Προσοχή στους παρόντες και …ιδιωτικοποιήσεις φέροντες!

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *

Σήμερα θα μιλήσουμε με μια γλώσσα που σπανίως χρησιμοποιώ. Θα μιλήσω διαφορετικά,  γυρίζοντας στην προϊστορία της διαλεκτικής για να απευθυνθώ στον αυθεντικό δημοσιογράφο, στο βαθμό που διαπιστώνω πως η συνομωσία αναλαμβάνει να κάνει δήθεν ανοιχτή πολιτική στην σημερινή Ελλάδα της κρίσης.

Εγώ θα υπαινιχτώ, ο δημοσιογράφος ας ερευνήσει. Αν δεν ερευνήσει δεν θα συνεχίσω. Δεν θα φταίω εγώ, θα φταίει εκείνος. Κι αν δεν υπάρχει αυτός; Τότε δεν θα έχει ουσία η δική μου ύπαρξη. Την δική μου ουσία, ως δημόσια αφήγηση, προσδίδει η ύπαρξη της ερευνητικής, έντιμης, πολιτικού χαρακτήρα δημοσιογραφίας. Της δημοσιογραφίας που αποκαλύπτει συμβάντα μικροπολιτικού και μικροοικονομικού χαρακτήρα, τα οποία διαχωρίζει από σχολιαστικού τύπου εκτιμήσεις, που ακολουθούν ή δεν ακολουθούν και αναφέρονται σε κάποιο Όλον. Η ερευνητική δημοσιογραφία θα δώσει αυτό που έχω ανάγκη για να υπάρξω στο παρόν. Το συμβάν ή απλώς το σημαίνον, που για να σημαίνει οφείλει να λειτουργεί διαλεκτικά μέσα σε κάποια διανοητική δομή. Τούτη είναι δουλειά όλων όσων κατασκευάζουν αφηγήσεις, που δίχως να προσβάλουν οπωσδήποτε κάποια μεγάλη αλήθεια, δίχως ίσως να μπορούν να ξεφύγουν εντελώς από την δογματική αντίληψη της καθημερινότητας, τολμούν να οικοδομούν ακηδεμόνευτα, ανεξάρτητα, υποκειμενικά, απομυθοποιητικά και πάντα ιστορικά και αντι-μεταφυσικά μια μικρή, προσωρινή αλήθεια που ορίζει το πλαίσιο της πολιτικής στην συγκυρία. Πώς δηλαδή δομείται αντικειμενικοφανώς η σχέση σημαίνοντος-σημαινομένου, η οποία προκαλεί τάση για δράση ή μη-δράση, αφού προηγουμένως συγκροτηθεί και αποκρυσταλλωθεί στο άτομο (πολιτικά) η έννοια του συμφέροντος. Αυτό τείνει να ενώσει ξανά σε ένα φαντασιακό επίπεδο τον κατακερματισμένο Εαυτό, ο οποίος είναι το θύμα της ανάγκης του, όπως αυτή δομείται στο πλαίσιο της συγκυριακής λειτουργίας της πολιτικής οικονομίας στον καπιταλισμό. Για να πάψω να είμαι «κενό» χρειάζομαι τον ερευνητή δημοσιογράφο. Για να πάψει αυτός να ρίχνει τα ευρήματα του στο κενό, έχει ανάγκη εμένα. Ας μην δημιουργηθεί παρεξήγηση: όχι εμένα προσωπικά, αλλά κάποιον – οποιονδήποτε - που είναι διατεθειμένος να εμπλακεί στην ιστορικοπολιτική περιπέτεια της αρθρωμένης πολιτικής απομυθοποίησης (αποδόμησης-επαναδόμησης).     

Όχι, δεν πάω παρακάτω. Αυτά αρκούν για να ισχυριστώ πως η ουσία της ερευνητικής, (πολιτικής) δημοσιογραφίας προσδίδεται από την ύπαρξη της αδέσμευτης, εννοιολογικά συγκροτημένης, αλλά όχι ακαδημαϊκής άρθρωσης ενός δημόσιου λόγου, που αντιμάχεται συνειδητά την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου συμφέροντος, το οποίο ωστόσο τείνει να προσδιορίσει με την μορφή της μικρής, συγκυριακής αλήθειας («ειλικρίνειας»). Εμείς είμαστε εδώ, εσύ δημοσιογράφε ερευνητή πού είσαι; Εμείς δίχως εσένα είμαστε ανούσιοι - όπως και εσύ δίχως εμάς! Ξέρω πως στην Ελλάδα αυτή η διαλεκτική σχέση είναι ασθενής, ήταν πάντα ασθενής, καθώς το πελατειακό κράτος, ο κομματισμός, αδελφότητες κάθε τύπου και «οι νταβάδες», υπέσκαψαν την σημαντικότερη κοινωνική λειτουργία της διανόησης. Την υπέταξαν σε μικροσυμφέροντα και χυδαίες σκοπιμότητες κομματικών ηγεσιών, συντεχνιακών συλλογικοτήτων, ιδιωτών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών που λειτουργούν ως στοές υπονόμευσης κάποιων άλλων για να υπάρξουν οι «Εμείς» στο μάλλον διακομματικό αλλά στην ουσία αντιπολιτικό σχήμα: εμείς, εσείς και οι άλλοι.

Παρόλα αυτά η σύγχρονη ελληνική κρίση με την βοήθεια κυρίως του διαδικτύου απελευθερώνει δυνάμεις της αυθεντικής διανόησης από την σκλαβιά της «συντροφικότητας», της «παρέας», της σιωπηρής «συνενοχής», του δόγματος, του κόμματος, του «επαγγελματισμού» και του ακαδημαϊσμού, βοηθώντας να αναγεννηθεί η πολιτική στον τόπο μας. Αυτό όμως δεν μπορεί να εξελιχθεί ως κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο δίχως εσένα (πρώην συνάδελφε) ερευνητή δημοσιογράφε. Αν δεν υπάρξεις εσύ, απελευθερωμένος από τις ίδιες εκείνες σχέσεις που πνίγουν την διανόηση στην Ελλάδα, η ύπαρξη όλων αυτών που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ανεξάρτητη, ακηδεμόνευτη διανόηση δεν θα έχει απλώς μικρή σημασία, αλλά εξαιτίας της αντικειμενικής έλλειψης ουσίας όπως προανέφερα, θα καταλήγει σε μια μάλλον άνευρη ή νεκρή αφήγηση. Σε μια ασθενή έως ψόφια δομή για την συγκρότηση της αντίληψης του συμφέροντος, ως χαλαρή ιδεολογική φόρμα σθεναρής όμως αμφισβήτησης του καθεστώτος της πολιτικο-μεγαλοεπιχειρηματικής τάξης στην Ελλάδα και του μηχανισμού της διαπλοκής που το αναπαράγει. Αν δεν υπάρξεις εσύ, «εγώ» δεν θα μπορέσω να βοηθήσω, να συμβάλλω στην δημιουργία μια νέας κοινωνικής συλλογικότητας του κόσμου της εργασίας ως μια μικρή, συγκυριακή αλήθεια, ικανή να ανατρέψει με προοδευτική πολιτική μεθοδολογία την αντιδραστική κοινωνικά οντότητα «Τρόικα-Συγκυβέρνηση».

Δίχως εσένα πάνε χαμένες οι προσπάθειες αρκετών σύγχρονων Ελλήνων διανοητών που έρχονται να εμπλουτίσουν αντικειμενικά όχι ακριβώς το μαρξιστικό «δόγμα», αλλά αυτό που γέννησε τον ίδιο τον Μαρξ και την φιλοσοφική, κοινωνική και οικονομική του συνεισφορά στην ανθρωπότητα και τους εργαζόμενους της βιομηχανικής εποχής, η οποία σιγά-σιγά μας εγκαταλείπει, θέτοντας νέες πολιτικές προκλήσεις, με μια κοινωνική απειλή που δυστυχώς έρχεται από τόσο παλιά. Από τις μαύρες σελίδες της Ιστορίας. Από τις σχέσεις εκμετάλλευσης και υποδούλωσης των μαζών (των δύο τρίτων της κοινωνίας σήμερα) από μια άπληστη, αλήτικη, αλλά ταυτόχρονα αδίστακτη και έμπειρη στην χαλιναγώγηση του λαού, ελίτ. Μπορεί από τότε μέχρι σήμερα το προλεταριάτο να μην μοιάζει με το προλεταριάτο, η μπουρζουαζία να μην μοιάζει με την μπουρζουαζία, η εργασία των μαζών με την μαζική εργασία, το χρηματιστηριακό κεφάλαιο με τον πλουτοκράτη και η απασχόληση με την δουλειά και την δουλεία, ή ο επιχειρηματίας με το παραδοσιακό αφεντικό, αλλά τα ερωτήματα που υπήρχαν πριν από τον Μαρξ και συστηματοποιήθηκαν με ιδιοφυή τρόπο από εκείνον, ανατέλλουν ξανά σε πιο έντονη ίσως μορφή. Ο μεταμοντέρνος κόσμος που ανατέλλει, θέτει εκ νέου πιο βασανιστικά και πιο απειλητικά τα ερωτήματα που κληρονόμησε και στα οποία προσπάθησε να προσφέρει μια γενική, καθολική απάντηση, μια μεγάλη φιλοσοφικού τύπου αλήθεια, ο γερμανός Μαρξ.

Στην Ελλάδα της πιο έντονης κρίσης στην Ευρώπη, αυτή τη στιγμή το κοινωνικό κεφάλαιο μέσα από το οποίο κατέληξε να συντάσσει την πολιτική του οικονομία ο Μαρξ, ανοίγει εκ νέου, θέλουμε δεν θέλουμε, μας αρέσει δεν μας αρέσει, μας βολεύει δεν μας βολεύει. Πρόκειται για ένα νέο κεφάλαιο με παλιά ερωτήματα που τίθενται με μια νέα μορφή στο πλαίσιο της σημερινής παγκοσμιοποίησης. Αυτό δεν σημαίνει πως είμαστε υποχρεωμένοι ή αναγκασμένοι από κάποια μεταφυσική ή υλική αναγκαιότητα να ορίσουμε ξανά την «ουσία» και την «ύπαρξη» με μαρξιστικούς όρους και να τα ερμηνεύσουμε με κάποια ήδη συστηματοποιημένη «μαρξιστική σχολή», αλλά σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ανάγκη να αναζητήσουμε την «ουσία» και την «ύπαρξη», όπως και την σχέση μεταξύ τους με σύγχρονους όρους, όπως έπραξε εκείνος πιο ολοκληρωμένα από όλους τους άλλους μεγάλους διανοητές της γενιάς του. Το ουσιώδες σε μια θεωρία δεν συμπίπτει με την αρχική ουσία που αυτή διαπραγματεύεται, ούτε το υπαρξιακό με την αρχική ύπαρξη, αντιστοίχως. Το «ουσιώδες» και το «υπαρξιακό» απαιτούν μάλλον μια μεγάλη θεωρία, μια καθολική αλήθεια, μια αφηρημένη αφήγηση που επαναδομεί παλιές έννοιες, ενώ εισαγάγει καινούργιες ως αφηγηματικούς κόμβους. Όμως η «ουσία» όπως και η «ύπαρξη» το μόνον που χρειάζονται είναι (έναν) ερευνητή δημοσιογράφο και (έναν) ανεξάρτητο διανοούμενο για να αποκρυσταλλωθούν ως μικρή αλήθεια στην κοινωνία, ως συγκυριακή αστική ειλικρίνεια, μέσω της οποίας προδηλώνεται πολιτική δράση, στρατηγική, στόχος και πρόγραμμα υπέρβασης μιας περιορισμένης στο χώρο και τον χρόνο κρίσης.

Το κόλπο διαφυγής εδώ είναι να μην πέσουμε στην παγίδα των παρόντων. Προσοχή στους παρόντες και …ιδιωτικοποιήσεις φέροντες! Οι παρόντες διαστρέφουν το παρελθόν για να υπάρξουν στο μέλλον. Διαστρέφουν έννοιες, ενοχοποιώντας το ιδεολογικά φορτισμένο «ουσιώδες», για να ορίσουν παραμορφωτικά το ουσιαστικό με όρους καθημερινότητας, πάντα αναφορικά σε κάποιο μέλλον ευημερίας, δίχως σύστημα ευημερίας! Διαστρέφεται η ουσία που ορίζει το παρόν στην Ελλάδα, με άλλα λόγια, για να υπάρξουν μετεξελισσόμενοι οι παρόντες πολιτικοί και μεγαλοεπιχειρηματίες στα πράγματα του μέλλοντος. Αυτό ουσιαστικά θα ανανεώσει την ύπαρξη του μηχανισμού της διαπλοκής και θα μετουσιώσει την κρίση του καθεστώτος σε κρίση της ουσίας που παρήγαγε την κριτική προς το καθεστώς που πτώχευσε την χώρα και φτωχοποιεί εσκεμμένα την κοινωνία. Πρόσεξε τι σου λέω: στο τέλος, όπως πάμε, όσοι συνδέσαμε εμπειρικά και στρουκτουραλιστικά την ουσία με την ύπαρξη στην σημερινή Ελλάδα για να προτείνουμε εναλλακτική πολιτική στάση και συμπεριφορά, θα καταλήξουμε ανούσιοι και υπό κρίση στο βαθμό που κυριαρχήσουν οι διεστραμμένοι φορείς της κρίσης – οι υπερβατικά παρόντες! Οι γεννημένοι δήθεν σήμερα, που όμως αποτελούν την ουσία του σημερινού κοινωνικού προβλήματος που οι ίδιοι καλλιέργησαν κατά το παρελθόν.  Η ύπαρξη αυτών προκαλεί κρίση στην ουσία της ύπαρξης της ελληνικής κοινωνίας. Και το τελευταίο κρίση της ίδιας της ουσίας αυτής καθ’ εαυτής. Δηλαδή, κρίση στην πολιτική σχέση ατόμου-κοινωνίας και ατόμου–ατόμου, η οποία ασφαλώς εμπεριέχει την σχέση κεφαλαίου-εργασίας και κράτους-αγοράς όπως και ιδιωτικού-δημόσιου. Στο σημείο αυτό αν έχεις τον Μαρξ δίπλα σου (κάποιον από όλους τους Μαρξ του μαρξισμού) και πιαστείς από πάνω του, θα επιπλεύσεις κινούμενος προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα της επανορθωτικής επανάστασης, αν όμως δεν έχεις τον Μαρξ στο πλάι σου θα βουλιάξεις πολιτικά, αν και όχι αναγκαστικά και αμέσως κομματικά. Η διαστροφή της ουσίας είναι μια φούσκα της συγκυρίας που γεννά την ελπίδα σε κάθε ναυαγό πως πρόκειται για γερό σωσίβιο. Η διαστροφή της ουσίας είναι αυτό που γεννά την πλάνη για την ύπαρξη. Μέχρι σήμερα σχολίασα δύο βασικές μεθόδους «διαστροφής»: τον υπερεθνικισμό και το learning politics through numbers, ή πολιτική παιδαγωγική δια της αριθμητικής της τρόικας, ή «learning by numbers», όπως όρισα την διαδικασία εφαρμογής του Μνημονίου.         

Μόνον εσύ ανεξάρτητε, παράτολμε και «αυθάδη» δημοσιογράφε ερευνητή μπορείς να επαναφέρεις την ουσία στην ύπαρξη του σημερινού Έλληνα, αποκαλύπτοντας την συνομωσία των παρόντων. Δεν μπορεί, εάν κάνεις αυτή την δουλειά, καταλαβαίνεις τι εννοώ! Κάνε την αποκάλυψη εσύ και μετά άσε την ανεξάρτητη από δεσμεύσεις και δουλείες διανόηση να συνδέσει την ουσία με την ύπαρξη στην συγκυρία, επαναπροσδιορίζοντας την πολιτική διάσταση του παρόντος, όχι εν όψει ενός αφηρημένου μέλλοντος, αλλά ως πορεία χειραφέτησης της κοινωνίας από τα δεσμά της, για τα οποία δεν ευθύνεται κάποια θεωρία, αλλά η υποκατάστασή της από την διαπλεκόμενη πολιτικο-επιχειρηματική αγορά και το δημοσιογραφικό / δημοσιοσχεσίτικο μάρκετινγκ, στο πλαίσιο της αντικατάστασης των εννοιών της κοινωνίας από εκείνες της αγοράς. 

Κάνε εσύ την αρχή, μια και αντίστροφα δεν γίνεται! Αν ο ανεξάρτητος διανοούμενος θίξει πρώτος αυτός εμπειρικά την διαπλοκή των παρόντων, που διαμορφώνει την εξέλιξη της κρίσης και της πολιτικής της διαχείρισης στο άμεσο μέλλον, μέσω της μεταβολής του πολιτικού συστήματος με έναν συγκεκριμένο τρόπο, είτε θα αναγκαστεί να καταφύγει σε κάποια μορφή μαρξιστικής ανάλυσης, όπου αντί για την σχέση «ουσίας-ύπαρξης» στην σημερινή Ελλάδα, θα παριστά την ιδεολογικοποιημένη σχέση «ουσιώδους-υπαρξιακού» και όσοι «μυημένοι» …προσέλθετε, είτε θα κάνει την «κορινθιακή του υπέρβαση» και θα χαρακτηριστεί φαιδρός «συνωμοσιολόγος». Όσα στοιχεία από το παρελθόν και αν επικαλεστεί ο διανοούμενος, δεν επαρκούν για να θεμελιώσουν την ουσία της σημερινής ύπαρξης του πολιτικού συστήματος που στηρίζεται στην διαπλοκή. Και σε καμία περίπτωση αυτά δεν θα μπορούσαν να συνδέσουν αντικειμενικά στη συνείδηση των Ελλήνων την ουσία του πολιτικού φαινομένου στην πατρίδα μας με την ύπαρξη του πολίτη. Θα απουσιάζει το συγκυριακό στοιχείο που θα κάνει την μεγάλη διαφορά. Δεν αρκούν οι ενδείξεις μου, ο κόσμος θέλει απτές αποδείξεις από εσένα, δημοσιογράφε! Πρόσφερε δημοσιογραφικού χαρακτήρα αποδείξεις (βεβαιότητες) και άσε τους γκεμπελίσκους να διασύρονται διαστρέφοντας το περιεχόμενο τους. Ήδη θα είναι χαμένοι!  

Κατανόησέ με, με αναπαραστάσεις σχέσεων του παρελθόντος, έστω και του πολύ πρόσφατου, δεν μπορείς να δομήσεις ως διανοούμενος την σχέση «ουσίας-ύπαρξης» στο παρόν. Αυτό είναι προνόμιο της προπαγάνδας ή του δόγματος. Ο διανοούμενος χρειάζεται στοιχεία του παρόντος για να τα αξιοποιήσει και αυτά μόνον ο ερευνητής δημοσιογράφος μπορεί να (του) παράσχει. Αρκεί να ξέρει τι να ψάξει. Ε, αυτό «λέει» το σημερινό σημείωμα, έχοντας υπόψιν πράγματα που δεν μπορεί να γράψει άλλος εκτός από τον ερευνητή δημοσιογράφο. Ψάξε την σχέση των παρόντων όχι σε ό,τι  αφορά στο παρελθόν τους, αλλά σε ό,τι αφορά στο μέλλον της διαπλοκής, με βάση την σύγκρουση συμφερόντων για τις ιδιωτικοποιήσεις, αλλά και με μπούσουλα την σιωπηλή «συμφωνία» συμπολίτευσης-αντιπολίτευσης ως προς κάποιες από αυτές, παρά την αρχική αξιωματική αντίρρηση κυρίως από τα κόμματα της αριστεράς. Ως προς τα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης, είναι βέβαιο πως δεν θα κοπιάσεις: εδώ ο εθνικισμός συμπίπτει κατάδηλα με την διαστροφή του πατριωτισμού υπέρ των «εθνικών ευεργετών»!

Ερεύνησε, παίρνοντας στο κατόπι την διαστροφή. Όπου διαστρέφεται η έννοια του κοινωνικού συμφέροντος κάποια διαπλοκή φροντίζει γι’ αυτό. Δείξε την διαστροφή και άσε την ανεξάρτητη διανόηση να προσδιορίσει μέσω αυτής της διαστροφής την φύση των πολιτικών και επιχειρηματικών παραγόντων που εμπλέκονται και διαπλέκονται για την ισχύ, κυριαρχία και διακυβέρνηση «του αύριο» στην Ελλάδα! Φανέρωσε την «διεστραμμένη» διαπλοκή και απορύθμισε την προπαγάνδα! Μια απορυθμισμένη προπαγάνδα, οδηγείται μέσω του γκεμπελισμού και της υστερίας των ιδιαίτερων προπαγανδιστικών μηχανισμών στην αυτο-έκθεση της πολιτικής ουσίας που χαρακτηρίζει την ύπαρξη του κάθε πολιτικού φορέα ξεχωριστά. Και αυτό θα μπορούσε να μεταβληθεί σε κάτι πολιτικά ουσιαστικό για την κοινωνία σήμερα, ασχέτως αν είναι ή δεν είναι παράλληλα ιδεολογικά ουσιαστικό. Τούτο θα φωτίσει την σχέση ουσίας-ύπαρξης στην σημερινή κοινωνική συγκυρία και θα της προσδώσει πολιτικότητα. Αυτό θα προκαλέσει για προοδευτική αλλαγή, για μια νέα προοδευτική μεταπολίτευση δίχως υποκρισία και διαστροφή. 

Αγαπητέ, ερευνητή δημοσιογράφε, βοήθησε να μην γεμίσει το κενό του παρόντος με την σαβούρα του παρελθόντος που επικαλείται ανερυθρίαστα και με θρασύτητα ένα λαμπρό/λαμπερό μέλλον!

 * Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.