του Νίκου Ηλιόπουλου
Δημοκρατικός πολιτικός μετασχηματισμός
εκ θεμελίων
Αρχή πρώτη : βάση οι καταχτημένες ελευθερίες
Η Ελλάδα έχει Σύνταγμα και νόμους που κατοχυρώνουν την υπεράσπιση και το σεβασμό των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Όλα όσα προτείνονται, θεμελιώνονται στην πρώτη αυτή αρχή.
Διαπίστωση γενική : το πολιτικό κενό διακυβέρνησης
Η απαξίωση των πολιτικών κομμάτων και της καθεστωτικής πολιτικής είναι το κύριο χαρακτηριστικό της σημερινής ελληνικής κοινωνίας στο πολιτικό επίπεδο. Η πρώτη και κύρια μεταρρύθμιση που χρειάζεται είναι ο δημοκρατικός μετασχηματισμός εκ θεμελίων του πολιτικού καθεστώτος.
Κάθε άλλη διαδικασία, ακόμα και αυτή των εκλογών που εμφανίζεται ως δημοκρατική, θα αναπαράγει το ίδιο αποτέλεσμα : οι επαγγελματίες πολιτικοί όποιας απόχρωσης στην κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση, και η μεγάλη, η συντριπτική, πλειοψηφία των πολιτών στο περιθώριο.
Τίποτα και καμιά λογική αντιπροσώπευσης δεν πρόκειται να αποκαταστήσουν την οριστική περιφρόνηση των πολιτών προς το υπάρχον πολιτικό καθεστώς και την πλήρη απώλεια εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα.
Θεμελιώδης αρχή : καταργείται μια για πάντα το επάγγελμα του πολιτικού
Οι πολίτες γίνονται αυτοί που αποφασίζουν τη δημιουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας.
Η δημιουργία αυτή δεν μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας ημέρας, είναι όμως δυνατό να τεθεί από τώρα ο θεμέλιος λίθος της. Είναι η εξής απλή αρχή :καταργείται μια για πάντα το επάγγελμα του πολιτικού. Οποιοσδήποτε ορίζεται με κλήρωση ή εκλέγεται ή ορίζεται με το σύστημα της εναλλαγής σε οποιαδήποτε θέση, είναι όχι μόνο ανακλητός κάθε στιγμή, αλλά δεν έχει το δικαίωμα δεύτερης θητείας. Ό,τι είναι να δώσει ή να κάνει, θα είναι για μία και μόνο φορά μη ανανεώσιμη εφ’ όρου ζωής.
Συνέπεια, η έναρξη της κατάργησης της σημερινής κάστας των επαγγελματιών της πολιτικής και η απόλυση όλων των μελών της συντεχνίας που θρέφει όλες τις συντεχνίες. Έστω … με αποζημίωση !
Το πιο δύσκολο πρόβλημα αυτής της πορείας προς ένα δημοκρατικό σχήμα διακυβέρνησης μιας σύγχρονης κοινωνίας είναι η φάση της μετάβασης. Η κοινωνία οφείλει να λειτουργεί σε όλα της τα επίπεδα και οι υπάρχοντες νόμοι της να εφαρμόζονται. Και κυρίως να διαφυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού όλα τα καταχτημένα δημοκρατικά δικαιώματα και να χαίρουν απόλυτου σεβασμού κυρίως οι γνώμες, τα δικαιώματα, και όλα όσα αφορούν τις οποιεσδήποτε μειοψηφίες ή μικρές ομάδες, μέχρι τον ένα και μοναδικό πολίτη.Ελευθερία και δημοκρατία είναι η δυνατότητα ενός και μόνου να πει τη γνώμη του και να διεκδικήσει τα δικαιώματά του. Ελευθερία και δημοκρατία είναι η υποχρέωση όλων να σεβαστούν τον ένα και μόνο, τη γνώμη του και τα δικαιώματά του. Τονίζω αυτή την αρχή, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η εμπειρία. Ο δεύτερος είναι για να μην αντιταχτεί εύκολα το επιχείρημα ότι μια δημοκρατική μορφή, όπως αυτή που προτείνεται, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντιδημοκρατικές πράξεις.
Αρχίζουν άμεσα οι διαδικασίες διερεύνησης της πιο άμεμπτης λύσης για τον ορισμό της κυβέρνησης που θα μπορούσε να εγγυηθεί την πορεία προς τη δημοκρατία : οι πολίτες γίνονται αυτοί που αποφασίζουν τη δημιουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας.
Καλούνται, καταρχήν, οι πολίτες να προτείνουν λύσεις.
Αν αναφέρουμε την παραδοσιακή λύση που ονομάζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση, τίθεται το ερώτημα ποιος θα την ορίσει και από ποιους θα αποτελείται. Η κλήρωση, και σε αυτό το πρώτο στάδιο, επιβάλλεται. Το ερώτημα είναι επίσης : πώς θα εξασφαλιστεί το αδιάβλητο της διαδικασίας ;
Εμπειρία διοργάνωσης εκλογών, η χώρα έχει. Άν ήταν κάθε φορά αδιάβλητες, είναι μεγάλη συζήτηση. Ας υποθέσουμε καλοπροαίρετα ότι έχουμε τη δυνατότητα να διοργανώσουμε τουλάχιστον μια πανελλήνια δημοκρατική διαδικασία επιλογής αυτών που θέλουν να αποτελέσουν τη βουλή που θα διοργανώσει και μόνο την πορεία προς ένα δημοκρατικό σύνταγμα. Μιλώ για την εκλογή σε πρώτη φάση μιας «υπηρεσιακής κυβέρνησης», θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε προπαρασκευαστική. Προτείνω μόνο ενδεικτικά, έτοιμος να δεχτώ οποιαδήποτε άλλη πρόταση.
Σε κάθε εκλογική περιφέρεια όλοι οι πολίτες ψηφίζουν με βάση κατάλογο διαμορφωμένο ελεύθερα και στον οποίο συμμετέχουν όσοι επιθυμούν με μόνη εξαίρεση τους επαγγελματίες πολιτικούς. Ο όρος δεν είναι καθόλου αόριστος. Οποιοσδήποτε έχει βουλευτικό, δημοτικό ή άλλο αξίωμα δεν μπορεί να συμμετέχει στη δημιουργία της προπαρασκευαστικής κυβέρνησης. Σε κάθε εκλογική περιφέρεια εκλέγεται ένας αριθμός πολιτών δεκαπλάσιος από τον υπάρχοντα αριθμό. Έτσι δημιουργείται ένα σώμα 3 000 πολιτών. Από το σώμα αυτό θα προέλθει με κλήρωση τώρα πια η βουλή τριακοσίων μελών και η προπαρασκευαστική κυβέρνηση. Είναι φανερό ότι οι 3 000 θα συνεδριάσουν πριν την κλήρωση, και αυτοί που θέλουν να συμμετάσχουν στην κλήρωση θα το δηλώσουν.
Το σώμα των 3 000, η βουλή των 300 και η προπαρασκευαστική κυβέρνηση θα ανοίξουν τις διαδικασίες και θα εγγυηθούν τον αδιάβλητο χαρακτήρα της πορείας προς τη δημοκρατία. Η θητεία τους λήγει όταν θα ψηφιστεί από όλους τους πολίτες το νέο σύνταγμα. Κανένας από αυτούς δεν έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει οποιοδήποτε πόστο στο μέλλον.
Η βουλή λαμβάνει όλα τα σχέδια συντάγματος. Τα θέτει σε δημόσια συζήτηση ετήσιας διάρκειας. Διοργανώνει όλες τις διαδικασίες πιθανών συνθέσεων, και μελετά με όλους τους πολίτες τον καλύτερο τρόπο μιας τελικής ψήφισης. Παραδείγματος χάριν, τίθενται σε τελική ψήφιση σε όλο το εκλογικό σώμα 2 ή 3 ή 4 σχέδια συντάγματος. (Ελπίζω να μην αρχίσουν πάλι εδώ οι κραυγές περί ουτοπικών διαδικασιών και χρονοβόρων. Αν μια κοινωνία θέλει να συζητήσει το παρόν και το μέλλον της δημοκρατικά, οφείλει να αφιερώσει κόπο και χρόνο.)
Πώς θα ορίζονται στο εξής απο το δημοκρατικό σύνταγμα οι κυβερνήσεις και τα μέλη τους, τα μέλη όλων των νομοθετικών σωμάτων, δεν είναι η ώρα να το προσδιορίσουμε. Η γνώμη μου παραμένει σταθερή : θα είμαι πάντα υπέρ της κλήρωσης, της συνεχούς ανακλητότητας, της απαγόρευσης δεύτερης θητείας. Λένε μερικοί ότι οι πολίτες είναι απαθείς και αδιάφοροι. Το αντίθετο ακριβώς ισχύει. Σε εκλογικό σώμα 10 εκατομμυρίων πολιτών (στρογγυλεύω τους αριθμούς), είναι ζήτημα αν υπερβαίνει το 1 εκατοστό, δηλαδή 100 χιλιάδες, ο αριθμός αυτών που νέμονται τα πόστα και παίρνουν τις αποφάσεις. (Μπορεί να λέγω και πολύ μεγάλο αριθμό.) Όλοι οι άλλοι, θέλουν δεν θέλουν, μένουν στο σπίτι τους. Και είναι 9 900 000 ! Έτσι, είναι απολύτως σίγουρο, ότι ανάμεσα σε όλους αυτούς τους πολίτες, μπορούμε να αναδεικνύουμε κάθε χρόνο 3 000 που θα έχουν την ευθύνη να χειρίζονται υπεύθυνα ορισμένα και προσδιορισμένα εκ των προτέρων θέματα. Μπορούμε να το επαναλαμβάνουμε αυτό περίπου για … 3 000 χρόνια !
Οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις θα παίρνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ή και έκτακτα, από γενικές συνελεύσεις όλων των πολιτών, οι οποίες μπορούν κάλλιστα να διοργανώνονται με βάση τους υπάρχοντες εκλογικούς καταλόγους, αφού ενημερωθούν και εξυγιανθούν πλήρως, και οι οποίες μπορούν κάλλιστα και ρεαλιστικότατα να γίνονται στους χώρους των υπαρχόντων εκλογικών τμημάτων. Δεν είναι η ώρα να μπλέξουμε πάλι τους αρχαίους Αθηναίους στη συζήτησή μας, αλλά ας πούμε ότι και το χρόνο είχαν βρει και το χώρο είχαν φτιάξει για συνελεύσεις 6 000 πολιτών. Από όσο ξέρω, ο αριθμός των ψηφοφόρων στα σημερινά εκλογικά τμήματα κυμαίνεται ανάμεσα σε 500 και 600.
Μια τεράστια εργασία πρέπει να γίνεται κάθε φορά για τη σύνθεση των συζητήσεων μιας πολυφωνικής κοινωνίας, και τη διαμόρφωση των τελικών προτάσεων προς ψήφιση από όλους, σε γενικές δημοψηφισματικές διαδικασίες. Αυτή είναι η τιμή της δημοκρατίας, το τίμημά της, η δόξα της, η φιλοτιμία της.
Είναι η ανάληψη της συλλογικής ευθύνης, και της διακινδύνευσης όμως, για μια καλύτερη ζωή σε μια καλύτερη και πιο ελεύθερη κοινωνία. Θα ήταν πουκάμισο αδειανό και άφωνο κοχύλι η δημοκρατία, αν δεν την συνδέσουμε με τη ζωή μας και την ουσία της μέσα στην κοινωνία. Όπως δεν είναι καθόλου τυχαίο το σημερινό πολιτικό καθεστώς των επαγγελματιών της υπόσχεσης και η σημερινή κοινωνία δίχως νόημα που του πάει. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση, η ελεύθερη συζήτηση δημοκρατικών πολιτών που έχει ήδη αρχίσει και θα συνεχιστεί.
Νίκος Ηλιόπουλος
Παρίσι, 17 Ιουνίου 2013
σημείωση δική μας: κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Νίκου Ηλιόπουλου, "Άλλες στάσεις ζωής: Δοκίμια πολιτικής σκέψης" από τις εκδόσεις Νησίδες (2013)
σημείωση δική μας: κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Νίκου Ηλιόπουλου, "Άλλες στάσεις ζωής: Δοκίμια πολιτικής σκέψης" από τις εκδόσεις Νησίδες (2013)
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.