Η ανίχνευση των μαθησιακών ιδιαιτεροτήτων ενός παιδιού έχει τεράστια σημασία. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του μαθησιακού προβλήματος βοηθάει στην επιτυχή αποκατάσταση και στην αποφυγή των ψυχολογικών προβλημάτων που προκαλεί η καθημερινή αποτυχία και απόρριψη που εισπράττουν αυτά τα παιδιά στο σχολείο και στο σπίτι.
Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε την ωρίμανση του παιδιού, δηλαδή την κατάσταση στην οποία το παιδί έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να μπορέσει να αποκτήσει μια νέα γνώση ή δεξιότητα. Η ομαλή μετάβαση και ένταξη του παιδιού στην Α΄ Δημοτικού.
Η σχολική ετοιμότητα διακρίνεται
Στη γνωστική ( την ικανότητα να μαθαίνει το παιδί συγκεκριμένες δεξιότητες και γνώσεις) και
Στην κοινωνική (την ικανότητα να λειτουργήσει κοινωνικά στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές δραστηριότητες με τους άλλους).
Αυτές οι δύο πλευρές της σχολικής ετοιμότητας δεν είναι πάντα ανεπτυγμένες σε πλήρη αρμονία. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να είναι έτοιμο γνωστικά ή γλωσσικά, αλλά μπορεί να είναι ανώριμο κοινωνικά ή το αντίστροφο. Οπότε η σχολική ετοιμότητα είναι ένα σύνολο ικανοτήτων που μπορεί να χαρακτηριστεί ως : σχεδόν κάτω του μέσου όρου, κατά μέσο όρο, και άνω του μέσου όρου σε σχέση με την πλειονότητα των παιδιών που βρίσκονται στην ίδια ηλικία.
Ποιος είναι έτοιμος για ποιον και πότε;
Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να μάθουν τις διαφορετικές δεξιότητες με διαφορετικούς ρυθμούς. Θα ήταν άτοπο να κρίνουμε τη σχολική ετοιμότητα με βάση ένα τυποποιημένο σύνολο δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Παρόλο που το σχολείο είναι λογικό να αναμένει ότι τα παιδιά που εισέρχονται από το νηπιαγωγείο είναι ενεργοί και πρόθυμοι μαθητές, δεν είναι λογικό να αναμένεται ότι όλα τα εξάχρονα έχουν το ίδιο επίπεδο προετοιμασίας για την έγκαιρη ανάγνωση, τα μαθηματικά ή τις κοινωνικές δεξιότητες. Η υποχρέωση του σχολείου είναι να διδάξει τα παιδιά στο επίπεδο το οποίο βρίσκονται και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Η υποχρέωση του παιδιού είναι να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του σχολείου κατά την είσοδο του.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που είναι έτοιμα για το σχολείο;
Για να αποφασισθεί εάν ένα παιδί είναι «έτοιμο για το σχολείο», όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Παρακάτω αναφέρονται μερικές από τις βασικές δεξιότητες που θα πρέπει ένα παιδί να έχει αναπτύξει κατά την είσοδο του στο δημοτικό σχολείο.
• Να είναι σε θέση να ακολουθήσει δομημένες καθημερινές δραστηριότητες
• Να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται (ντύσιμο, τουαλέτα)
• Να είναι ικανό να προσέχει αυτά που λέει κάποιος άλλος (διατήρηση προσοχής)
• Να είναι σε θέση να συνεργαστεί με τα άλλα παιδιά
• Να είναι σε θέση να ακολουθεί απλούς κανόνες
• Να έχει αναπτύξει βασικές γνωστικές δεξιότητες (χρώματα, σχήματα)
• Να είναι σε θέση να γράψει ή να αντιγράψει το όνομά του
• Να είναι σε θέση να συνδέει ήχους με συλλαβές και γράμματα (φωνολογικές δεξιότητες)
• Να κινείται με σιγουριά και με αυξανόμενο έλεγχο και συντονισμό
Επίσης για την έγκαιρη διάγνωση μαθησιακών προβλημάτων, οι ακόλουθεςενδείξεις μπορούν να βοηθήσουν να εντοπίστουν τα παιδιά που θα αντιμετωπίσουν μαθησιακές δυσκολίες στη μαθητική τους ζωή:
• Όταν μιλάνε, κάνουν αναγραμματισμούς (πχ λένε Παθαναϊκός αντί για Παναθηναϊκός).
• Μπερδεύουν λέξεις που μοιάζουν ηχητικά (πχ γεμίσει/γεννήσει).
• Έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο και κάνουν γραμματικά και συντακτικά λάθη.
• Δυσκολεύονται να αποστηθίσουν τραγουδάκια.
• Αδυνατούν να διηγηθούν κάτι που τους συνέβη ή να αφηγηθούν μια ιστορία παραθέτοντας τα γεγονότα στη σωστή χρονική αλληλουχία. Οι προτάσεις τους δεν είναι ολοκληρωμένες νοηματικά.
• Δυσκολεύονται να ονομάσουν αντικείμενα που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον τους με αποτέλεσμα να κάνουν παύσεις ψάχνοντας να βρουν τη σωστή λέξη καθώς μιλάνε, ή να καταφεύγουν σε χειρονομίες προκειμένου να επικοινωνήσουν με το συνομιλητή τους.
• Δυσκολεύονται ενδεχομένως να σχεδιάσουν ορισμένα σχήματα (πχ ρόμβος).
• Δεν ξέρουν να γράψουν το όνομά τους ή το γράφουν λάθος.
• Συγχέουν γράμματα που μοιάζουν οπτικά (πχ φ/θ, γ/χ).
• Ξεχνούν τις οδηγίες που δίνει η δασκάλα σχετικά με τις ασχολίες τους μέσα στην τάξη ή τι πρέπει να ετοιμάσουν για την επόμενη μέρα.
• Ξεχνούν τα πράγματά τους στο σχολείο.
• Αφαιρούνται και αδυνατούν να μείνουν συγκεντρωμένα σε μια δραστηριότητα.
• Δυσκολεύονται να επαναλάβουν με τη σωστή σειρά τις ημέρες της εβδομάδας και τις εποχές.
• Επίσης δυσκολεύονται στη σωστή χρήση χρονικών επιρρημάτων (πχ πριν, τώρα, μετά, χθες, αύριο) και συχνά υστερούν στην κατανόηση χωρικών εννοιών.
•
Δυστυχώς, η έλλειψη κατανόησης από το άμεσο περιβάλλον του παιδιού, η κριτική και η απόρριψη μπορούν να δυσχεράνουν ακόμη περισσότερο την ήδη φορτισμένη κατάσταση. Οι γονείς συχνά αφήνουν το χρόνο να κυλήσει γιατί δε γνωρίζουν ότι μπορούν να κάνουν κάτι για την ουσιαστική αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, ενώ παράλληλα ελπίζουν ότι αυτές οι δυσκολίες του παιδιού τους θα εξαφανισθούν –ως δια μαγείας- καθώς αυτό θα μεγαλώνει και θα ωριμάζει.
Ωστόσο, η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθοριστική. Η σωστή συναισθηματική και εκπαιδευτική προσέγγιση του παιδιού είναι δυνατόν να αλλάξει αποφασιστικά τη στάση του απέναντι στο σχολείο.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν στην σχολική προετοιμασία του παιδιού τους;
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν τις δεξιότητες που πρέπει για να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για το σχολείο. Η παρακάτω λίστα είναι μια συλλογή από δραστηριότητες που οι γονείς μπορούν να κάνουν με τα παιδιά τους:
• Διαβάστε βιβλία μαζί με το παιδί σας.
• Αφιερώστε του χρόνο παίζοντας και συζητώντας μαζί του
• Δημιουργείστε ρουτίνες που το παιδί σας πρέπει να ακολουθήσει (όπως είναι οι χρόνοι των γευμάτων, του ύπνου κ.α)
• Προωθήστε την πνευματική ανάπτυξη του παιδιού σας δείχνοντας και ενθαρρύνοντας το να σκεφτεί για τον κόσμο γύρο του
• Υιοθετήστε παιχνίδια που βοηθούν στη ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων
• Διασφαλίστε ευκαιρίες για να αναπτυχθούν οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού σας (ένταξη σε παιδικό σταθμό, βόλτες σε παιδότοπο, πάρκο κ.α.)
• Ενθαρρύνετε συμπεριφορές που δείχνουν σεβασμό, ευγένεια, κατανόηση
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναλάβουν ευθύνες για την οικοδόμηση της ανεξαρτησίας μέσα από απλές δουλειές όπως το μάζεμα των παιχνιδιών και των ρούχων τους.
Πήγες:
-Katherine Crissman Kolb, & Jennifer L. Halko Indiana University of Pennsylvania
-Mary Ann Rafoth, PhD, NCSP, Erin L. Buchenauer
-Golant, S., & Golant, M. (1999). Kindergarten: It isn’t what it used to be
-National Association for the Education of Young Children- www.naeyc.org
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.