Πολιτική και Ρεαλισμός

του Κυριάκου Στεφανίδη

Σήμερα όλο και περισσότεροι θεωρούν φυσιολογικό ότι στην πολιτική πρέπει να είσαι ρεαλιστής. Και πράγματι σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες που περνάμε, ακούγεται φυσιολογικό ότι για να ασκήσεις ορθή πολιτική, χρειάζεσαι ρεαλιστικό πρόγραμμα, σωφροσύνη και ειλικρίνεια και όχι φλυαρίες και επαναστατικές κορώνες.

Είναι όμως ουτοπικό το όραμα μιας πολιτικής για την διαμόρφωση της ιδανικής κοινωνίας; Είναι η πραγματικότητα το μόνο όνειρο που δικαιούμαστε; Πρέπει να συμβιβαστούμε με μια ρεαλιστική πολιτική ή αλλιώς με την «τέχνη του εφικτού» ή πρέπει να αναζητήσουμε μια εμπνευσμένη και ευφυή πολιτική. Ποιος είναι ο ρόλος της πολιτικής σ ένα κόσμο που ζει στην πραγματικότητα του ρεαλισμού;

Στην Ελλάδα όντως έχουμε μια απαράδεκτη διοικητική δομή, μια δημόσια διοίκηση εκτεταμένη, διεφθαρμένη και αντιφατική. Οι πολιτικοί μας τα τελευταία 20 χρόνια δυστυχώς δεν προχώρησαν στις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές που χρειαζόταν η δημόσια διοίκηση, γιατί είχε πολιτικό κόστος. Οι περισσότεροι δεν προέβλεψαν το μέλλον για την χώρα μας, και σχεδόν όλοι χρησιμοποίησαν το κράτος για να εξυπηρετήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντά.

Εμείς οι Έλληνες που κατά γενική ομολογία διαπρέπουμε στο εξωτερικό, μέσα στην Ελλάδα δεν υπακούμε τους νόμους και τους κανόνες, γιατί αισθανόμαστε ότι δεν διέπονται από την λογική του δικαίου. Βλέπουμε «λαμόγια πολιτικούς», που «έβαλαν χέρι» στον πλούτο της χώρας μας, δεν τιμωρούνται και ζητούν από όλους μας να «πληρώσουμε την νύφη». Βλέπουμε «πολιτικούς» που υπόσχονται τα πάντα, απλά για να αναρριχηθούν και να διατηρηθούν στην εξουσία. Βλέπουμε δουλοπρεπείς πολιτικούς να εκλιπαρούν για οικονομική βοήθεια από τους εταίρους μας, απαριθμώντας - με δήθεν οίκτο - τις θυσίες του Ελληνικού λαού, παραμυθιάζοντας μας ταυτόχρονα ότι «μας σώζουν». Πολιτικοί που στέκονται σε μια άκρη, σε «θέση προσοχής», θεατές μιας «δήθεν διαπραγμάτευσης», περιμένοντας όλους αυτούς τους «τζιτζιφιόγκους» επιτρόπους – εκπροσώπους του αμαρτωλού χρηματοπιστωτικού συστήματος, που τριγυρνούν με τους φακέλους τους στα διάφορα Eurogroup και συζητούν με σοβαροφάνεια, να αποφασίσουν για το μέλλον μας, χωρίς εμάς.

Σχεδόν μας έχουν πείσει ότι το δημόσιο δεν θα πρέπει να παράγει, ούτε προϊόντα, ούτε υπηρεσίες, γιατί δεν είναι αποδοτική πρακτική και ότι πρέπει να ξεπουλήσουμε τα πάντα στον οποιονδήποτε, όταν κυβερνήσεις άλλων χωρών κρατικοποιούν ιδιωτικές εταιρίες ή οι κρατικές τους εταιρίες επενδύουν και φέρνουν κέρδη στους πολίτες. Σχεδόν μας έχουν πείσει ότι θα πρέπει να πληρώνουμε αδρά για να μπορέσουμε να ζούμε φτωχικά, αρκεί να είμαστε στο ευρώ. Σχεδόν μας έχουν πείσει ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές και αυτή η διαδρομή που χάραξαν είναι μονόδρομος. Σχεδόν μας έχουν πείσει ότι τα οράματα και οι ιδεολογίες είναι ουτοπία και θα πρέπει να προσαρμοστούμε στην πραγματικότητα. Σχεδόν μας έχουν πείσει ότι για να έχουμε ανάπτυξη και να έρθουν οι δυσεύρετοι επενδυτές επιβάλλεται να πρυτανεύσει ο ρεαλισμός, η λογική και η γνώση στην πολιτική, δηλαδή ότι χρειαζόμαστε ένα τεχνοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης - ένα σύστημα που βασίζεται στις οικονομοτεχνικές μελέτες και όχι στις ανθρωπο-κοινωνικές.

Διαχείριση και πολιτική

Στην πραγματικότητα το τεχνοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης δεν επιτρέπει την ύπαρξη της πολιτικής, γιατί μας αναγκάζει να συμβιβαστούμε με κάποιες οικονομοτεχνικές «λογικές», χωρίς να μας επιτρέπει άλλες εναλλακτικές επιλογές. Η μόνη επιλογή είναι η διαχείριση και όχι η πολιτική. Αλλά όπως αναφέρει ο Νίκος Λυγερός «αν ο άνθρωπος δεν είναι το επίκεντρο τότε η πραγματικότητα του ρεαλισμού είναι ο θάνατος του μέλλοντος. Κι όταν οι άνθρωποι δεν έχουν πια μέλλον έχουν χάσει την έννοια του παρόντος. Όποιος θέλει μόνο το παρόν είναι καταδικασμένος διότι δεν έχει μέλλον και αυτή είναι η πραγματικότητα του ρεαλισμού».

Σχεδόν 4 χρόνια τώρα, έχει χαθεί η πραγματική πολιτική εκπροσώπηση γιατί μας κυβερνούν οι τεχνοκράτες. Και αυτή η τεχνοκρατική αντίληψη των οικονομικών παραμέτρων όχι μόνο δεν έφερε κανένα θετικό αποτέλεσμα στην χώρα μας, αλλά αντίθετα οδήγησε σε οικονομική κατάρρευση τα νοικοκυριά και διέλυσε τη κοινωνία μας. Σήμερα κάποιοι μιλούν για μια σταθεροποίηση της Ελληνικής οικονομίας και για σημάδια ανάκαμψης, αλλά αισθάνομαι ότι μας κοροϊδεύουν. Δεν μπορεί να είναι βιώσιμη μια οικονομία όταν συντηρεί 3,6 εκατομμύρια δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους και έχει μόνο 1,8 εκατομμύρια εργαζόμενους στην παραγωγική οικονομία. Δεν μπορεί ο κρατικός προϋπολογισμός να καλύπτει αυτό το τεράστιο χάσμα στο ασφαλιστικό σύστημα, όταν δεν υπάρχει ένα παραγωγικό δημόσιο, όταν έχει ξεπουληθεί κάθε κερδοφόρα δημόσια επιχείρηση και όταν έχουμε εξαντληθεί όλοι από την βαρύτατη φορολογία. Με μαθηματική ακρίβεια το σύστημα αυτό θα καταρρεύσει. Δεν είναι δυνατόν να χρωστάμε περισσότερα από αυτά που παράγουμε και να μην αντιλαμβάνονται ότι η αυξημένη φορολογία και η αύξηση του ΦΠΑ δεν μπορεί να αποδώσει τα αναμενόμενα έσοδα. Δεν είναι δυνατόν να μη υπάρχει παραγωγή πλούτου, να μην έχουμε ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, οι επιχειρήσεις να φεύγουν στο εξωτερικό, να μην εισπράττονται φόροι, να έχουμε 27% ανεργία, οι επιχειρηματίες να μην μπορούν να πληρώσουν τις ασφαλιστικές εισφορές και να πιστεύουμε ότι θα σωθούμε γιατί θα έρθουν κάποιοι ξένοι επενδυτές.

Από την άλλη μεριά δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά αντίδραση από τον κόσμο. Όλοι είναι μουδιασμένοι - απεγνωσμένοι και δεν έχουν εμπιστοσύνη σε κανέναν, ούτε καν στους συνδικαλιστές τους, γιατί όλα αυτά τα χρόνια δεν διαπραγματεύτηκαν με την εκάστοτε κυβέρνηση με σοβαρότητα, αλλά συστηματικά χρησιμοποιούσαν το ύστατο και πολυτιμότερο όπλο – την απεργία ως ένα φυσιολογικό μέσον διεκδίκησης, είτε για να καταγγείλουν την πολιτική της κυβέρνησης, είτε να έχουν πολιτικό όφελος οι ίδιοι, ή τα κόμματα που εκπροσωπούν. Η απεργία έχει «ξεφτιλιστεί» τόσο πολύ, που υπάρχει πλέον έντονη η αίσθηση ότι ο κάθε απεργός θα χάσει περισσότερα, απ’ ότι θα κερδίσει.

Αλλά γι’ αυτό το κατάντημα της Ελλάδας δεν φταίνε μόνο οι πολιτικοί και οι συνδικαλιστές των τελευταίων χρόνων. Δεν φταίνε ούτε οι τεχνοκράτες, αλλά ούτε και οι δανειστές μας, που «ήρθαν να μας σώσουν». Φταίμε κυρίως εμείς γιατί μέσα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της ΕΕ, συμπεριφερθήκαμε ως απερίσκεπτοι καταναλωτές, αντί να γίνουμε επιθετικοί - επενδυτές. Φταίμε γιατί καθ’ υπόδειξη των πολιτικών και των συνδικαλιστών μας, δαιμονοποιήσαμε το «επιχειρείν» και τους επιχειρηματίες. Φταίμε γιατί μέχρι σήμερα επιλέγουμε με ιδιοτελή κριτήρια ανόητους και ανίκανους να μας εκπροσωπήσουν. Φταίμε γιατί επικεντρωθήκαμε στα υλικά αγαθά και στις πρόσκαιρες απολαύσεις και αυτό μας οδήγησε σε λανθασμένες επιλογές. Δώσαμε δυστυχώς το δικαίωμα στους ξένους – τους βαρβάρους - να μας κατηγορούν ότι είμαστε τεμπέληδες ανεπρόκοποι, αχαΐρευτοι. Σήμερα αγωνιούμε να επιβιώσουμε, αντί να μιλάμε πως θα βελτιώσουμε ακόμα περισσότερο την ποιότητα της ζωής μας, των σχέσεών μας και των συμπεριφορών μας.

Η οικονομική κρίση και η ανάγκη για υπέρβαση

Μέσα σ’ αυτό το αρνητικό κλίμα, που κυριαρχεί η μιζέρια και η απαισιοδοξία, όλοι μας - αν πραγματικά σεβόμαστε τον εαυτό μας και ενδιαφερόμαστε για τα παιδιά μας - είμαστε υποχρεωμένοι να πολεμήσουμε για να σταθούμε στα πόδια μας να εργαστούμε σκληρά να αυξήσουμε την παραγωγικότητα και να πετύχουμε αυτή την πολυπόθητη ανάπτυξη.

Πως όμως θα αναπτυχθεί η Ελλάδα μέσα σ’ αυτό το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, όταν έχουμε να ανταγωνιστούμε σχεδόν όλο τον κόσμο, ακόμα και ευρωπαϊκά κράτη που δεν έχουν οικονομική κρίση;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με τεράστιο πλούτο σήμερα χρειάζεται πολιτικούς με σθένος και αγάπη για τον τόπο, που μαζί με τους ανθρώπους που ονειρεύτηκαν ένα καλύτερο μέλλον, πρέπει να προσπαθήσουν να αλλάξουν αυτήν την καταστροφική πορεία. Πρέπει να αλλάξουμε την πολιτική νοοτροπία μας. Να φτιάξουμε μια νέα πολιτική τάξη, με σκέψεις, προτάσεις, στάσεις και όραμα για να βγούμε από τα αδιέξοδα στα οποία μας οδήγησε αυτό το συγκεκριμένο οικονομικο-εκδοτικο-πολιτικό σύστημα. Χρειαζόμαστε μια κοινωνία δικαίου που να την διοικούν ευπρεπείς, ενάρετοι και σοφοί πολιτικοί. Πολιτικοί οι οποίοι οπωσδήποτε πρέπει να είναι ικανοί, εργατικοί, μεθοδικοί, ανιδιοτελείς, αλλά το κυριότερο να έχουν όραμα, ευφυΐα, φαντασία και δυναμισμό ώστε να μας εμπνέουν και να μας ενώνουν σαν μια γροθιά. Πολιτικοί που θα ακολουθούν μια στρατηγική για την μετατροπή του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να συμπίπτει με τα οράματα τους.

Τέτοιοι πολιτικοί υπήρχαν, υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν. Και αυτούς τους πολιτικούς θα πρέπει να τους ενθαρρύνουμε και όχι να τους απογοητεύουμε με την κακόπιστη – κακοπροαίρετη κριτική μας. Θα πρέπει να κάνουμε την υπέρβασή μας και να ψηφίζουμε με την καρδιά μας για το συμφέρον της χώρας μας και όχι με κριτήριο την παράδοση, το συμφέρον, τις γνωριμίες ή τις συγγένειες. Όσες φορές επιλέξαμε τέτοιους πολιτικούς η Ελλάδα έκανε άλματα προόδου, ενώ αντίθετα όσες φορές επιλέξαμε πολιτικάντηδες και δημαγωγούς κατρακυλήσαμε προς τα πίσω.

Σύγκριση τέτοιων πολιτικών μπορούμε ευκολότερα να δούμε στους δήμους, που ουσιαστικά αποτελούν την μικρογραφία του κράτους. Όλοι γνωρίζουμε ότι η πλειονότητα των δήμων είναι υπερχρεωμένοι, είτε λόγω κακοδιοίκησης – κακοδιαχείρισης, είτε λόγω «αμαρτωλών» προσλήψεων, είτε λόγω απερίσκεπτου δανεισμού, είτε λόγω ιδιοτελούς διαχείρισης μικροσυμφερόντων, είτε λόγω διοικητικής ανικανότητας. Κανένας δήμαρχος σ’ αυτούς τους δήμους δεν παραδέχεται τις ευθύνες του. Όλοι μεταθέτουν την ευθύνη στην διαμόρφωση ενός αντικειμενικού πλαισίου, που τους επέβαλε το κράτος. Υπάρχουν όμως και κάποιοι δήμοι που με την ευφυή πολιτική τους είτε δεν χρωστούν σε κανέναν και έχουν πλεονάσματα, όπως ο Δήμος Νεάπολης - Συκεών και ο Δήμος Παλλήνης, είτε απορρόφησαν τα ευρωπαϊκά κονδύλια σε υψηλά ποσοστά, όπως ο Δήμος Αγιάς – στο 120%, είτε κατάφεραν να έχουν γίνει πρότυπα ανάπτυξης για όλη την Ελλάδα όπως ο δήμος Ανάβρας στην Μαγνησία, ο Δήμος Ποταμιάς στην Ελασσόνα και φυσικά ο δήμος της Μυκόνου. Αυτοί οι δήμοι είτε εκμεταλλεύτηκαν με τον καλύτερο τρόπο τα φυσικά τους πλεονεκτήματά, είτε δημιούργησαν συνθήκες για να βελτιωθεί η την μικροοικονομία τους. Ο δήμος μας δυστυχώς ανήκει στους υπερχρεωμένους δήμους, ενώ έχει τόσα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που θα έπρεπε να είναι «πρωταθλητής» στην ανάπτυξη, χωρίς χρέη, χωρίς ανεργία και θα έπρεπε να είναι σε θέση να παρέχει ποιοτικές και φθηνές υπηρεσίες στους δημότες.

Δεν πρέπει να αφήσουμε τον ρεαλισμό να κερδίσει την μάχη ενάντια στην πολιτική, η οποία αποτελεί το πιο ουτοπιστικό στοιχείο της ανθρώπινης σκέψης. Δεν πρέπει να συμβιβαστούμε με την λογική, γιατί χρειαζόμαστε κάτι πολύ ανώτερο: την φαντασία, την ευφυΐα και το όραμα, που δημιουργούν καινοτόμες ιδέες. Πρέπει όλοι μας να κάνουμε την υπέρβασή μας και να τολμήσουμε δυναμικά . . . και να εξελιχθούμε.

Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο στους φίλους μου Πέτρο και Βασίλη που τους εκτιμώ και τους αγαπώ βαθύτατα.

Στεφανίδης Κυριάκος