Ο Σαμαράς στα ίχνη Μητσοτάκη, αλλά ισορροπώντας στο κενό…

Του Δημήτρη Α.Γιαννακόπουλου *

Μέχρι σήμερα επιχείρησα να δείξω τις πολιτικές, αντικειμενικές και υποκειμενικές (εσωτερική πολιτική ηγεμονία) συνθήκες που οδηγούν σε δραχμοποίηση την ελληνική αγορά διατηρώντας όμως την χώρα στο Ευρώ. Όμως η δομική αυτή προσέγγιση του πολιτικοοικονομικού παιγνίου στη Ελλάδα και διεθνώς με κέντρο αναφοράς την Ελλάδα, αφήνει αναπάντητα πλήθος ερωτημάτων λειτουργιστικού τύπου τα οποία παρατηρώ να απασχολούν (δυστυχώς με την μορφή προπαγάνδας) τα ΜΜΕ – ίσως και κάθε ανήσυχο πολίτη. 

Ο τελευταίος αναρωτιέται: «Καλά, τι είδους αυτοκτονική στρατηγική είναι αυτή που ακολουθεί ο Σαμαράς; Είναι δυνατόν να εκβιάζει με νέα υφεσιακά, σαφώς αντικοινωνικά μέτρα τον λαό, τούτος που εμφανιζόταν σαν η ελπίδα της ανάπτυξης; Πού το πάει ο Σαμαράς;» Στην επιμήκυνση! Όχι ακριβώς αυτή που περιγράφει (του οικονομικού προγράμματος της τρόικας), αλλά του διαπλεκόμενου καθεστώτος του 1974. Η επιμήκυνση αντιστοιχεί στον δικό του χρόνο στην πρωθυπουργία και αυτό μόνον οι Γερμανοί μπορούν να του το προσφέρουν στην συγκυρία. Θα του το προσφέρουν όμως οι Γερμανοί; Δυστυχώς, στο επίπεδο της πολιτικής δεν ισχύει ο νόμος της ζήτησης και προσφοράς κατά αναλογία με τα οικονομικά. Αυτή διαμορφώνεται σε ανώτερο επίπεδο και δεν αφορά αποκλειστικά τις σχέσεις της γερμανικής κυβέρνησης με την ελληνική. Ίσως στη σημερινή φάση της ελληνικής κρίσης να μην αφορά σε αυτές καθόλου.

Το παιχνίδι – όπως έχω δείξει μέχρι σήμερα - είναι διεθνές και αφορά στην αποκρυστάλλωση της διεθνούς ηγεμονίας σε μια αναθεωρητική πολυπολική βάση.. Οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το «Καστελόριζο», λειτουργούν απλώς νομιμοποιητικά στο πλαίσιο συμφωνιών που επιτυγχάνονται μεταξύ κεντροευρωπαϊκής ελίτ – γερμανικής κυβέρνησης – χρηματοπιστωτικού κέντρου - κυβέρνησης ΗΠΑ. Όλα δείχνουν ότι «επιμήκυνση» θα λάβει το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα (ίσως και διετή), αλλά όχι το υφιστάμενο πρόγραμμα της τρόικας. Θα υπάρξει, δηλαδή, στήριξη, υπό αυστηρή επιτήρηση, του καθεστώτος, αλλά όχι ακριβώς στο πλαίσιο αυτής της δανειακής σύμβασης και του τελευταίου μνημονίου με την τρόικα. Το τρέχον μνημόνιο δεν έχει τις προδιαγραφές και χρονικό ορίζοντα, έτσι ώστε να συντηρήσει το καθεστώς στην Ελλάδα για 2,5 ακόμη χρόνια, πέραν του ότι αντικειμενικά θα απαιτήσει νέα χρηματοδότηση από τους ευρωπαίους φορολογούμενους και τους κερδοσκόπους των αγορών, εκτινάζοντας το ελληνικό δημόσιο χρέος σε πρωτοφανή ύψος, πέραν της ανακύκλωσης του ελληνικού προβλήματος στην Ευρωζώνη. Άρα ζήτημα «επιμήκυνσης» όπως την εμφανίζει η προπαγάνδα των διαπλεκομένων δεν υφίσταται. Απλώς, μέσω αυτής της δήθεν συγκαταβατικής, συμμορφωτικής ως προς την τρόικα συμπεριφοράς νομιμοποιείται/καλλιεργείται η οδός της επιμήκυνσης του καθεστώτος της μεταπολίτευσης, ώστε να υπάρξει χρόνος για ομαλή, συντεταγμένη διακυβερνητική μεταβολή στην Ελλάδα.

Την οικονομική κατάρρευση θα την πληρώσει, εκτός ασφαλώς από τα τρία τέταρτα της κοινωνίας και το πολιτικό σύστημα της χώρας μας, αλλά όχι στο βαθμό που θα θίξει την εξάρτησή του από τις ΗΠΑ (γεωπολιτική/γεωστρατηγική) και την Γερμανία (γεωοικονομική/γεωπολιτική). Θα επιδιωχθεί δηλαδή μια μορφή κάθαρσης μαφιόζικου τύπου, καθώς οι διευθυντές του  «καταστήματος Ελλάς», απέτυχαν να ισορροπήσουν μεταξύ των παγκόσμιων και περιφερειακών (ευρωπαϊκών) ηγεμονικών συμφερόντων, επιδεικνύοντας μάλιστα απερίγραπτα άπληστη και επιπόλαια συμπεριφορά, κόπωση και σκανδαλιστικό θράσος, προς τους πάτρωνές τους. Ο κ. Σαμαράς ζητεί χρόνο για να γεφυρωθεί η κατάσταση και επ’ αυτού συναινούν οι ηγεσίες ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, ενώ βοηθούν όλοι σχεδόν οι παράγοντες της αντιπολίτευσης. Δεν εννοώ ότι το πράττουν στρατηγικά ή συνειδητά – αν και δεν αποκλείεται – αλλά πάντως σίγουρα ασυνείδητα.

Από εκεί και έπειτα  ο κ. Σαμαράς αναπτύσσει μια μορφή επικοινωνίας στο ίδιο μοτίβο με εκείνη του Γιώργου Παπανδρέου, που ακολουθεί ακριβώς τα ίχνη της περιόδου πτώσης της κυβέρνησης Μητσοτάκη. (Προς θεού δεν επιθυμώ να ξύσω πληγές!) «Εγώ θα πάρω τα μέτρα που θα σώσουν την χώρα από την χρεοκοπία και ας πέσω» σου λέει, προκαλώντας την κοινοβουλευτική του ομάδα και τους κυβερνητικούς εταίρους του. Από ποια άραγε χρεοκοπία επιδιώκει να την σώσει, ο Θεός και η ψυχή του! Είναι σαν να μην καταλαβαίνει ότι ασκεί διαχείριση σε ένα μοντέλο χρεοκοπίας, το οποίο ενδεχομένως σε λίγες εβδομάδες αντικατασταθεί από ένα άλλο με παράλληλη νέα αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους και ημιέξοδο από την ευρωζώνη, η οποία ασφαλώς θα παρουσιαστεί ως ημιπαραμονή (θρίαμβος) που σώζει την χώρα από την δραχμή!  

Είναι ανόητος ο κ. Σαμαράς; Όχι ασφαλώς. Κάποιοι φίλοι αναγνώστε σχολιάζετε ότι «καλό θα ήταν να διάβαζε τι γράφουμε, μήπως και διορθώσει κάποιες πολιτικές επιλογές». Δεν χρειάζεται να μας διαβάσει για να μάθει την αλήθεια στα οικονομικά. Δεν μπορώ να υποθέσω ότι δεν την ξέρει και μάλιστα με λεπτομέρειες, που εμείς αντικειμενικά αγνοούμε. Μην αμφιβάλετε μάλιστα ότι αν συζητούσαμε κατ’ ιδίαν θα συμφωνούσαμε σε μεγάλο βαθμό επί της οικονομικής δομής στην συγκυρία. Δεν είναι αυτό το ζήτημα. Δεν υπάρχει κάτι ανόητο στην τακτική Σαμαρά. «Ανόητη» είναι όλη αυτή η στρατηγική που ταλαιπωρεί την χώρα και ζημιώνει αφάνταστα τον ελληνικό λαό και την οποία υπηρετεί ο κ. Σαμαράς από την θέση του ηγέτη της Ελλάδας. Μόνον που ετούτο δεν λέγεται ανόητο, αλλά εγκληματικό, με όρους κοινωνικής οργάνωσης, παραγωγικής ανασυγκρότησης και διεθνούς ισχύος. Δεν είναι ανόητος ο κ. Σαμαράς, παρότι η ρητορεία του βρίθει ανοησιών. Ένας παλαιοπολιτικός είναι που διαμορφώνει καταρχήν το κλίμα  δραχμοποίησης της ελληνικής αγοράς, έτσι ώστε μέσου αυτού να κερδίσει επιμήκυνση χρόνου το καθεστώς που υπηρετεί τόσα χρόνια. Ενδεχομένως και δίχως αυτόν στην πρωθυπουργία. Όπως ο κ. Μητσοτάκης , έτσι και αυτός έχει «διασφαλίσει» μέσω της επικοινωνιακής τακτικής και στρατηγικής που ακολουθεί ότι θα διασωθεί προσωπικά, εμφανίζοντας τον εαυτό του να πέφτει ηρωικά για την σωτηρία της πατρίδας από την χρεοκοπία!

Και ασφαλώς έτσι θα γίνουν τα πράγματα, αν δεν υπάρξουν διεθνείς εξελίξεις που θα αχρηστεύσουν αυτή την προοπτική. Σε μια τέτοια περίπτωση, δυστυχώς τα πράγματα θα λάβουν δραματική μορφή, με τον κ. Σαμαρά να μένει στην ιστορία ως αυτουργός στην μεταβολή του κράτους σε «καθεστώς πολιορκίας». Αυτό τουλάχιστον θα πρέπει να αποφύγει. Αν δεν το αποφύγει, τότε θα  σημαίνει ότι ήρθε να παίξει συγκεκριμένο ρόλο, πέραν του εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού ή ότι είναι απολύτως ανόητος, παρότι εγώ πιστεύω το αντίθετο. Άρα, τα ίχνη Μητσοτάκη δεν μοιάζει να διασφαλίζουν με σιγουριά τον κ. Σαμαρά στον ρόλο του πολιτικού θύματος, το οποίο έπεσε αλτρουιστικά για να σώσει την πατρίδα από τον «όλεθρο της δραχμής».

Δυστυχώς, ο κ. Σαμαράς είναι πολύ πιο εγκλωβισμένος σε επίπεδο μικροπολιτικής από ότι υπήρξε ο κ. Μητσοτάκης. Σε αντίθεση όμως με αυτόν έχει στην διάθεσή του πολύ περισσότερα επικοινωνιακά εργαλεία. Πάλι θεωρητικά! Καθώς η τρομοκρατημένη από την τρόικα διαπλοκή δεν ξέρεις πώς θα μπορούσε να αντιδράσει σε περίπτωση που ο Σαμαράς, αναγκαζόταν από την τρόικα να λάβει μέτρα που θίγουν τα συμφέροντα συγκεκριμένων ιδιοκτητών ΜΜΕ/τραπεζιτών/εφοπλιστών. Κανένα απολύτως επικοινωνιακό  εργαλείο δεν δουλεύει έξω από το προνομιακό επίπεδο της διαπλοκής. Αν ο κ. Σαμαράς αποτύχει στον ρόλο του εναρμονιστή διαπλεκομένων συμφερόντων, θα πέσει κατ’ ανάλογο τρόπο με τον κ. Μητσοτάκη, αν και εδώ υπάρχουν δύο αντίρροπες δυνάμεις: η έλλειψη άμεσης διάδοχης κατάστασης υπό τον πλήρη έλεγχο των μεγαλοεπιχειρηματιών και ο φόβος των τελευταίων ότι θα γίνουν «σάντουιτς» μεταξύ αλληλοσπαρασσόμενων αλλοδαπών συμφερόντων και του θυμωμένου ελληνικού λαού στη συνέχεια. Αν δεν ανασυσταθεί σύντομα και «αιφνιδιαστικά»/ορμητικά η λεγόμενη κεντροαριστερά, ο κ. Σαμαράς θα έχει κάποια περιθώρια ελευθερίας κινήσεων, ακροβατώντας διαρκώς στο κενό πάνω σε τεντωμένο σκοινί.

Το ζήτημα γι’ αυτόν είναι πάντως πώς θα αποχωρήσει καλύτερα και όχι πώς θα κυβερνήσει καλύτερα. Ο έγκαιρος σχεδιασμός της αποχώρησής του (εναλλακτικά σενάρια), θα συμβάλει στην όποια κυβερνητική του δυνατότητα για ελιγμούς, τόσο εντός όσο και εκτός, σε μικρότερο ασφαλώς βαθμό.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.