Μια ακόμη δωρεάν προβολή του Νταλάρα…

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *

«Μα καλά, έρχεται ο Νταλάρας και δεν θα έρθεις εσύ»; Μου έλεγαν ένας Γερμανός και ένας Σουηδός συνάδελφος προ διετίας, όταν ο τραγουδιστής-σύμβολο έκανε μια νέα περιοδεία στην Β. Ευρώπη. «Όχι, δεν θα έρθω, διότι σιχαίνομαι αυτό που συμβολίζει: την υποκριτική υμνολογία της φτωχολογιάς», είπα αφήνοντας τους ανθρώπους άφωνους. Αυτοί πήγαν στη συναυλία, ενώ εγώ για πίτσα με την γυναικά μου, όπου πολύ το διασκεδάσαμε με μνήμες από Γιώργο Νταλάρα: από τότε που συνωστιζόμαστε και εμείς γεμάτοι έκσταση και πάθος στα θέατρα, σε μουσικές σκηνές, γήπεδα και αμφιθέατρα για να τραγουδήσουμε τον πόνο, την αδικία  και το βαθύ αίσθημα του αποκλεισμού – ενός καλά κοινωνικά μυθοποιημένου αποκλεισμού.

Λύτρωνε την ψυχή του κάθε αποκλεισμένου ή οιονεί αποκλεισμένου, ή στις περισσότερες περιπτώσεις εκείνων που απλώς μεγάλωσαν με την κουλτούρα του λαουτζίκου ή την μυθοπλασία της αδικίας και εκμετάλλευσης του αδυνάτου, η παραπονιάρικη, ψευδορεμπέτικη φωνή του τραγουδιστή.

Υπήρξε το σύμβολο απενοχοποίησης μιας ευημερούσας ή μιας αποσκοπούσας στην κοινωνική άνοδο μερίδας του πληθυσμού μέσω μιας θεολογικού τύπου ηθικής, η οποία θεμελιώνεται μέσω του μηνύματος της λύτρωσης και όχι εκείνου της κοινωνικής επανάστασης, ή της πολιτικής ρήξης με βιομηχανικό ή μεταβιομηχανικό περιεχόμενο, ή και της τιμωρίας. Ο Νταλάρας τραγουδάει για να θεραπεύσει από την ενοχή, άτομα και κοινωνικές ομάδες που έχουν λόγο ή έμαθαν να νοιώθουν ένοχα/ες για την στάση τους απέναντι στην αδικία και τον αποκλεισμό.

Όσοι δεν είναι σε φάση θεραπείας, αλλά διέρχονται το σοκ της φτωχοποίησης και κοινωνικής εκθεμελίωσης, αλλά και όσοι δεν επιθυμούν να «θεραπευτούν», όσοι έχουν βρει άλλους τρόπους θεραπείας ή όσοι σιχαίνονται τον λυρικό θεολογισμό, εκεί όπου αυτός έρχεται για να διασκεδάσει πολιτικά φαινόμενα, αποστρέφονται αυτό που συμβολίζει ο Νταλάρας. Υπάρχουν και κάποιοι που δεν αντέχουν το ύφος «Νταλάρα»: το ύφος του ευαίσθητου, ανεκτικού, σεμνού κοινωνικού αποδέκτη, που διατηρεί πάντα ζωντανές μνήμες προσωπικής στέρησης και δυστυχίας!

Σήμερα, που η υποκρισία του καθεστώτος ευημερίας της μεταπολίτευσης διασύρεται, ο κ. Νταλάρας θα έπρεπε να αντιλαμβάνεται ότι αποτελεί ένα προκλητικό συμβολισμό. Δυστυχώς, εξοπλισμένος με το γνωστό θράσος των υπερπροστατευμένων του καθεστώτος της διαπλοκής, ο τραγουδιστής μας αυτός μοιάζει να μην καταλαβαίνει πού πατά και πού πηγαίνει. Εδώ δεν καταλαβαίνει ο Σαββόπουλος, ο Νταλάρας περιμένεις να καταλάβει!

Μετά από αυτά παραπονιέται που του την πέσανε με γιαούρτια και καρέκλες κάτι αγανακτισμένοι σύγχρονοι εικονοκλάστες της μεταπολίτευσης. Κακώς του την έπεσαν έτσι, αλλά πώς πίστευε πώς θα μπορούσε να αποφύγει το κράξιμο; Ήταν σαν να αποζητούσε αντιδράσεις με την πολυδιαφημισμένη ανιδιοτελή και όπως πάντα αφιλοκερδή συναυλία του στο Ιλιον, για να βγει μετά και να δηλώνει ηρωικά: «τα έχω ξαναπεράσει αυτά στη χούντα»!

Εδώ είναι το πρόβλημα. Τα σύμβολα της αριστερίζουσας μεταπολίτευσης δεν έχουν αντιληφθεί ότι δεν μπορούν πλέον να (ανα)παριστούν δίχως αντιδράσεις τον αγωνιστή εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών, την στιγμή κατά την οποία η χώρα βιώνει τις συνέπειες ενός παρατεταμένου, διευρυμένου κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος και μία διαδικασία φαλκίδευσης της λαϊκής κυριαρχίας. Είναι προκλητικό να υμνολογείς την φτωχολογιά και να τραγουδάς για τον αποκλεισμό σε μια κοινωνία όπου οι αποκλεισμένοι όλων των μορφών αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Δεν είναι απλώς ανήθικο, είναι και αντιαισθητικό, εάν δεν χάσαμε εντελώς την αίσθηση της ομορφιάς με φυσικούς και όχι μεταφυσικούς ή εικονικούς όρους.   

Επειδή, δυστυχώς, όλα τούτα μοιάζει να είναι άγνωστα στον κ. Νταλάρα και στον μηχανισμό προβολής του, ο άνθρωπος δεν δίστασε να εκδώσει ανακοίνωση για να απογελοιοποιηθεί, ισχυριζόμενος ότι  «"Επιλέγω να βρεθώ κοντά στον κόσμο. Με ανοιχτές πόρτες για όσους αγαπούν, αλλά κι όσους πικραίνονται[…] Άλλωστε την κριτική την αποζητώ, μια κι από τον κόσμο έρχομαι και σε αυτόν αναφέρομαι». Σύμφωνοι, ο Νταλάρας θέλει να έρθει κοντά στον κόσμο, τι να γίνει όμως που ο κόσμος από την ίδια την εξέλιξη της ζωής στην Ελλάδα απομακρύνεται από το σύμβολό του (από ό, τι συμβολίζει και εκπροσωπεί)! Ήθελα μάλιστα να ξέρω τι είδους κριτική «αποζητεί»; Καλλιτεχνικού, θεολογικού ή πολιτικού τύπου; Εάν αποζητούσε την τελευταία μορφή κριτικής, είναι σίγουρο ότι θα επέλεγε άλλη μορφή κοινωνικής δραστηριότητας.

Η δωρεάν αυτή προβολή και από την αφεντιά μου, του Γιώργου Νταλάρα, μετά τη νέα κοινωνική του προσφορά, επιθυμεί να καταλήξει σε μία «συμβουλή»: τα σύμβολα ενός καταρρέοντος καθεστώτος καλό είναι να συνειδητοποιήσουν τα αίτια της αποκαθήλωσής τους και να αφήσουν στην πάντα την διαλεκτική που τους προσέφερε κοινωνική ισχύ και πλούτο. Ας μην προκαλούν τους ευκαιριακούς εικονοκλάστες και ενδεχομένως μια ολόκληρη κοινωνία που προσβάλλεται ηθικά ή/και αισθητικά από τα «ανιδιοτελή», σεμνότυφα καμώματά τους. Όσο δε για τους αγανακτισμένους γιαουρτοβόλους, ή ακόμη και για όσους με δυναμικό τρόπο συμβάλλουν στην διακοπή συναυλιών τέτοιου τύπου και τέτοιων Τύπων, έχω να πω ότι δεν κάνουν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το να εξαγνίζουν και να ηρωοποιούν κάτι που κοινωνικά δεν σημαίνει τίποτα.

Ας προβληματιστούν σχετικά και ας επιλέξουν άλλες μορφές αντίδρασης, έτσι ώστε να μην ξεκινήσει η νέα μεταπολίτευση που θα επισυμβεί ούτως ή άλλως, πάλι με τα πρωτοπαλίκαρα του ΔΟΛ και με σημαία τον Νταλάρα, μέσω μιας φάρσας εξεγερμένων διαπλεκομένων εναντίον της «χούντας». Αφήστε τον Νταλάρα ελεύθερο να αναπτύξει όποιο κοινωνικό ρόλο επιθυμεί, να κάνει ό, τι συναυλία και όπου του γουστάρει. Και αν διαπιστωθεί ότι αντί για δάκρυ και συγκίνηση προκαλεί ειρωνικά χαμόγελα και αυθόρμητο ξέσπασμα γέλιου, θα σημαίνει ότι η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να περάσει σε μια νέα εποχή, που έχει ανάγκη εντελώς διαφορετικά σύμβολα, αλλά σε κάθε περίπτωση, ευαίσθητους δημιουργούς Τέχνης και δημοκρατικά κοινωνικοποιημένους επιστήμονες και γενικότερα ανθρώπους του πνεύματος και της τεχνολογίας.