορά: μαύροι, λευκοί η Ασιάτες, όλοι φτωχοί είναι. Παρατηρήστε και κάτι άλλο όμως, ότι η πληθυσμιακή σύνθεση των φτωχών περιοχών του Λονδίνου αφορά στην πλειοψηφία τους μαύρους κατοίκους. Σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει και το 90%. Αυτά τα γεγονότα ανέκοψαν προς ώρας τον εθνικιστικό και τον αντιμεταναστευτικό λόγο, που είναι ενδημικός στη βρετανική κοινωνία, αλλά φοβάμαι μόνο για λίγο. 

Εδώ και το βίντεο με τη συνέντευξη στο ΒΒC που κόπηκε στον αέρα, με ελληνικούς υπότιτλους:

Η πλήρη απουσία μιας οργανωμένης αριστεράς κάνει την εξέγερση τυφλή, μειοψηφική, και χωρίς όραμα θα αποτύχει. Ωστόσο, ας δούμε τι έχουν να μας πουν μερικοί εξ αυτών, όπως τουλάχιστον τα (μισο)λένε στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Εδώ ένα άρθρο του "Βήματος":

Ο 19χρονος «Λούις Τζέιμς»- τουλάχιστον αυτό το όνομα δήλωσε στους βρετανούς δημοσιογράφους-, ένας λευκός Βρετανός που συμμετείχε στις άγριες λεηλασίες στο Λονδίνο, δείχνει ένα πουλόβερ των 200 στερλινών που «βούτηξε» από ένα κατάστημα στο Κάμντεν Τάουν, μια καλή περιοχή στα βόρεια της πόλης. «Ηρθα εδώ,σπάω βιτρίνες και κλέβω για να πάρω πίσω όσα μου έχουν ήδη κλέψει» λέει. Και εξηγεί: «Κανείς δεν μου έδωσε ποτέ μια ευκαιρία. Μισώ το σύστημά τους και όλους αυτούς που μου δίνουν ψίχουλα για να μπορώ να τρώω κάτι και να βλέπω τηλεόραση όλη μέρα ».

Ο Λούις Τζέιμς είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας «χαμένης γενιάς» που μεγαλώνει στις υποβαθμισμένες εργατικές κατοικίες των προαστίων, όπου ένα εκατομμύριο νεαροί ηλικίας 16-24 ετών είναι άνεργοι. Εισπράττει επίδομα ανεργίας 87 ευρώ κάθε δύο εβδομάδες, αν και λέει ότι έχει σταματήσει να ψάχνει για δουλειά. Σταμάτησε να πηγαίνει στο σχολείο στα 10 του και έμαθε τελικά να διαβάζει μόνος του, πριν από τρία χρόνια. Η μητέρα του, ταμίας σε σουπερμάρκετ, τα βγάζει πέρα μετά βίας για να ταΐσει τον Λούις και τα μικρότερα αδέλφια του. Πολλά βράδια κοιμούνται νηστικοί. Ο πατέρας του, που ήταν ναρκομανής, έχει πεθάνει. «Θα συνεχίσω να σπάω και να κλέβω κάθε βράδυ, ώσπου να με πιάσουν. Αλλά να δεις που δεν θα μου κάνουν τίποτε» λέει στον ρεπόρτερ του ΒΒC ένας μαύρος νεαρός από το Μάντσεστερ. Κρατάει στην αγκαλιά του ένα στερεοφωνικό και δεν βιάζεται καθόλου να φύγει από το λεηλατημένο μαγαζί με τα ηλεκτρονικά. Μοιάζει να απολαμβάνει το πλιάτσικο. Το πιο εντυπωσιακό; Δεν έκανε τον κόπο να κρύψει το πρόσωπό του.
...
Μια γυναίκα, λευκή και λίγο μεγαλύτερη σε ηλικία, γύρω στα 30, μίλησε στην κάμερα φορτωμένη με πλαστικές σακούλες γεμάτες κλεμμένα ρούχα. «Παίρνω μόνη μου την επιστροφή από την Εφορία» είπε κοιτάζοντας κατάματα τον φακό.
...
«Δεν έχουν προοπτικές,καριέρα ή περιουσία, δεν ανήκουν σε “εμάς”.Ζουν στο περιθώριο,εξοργισμένοι, απογοητευμένοι, ικανοί και πρόθυμοι να εκδικηθούν για ό,τι πιστεύουν πως στερούνται» λέει ο δρ Τόμσον. 

«Αυτές οι ταραχές δείχνουν πριν απ΄ όλα τη φτώχεια και την οργή ενός πληθυσμού που αισθάνεται αποκλεισμένος. Είναι λογικό να ρωτήσουμε γιατί συμβαίνουν σήμερα όλα αυτά και δεν συνέβησαν, ας πούμε, πριν από πέντε χρόνια. Ισως επειδή η ανεργία στους νέους έχει φτάσει στο 20% και η ανισότητα σε πλούτο και εισοδήματα έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο στη Βρετανία» καταλήγει.

Η 29χρονη«Τζάκι»ζει στις εργατικές πολυκατοικίες του Χάκνι και δεν ανήκει στο στερεότυπο των «hoodies» (σ.σ.: των νεαρών με τις κουκούλες) που είναι οι συνήθεις ύποπτοι για τα επεισόδια.Ωστόσο η καρδιά της χτυπάει για όσους λεηλατούν.

«Δεν ήταν μόνο παιδιά εκεί,δεν ήταν μόνο μαύροι. Ηταν και λευκοί,και ασιάτες,και Τζαμαϊκανοί,άνθρωποι όλων των ηλικιών,εργαζόμενοι και άνεργοι που δεν αντέχουν άλλο να ζουν έτσι.Μας τα έκοψαν όλα,μισθούς,συντάξεις,επιδόματα.Νόμιζαν ότι δεν θα αντιδράσουμε; Είναι μια επανάσταση. Αν ξαναγίνουν ταραχές,θα πάρω μαζί την κόρη μου και θα ξαναπάω»είπε σε βρετανούς ρεπόρτερ.

Ενας 22χρονος από την Καραϊβική,ο«Λ.», γέλασε όταν άκουσε από την τηλεόραση έκκληση των Αρχών προς τους γονείς να κρατήσουν τα παιδιά μέσα στο σπίτι. «Μα,κάποιοι γονείς ήταν ήδη εκεί, στις ταραχές!Αν δεν έχεις ζήσει στο γκέτο,δεν μπορείς να καταλάβεις. Χθες ήμουν στο μετρό, ντυμένος με τα ρούχα της δουλειάς.Ο διπλανός μου έλεγε ότι πρέπει να τους συλλάβουν όλους αυτούς που κάνουν τα επεισόδια και να τους κλείσουν μέσα για πάντα.Δεν θα μπορούσε να το μαντέψει ποτέ:ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς»λέει.  

πηγή