Περού: η τοξική διαρροή αρρωσταίνει το χωριό ενώ η εταιρεία επιχειρεί συγκάλυψη

Φωτό: εργάτες με λευκές στολές καθαρίζουν το ποτάμι κοντά στην πόλη Cajacay

Στις 4 Αυγούστου (εδώ) είχαμε γράψει για μια τοξική διαρροή στο μεταλλείο χαλκού Antamina του Περού, ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Η ιστορία εξελίχθηκε σε μια κλασική προσπάθεια συγκάλυψης των σοβαρών συνεπειών ενός βιομηχανικού ατυχήματος για την ανθρώπινη υγεία. 350 κάτοικοι της πόλης Cajacay αρρώστησαν ενώ 45 έμειναν στο νοσοκομείο για πάνω από 10 μέρες. Τα παιδιά αιμορραγούσαν ακατάσχετα από τη μύτη διότι υπέστησαν χημικά εγκαύματα στους πνεύμονες από την τοξική σκόνη που εισέπνευσαν. Η εταιρεία όμως έλεγε ότι το υλικό που διέρρευσε δεν είναι τοξικό και το παρομοίαζε με αθώο “υγρό σαπούνι” (εδώ). Τρεις εβδομάδες μετά τη διαρροή, η Antamina ακόμα σιωπά σχετικά με τη χημεία της διαρροής, ενώ κατηγορείται για “ανήθικη και ανεύθυνη συμπεριφορά” (εδώ). Περισσότερα στο μεταφρασμένο άρθρο από το Associated Press που ακολουθεί. Το πρωτότυπο εδώ.

Ας κοιμούνται ήσυχοι οι κάτοικοι του Στρατωνίου… η εταιρεία Eldorado είναι προφανώς πιο σοβαρή και υπεύθυνη από την Antamina… που είναι μόνο η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός ψευδαργύρου στον κόσμο και η όγδοη παραγωγός χαλκού, με μετόχους τις πολυεθνικές BHP Billiton, Xstrata, Teck Cominco και Mitsubishi Corp. Άλλωστε η Ελλάδα έχει “αξιόπιστους ελεγκτικούς μηχανισμούς”, ειδικά τώρα με το “περάστε-ξεπουλάμε” μνημονιακό καθεστώς. Σωστά;

Townsfolk sickened after Peru toxic spill

Των FRANKLIN BRICENO και FRANK BAJAK.

Ξεκίνησε με έναν δυνατό ήχο σαν έκρηξη ελαστικού. Μετά ένα τοξικό κοκτέιλ συμπυκνώματος χαλκού με πλήθος πτητικών ενώσεων εκτοξεύθηκε στον ουρανό.

Ο αγωγός που μεταφέρει το συμπύκνωμα σε υψηλή πίεση για 302 χιλιόμετρα, από το πιο παραγωγικό μεταλλείο του Περού στην ακτή, είχε εκτοξεύσει μια διαρροή από το αντλιοστάσιο πάνω σε αυτό το χωριό των φτωχών αγροτών. Ήταν 9:15 το πρωί.

Ο Αbraham Balabarca που έχτιζε ένα σπίτι εκεί κοντά, έτρεξε στο αντλιοστάσιο μαζί με άλλους για να προσπαθήσουν να σταματήσουν τη διαρροή. Αλλά η πόρτα ήταν κλειδωμένη και ο φύλακας δεν είχε κλειδί. Μέχρι τη στιγμή που κάποιος παραβίασε την κλειδαριά με ένα λοστό, η πόλη είχε τυλιχτεί σε ένα τοξικό σύννεφο.

Τις επόμενες ημέρες, περίπου 350 κάτοικοι του χωριού δέχτηκαν θεραπεία για πονοκεφάλους, αιμορραγία της αναπνευστικής οδού, ναυτία και εμετό, σύμφωνα με το γραφείο του δημάρχου. Τουλάχιστον 69 ήταν παιδιά.

Τρεις εβδομάδες μετά την διαρροή 45 τόνων τοξικού πολτού στην πόλη Cajacay, που άφησε 42 ανθρώπους στο νοσοκομείο για τουλάχιστον 11 ημέρες, η Antamina, ιδιοκτήτρια του μεταλλείου χαλκού, έχει πει ελάχιστα πράγματα για το ατύχημα και σιωπά σχετικά με την χημική σύσταση του πολτού.

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι παραδοσιακά χαλαρή στο Περού, όπου η εξόρυξη ήταν η κινητήρια δύναμη της ετήσιας ανάπτυξης κατά μέσο όρο 7% επί μια δεκαετία, που έχει κάνει το έθνος των Άνδεων αγαπημένο στους επενδυτές. Όμως ένα κύμα αντίδρασης στις εξορύξεις γιγαντώνεται στη χώρα. Κατά τους τελευταίους τρεις μήνες, οκτώ πολίτες σκοτώθηκαν σε αντι-μεταλλευτικές διαμαρτυρίες που κυριάρχησαν στην πολιτική ατζέντα της χώρας, οδηγώντας σε παραίτηση δύο πρωθυπουργούς.

Αμέσως μετά την  διαρροή της 25ης Ιουλίου, πολλοί σε αυτή την κοινότητα των 410 κατοίκων ανταποκρίθηκαν στο αίτημα του διευθυντή της Antamina να βοηθήσουν να σταματήσει ο πολτός πριν φτάσει στο κοντινό ποτάμι. Χρησιμοποίησαν απορροφητικό πανί που παρείχε η Antamina, χωρίς τη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού, μάσκες ή γάντια. Ο Balabarca είπε ότι ο πολτός βρωμούσε σαν κοινό εντομοκτόνο.

“Όλοι βοήθησαν και λέρωσαν τα χέρια τους”, δήλωσε ο πρόεδρος της κοινότητας Hilario Moran, “χωρίς να γνωρίζουν ότι το συμπύκνωμα ήταν μολυσμένο.”

Η Nancy Damian, που είναι επτά μηνών έγκυος, είπε ότι πέρασε τέσσερις μέρες στο νοσοκομείο, λιποθυμώντας και κάνοντας εμετό συνεχώς.

“Το κεφάλι μου πονάει ακόμα και τη νύχτα σφίγγεται το στομάχι μου σα να πρόκειται να έρθει το μωρό”, είπε. Τα 7 μηνών δίδυμα ανήψια της και ο 17-μηνών γιος της Τόνι επίσης αρρώστησαν από το στομάχι τους.

Ένα γειτονόπουλο, η εννιάχρονη Yasira Sotelo, ήταν μεταξύ εκείνων που νοσηλεύθηκαν σε ιδιωτικό νοσοκομείο San Pablo, στην περιφερειακή πρωτεύουσα της Huaraz. Περιέγραψε φρικτούς πονοκεφάλους και αιμορραγία από τη μύτη, που δεν σταματούσε.

“Οι νοσοκόμες πίεζαν ένα πανί στα ρουθούνια μου και με ρωτούσαν: “Κατεβαίνει αίμα στο λαιμό σου; Ελεγα, «Ναι», και έβαζαν όλο και περισσότερα πανιά”,

Ο Αμερικανός τοξικολόγος περιβάλλοντος Greg Moller από το Πανεπιστήμιο του Idaho είπε ότι τα παιδιά πιθανότατα υπέστησαν χημικά εγκαύματα στους πνεύμονές τους, καθώς το θειάφι μέσα στην μεταλλική σκόνη που εισέπνευσαν αντέδρασε με τους βλεννογόνους και σχημάτισε θειικό οξύ.

Είπε ότι τα τραύματα της αναπνευστικής οδού είναι χειρότερα για τα παιδιά, επειδή παίρνουν δύο με τρεις αναπνοές για κάθε μία αναπνοή των ενηλίκων..

Ο Δρ Χουάν Villena, κοσμήτορας του Κολλεγίου Ιατρικής του Περού, επισκέφθηκε την περιοχή και είπε στο ραδιόφωνο  ότι πάρα πολλά παιδιά της πόλης είχαν υποβληθεί σε θεραπεία, κάποια από τα οποία με “σοβαρά μυϊκά και αναπνευστικά προβλήματα και αιμορραγία από τη μύτη.”

Όμως, ο υπουργός Υγείας Midori de Habich δήλωσε το Σάββατο σε ραδιοφωνική συνέντευξη ότι κανείς δεν είχε αρρωστήσει βαριά στο Cajacay.

“Δεν υπήρξαν σοβαρές περιπτώσεις”, είπε. “Εξετάζουμε την κοινότητα για να δούμε αν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά ευτυχώς δεν υπήρξαν δυσάρεστα περιστατικά.”

Ο Habich είπε, επίσης ότι το ποτάμι Fortaleza από το οποίο εξαρτώνται οι κάτοικοι του Cajacay δεν έχει μολυνθεί.

Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι αγρότες που έχουν πρόβατα και καλλιεργούν φασόλια. Περίπου δύο στα πέντε παιδιά στις ορεινές περιοχές υποφέρουν από υποσιτισμό και αναιμία. Η πόλη δεν έχει τρεχούμενο νερό ούτε σύστημα αποχέτευσης.

Οι άνθρωποι που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο San Pablo είπαν ότι ζήτησαν τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος τους ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο που θα βεβαιώνε την νοσηλεία τους, αλλά αρνήθηκαν να τους τα δώσουν. Τα έξοδα του νοσοκομείου τα πλήρωσε η Antamina. Ο διευθυντής του νοσοκομείο Ραούλ Guisse αρνήθηκε να συζητήσει τα περιστατικά με το Associated Press.

Την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν όλο το χωριό στριμώχθηκε σε ένα πράσινο τσιμεντένιο κτίριο στην κεντρική πλατεία, για μια σχεδόν τετράωρη συνάντηση με πέντε στελέχη της Antamina, οι οποίοι κατέφτασαν με τελευταία μοντέλα SUV και σωματοφύλακες.

Ο εκτελεστικός πρόεδρος της εταιρείας, Αβραάμ Chahuan, μίλησε ελάχιστα στον καταιγισμό ερωτήσεων των χωρικών.

Αυτός και ο αντιπρόεδρος Ρικάρντο Morel αναφερθηκαν στη διαρροή ως “το συμβάν”. Ο Morel κρατούσε σημειώσεις. Είπαν ότι ήταν ανοιχτοί στο να αποζημιώσουν ανθρώπους για βλάβες στην υγεία τους, αλλά αυτό θα εξαρτώνταν από “τεχνικές και ιατρικές εκθέσεις”, που ο Morel είπε ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Δεν είπε ποιος έκανε τις μελέτες.

“Στο όνομα της εταιρείας θέλω να σας ευχαριστήσω για την ενεργό βοήθεια της κοινότητας κατά τη διάρκεια των γεγονότων της περασμένης εβδομάδας», είπε ο Chahuan. “Το μόνο που θέλω να πω ότι ατυχήματα συμβαίνουν παντού στην καθημερινή μας ζωή.”

Οι χωρικοί απαίτησαν επίσης μια εξήγηση στο γιατί δεν έχουν δει τη δεξαμενή αξίας 10 εκατ. δολαρίων θα έδινε νερό στην πόλη, την οποία είχε υποσχεθεί η εταιρεία το 2000, ως προϋπόθεση για να φτιάξει τον αγωγό. Ο Morel, δήλωσε ότι η Antamina θα διαβουλευθεί με τους κρατικούς και περιφερειακούς αξιωματούχους.

Η Antamina είναι η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός ψευδαργύρου στον κόσμο και το όγδοο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού, σύμφωνα με την Xstrata, που μαζί με την BHP Billiton, τη μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης στον κόσμο, κατέχει μερίδιο 33,75%. Πέρσι είχε παραγωγή 334.000 τόνους χαλκού και 235.000 τόνους ψευδαργύρου. Σύμφωνα με ανεξάρτητο οικονομολόγο, αυτό σημαίνει κέρδη άνω των $1,5 δισεκατομμυρίων. Οι συνέταιροι στην κοινοπραξία εδρεύουν η BHP Billiton Ltd στην Αυστραλία, η Xstrata στην Ελβετία , η Teck Cominco στον Καναδά και η Mitsubishi Corp στην Ιαπωνία.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος Manuel Pulgar ζήτησε να υποχρεωθεί η εταιρεία να πληρώσει το ανώτατο πρόστιμο που επιτρέπει ο νόμος, που είναι ή 13,7 εκατ. δολάρια, για αμέλεια. Ο αναπληρωτής του, Μαριάνο Κάστρο, δήλωσε στο Associated Press ότι η έρευνα της υπηρεσίας του δεν έχει τελειώσει. Ο ίδιος αρνήθηκε να πει αν θα μπορούσαν να επιβληθούν πιο σοβαρές κυρώσεις. Ένας νόμος του 2009 επιτρέπει την ανάκληση της άδειας ή ακόμα και το κλείσιμο για μεγάλους παραβάτες.

Η Antamina δεν έχει ακόμη εξηγήσει τι προκάλεσε τη διαρροή ή γιατί χρειάστηκαν δύο ώρες για να σταματήσει. Στελέχη της εταιρείας δεν ανταποκρίθηκαν στις επανειλημμένες αιτήσεις τηλεφωνικά και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για σχόλια, και αρνήθηκαν να μιλήσει στους δημοσιογράφους κατά τη συνεδρίαση της πόλης.

Ένα έγγραφο της Antamina που αποκάλυψε η εφημερίδα La Republica περιγράφει μερικά από τα συστατικά της λάσπης ως «εξαιρετικά τοξικά» και λέει ότι περιλαμβάνουν μόλυβδο και αρσενικό, που είναι δηλητήρια. Ο Κάστρο είπε μια ανάλυση του πολτού από την κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι έτοιμη την επόμενη εβδομάδα.

Η κυβερνητική υπηρεσία επαγγελματικής υγείας, CENSOPAS, πήρε δείγματα αίματος και ούρων από 52 χωρικούς μια εβδομάδα μετά την διαρροή και έξι από τα 18 παιδιά που δοκιμάστηκαν είχαν απαράδεκτα υψηλά επίπεδα χαλκού, ενώ ένας είχε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα μολύβδου. Η Αμερικανική Υπηρεσία Καταγραφής Τοξικών Ουσιών και Ασθενειών Μητρώου λέει ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε ζημιές από υψηλές συγκεντρώσεις χαλκού, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο ήπαρ, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι καρκινογόνες.

Η CENSOPAS έκανε εξετάσεις μόνο για χαλκό, μόλυβδο και αρσενικό. Και δεν έδωσε τα ονόματα των χωρικών που εξέτασε. Ο Δήμαρχος Felipe Lazaro, ο οποίος έδωσε την έκθεση στο Associated Press, είπε ότι ζήτησε από την CENSOPAS την ταυτότητά τους, αλλά ο οργανισμός αρνήθηκε.

Οι ακτιβιστές κατά της εξόρυξης λένε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι χαρακτηριστική.

“Πολλές φορές, από οτι έχουμε δει στο παρελθόν δυστυχώς, τα αποτελέσματα αυτού του είδους των ερευνών χάνονται”, δήλωσε ο Reinhard Seifert, ένας αντίθετος με  την εξόρυξη χρυσού από την κοινοπραξία Yanachocha  στη γειτονική πολιτεία Cajamarca.

Η Κυβέρνηση του Περού πρόσφατα κατέγραψε 169 ενεργές κοινωνικές συγκρούσεις, οι περισσότερες από τις οποίες σχετίζονται με μεταλλεία. Οι διαμαρτυρίες κατά του σχεδίου Conga της Yanacocha στην επαρχία κατάσταση Cajamarca οδήγησε δύο φορές τις εθνικές αρχές να επιβάλλουν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης που ανέστειλε τις πολιτικές ελευθερίες.

Στην ορεινή πόλη του Espinar, οι αγρότες διαδηλώνουν λέγοντας ότι οι ρυπασμένες απορροές από ένα ορυχείο χαλκού που ανήκει στην Xstratα σκοτώνει τα λάμα, τα πρόβατα και τα βικούνα τους – ισχυρισμό που η εταιρεία αρνείται.

Ο Δήμαρχος του Espinar Oscar Mollohuanca φυλακίστηκε για 15 ημέρες μετά από μια διαδήλωση στην οποία η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών και τουλάχιστον δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

“Σε αυτή τη χώρα είναι οι μεταλλευτικές εταιρείες που κυβερνούν”, είπε. “Στην υπηρεσία τους έχουν τον πρόεδρο, την αστυνομία και τις σφαίρες.”

πηγή