«…και έτσι η Διαπλοκή επέβαλε τον Λουκά της»

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *

Μέσα στο ελληνικό ναυαγισμένο κουφάρι με τις μπλοκαρισμένες δομές, μια μηχανή ακόμη λειτουργεί. Δεν είναι άλλη από την Διαπλοκή. Η μηχανή αυτή από τη στιγμή που παρέμεινε ισχυρή και άθικτη από το ναυάγιο του πολιτικού συστήματος και της οικονομάς, ήταν φυσικό να παράγει ΚΑΙ τον νέο (μεταβατικό) πρωθυπουργό. Πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Η οπερέτα επιλογής από το καθεστώς του πρωθυπουργού της ολοκληρωμένης θεσμοθέτησης της πτώχευσης της χώρας, δεν θα μπορούσε παρά να είναι μια υπόθεση ζωής και θανάτου για το πακτωμένο σύστημα κυριαρχίας της και έτσι  μετά από απίθανα καραγκιοζιλίκια η Διαπλοκή επέβαλε τον Λουκά της.

Η επικράτηση του Λουκά Παπαδήμου δεν πρέπει να ερμηνεύεται όμως περιοριστικά ως νίκη του σύνθετου ιστού των διαπλεκομένων στη χώρα μας και ως συνάρτηση της εξάρτησης του πολιτικού συστήματος από τους δανειστές μας. Το ζήτημα είναι ευρύτερο και πολιτικότερο. Το καθεστώς στην Ελλάδα δεν έχει πλέον κανένα άλλο θεσμό ζωντανό πλην της Διαπλοκής. Από την κρίση η Διαπλοκή ανατέλλει ισχυρότερη, παρά τις οικονομικές απειλές που μοιάζει να την απορρυθμίζουν  συγκυριακά. Η μεταρρύθμιση των επιμέρους θεσμών της πολιτείας, της οικονομίας και της κοινωνάς δεν μπορεί πλέον να στηριχθεί πουθενά αλλού πέραν του μηχανισμού (του μόνου σφριγηλού θεσμού) της Διαπλοκής. Ο κ. Παπαδήμος ήταν το μοναδικό πρόσωπο που θα μπορούσε θεωρητικά να εκφράσει αποτελεσματικότερα την κυριαρχία και ασφαλώς τα κοινά (σε σημαντικό βαθμό) αυτή την ώρα συμφέροντα της Διαπλοκής από το πρωθυπουργικό αξίωμα. Ήταν η χρυσή επιλογή, ή αν προτιμάτε ο «μονόδρομος» για το καθεστώς, όπως το διατύπωσε ένα από τα έντυπα των διαπλεκομένων.

Βεβαίως, η επιλογή αυτή εκτός από τα ευτράπελα που προηγήθηκαν -  τα οποία αποτελούν σαφείς ενδείξεις της αδυναμίας λειτουργίας βασικών θεσμών της πολιτείας – διέπεται από δραματικές αντιφάσεις και φάρσες. Εκτός από τις «αντινομίες» που συνδέουν τον κ. Παπαδήμο όχι ασφαλώς με την όποια λύση στην κρίση, αλλά αντίθετα με τους παράγοντες που συντέλεσαν στην δόμησή της, η ανάδειξή του στον πρωθυπουργικό θώκο καταμαρτυρεί την απόλυτη και διαχρονική σύνδεση της καθ’ ημάς μεταρρύθμισης με την Διαπλοκή. Φανερώνει επίσης ότι επί Σημίτη ολοκληρώθηκε το καθεστώς της διαπλοκής, περίοδο κατά την οποία ο Λουκάς Παπαδήμος έπαιξε κεντρικό ρόλο στην επιχείρηση αυτή, ενώ σήμερα μετά την σχετική απορρύθμιση των δομών αυτού του συστήματος, πάλι στα poulain του «εκσυγχρονισμού» καταφεύγουν οι σημαίνοντες παράγοντες της Διαπλοκής για να ξαναοργανωθούν σε άλλη σταθερότερη προφανώς βάση και υπό συνθήκες πτώχευσης του κράτους. Στα θεμέλια ενός μακροχρόνιου καθεστώτος χρεοκοπίας, το οποίο μόλις τώρα δομεί το νέο θεσμικό του οικοδόμημα (προσοχή, θεσμοί δε είναι οι νόμοι ή το αποτέλεσμά τους, ή οι φορείς τους, αλλά ευρύτερα τα λειτουργικά συστήματα άσκησης πολιτικοοικονομικής ισχύος και εφαρμογής εξουσιαστικών, κυριαρχικών δυνάμεων) αναδιαρθρώνεται το κράτος πατρωνίας.  

Άρα, στο πρόσωπο του κ. Παπαδήμου ο σύγχρονος ελληνικός «εκσυγχρονισμός» (1995-2005) επανακάμπτει ως φάρσα για να ολοκληρώσει την ζημιά που έκανε στην ελληνική κοινωνία με την σύνθεση μιας εικονικής κρατικής οντότητας: της ισχυρής Ελλάδας, που όμως καθόλου ισχυρή δεν υπήρξε θεσμικά, καθώς ποτέ ισχυρές θεσμικά χώρες δεν χρεοκοπούν και καταρρέουν υπό συνθήκες ειρήνης. Αλλά ακόμη και αν χρεοκοπούν κατά την διάρκεια πολέμου ή μετά από αυτόν, τούτο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της θεσμικής (οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής) απορρύθμισης που επιφέρουν ακριβώς οι πολεμικές συγκρούσεις. Είναι φαιδρό και μόνον να θεωρήσει κανείς ότι η καταστροφή δομήθηκε στο μεσοδιάστημα της κυβέρνησης Καραμανλή. Αυτοί συνέχισαν την πορεία των «εκσυγχρονιστών», υπό την σκέπη της Διαπλοκής ασφαλώς, ομολογουμένως πιο επαρχιώτικα, πιο αντιφατικά και περισσότερο δειλά. Το concept πάντως της διοικητικής και οικονομικής πολιτικής ήταν το ίδιο – και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικό, από τη στιγμή που έπρεπε να εξυπηρετηθούν δύο αλληλένδετες δομές: το κράτος πατρωνίας του δικομματισμού και η διαπλεκόμενη πυραμίδα της κοινωνικής ιεραρχίας!

Φίλοι, όσοι τούτες τις ώρες νοιώθετε ανακούφιση με την επιλογή του Λουκά Παπαδήμου, διότι τάχα ένας καλός γνώστης της οικονομίας και της αγοράς αναλαμβάνει έστω και με περιορισμένη εντολή και αρμοδιότητα το τιμόνι της χώρας, θα πρέπει τουλάχιστον να μην αυταπατάστε. Είστε είτε οργανικό τμήμα του καθεστώτος που οδήγησε στη χρεοκοπία και τώρα επιζητείτε προσωπικό σωσίβιο ή πολιτισμικά προϊόντα του μικροαστικού νεοφιλελευθερισμού, τα οποία πάντα προσδοκούσαν μια κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης για να μεταφέρει την κυριαρχία από τον λαό στην αγορά. Έτσι εννοείτε την μεταρρύθμιση, είτε μυθοποιώντας την αγορά, είτε εκφράζοντας απλώς το σύμπλεγμα του αποκλεισμού σας από το πελατειακό καθεστώς, είτε όντες μικροδομές αυτού του συστήματος προπαγανδίζετε υπέρ του «εκσυγχρονισμού» για να αποκλείσετε άλλους κομματικούς πελάτες να ενταχθούν σε αυτό, απειλώντας την θέση σας. 

Αυτή είναι η αλήθεια, δυστυχώς. Ελληνικός «εκσυγχρονισμός» και Διαπλοκή αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Με την ανάκαμψη του κ. Παπαδήμου στα πράγματα, αυτές οι όψεις κυριαρχίας στη χώρα ταυτίζονται απολύτως. Είναι προφανές για τον γράφοντα ότι αυτό θα καταλήξει σε μια «Νέο-ηγεμονική» μορφή εξουσίας στη χώρα, σύμφωνα με την οποία η κοινωνία θα απορρυθμιστεί τραγικά, θα απωλέσει κάθε στοιχείο συνοχής και αν δεν υπάρξουν ευρύτερες πολιτικές αντιδράσεις οργανωμένης λαϊκής χειραφέτησης ή κάποιο «ατύχημα», θα καταλήξουμε σε μια μορφή πολιτείας στην οποία Δίκαιο θα δομούν οι δανειστές του κράτους και την εφαρμογή αυτού του Δικαίου θα αναλάβει η Διαπλοκή. Η Διαπλοκή πλέον θα κυβερνά ανοιχτά, δοξάζοντας την αρχή της «αποτελεσματικότητας» εις βάρος της δημοκρατίας. Μόνο που και αυτό είναι φάρσα, καθώς όπως ήδη (χιλιο)αποδείχθηκε η δομή της Διαπλοκής είναι μηχανισμός παραγωγικής και διοικητικής αναποτελεσματικότητας. Και τούτο είναι φυσικό στο βαθμό που η Διαπλοκή το μόνον που μηχανεύεται είναι η σωτηρία της και η αναπαραγωγή της, που αντικειμενικά βραχυκυκλώνει την πρόοδο και την ανάπτυξη.

Με αυτές τις σκέψεις σας αφήνω και λυπούμαι, μια και δεν θα μπορούσα να ευχηθώ καλή επιτυχία στη Νέα Κυβέρνηση. Αυτή η ευχή θα ήταν κατάρα για τα δύο-τρίτα της κοινωνάς και το ήθος μου δεν θα μου επέτρεπε μια τέτοια …απρέπεια (βλασφημία)! Θλίβομαι ειλικρινά φίλοι, έκανα ότι μπορούσα, με τα μέσα που διέθετα και τα μέσα που μου διέθεσαν ευαίσθητοι bloggers… 

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.