Οι πρόσφατες βαριές ποινικές καταδίκες για οικονομικά αδικήματα δύο πρώην πολιτικών προσώπων και η άσκηση δίωξης σε βαθμό κακουργήματος κατά δύο ακόμη (και μάλιστα αδελφών) έχουν ένα προφανές κοινό χαρακτηριστικό: Όλοι αυτοί εκλέγονταν επί σειρά ετών στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιφέρειά της. Μια δυσωδία μοιάζει να κυριεύει την πόλη.
Στην πραγματικότητα όμως η Θεσσαλονίκη δεν διαφέρει σε τίποτε από την υπόλοιπη Ελλάδα ως προς τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος και τις διαδρομές του πολιτικού χρήματος. Τα κρούσματα διαφθοράς εμφανίζονται εδώ κατά τυχαίο τρόπο συχνότερα από ό,τι αλλού, αφού η διαφθορά δεν αποτελεί παθολογικό σύμπτωμα, αλλά οργανική ιδιότητα του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η πιο χαρακτηριστική απόδειξη είναι το σκάνδαλο Siemens, όπου αποκαλύφθηκε , με απόφαση γερμανικού ποινικού δικαστηρίου σε βάρος του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της εταιρίας στην Ελλάδα, ότι τα δύο κόμματα εξουσίας ως τέτοια – και όχι μεμονωμένα πρόσωπα – δωροδοκούνταν συστηματικά επί σειρά ετών από την εταιρία αυτή ( και όχι μόνο από αυτή, δικαιούται να υποθέσει κάθε νοήμων άνθρωπος).
Οι τέσσερις Θεσσαλονικείς πολιτικοί που αντιμετωπίζουν τώρα την ποινική δικαιοσύνη είναι, με τον δικό του τρόπο ο καθένας, δείγματα από γενικότερους τύπους προσώπων οι οποίοι κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή της χώρας. Ο πρώτος τύπος είναι οι συμμέτοχοι σε οικογενειοκρατικά δίκτυα πελατείας – πατρωνείας και πολιτικές δυναστείες. Η υπό κατηγορία μικροδυναστεία της Θεσσαλονίκης ωχριά άλλωστε σε μέγεθος και σε πεπραγμένα, σε σχέση με τις πρωθυπουργικές και άλλες δυναστείες που νέμονται πολύ μεγαλύτερες μερίδες εξουσίας και συναφών ωφελημάτων στο νεοελληνικό κράτος. Ένας άλλος τύπος είναι οι δοτοί, δηλ. διάφοροι αυλοκόλακες των ηγεμόνων ή βαρώνων του κατά βάθος φεουδαρχικού αυτού συστήματος, οι οποίοι αναρριχώνται με μόνο προσόν την άνευ όρων αφοσίωση και υποταγή τους και βέβαια τείνουν να εξαργυρώνουν κάποια στιγμή τις «υπηρεσίες» τους. Η σχέση του αείμνηστου ιδρυτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. με τον σήμερα κατάδικο παρ΄ ολίγον διάδοχό του ήταν χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Ένας ακόμη τύπος είναι οι παντοειδείς celebrities. Εκείνοι αναδεικνύονται εκλογικά λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους από προηγούμενες απολιτικές δραστηριότητες (π.χ. δημοφιλείς αθλητές) και επόμενο είναι να αποδεικνύονται συχνά κενοί πολιτικού περιεχομένου και ευεπίφοροι σε διάφορες καταχρήσεις της εμπιστευμένης σ’ αυτούς εξουσίας.
Το γεγονός ότι η ποινική δικαιοσύνη τον τελευταίο καιρό άρχισε να επιδεκνύει μηδενική ανοχή προς την παραβατικότητα πολιτικών προσώπων (νυν ή πρώην) έχει ασφαλώς σχέση με το γενικότερο βαρύ κλίμα στη χώρα, εξαιτίας της βίαιης πτωχοποίησης στην οποία μας οδήγησε η «τάξη» των επαγγελματιών πολιτικών. Ωστόσο η κάθαρση δεν είναι εφικτή μέσω δικαστικών αποφάσεων σε βάρος συγκεκριμένων προσώπων, οσοδήποτε βαριές κι αν είναι οι ποινές που τους επιβάλλονται, επειδή το πρόβλημα δεν ξεκινά από τα πρόσωπα, αλλά από τις δομές του συστήματος. Αν δεν επιτευχθεί ουσιαστικός εσωτερικός εκδημοκρατισμός των πολιτικών κομμάτων, αποτελεσματικός έλεγχος των προεκλογικών και άλλων δαπανών κομμάτων, βουλευτών, και λοιπών αιρετών (π.χ. στους Ο.Τ.Α.) και αν δεν τερματισθεί το καθεστώς της ανομίας στη ραδιοτηλεόραση (οι τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούν ακόμη με τις …..προσωρινές άδεις του 1989, με αποτέλεσμα το πολιτικό και το επικοινωνιακό σύστημα να αλληλοεκβιάζονται διαρκώς) δεν πρόκειται να υπάρξει πραγματική εξυγίανση του δημόσιου βίου.
Το ότι η ποινική δικαιοσύνη τον τελευταίο καιρό άρχισε να επιδεικνύει μηδενική ανοχή προς την παραβατικότητα πολιτικών προσώπων έχει ασφαλώς σχέση με το γενικότερο βαρύ κλίμα στη χώρα, εξαιτίας της βίαιης πτωχοποίησης στην οποία μας οδήγησε η πολιτική «τάξη». Ωστόσο η κάθαρση δεν είναι εφικτή μέσω δικαστικών αποφάσεων σε βάρος συγκεκριμένων προσώπων, οσοδήποτε βαριές κι αν είναι οι ποινές, επειδή το πρόβλημα δεν ξεκινά από τα πρόσωπα, αλλά από τις δομές του συστήματος. Αν δεν επιτευχθεί ουσιαστικός εσωτερικός εκδημοκρατισμός των πολιτικών κομμάτων, αποτελεσματικός έλεγχος των προεκλογικών και άλλων δαπανών κομμάτων και βουλευτών, και αν δεν τερματισθεί το καθεστώς της ανομίας στη ραδιοτηλεόραση (οι τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούν ακόμη με τις …..προσωρινές άδεις του 1989, με αποτέλεσμα πολιτικό και επικοινωνιακό σύστημα να αλληλοεκβιάζονται) δεν πρόκειται να υπάρξει πραγματική εξυγίανση του δημόσιου βίου.
* Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.