Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *
Έλληνες πατριώτες, σφίχτε το ζωνάρι και τα δόντια και ετοιμαστείτε να αντιμετωπίσουμε τον ευρωπαϊκό Αρμαγεδώνα, έτσι όπως μετατρέπουν την γηραιά ήπειρο οι αιμοβόροι και αδιόρθωτοι Γερμανοί, σύμφωνα με τα πρωτοσέλιδα των τελευταίων ημερών! Ορίστε, η άβυσσος, με την οποία μας είχαν απειλήσει τα πλέον επίσημα χείλη, είναι εδώ, παρότι εμείς ακούσαμε τον λόγο τους και υιοθετήσαμε τη στρατηγική των μνημονίων και του ΔΝΤ, για να μην καταλήξει το ναυάγιο της ελληνικής οικονομίας ακριβώς εκεί. Όπως μας απειλούσαν ότι θα γινόταν, αν δεν πράτταμε κατά γράμμα τις επιταγές της τρόικας! Οι εκβιασμοί των διαπλεκομένων έπιασαν τόπο, οι απανωτές «εγχειρήσεις» και θεραπείες στις οποίες υποβληθήκαμε εμφανίστηκαν να είναι επιτυχείς, αλλά δυστυχώς ο ασθενής σήμερα εμφανίζεται είτε ότι έπασχε από άλλη αδιάγνωστη ασθένεια, ή ότι είναι γονιδιακά οργανωμένος έτσι ώστε να μην πιάνει πάνω του καμία απολύτως κλασσική θεραπεία! Κάπως έτσι φτάσαμε στον… Αρμαγεδώνα.
Τι και αν κάποιοι ισχυριζόμαστε και επιχειρηματολογούσαμε με ακαταμάχητες συναρτήσεις ότι Αρμαγεδών δεν υπάρχει, ούτε άβυσσος, αλλά όλα τούτα είναι απειλές και τρομοκρατικά καμώματα εκείνων που νοιώθουν να βρίσκονται σε κενό δημοκρατικής πολιτικής νομιμοποίησης! Τι και αν από την αρχή περιγράψαμε με «δαιμονική» ακρίβεια, όχι απλώς την δομή της κρίσης και την πιθανή της εξέλιξη, αλλά και τις συνθήκες κατασκευής του Αρμαγεδώνα από εκείνους που κάνουν Μεσσιανική πολιτική! Άδικος κόπος! Ακόμη και αυτοί που έδειχναν να προσεγγίζουν με ενδιαφέρον τον λόγο και τα επιχειρήματα μας, σήμερα έμπλεξαν και εκείνοι με τον «Αρμαγεδώνα», για να αναζητήσουν στο τέλος έναν Μεσσία που θα προσφέρει λύτρωση στο λαό και το έθνος! Δηλαδή, θα ανακουφίσει τον πόνο που προέρχεται από το μέρος της τρύπιας τσέπης ή δήθεν τρύπιας τσέπης του καθενός ατομικά! Κάπως έτσι ο Αρμαγεδών από τους συμβολισμούς της Βίβλου μεταφέρθηκε στους συμβολισμούς του περιπτέρου!
Μετά από αυτό, όπως ίσως καταλαβαίνετε, δεν μπορούμε να προσφέρουμε απολύτως τίποτε στον δημόσιο διάλογο περί της κρίσεως, μια και αυτή μετατρέπεται σε κρίση βιβλικών και όχι ηγεμονικών αναπαραστάσεων. Τώρα που παρακολουθούμε δια των ΜΜΕ το έργο που αναπαριστά την κρίση ως δουλειά του «σατανά-Μέρκελ», που αντικατέστησε το έργο «ευρωπαϊκοί μηχανισμοί εναντίον του διαβόλου των αγορών», προφανώς φτάσαμε στο τέλος μας. Είμαστε τα πολιτικά θύματα του Αρμαγεδώνα! Αν στη δεύτερη περίπτωση είχαμε να κάνουμε με πολιτική υπεκφυγή των οικονομικών δομών και διασκέδαση της έλλειψης δημοκρατίας στην ΕΕ, στη πρώτη, σημερινή περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με την καλλιέργεια μιας γλώσσας που θεμελιώνει πιστότερα παρά ποτέ κατά την περίοδο μετά τον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο, την έννοια του Μεσσία – ασχέτως αν αυτός καταλήξει να αναπαρασταθεί με την μορφή κάποιου προσώπου ή μιας νέας πολιτικής δομής.
Στον φανταστικό αγώνα μας να αντιμετωπίσουμε την επιδρομή και κατάληψη από το «Τέταρτο Ράιχ», κατασκευάζουμε τις συνθήκες να εμπεδωθεί στη χώρα μας το κράτος έκτακτης ανάγκης. Για να γλιτώσουμε την κατάληψη από τους Γερμανούς, η χώρα προετοιμάζεται να παραδοθεί απολύτως στον «ελεύθερο κόσμο» των τραπεζιτών, που αντιδρούν τώρα στην αντιπληθωριστική πολιτική των Γερμανών, ενώ μέχρι χθες υπερθεμάτιζαν υπέρ αυτής. Ασφαλώς και το πράγμα έχει οικονομική ερμηνεία, αρκεί να γνωρίζεις πώς λειτουργεί πολιτικά η οικονομία και πώς διαμορφώνεται κάθε φορά η αξία σε σχέση με την παραγωγή και κυκλοφορία του χρήματος (μορφή, θεσμοί, ποσότητα, ταχύτητα κυκλοφορίας), και όχι απλώς οικονομικά! Ο βιομήχανος αγωνίζεται να πετύχει μια καλή τιμή για το αγαθό που προσφέρει, ενώ o τραπεζίτης μάχεται για την καλή απόδοση των τίτλων (νομίσματα, ομόλογα, μετοχές, υποθήκες κλπ) που διαχειρίζεται και μέσω των οποίων κερδοσκοπεί. Στην πραγματικότητα ο τραπεζίτης «σνομπάρει» τον βιομήχανο, καθώς γνωρίζει ότι η αξία δημιουργείται στο πεδίο της κατανάλωσης και όχι σε αυτό της παραγωγής. Ξέρει επίσης ότι η βιομηχανία δεν είναι ικανή στο να αποζημιώνει για το κόστος από την δημιουργία αξίας. Οι αξίες αυξάνουν στο βαθμό που τα παραγόμενα αγαθά εξαφανίζονται από την αγορά και εδώ εμπλέκεται ο τραπεζίτης με τον χρηματιστή, ώστε από κοινού να ελέγξουν παγκοσμίως την σχέση παραγωγής – τιμής – αξίας, διαιωνίζοντας τον χρηματιστικό κερδοσκοπικό μηχανισμό. Ο βιομήχανος θέλει σταθερές τιμές και μείωση του κόστους κατανάλωσης αγαθών που είναι απαραίτητα στη διαδικασία παραγωγής άλλων αγαθών από αυτόν. Έχει ανάγκη από αφθονία εργαζομένων και αγωνίζεται για μην υπάρξει αύξηση των μισθών μεγαλύτερη από το βαθμό αύξησης του πλούτου και των τιμών που τον χαρακτηρίζουν. Αυτό μακροχρονίως δεν συμφέρει τους πιστωτές χρήματος, καθώς, ναι μεν η νομισματική τιμή αναπαριστά τον πλούτο, αλλά μόνον την στιγμή αύξησης ή μείωσης της. Έτσι εάν μακροχρονίως γινόταν το χατίρι του βιομήχανου (πχ. Μέρκελ) και πετυχαίναμε σταθερό οικονομικό περιβάλλον, με σταθερούς μισθούς δίχως αύξηση των τιμών, τότε ναι μεν θα είχαμε ένα σεβαστό νόμισμα και «εμπιστοσύνη» στην αγορά, που θα βόλευε και την ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα και τα χρηματιστήρια, αλλά στο τέλος η λειτουργία των τελευταίων θα υπονόμευε την σταθερότητα.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όσοι κερδίζουν στον κύκλο κυκλοφορίας του χρήματος, ενώ επικαλούνται την σταθερότητα - από την οποία πράγματι ωφελούνται για να στήσουν τις μπίζνες τους – στη πραγματικότητα την υπονομεύουν διαρκώς στη συνέχεια, καθώς αυτοί κερδίζουν από την αφθονία του χρήματος και κυρίως από την ταχύτητα των χρηματικών συναλλαγών μέσω των φορέων που ελέγχουν ασφαλώς. Όπως ο βιομήχανος θέλει άφθονο, φτηνό εργατικό δυναμικό, έτσι και ο τραπεζίτης θέλει άφθονο, φτηνό χρήμα, το οποίο μέσω αυτού να διατίθεται στην αγορά. Μακροχρονίως αυτές οι δύο «επιθυμίες» της καπιταλιστικής λειτουργίας είναι ασυμβίβαστες και ο πόλεμος ξεκινά. Η πλάκα είναι ότι μια και ο πλούτος ορίζεται στο πεδίο της κατανάλωσης, μια χώρα στην οποία κυκλοφορεί άφθονο χρήμα, δίνει την εικόνα ενός ισχυρού (πλούσιου) κράτους (πχ. Ισχυρή Ελλάδα επί Σημίτη και λίγο αργότερα), ενώ στην πραγματικότητα αυτό είναι συνταγή αποδυνάμωσης, που διαμορφώνει μάλιστα προϋποθέσεις πτώχευσης του κράτους. Στην Ελλάδα μάλιστα αυτό το χρήμα, που αναπαριστά πράγματι τον λαϊκό πλούτο, συγκεντρώθηκε σχετικά γρήγορα σε λίγα χέρια, τα οποία με αντιεπιχειρηματική νοοτροπία φρόντισαν να το βγάλουν από την κυκλοφορία, «αποθησαυρίζοντας», άρα, αποδυναμώνοντας παράλληλα το χρηματιστήριο και κλονίζοντας τον τραπεζικό τομέα.
Η ουσία είναι ότι ενώ ο βιομήχανος εκμεταλλευόμενος τον εργαζόμενο παράγει πλούτο, ο τραπεζίτης ρυθμίζοντας την αξία στην αγορά, εκμεταλλεύεται προς όφελός του τον παραχθέντα πλούτο, τον οποίο στο τέλος εξευτελίζει, μαζί με το κέλυφος του βιομήχανου που είναι το μοντέρνο κράτος. Παρόλα αυτά για πρώτη φορά στην μοντέρνα εποχή γνωρίσαμε τόσο καλή συνεργασία τραπεζίτη-βιομήχανου-επενδυτών μετά τον Πόλεμο. «Δυστυχώς», η υπερθέρμανση των αναπτυγμένων οικονομικών ζωνών και η υπερσυγκέντρωση του πλούτου, καθώς και η παραγωγή μιας τεράστιας χρηματοπιστωτικής φούσκας την τελευταία δεκαπενταετία, χάλασαν την ισορροπία του συστήματος. Η αγορά ζητεί να κοπεί χρήμα, έτσι όμως θα ακριβύνουν τα παραγόμενα αγαθά και ενώ η οικονομία θα αναθερμανθεί συγκυριακά, το κέρδος των βιομηχανικών παραγωγών θα μειωθεί, την στιγμή κατά την οποία τα κέρδη ( με την έννοια του τζίρου) των μεταπρατών του χρήματος θα αυξηθούν. Ένα ικανοποιητικό μέτρο σε αυτή την διαδικασία δεν υπάρχει - ίσως ρωτήσετε - ώστε να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι και να ηρεμήσει ο κόσμος; Θεωρητικά πάντα υπάρχει λύση πριν να ξεκινήσει ένας πόλεμος. Αν όμως ξεκινήσει, οποιαδήποτε ειρηνευτική πρωτοβουλία εκλαμβάνεται ως παρέμβαση υπέρ του ενός ή του άλλου εκ των αντιμαχομένων, που στην περίπτωσή μας είναι η βιομηχανική ελίτ της Ευρώπης και το χρηματοπιστωτικό λόμπυ της παγκοσμιοποίησης. Ο εργαζόμενος, στην περίπτωση αυτή, βρίσκεται στην αρχή μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης, ενώ στη συνέχεια κινδυνεύει να χαθεί στην άβυσσο της λειτουργικής αντίφασης του μηχανισμού παραγωγής πλούτου και διαμόρφωσης της αξίας στον καπιταλισμό. Αν ο πόλεμος παραμείνει στο οικονομικό πεδίο (αυτό δεν μπορεί να συμβεί για πολύ) απλώς θα καταντήσει φτωχός και άνεργος. Αν όμως η οικονομική κρίση δεν αντιμετωπισθεί σύντομα με πολιτικά μέσα, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος από την διάσταση ελέγχου της αξίας να περάσουμε σε εκείνη του ελέγχου του πληθυσμού, γεγονός που θα σημάνει το τέλος των δημοκρατικών θεσμών και αυξημένες πιθανότητες μιας γενικευμένης στρατιωτικής σύγκρουσης.
Κάπως έτσι ο Αρμαγεδών θα περάσει από τα περίπτερα στην ιστορία, σαν μια μαύρη τρύπα που θα ρουφήξει την ανθρώπινη ύπαρξη, την κοινωνική ευημερία, και το φυσικό περιβάλλον. Ήδη πάντως ο Αρμαγεδών έχει ρουφήξει ένα σημαντικό μέρος του πλούτου του λαών, που με μαρξιστικούς όρους αναπαρίσταται στο δημόσιο χρέος. Αν απαλλαγείς από το δημόσιο χρέος δεν σημαίνει ασφαλώς ότι ο πλούτος θα επιστρέψει στον παραγωγό του (λαό), αλλά ότι η αξία θα διαμορφώνεται μέσω μιας νέας ισορροπίας παραγωγής-κατανάλωσης. Για να γίνει αυτό ο βιομηχανικός παραγωγός θα πρέπει να αποδεχθεί μείωση των κερδών του, ο εργαζόμενος μείωση της αγοραστικής του δύναμης, ο τριτογενής τομέας μείωση, ο δημόσιος τομέας απόλυτη αναδιοργάνωση με σταδιακή μείωση - αντίστοιχη του ρυθμού ανάπτυξης - και δραστική περικοπή του λειτουργικού κόστους, μεγέθυνση και τεχνολογική βελτίωση του πρωτογενούς τομέα (ιδιαίτερα του αγροτικού) και ασφαλώς εξαγωγικό προσανατολισμό της παραγωγής και των υπηρεσιών. Όσο για τον «τραπεζίτη»… θα πρέπει να εθνικοποιηθεί. Έτσι «δουλεύει» ο καπιταλισμός για να απορροφήσει κρίσεις, ώστε αυτές να μην πάρουν ευρύτερες, απολύτως αρμαγεδωνικές διαστάσεις, οι οποίες, επιμένω, δεν είναι τίποτε άλλο παρά αναπαραστάσεις της απειλής από εκείνους που επιχειρούν να διαμορφώσουν κλίμα και συνθήκες πιθανοτήτων υπέρ των δικών τους συμφερόντων στην φάση κοινωνικού μετασχηματισμού.
Προφανώς, όσοι πιστεύουν ότι ο κόσμος θα «σωθεί» με την ολοκλήρωση της παγκοσμιοποίησης σε μια μορφή παγκόσμιας διακυβέρνησης, η οποία θα ρυθμίζει αρμονικά την παραγωγή αγαθών και την κυκλοφορία του χρήματος, τον ορισμό της αξίας σε σχέση με τον πλούτο και άλλα παρόμοια, είναι οι ίδιοι οι εκπρόσωποι του Αρμαγεδώνα σε κάθε εθνικό κράτος. Μην ξεχνάτε ότι η σύγκρουση της βιομηχανικής ελίτ της ΕΕ με το χρηματοπιστωτικό λόμπυ, προκλήθηκε όταν όλος ο κόσμος, που δεν καταλαβαίνει την φιλοσοφία των οικονομικών, πίστεψε ότι ταυτίστηκαν οι καπιταλιστικές λειτουργίες τους και ταυτότητές τους. Όχι, ποτέ δεν έγινε αυτό, απλώς ο βιομήχανος εντάχθηκε στις χρηματοπιστωτικές δομές, όσο του πρόσφεραν αγορές και σταθερότητα. Σήμερα το χρηματοπιστωτικό λόμπυ υπόσχεται τα ίδια, μόνον που ζητεί ο βιομήχανος να του παραδώσει τα κλειδιά της επιχείρησής του και να μετατρέπει σε μέτοχο, δίχως ουσιαστική δύναμη, δίχως κρατικό κέλυφος και εξασφάλιση. Οι χρηματιστές εκβιάζουν σήμερα τον βιομήχανο με όλους τους τρόπους, απειλώντας μάλιστα ότι προκαλώντας κοινωνική κρίση, αν δεν αποδεχθεί τους όρους τους, θα στρέψουν τους εργαζόμενους εναντίον του όπως και εναντίον των πολιτικών δομών κρατών που ακόμα συνεχίζουν να τον υποστηρίζουν. Πράγματι στην αναμέτρηση αυτή ο «βιομήχανος» εμφανίζεται ως το ασθενές μέρος, αδυνατώντας μάλιστα σε χώρες με χαμηλή ανταγωνιστικότητα και περιθωριακή παραγωγή, να συμμαχήσει πρόσκαιρα με τους εργαζόμενους. Σε κάθε περίπτωση, εάν αυτή η απόπειρα καθολικής κυριαρχίας των χρηματιστών στεφθεί με επιτυχία, θα σημάνει όχι απλώς το τέλος του «βιομηχάνου» και του εμπόρου με την κλασσική έννοια, αλλά και το τέλος των μοντέρνων κρατών και της εργασίας, έτσι όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα και όπως την μελετούμε σε σχέση με την παραγωγή πλούτου και κέρδους. Στην περίπτωση αυτή η αναπαράσταση του Αρμαγεδώνα θα έχει επιφέρει την απόλυτη καταστροφή σε έναν ολόκληρο κόσμο, ο οποίος θα ξαναγυρίσει στη σκοτεινή εποχή της δουλείας, της θεοκρατίας, της μοιρολατρίας, του δεισιδαιμονισμού και του μεσσιανισμού.
Στην δική μας, εσωτερική ελληνική πραγματικότητα, αν θέλουμε να αντιληφθούμε τις πολιτικές σχέσεις που διαμορφώνονται και την φύση των παραγόντων που εμπλέκονται σε αυτές, αρκεί να προσέξουμε πώς ο καθένας από αυτούς αναπαριστά και ορίζει τον Αρμαγεδώνα που πλέον είναι κρεμασμένος στα περίπτερα. Με τις παραπάνω αράδες ο συντάκτης αυτών των γραμμών δεν επιχείρησε ασφαλώς να υποστηρίξει τον «κόσμο της εκμετάλλευσης» του βιομηχανικού καπιταλισμού που υπερασπίζονται δυνάμεις όπως η Γερμανία και η Κίνα για παράδειγμα, ούτε όλους εκείνους που στοιχίζονται πίσω από την κερδοσκοπική φιλολογία του χρηματοπιστωτικού λόμπυ και του νεοφιλελευθερισμού που αυτό διακονεί. Παρουσιάσαμε με λίγες κουβέντες απλώς το καθεστώς σύγκρουσης που διαμορφώνει την σημερινή παγκόσμια κρίση, δίχως επ’ ουδενί να φανταστείτε ότι υιοθετούμε τον ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου». Καμία σχέση! Απλώς πιστεύουμε ότι η φιλολογία περί «Αρμαγεδώνα» συσκοτίζει προθέσεις, στόχους και στρατηγικές των αντίπαλων καπιταλιστικών στρατοπέδων, όπως και κατευθύνει τον λαό στην αναζήτηση Σωτήρων και στην ανοχή αντιδημοκρατικών πρακτικών, και άρα πρέπει να απομυθοποιείται. Πιστεύουμε ότι η μετάβαση σε μια μεταβιομηχανική εποχή είναι αναπόφευκτη και το ζήτημα είναι αν οι προοδευτικοί άνθρωποι και οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις, κατανοήσουν αυτήν την συνθήκη και παρέμβουν, ενωμένες δημιουργικά και συλλογικά, έτσι ώστε η χειραφέτηση των εργαζομένων και όλων των άλλων κατηγοριών του πληθυσμού που βρίσκονται σε καθεστώς αποκλεισμού και χυδαίας εκμετάλλευσης, να αποσυνδεθεί από την βιομηχανική επανάσταση, ορίζοντας ένα νέο μοντέλο δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Για τις λαϊκές δυνάμεις στην πατρίδα μας το ζήτημα δεν είναι να υποστηρίξουν εμμέσως την στρατηγική της κυβέρνησης της Γερμανίας, ή αυτών που καλύπτονται πίσω από την διακυβέρνηση των ΗΠΑ. Είναι να αρθρώσουν ένα συγκροτημένο προγραμματικό λόγο μιας νέας διακυβέρνησης που θα ορίζει εκ νέου τη σχέση πρωτογενούς – δευτερογενούς – τριτογενούς τομέα της οικονομίας, έτσι ώστε και να αυξηθεί ο πλούτος στην χώρα και να ακολουθηθεί μια διαδικασία διαρκούς μείωσης της ανισότητας στην κατανομή του, πράγμα που αν συνδυαστεί με τον εξαγωγικό χαρακτήρα των επιχειρήσεων, θα μπορούσε να διαμορφώσει συνθήκες σταθερότητας, ανάπτυξης και ευημερίας, μετά ασφαλώς από ένα χρονικό διάστημα αναπροσαρμογής, εκδημοκρατισμού και προοδευτικής θεσμικής μεταρρύθμισης, με άξονα την αυτοκυβέρνηση και την αποκέντρωση.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.