Το μήνυμα Ευρωπαϊσμού από τις ιταλικές κάλπες

Του ΔημήτρηΓιαννακόπουλου *

Οι Ιταλοί έστειλαν ξανά στις Βρυξέλλες το μήνυμα που η κεντροευρωπαϊκή ελίτ έκανε πως δεν κατάλαβε από τις εκλογές στην Ελλάδα. Μια και εδώ η δεξιά υπακούοντας στον καιροσκοπισμό της ηγεσίας της και στις ανάγκες της διαπλοκής της κατέστησε τον μειοψηφικό θατσερισμό σε κυρίαρχη πολιτική και επειδή εδώ η κεντροαριστερά (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) υιοθέτησαν, ως δήθεν υπέρτατη ανάγκη σωτηρίας της χώρας, την οικονομική λογική του μεταθατσερισμού, καταγγέλλοντας παράλληλα υποκριτικά την κοινωνική αναλγησία του! 

Ευρωπαϊσμός σημαίνει κοινωνία και όχι αγορά. Ευρωπαϊσμός σημαίνει πλουραλισμός. Ευρωπαϊσμός σημαίνει αλληλεγγύη. Ευρωπαϊσμός σημαίνει ενότητα μέσα από την διαφορετικότητα. Ευρωπαϊσμός σημαίνει Κράτος Δικαίου και όχι αστυνομικό κράτος με θεσμούς προτεκτοράτου. Αυτό το κατασκεύασμα του Βερολίνου, στο οποίο σύρεται το πάντα φοβικό και αφελώς φαινομενολογικό Παρίσι, δεν είναι Ευρωπαϊσμός. Είναι ακριβώς η άρνηση του Ευρωπαϊσμού. Ευρωπαϊσμός δίχως κοινωνική θεωρία δεν γίνεται.

Και όμως οι φαιδροί πρόσκοποι του ολοκληρωτικού καπιταλισμού στην Ευρώπη, παριστούν τον Ευρωπαϊσμό ως καθολική θεωρία της αγοράς και απειλούν τις επιμέρους ευρωπαϊκές κοινωνίες με ολοκαύτωμα, αν δεν συμμορφωθούν στο μοντέλο αυτοκτονίας τους.

Φίλοι, οι Ιταλοί είναι πολιτικοποιημένοι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και νοιώθουν Ευρωπαίοι με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα. Οι Ιταλοί δεν χρειάζεται να αποδείξουν το αυτονόητο σε ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή τους ταυτότητα. Η εθνικιστική και φαινομενολογική ανάγνωση της ιστορίας έχει γεμίσει και αυτούς με συμπλέγματα, αλλά όχι με την ανάγκη να αποδεικνύουν κάθε φορά τον ευρωπαϊσμό τους, όπως αντίθετα συμβαίνει με εμάς τους Έλληνες. Τουλάχιστον από αυτό το σύμπλεγμα δεν πάσχουν, παρότι έκαναν κατά καιρούς ό,τι μπορούσαν για να το διαχύσουν στην κοινωνία κυβερνητικές μαριονέτες των τραπεζιτών. Άρα, οι Ιταλοί διαθέτουν την έκτη αίσθηση στην πολιτική μάλλον καλά αναπτυγμένη! Διαισθάνονται τι σημαίνει Ευρωπαϊσμός του Τραπεζίτη, που συμμάχησε με την γερμανική βιομηχανική ελίτ για να εξυπηρετήσουν ο ένας τον άλλον στην συγκυρία.

Όταν αναφερόμαστε στον Ευρωπαϊσμό, όσοι έτυχε να ασχολούμαστε ερευνητικά με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς και τις πολιτικές που συνδέονται με αυτούς, το μυαλό μας, αν όχι η ίδια η φυσική μας παρουσία, μεταφέρεται στην Ιταλία. Εκεί υπάρχουν τα μεγαλύτερα κέντρα επιστημονικής έρευνας του φαινομένου. Εκεί γεννήθηκαν προοδευτικές ιδέες στην οικονομία, τα κοινωνικά μοντέλα, την ομοσπονδιακή οργάνωση των θεσμών του Ευρωπαϊσμού σε δημοκρατική βάση. Εκεί ανασαίνει ο Ευρωπαϊσμός όχι ασφαλώς ως ολοκληρωτισμός, όχι ως μαρκετισμός, όχι ως οικονομισμός, όχι ως στείρος νομικισμός, όχι ως μεταπολιτικός (πολιτικοοικονομική μεταφυσική) ηθικισμός, αλλά ως πολιτική ηθική.

Διατηρώ μεθοδολογικού χαρακτήρα αντιρρήσεις ως προς το τελευταίο, αλλά δεν είναι της ώρας το ζήτημα, άλλωστε νομίζω πως ο αναγνώστης των σημειωμάτων μου θα έχει ήδη αντιληφθεί σε τι και πώς διαφοροποιούμαι από την κοινωνική φαινομενολογία, πέραν της αγοραίας φαινομενολογίας, μια και επιμένω στρουκτουραλιστικά. Κρατήστε μόνον πως η πολιτική ηθική διαφέρει εντελώς από τον πολιτικό ηθικισμό, καθώς η πρώτη στηρίζεται σε κοινωνικές αναπαραστάσεις, ενώ η δεύτερη στον μεταμοντέρνο καπιταλιστικό οικονομισμό ή στον ατομικισμό του υποκειμένου εντός μιας ιδανικής (ενιαίας, ελεύθερης και αυτορυθμιζόμενης), αυτοματοποιημένης αγοράς. Πριν από χρόνια στη ΝΕΤ, σχολιάζοντας το φαινόμενο είχα συνδέσει έντιμα την παράσταση της αποτελεσματικής λειτουργίας της αγοράς με την αήθεια [φρόντισε η τότε διεύθυνση της ΕΡΤ, να κόψει αυτό το σημείο, από την ανάλυση που έκανα στο κεντρικό δελτίο, προφανώς σοκαρισμένη], αν και για να ήμουν απολύτως ακριβής θα έπρεπε να αναφερθώ και στον ηθικισμό της αγοράς που αποτελεί το πολιτικό καρκίνωμα της κοινωνικής ηθικής. Το τελευταίο (ηθικισμός με κανόνα μιαν αφηρημένη, δίκαιη αγορά) χαρακτηρίζει το πέρασμα στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό, ο οποίος συνδέεται με το τέλος του μοντέρνου κράτους στην ΕΕ και την θεμελίωση της νεογερμανικής ηγεμονία στην ήπειρό μας, υπό το σκήπτρο του Τραπεζίτη-Πάπα (όχι του Πάπα που είναι και τραπεζίτης, αλλά του Τραπεζίτη: τραπεζικό σύστημα που λειτουργεί ως Πάπας των αγορών και πλέον των κοινωνιών).

Αυτό μάλλον διαισθάνθηκαν οι ευαίσθητοι στις πολιτικές δυνάμεις Ιταλοί και έστειλαν το μήνυμά τους σε εκείνους που μέσω του Ευρωπαϊσμού των αγορών αρνούνται τον Ευρωπαϊσμό ως δημοκρατικό φαινόμενο. Κοιτάξτε, για να πάψει η θολούρα να παριστάνει τον ρεαλισμό: Ευρωπαϊσμός κατά τον Τραπεζίτη και την κεντροευρωπαϊκή βιομηχανική ελίτ σημαίνει πως κράτος, κοινωνία και οικονομία εντάσσονται οργανικά σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηγεμονίας που αποκαλείται αγορά (χρηματαγορά, εμπόριο, παραγωγή, κατανάλωση, δημοσιονομικά, κοινωνικό σύστημα). Οι διακριτές σφαίρες άσκησης πολιτικής διαλύονται σαν φούσκες και μια τεράστια νέα φούσκα περικλείει και ορίζει την δημόσια, την ιδιωτική, την κοινωνική (κοινωνία των πολιτών) και την οικονομική σφαίρα. Από το «όλα είναι οικονομία» διολισθήσαμε ταχύτατα στο «όλα είναι αγορά», δίχως οι πολίτες να καταλάβουν το παραμικρό. Ταυτίζοντας μάλιστα εννοιολογικά την οικονομία με την αγορά, που είναι έννοιες απολύτως διακριτές! Απλώς σκάφτονται με το ιδεόγραμμα της αγοράς και λειτουργούν με το ολοκλήρωμά της, πιστεύοντας πως αναφέρονται σε ρεαλιστικές οικονομικές πρακτικές ή σε αναγκαίες για την αυριανή καλή λειτουργία της κοινωνίας (συνοχή, συναίνεση, αρμονική συνύπαρξη κλπ.) μεταρρυθμίσεις.

Δεν καταλαβαίνουν την παγίδα του Τραπεζίτη-Πάπα. Πώς να την καταλάβουν που η προπαγάνδα οργιάζει με την συνδρομή των δορυφορικών στον νεογερμανικό ηγεμονισμό κυβερνήσεων; Πώς να καταλάβεις συμπατριώτη Έλληνα, τι βάλανε στο κεφάλι σου οι διαπλεκόμενοι! Ο Ιταλός μπορεί να μην καταλαβαίνει ακριβώς, αλλά διαισθάνεται, καθώς εκεί το αστικό φαινόμενο έχει βάθος, ενώ στην χώρα μας όχι. Η αγορά της «Μέρκελ» ορίζει την οικονομία και την οικονομική μεταρρύθμιση σε κάθε χώρα δορυφόρο με διαφορετικό πολιτικά τρόπο, αλλά στο πλαίσιο του ιδίου αντιπληθωριστικού ιδεολογήματος. Στην Ελλάδα βιώνουμε την πλέον αντικοινωνική μορφή της, καθώς δυστυχώς εδώ το αστικό φαινόμενο που θεμελίωνε την διάκριση κράτους, κοινωνίας και αγοράς δεν είχε σοβαρή πολιτική βάση. Ήταν φτηνή απομίμηση των ώριμων Δυτικών Δημοκρατιών. Αυτές σήμερα έχουν αρρωστήσει άσχημα από την πανούκλα του ευσεβισμού στην αόρατη, παντοδύναμη θεότητα της αγοράς, ενώ η κοινωνία στην Ελλάδα πεθαίνει από τον ηθικισμό που έχει καλλιεργηθεί από τους φορείς της διαπλοκής ως προς αυτήν. Οι πολιτικές λιτότητας στην ΕΕ είναι το ανώτατο στάδιο του ηθικισμού των αγορών, ενώ η εσωτερική υποτίμηση στην Ελλάδα και η γενικευμένη απορρύθμιση των θεσμών το τελευταίο σκαλοπάτι της ηθικοκρατίας του νεοφιλελευθερισμού. Πλέον δεν υπάρχει κράτος, αλλά αστυνομία και μιλιταρισμός για να επιβάλλουν την διάλυση του δημοσίου. Εδώ υπάρχει μόνον ιδιώτης, ενώ η κοινωνία εμφανίζεται ως αναχρονισμός. Στο σημείο αυτό θα ανατρίχιαζαν ακόμη και οι Τζον Λοκ και Ανταμ Σμιθ!

Ναι, κυρίες και κύριοι, τώρα σε χώρες όπως η Ελλάδα, δεν υπάρχουν, κατά το θατσερικό πρότυπο, μόνον οικογένειες και άτομα που αυτοπροσδιορίζουν στενά οικονομικά το συμφέρον τους, αλλά αποκλειστικά άτομα ως οικονομικές μονάδες. Μόνον άτομα έξω από την κοινωνία, έξω από την οικονομία, έξω από την πολιτική τους ταυτότητα, έξω από κάθε μορφή κοινωνικής συνείδησης.  Έξω δεξιά.. εκτός τερέν, κυνηγώντας την μπάλα που πετούν οι επιτήδειοι του πολιτικού μάρκετινγκ, ακροδεξιοί λαϊκιστές και δυστυχώς και όσοι έχουν κάνει ιδιοτελή σημαία τους την ιδεολογία. Το μήνυμα των Ιταλών ήταν «εκκωφαντικό» στην υποσημείωσή του: Οικονομικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της κοινωνίας δεν γίνονται μέσω της διακυβερνητικής αναπαράστασης της ιδεολογίας, σαν να κάνει αυτή πολιτική. Από την άλλη η οικονομία ως επιστήμη δεν υπηρετεί αυτονόητα την κοινωνία και τον άνθρωπο. Οικονομία και κοινωνία είναι έννοιες ξεχωριστές που θα μπορούσαν να συνδεθούν μόνον στην βάση της βιοοικονομίας ή της θεωρίας του αναρχισμού και κομμουνισμού. Η βιοοικονομία είναι αυτή που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μηχανισμός υποστήριξης της ζωής και του ανθρώπου φυσικά, με αυτή την έννοια. Μόνον αν η βιοοικονομία αντικαθιστούσε την μεταμοντέρνα, σημερινή, έννοια της αγοράς του Τραπεζίτη-Πάπα, θα μπορούσαν να υπάρξουν πράγματι γνήσια προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, δίχως σοσιαλιστική επανάσταση.  

Αν δεν γίνει αυτό οι ελευθερίες που με τόσο πάθος υποστηρίξαμε, επί τόσα χρόνια οι φιλελεύθεροι αριστεροί θα εκμηδενιστούν μπροστά στην μια και μοναδική ελευθερία. Ετούτη της αγοράς που φιλοδοξεί να επιβάλλει έναν στυγνό ολοκληρωτικό καπιταλισμό, με τον ηθικισμό του πολιτικού μάρκετινγκ να συναντά τον ευσεβισμό στους θεσμούς που υπηρετούν τον αόρατο και αόριστο Τραπεζίτη, για να παράγουν από κοινού την πλέον «καθολική αλήθεια»: το κράτος είναι αναχρονισμός, η κοινωνία το ίδιο, ο Μαρξ πέθανε, ο Κευνς έσβησε, ζήτω η καπιταλιστική ολοκλήρωση, η οποία θα «ολοκληρώσει» και το τέλος της ουτοπίας της ελευθερίας του ατόμου.

Ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός δεν υπονομεύει απλώς το αστικό κράτος, υπονομεύει και αυτούς που το υπηρέτησαν: συντηρητικούς, φιλελευθέρους, ριζοσπάστες, σοσιαλιστές. Οι Ιταλοί μοιάζει να το καταλαβαίνουν αυτό, όχι όμως και οι Έλληνες. Εδώ, ο Σαμαράς και οι συγκυβερνήτες του προωθούν το επόμενο στάδιο του θατσεριμού, που συμπίπτει με την κατάλυση αστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, υπηρετώντας μια και μοναδική ελευθερία. Αυτή του Τραπεζίτη-Πάπα. Έτσι, από Ορθόδοξοι, οι δεξιοί στον τόπο μας, θα μεταβληθούν σε καθολικούς της αγοράς, ενώ οι κεντροαριστεροί σε μύστες του κεφαλαιοκρατικού προτεσταντισμού που διατηρεί κάτι από την βικτωριανή σεμνοτυφία του ατόμου, σαν κοινωνικό καθωσπρεπισμό, δίχως κοινωνία…

Το μήνυμα από την Ιταλία ας είναι, λοιπόν: Ευρωπαϊσμός δίχως κοινωνικό κράτος δεν γίνεται. Και κοινωνικό κράτος με την συνταγή της Μέρκελ δεν γίνεται να υπάρξει στις χώρες του γερμανικού Ευρώ. Εάν πάψουμε να συζητούμε για οικονομία και πολιτική με κοινωνικούς όρους, αλλά αντίθετα τοποθετούμε την κοινωνία μέσα στην αγορά δεν κουβεντιάζουμε για Ευρωπαϊσμό, αλλά για αντιευρωπαϊσμό. Οι Ιταλοί ψήφισαν υπέρ του Ευρωπαϊσμού και όχι κατά. Κατά του Ευρωπαϊσμού ψηφίζουν καθημερινά όσοι υπηρετούν τον ηθικισμό της αγοράς και τον πολιτικοοικονομικό ιδεολογισμό του γερμανικού ευρώ. Οι «πάση θυσία στο Ευρώ» είναι αντικειμενικά οι κοινωνικοπολιτικά αντιδραστικοί στην φαινομενολογία του Ευρωπαϊσμού.