«ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ….ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΑΡΧΙΓΕΝΟΥΣ…
« Σεβαστοί πατέρες ,κ.δήμαρχε, κ. εκπρόσωποι φορέων του δήμου, αξιότιμο κοινό, αγαπητά μας παιδιά. Ημέρα μνήμης σήμερα, 10-3-2013,των Επιβατιανών ευεργετών. Πολλοί επιφανείς συνέβαλαν στην πνευματική και οικονομική προκοπή των Επιβατών Ανατολικής Θράκης .
Αναφέρονται τα παρακάτω ονόματα: 1)Αγγελής Βαλής Καμινάρης, 2)Ασπασία Βαλλή , 3)Βασίλειος Ελευθερόπουλος, 4)Θεμιστοκλής Γρηγοριάδης , 5)Κων/νος Λογοθέτης, 6)Αλέξανδρος Καλλιμάχης , 7)Αφεντούλα Χατζόγλου. Στους Νέους Επιβάτες μνημονεύονται οι εξής ευεργέτες :1)Ζάχος κ Αδαμαντίνη Ζαχαριάδου , 2)Ευσταθία Μπάρμπα , 3)Τερψιχόρη Ιωαννίδου –Ψάλτου , 4)Φερσινόη Μπορτζή , 5)Ευθυμία Μπούζου , 6)Αθανάσιος Βεργόπουλος , 7)Γεώργιος Βέικος.
Ο μεγαλύτερος όμως ευεργέτης των Επιβατών και ένας από τους σπουδαιότερους ευεργέτες της Θράκης ,υπήρξε αναμφισβήτητα ,ο διακεκριμένος επιστήμονας, Σαράντης Αρχιγένης, ιδρυτής των Αρχιγενείων Εκπαιδευτηρίων. «Τι ήσαν οι Επιβάτες προτού εμφανισθεί ο Αρχιγένης;»αναρωτιέται ο καθηγητής των Αρχιγενείων Αθανάσιος Παπαναστασίου.Και απαντά ο ίδιος: «ένα κοινό χωριό ,σαν τα άλλα εκει γύρω ,μια γεωργική πολίχνη.Παρουσιάστηκε ένας Αρχιγένης για να υποχρεώσει τα γράμματα και την ιστορία να ομιλούν με σεβασμό για τη γενέτειρα του και σήμερα και στο μέλλον……»
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα Γυμνάσια Αρρένων και Θηλέων των Επιβατών ,με το Αρσάκειο στην Αθήνα και το Νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης,συγκαταλέγονταν στα πιο επίσημα πνευματικά κέντρα του Ελληνισμού.
Πραγματικά ,τα Αρχιγένεια ,αποτέλεσαν εκπαιδευτήρια υψηλού επιπέδου που διέσωσαν και διέδωσαν την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό, μέσα στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτ/ρίας. Κόσμησαν τους Επιβάτες , προκαλώντας το θαυμασμό στους επισκέπτες και τους διερχόμενους, καθώς ήταν κτισμένα στον κεντρικό δρόμο που ένωνε την Ανδριανούπολη με την Κωνσταντινούπολη .
Στο περιοδικό Θρακικά(1957), αναφέρεται πως στις αρχές του 20ου αιώνα "δυό πόλεις ,εκτός της Βασιλεύουσας, ήταν οι πιο εμπορικές στα παράλια της Προποντίδας, η Ραιδεστός και η Πάνορμος, λογιωτέρα όμως όλων οι Επιβάτες".
Πως όμως εκτοξεύτηκε ο φτωχός Σαράντης Αρχιγένης ,στη σφαίρα των αθανάτων;Η ζωή του μοιάζει σαν μύθος.
Γεννήθηκε το 1809,στους Επιβάτες Αν.Θράκης. Το 1821,τις πρώτες μέρες της Ελληνικής Επανάστασης ,οι Τούρκοι για αντίποινα, σκότωσαν τον πατέρα του και κατάσχεσαν την περιουσία του. Ο Σαράντης Τρανίκος –όπως ήταν το πραγματικό του όνομα –ήταν τότε 12 ετών.Έτσι ,από μικρός αναγκάστηκε να εργαστεί σε ψαροκάικα για να συντηρήσει την οικογένεια του. Παράλληλα όμως ξεχώριζε και για την ευρυμάθεια του στο σχολείο .Στο σπίτι του Φαναριώτη καθηγητή Λογάδη, όπου εργαζόταν, μάζευε τις σταγόνες των κεριών και με αυτές σχημάτιζε λυχνάρι για να φωτίζει τις νύχτες του και να μελετά.
Όταν ο Λογάδης πληροφορήθηκε το γεγονός,συγκινημένος αναφώνησε : «Συ,ω παι θα γίνεις…αρχή του Γένους….» και έτσι με το νέο του, πλέον, όνομα, Αρχιγένης, γράφτηκε με εισήγηση του Λογάδη στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Αποφοίτησε με άριστα και κατόπιν υπηρέτησε ως δάσκαλος στην Ανδριανούπολη και στη Φιλιππούπολη. Όνειρο του ,όμως,ήταν να σπουδάσει γιατρός στο Παρίσι, αλλά η οικονομική του κατάσταση δεν το επέτρεπε. Ο πρεσβευτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Παρίσι τότε, Ρεσίτ Πασάς ,εκτιμώντας το ήθος και την ευφυία του ,αποφάσισε να καλύψει τα έξοδα των σπουδών του.
Όταν δε επέστρεψε στην Κων/πολη ,παρουσίασε τον Αρχιγένη στο Σουλτάνο Αβδούλ Μετζίτ,λέγοντάς του : «Μεγαλειότατε, να το δώρο μου από την Ευρώπη»
Ο Σαράντης Αρχιγένης διετέλεσε καθηγητής παθολογίας στην «Ανώτατη Οθωμανική Ιατρική Σχολή «(Γαλατά Σεράι) για 30 χρόνια και τιμήθηκε πολλές φορές για την επιστημονική του ικανότητα με παράσημα από το Σουλτάνο Ασίζ. Με την εντατική του εργασία έγινε γνωστός σε όλη την Πόλη. Πάντα φιλάνθρωπος και φιλεύσπλαχνος στάθηκε στον πόνο φτωχών και πλουσίων. Άνθρωπος με μεγάλο πνευματικό ορίζοντα αλλά και ωραίο ψυχικό κόσμο,θέλησε να προσφέρει την περιουσία του για τη μόρφωση της νέας γενιάς, εκμεταλλευόμενος τη συνθήκη των Παρισίων του 1856 που υποχρέωνε την Οθωμανικη Αυτ/ρία να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις υπέρ των χριστιανών .
Στο έργο του είχε συμπαραστάτη τη γυναίκα του Ελένη Φενερλή ,γόνο αριστοκρατικής οικογένειας από το Φανάρι. Το όραμα του Αρχιγένη πήρε σάρκα και οστά στις 8 Μαρτίου 1857 ,όταν μπήκε ο θεμέλιος λίθος των Αρχιγενείων , από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Κύριλλο Β’. Βρισκόμαστε 29 χρόνια μετά την έναρξη της πρώτης οργανωμένης εκπαιδευτικής προσπάθειας από τον Καποδίστρια και ενώ η ελεύθερη Ελλάδα αγωνίζεται με ανεπαρκή μέσα να απαλλαγεί από το σκοτάδι της μακραίωνης δουλείας,αυτή την εποχή,εμφανίζεται στη βόρεια άκρη της Προποντίδας ένας πνευματικός αστέρας πρώτου μεγέθους: «Τα Αρχιγένεια Εκπαιδευτήρια Θήλεων » Εμπλουτισμένα με βιβλιοθήκη 1300 τόμων και με πλήρη συλλογή οργάνων για το μάθημα της φυσικής, χημείας και στερεομετρίας, περιλάμβαναν στο πρόγραμμα τους αρχαίους κλασικούς συγγραφείς, ενώ το όλο πνεύμα ήταν προσηλωμένο στην Ορθόδοξη παράδοση. Στο μέσο της αυλής υπήρχε διώροφο Ορφανοτροφείο ,όπου σιτίζονταν και σπούδαζαν φτωχά και ορφανά κορίτσια.
Το 1868 ιδρύθηκε το «Ελένειον Αρρεναγωγείον». Το πτυχίο του αναγνωριζόνταν από την Ακαδημία των Παρισίων. Το 1873 λειτούργησε το Αρχιγένειο Νηπιαγωγείο. Επίσης, με δαπάνη του Αρχιγένη, κτίστηκε δημοτικό σχολείο στο διπλανό χωριό, το Οικονομειό. Δίκαια, λοιπόν, ο Σαράντης Αρχιγένης κατέκτησε το σεβασμό και τη λατρεία όλων. Λέγεται μάλιστα πως όταν παραβρέθηκε στις σχολικές εξετάσεις των Αρχιγενείων, το Μάιο του 1868, προσέτρεξε τόσο πλήθος από τη γύρω περιοχή για να τον υποδεχτεί που χρειάστηκε να υποστηρίξουν την αίθουσα τελετών για να μην καταρρεύσει.
Όπως γράφει η Ζωή Σακκίδου,δασκάλα των Αρχιγενείων: «…η φύσις είναι φειδωλή εις ανάδειξιν τοιούτων ανδρών». Στην ανέλιξη του όμως δεν υπήρχε τίποτα μεμπτό. Δεν υπήρξε καμιά κρυφή συμφωνία με τους κυβερνώντες. Πολλές φορές, σε μέρες πονηρές, όταν το εθνικό μας ζήτημα στην Πόλη δυσχέραινε, ο Αρχιγένης ήταν πάντα ο από μηχανής θεός για να υπερασπισθεί τα δίκαια των Ελλήνων και της Εκκλησίας.
Τα Αρχιγένεια διένυσαν 65 χρόνια ζωής μέχρι το 1922 . Όλο αυτό το διάστημα χρησίμευαν ως φυτώριο τολμηρών διδασκαλισσών ,οι οποίες ως ιεραπόστολοι της Ελληνικής γλώσσας εξορμούσαν στα βάθη της Ανατολής να διδάξουν με αυταπάρνηση τα πρώτα γράμματα στους τουρκόφωνους Έλληνες, στη Μ.Ασία, στον Πόντο, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Δυστυχώς όμως, μέχρι σήμερα, η προσφορά των Αρχιγενείων στο Ελληνικό έθνος δεν έχει αναγνωρισθεί επισήμως, ούτε από την πολιτεία, ούτε από την πνευματική κοινότητα της χώρας μας. Ο καλύτερος φόρος τιμής θα ήταν να συμπεριληφθεί το έργο του Αρχιγένη στα σχολικά εγχειρίδια για να προβληθεί έτσι και η ιστορία της Ανατολικής Θράκης. Ο Σαράντης Αρχιγένης μας άφησε πολύτιμη κληρονομιά την κατευθυντήρια ιδέα του: πως το Γένος είχε ανάγκη από παιδεία για να οδηγηθεί στον προορισμό του. Η επιγραφή, άλλωστε, που καλωσόριζε τον επισκέπτη του Ελένειου Αρρεναγωγείου έγραφε: «Πενίαν και ατιμίαν αφαιρείται παιδεία» που σήμαινε ότι : η φτώχεια και η ατιμία εξαλείφονται με τη μόρφωση.
Τι πιο διαχρονικό και επίκαιρο μήνυμα!
Ας αφουγκρασθούμε το μήνυμα των Αρχιγενείων και αν το εφαρμόσουμε, τότε,μπορούμε να ελπίζουμε στην πνευματική αναγέννηση και ανάπτυξη του τόπου μας. Αιωνία η μνήμη τους! »
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.