"Ο πατέρας μου ο Μπάτης
ήρθε απ’ τη Σμύρνη το ’22
κι έζησε πενήντα χρόνια
σε ένα κατώι μυστικό"
…τραγουδούσε η Σωτηρία Μπέλλου (σε στίχους & μουσική τουΔιονύση Σαββόπουλου) και η ιδιαίτερη φωνή της συγκινούσε –και συγκινεί ακόμη- όσους έζησαν εκείνη την εφιαλτική καταστροφή, αλλά και όσους την έμαθαν μέσα από τις διηγήσεις τους.ήρθε απ’ τη Σμύρνη το ’22
κι έζησε πενήντα χρόνια
σε ένα κατώι μυστικό"
Με αγγίζει πάντα το συγκεκριμένο θέμα, γιατί είχα δύο προ-γιαγιάδες με καταγωγή από τη Σμύρνη, που ήρθαν (με τον βίαιο τρόπο που γνωρίζουμε) μικρά κοριτσάκια στα μέρη μας. Δεν ήθελα λοιπόν να χάσω το ντοκιμαντέρ Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1920-1922 της Μαρίας Ηλιού που προβάλλεται για 4η εβδομάδα στο Ολύμπιον. Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από τον κόσμο για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, πράγμα που σημαίνει ότι κάποιες ιστορικές πληγές 90 χρόνια μετά δεν έχουν κλείσει -πονάνε ακόμη.
Μπήκα λοιπόν στην αίθουσα Παύλος Ζάννας (Ολύμπιον, 5ος όροφος) και ταξίδεψα για 87 λεπτά στο χωροχρόνο. Ήταν όμορφα στην αρχή, παρακολουθώντας την αρμονική συνύπαρξη εθνικοτήτων και θρησκειών μέσα από άγνωστο μέχρι πρότινος αρχειακό υλικό∙ έχει γίνει έρευνα στην Ευρώπη και την Αμερική. Χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις, ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ και οι υπόλοιποι ομιλητές μάς χαρίζουν ιστορίες και εικόνες από μια Σμύρνη που μπορεί να μη γνωρίσαμε, αλλά ονειρευτήκαμε. Η δε πρωτότυπη μουσική τουΝίκου Πλατύραχου δένει ιδανικά με αυτό το ταξίδι.
Όταν βέβαια άρχισα να βλέπω τις σκηνές της φωτιάς, τους νεκρούς στοιβαγμένους, να μαθαίνω για το πτώμα του μητροπολίτη Χρυσόστομου με βγαλμένα τα μάτια και όλη την κτηνωδία της καταστροφής, σφίχτηκε κόμπος το στομάχι μου.
Βγαίνοντας από την αίθουσα "με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό", άρχισα να γεμίζω με αμέτρητες ερωτήσεις τη μαμά μου (είναι ιστορικός και την έχει απασχολήσει το συγκεκριμένο θέμα). Τι θα μπορούσε να γίνει για να αποφευχθούν αυτές οι φρικιαστικές στιγμές; Κρατάω την απάντησή της, δεν γίνεται να προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα γεγονότα με υποθετικά σενάρια. Μπορούμε όμως να τα εξετάζουμε με νηφαλιότητα και να αναγνωρίζουμε λάθη, ακόμη και αν πρόκειται για δικά μας.
Να μην ξεχάσω να αναφέρω ένα στοιχείο που δεν γνώριζα, το επίτευγμα του μεθοδιστή ιερέα Άζα Τζένινγκς, να εξασφαλίσει τα πλοία που μετέφεραν στην Ελλάδα τους εγκλωβισμένους στην προκυμαία της Σμύρνης Έλληνες. Όπως έμαθα αργότερα, στη συνέχεια τον "ξεχάσαμε", γιατί έμεινε στην Τουρκία για να προσφέρει τη βοήθειά του σε ανθρώπους που την είχαν ανάγκη εκεί.
Ο τότε Αμερικανός πρόξενος στη Σμύρνη, Τζωρτζ Χόρτον έγραψε κάτι που μου έμεινε. Όντας μέσα σε βάρκα που τον απομάκρυνε από το λιμάνι, βλέποντας τη φωτιά που έκαιγε την πόλη και τους ανθρώπους, ο Χόρτον είπε: Την πιο έντονη ανάμνησή μου από τη Σμύρνη την απέκτησα σήμερα. Να ντρέπομαι που ανήκω στο ανθρώπινο γένος…
Θλίβομαι που δεν μπορούμε να καταφέρουμε αυτό που φαντάστηκε ο Λένον…
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.