του Μάκη Προβατά
Ο ακαδημαϊκός που συνέβαλε με δύο εργασίες του στον πειραματικό εντοπισμό του μποζονίου εξηγεί γιατί η ανακάλυψη μπορεί να «ανεβάσει» τους Έλληνες .
Τον Ιανουάριο του 2008 ο καθηγητής Πίτερ Χιγκς δήλωνε: «Είµαι 90% βέβαιος πως ο επιταχυντής του CERN θα εντοπίσει τελικά το µποζόνιο, ακόµη και αν χρειαστούν µήνες αναλύσεων. Αν δεν το βρούµε ως τον Μάιο του 2009, που κλείνω τα 80, θα πω στον γιατρό µου να µε κρατήσει ζωντανό λίγοπαραπάνω». Τελικά χρειάστηκε να κρατηθεί ζωντανός τριάντα µήνεςπαραπάνω ο υγιέστατος 83χρονος σήµερα καθηγητής Χιγκς για να ακούσει την περασµένη Τρίτη (13 ∆εκεµβρίου) ότι το σωµατίδιο που φέρει το όνοµά του στην ουσία βρέθηκε. Αν µάλιστα κρατηθεί και άλλους δώδεκα µήνες στη ζωή, τότε τον ∆εκέµβριο του 2012 θα παραλάβει ένα από τα πιο προβλέψιµα Νοµπέλ Φυσικής που έχουν δοθεί ποτέ. Και αν θα πάρει το βραβείο Νοµπέλ δεν θα το πάρει µόνο ο Χιγκς, θα το πάρουν και ο Εγκλέρ και ο Μπρουτ που ήταν οι συνεργάτες του στην ανάπτυξη αυτής της θεωρίας.
Τον Ιανουάριο του 2008 ο καθηγητής Πίτερ Χιγκς δήλωνε: «Είµαι 90% βέβαιος πως ο επιταχυντής του CERN θα εντοπίσει τελικά το µποζόνιο, ακόµη και αν χρειαστούν µήνες αναλύσεων. Αν δεν το βρούµε ως τον Μάιο του 2009, που κλείνω τα 80, θα πω στον γιατρό µου να µε κρατήσει ζωντανό λίγοπαραπάνω». Τελικά χρειάστηκε να κρατηθεί ζωντανός τριάντα µήνεςπαραπάνω ο υγιέστατος 83χρονος σήµερα καθηγητής Χιγκς για να ακούσει την περασµένη Τρίτη (13 ∆εκεµβρίου) ότι το σωµατίδιο που φέρει το όνοµά του στην ουσία βρέθηκε. Αν µάλιστα κρατηθεί και άλλους δώδεκα µήνες στη ζωή, τότε τον ∆εκέµβριο του 2012 θα παραλάβει ένα από τα πιο προβλέψιµα Νοµπέλ Φυσικής που έχουν δοθεί ποτέ. Και αν θα πάρει το βραβείο Νοµπέλ δεν θα το πάρει µόνο ο Χιγκς, θα το πάρουν και ο Εγκλέρ και ο Μπρουτ που ήταν οι συνεργάτες του στην ανάπτυξη αυτής της θεωρίας.
«Το αναθεµατισµένο σωµατίδιο» («Τhe goddamn particle»), όπως ήταν ο κανονικός τίτλος του βιβλίου που έγραψε το 1993 για το σωµατίδιο Higgs ο νοµπελίστας φυσικός Λίον Λέντερµαν, έδωσε «προκλητικές» ενδείξεις ύπαρξης. Ηταν όντως «αναθεµατισµένο» για τον συγγραφέα και για όλους τους φυσικούς αφού τότε ήταν ήδη άφαντο για πάνω από 30 χρόνια, ο εκδότης του όµως το σκέφτηκε εµπορικά και παρενέβη για να αλλάξει τον τίτλο σε «God particle» («Το σωµατίδιο του Θεού») και έτσι θα µείνει στην Ιστορία.
«∆εν ξέρω κανένα “σωµατίδιο του Θεού” ούτε του ∆ιαβόλου. Οι επιστήµονες δεν χρησιµοποιούν τέτοιες εκφράσεις. Αυτό που βρέθηκε λέγεται “σωµατίδιο του Higgs” και σήµερα, παρ’ ότι ήµουν σίγουρος εδώ και χρόνια, αυτό που άκουσα ήταν µουσική στα αφτιά µου. Είναι η πιο ευτυχισµένη ηµέρα της δικής µου ζωής αλλά και πάρα πολλών ακόµη επιστηµόνων σε ολόκληρο τον πλανήτη». Ετσι ξεκίνησε η συνέντευξή µας µε τον ∆ηµήτρη Νανόπουλο µόλις µία ώρα µετά την ανακοίνωση στο CERN.
Τελικά η επιστήμη θα χωρίζεται πλέον χρονολογικά σε π.Χ. (προ σωματιδίου Χιγκς) και μ.Χ. (μετά σωματίδιο Χιγκς);
«Ναι. Για εµένα και για πάρα πολλούς η σηµερινή ηµέρα ορίζει το “πριν και µετά”. Είναι µια σηµαδιακή ηµέρα. Μιλάµε για τo σωµατίδιο το οποίο δηµιουργεί τη µάζα σε όλα τα υπόλοιπα σωµατίδια που υπάρχουν. Είναι “η µάνα όλων των µαζών”».
Και για να το καταλάβουμε ίσως καλύτερα, με ποια προηγούμενη επιστημονική ανακάλυψη θα συγκρίνατε αυτήν εδώ;
«Θα τη συνέκρινα ίσως µε την ανακάλυψη της αντι-ύλης από τον Αντερσον το 1932. Είχα πει πολλές φορές ότι αν δεν βρεθεί το σωµατίδιο Χιγκς, τότε η δική µας γενιά έχει πάρει επιστηµονικά τη ζωή της εντελώς λάθος και θα πάω για ψάρεµα σε κάποιο µικρό νησάκι».
Η έκσταση του κ. Νανόπουλου και πολλών άλλων φυσικών όµως έχει και άλλη µία σηµαντική αιτία. «Εκτός από το ότι το σωµατίδιο Χιγκς φώναξε “εδώ είµαι”, είναι εξαιρετικά σηµαντικό και το πόση µάζα έχει τελικά. Βρίσκεται στα 125 GeV, συν πλην ένα. Θα µπορούσε να έχει από εκατό φορές τη µάζα του πρωτονίου και να φτάνει ως χίλιεςφορές. Μιλάµε για µια πολύ µεγάλη περιοχή. Είναι όµως πάρα πολύ σηµαντικό ότι το βλέπουν στην περιοχή αυτήν ακριβώς η οποία είχε προβλεφθεί ότι πρέπει να είναι των 125 GeV».
Αφού τα σωματίδια Χιγκς δίνουν μάζα σε όλα τα υπόλοιπα σώματα, έχουμε και εμείς στο σώμα μας σωματίδια Χιγκς;
«Εννοείται. Με την έννοια αυτή έχουµε και στον οργανισµό µας τέτοια σωµατίδια».
Υπάρχει πιθανότητα κακής χρήσης αυτού του σωματιδίου όπως έγινε, ας πούμε, με την πυρηνική ενέργεια;
«Οταν ρώταγαν τον Ράδερφορντ και τον Αϊνστάιν τις δεκαετίες του ’10 και του ’20 αν αυτά που ανακάλυπταν τότε είχαν καµία σχέση µε τη ζωή µας, αυτοί έλεγαν “όχι, απλά έτσι θα καταλάβουµε καλύτερα τον κόσµο”, και όµως είδατε µετά πώς χρησιµοποιήθηκαν οι ανακαλύψεις τους. Ποτέ δεν πρέπει να λες ποτέ, αλλά µε την έννοια του άµεσου µέλλοντος δεν βλέπω να έχει κανενός είδους εφαρµογή».
Ενώ όµως η ύπαρξη του σωµατιδίου προτάθηκε από τον Βρετανό Χιγκς, ο τρόπος που ανακαλύφθηκε τελικά είναι αρκετά «ελληνικής προέλευσης». «Είµαι πολύ ευτυχισµένος γιατί ο τρόπος που παράγουν το σωµατίδιο Χιγκς βασίζεται σε δύο εργασίες µου, η µία του 1976 στο CERN µε τον Τζον Ελις και η άλλη του 1978 στο Χάρβαρντ µε τον Σέλντον Γκλάσοου. Οπως µου είχε πει πριν από χρόνια ο µεγάλος φυσικός, ο Γκελµάν, αυτός που έχει ανακαλύψει τα quarks, “εσείς οι Ελληνες το ξεκινήσατε πριν από δυόµισι χιλιάδες χρόνια και µου φαίνεται ότι εσείς οι Νεοέλληνες θα το τελειώσετε”».
Και συνεχίζει ο ∆ηµήτρης Νανόπουλος µε ακόµη µεγαλύτερο ενθουσιασµό:
«Χαίροµαι πάρα πολύ που εµείς οι Ελληνες είµαστε στο κέντρο των πραγµάτων και στις προβλέψεις για τη µάζα του µποζονίου του Χιγκς αλλά και πειραµατικά. Και νοµίζω ότι αυτό πρέπει να µας κάνει υπερήφανους και να µας ανεβάσει κάπως ψυχολογικά. Ολος ο κόσµος ζει σε µια πραγµατικά δύσκολη εποχή και τουλάχιστον συµβαίνουν τέτοια γεγονότα για να αποδεικνύουν τη µεγαλοσύνη του ανθρώπου».
Αυτή η ανακάλυψη νομίζετε ότι περισσότερο θα ενοποιήσει τους ανθρώπους ή μπορεί να τους διχάσει σε σχέση με τον Θεό και το Σύμπαν;
«Η ανακάλυψη αυτή θα ενοποιήσει τον κόσµο. Η επιστήµη είναι ανεξάρτητη και τέτοιες ανακαλύψεις που αποδεικνύουν τη µεγαλοσύνη του ανθρωπίνου πνεύµατος µας αγκαλιάζουν όλους. Η επιστήµη παίζει –και πρέπει να παίζει– τεράστιο ρόλο σε αυτή την ενοποίηση των ανθρώπων».
Ποιος πιστεύετε ότι θα άξιζε να ζει σήμερα για να ακούσει αυτή την ανακάλυψη;
«Σίγουρα η παρέα Θαλής, Ηράκλειτος, Αναξίµανδρος, Πυθαγόρας και ∆ηµόκριτος θα ήταν εκστασιασµένη σήµερα. Αυτοί που κοίταξαν τον κόσµο και είπαν “εγώ τον κόσµο αυτόν θα τον καταλάβω µε λογική”. Ολο το όνειρό τους, γενιά µε τη γενιά, είναι πραγµατοποιήσιµο τώρα. Και από τους νεότερους ο Αϊνστάιν».
Δεν είναι εκπληκτικά αντιφατικό ότι ο άνθρωπος, ο οποίος είναι σχεδόν το απόλυτο τίποτα στο Σύμπαν, είναι παράλληλα και τόσο σημαντικός ώστε να μπορεί να φτάνει τόσο βαθιά στην εξήγηση του Σύμπαντος;
«Νοµίζω ότι θα πεθάνω και αυτό θα είναι το µεγαλύτερο µυστήριο για εµένα. Ενώ είµαστε αυτά τα ανθρωπάκια, µπορούµε και συλλαµβάνουµε όλα αυτά και µπορούµε να εξηγούµε τι γίνεται στην άλλη µεριά του Σύµπαντος. Είµαστε πεπερασµένοι σε χρόνο και σε χώρο. Σε χρόνο γιατί έχουµε συγκεκριµένα χρόνια στα οποία ζούµε και σε χώρο γιατί είµαστε καρφωµένοι στη Γη ενώ το Σύµπαν είναι “άπειρο”. Αλλά και στη Γη ακόµη είµαστε µικρές µονάδες µε 1,3 χιλιόγραµµα µυαλού. Αυτό λοιπόν το µυαλό είναι το µεγαλύτερο µυστήριο στη φύση. Και όπως έλεγε ο Αϊνστάιν, “το πιο ακατανόητο πράγµα είναι ότι το Σύµπαν είναι κατανοητό”».
ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ
«Ο στόχος είναι οι υπερχορδές»
Υπάρχει πιθανότητα οι επιστήμονες να ψάχνετε το σωματίδιο που «γέννησε» το σωματίδιο του Χιγκς;
«Ο τελικός στόχος είναι τα super strings, οι υπερχορδές. Θα είµαστε ικανοποιηµένοι για ένα διάστηµα µε αυτό που βρήκαµε τώρα, µετά θα έρθει η κατάθλιψη της κατάκτησης και µετά πάλι από την αρχή αλλά το ζητούµενο είναι οι υπερχορδές, αφού όλα αυτά είναι κατάλοιπά τους».
Το σωματίδιο του Χιγκς είναι κάτι σαν ορεκτικό δηλαδή;
«Ναι. Το κυρίως πιάτο είναι οι υπερχορδές. Στην αρχή του Σύµπαντος οι ενέργειες ήταν τόσο µεγάλες που εκεί δούλευαν αυτές. Εγώ µιλάω για το σωµατίδιο Χιγκς και το µυαλό µου είναι στο πολυσύµπαν».
Δηλαδή ακόμη και να υπάρχουν πιο προηγμένοι πολιτισμοί στο Σύμπαν, απλά θα έχουν βρει το σωματίδιο Χιγκς πριν από εμάς και θα το ονομάζουν αλλιώς;
«Ακριβώς. Τα ίδια πράγµατα θα βλέπουν, αλλά θα τα έχουν κατανοήσει µε δικά τους σύµβολα και δεν θα το ονοµάζουν µποζόνιο Χιγκς, αλλά κάπως αλλιώς στη δική τους γλώσσα συνεννόησης».
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.