Κράτος σε δυσαρμονία με τους πελάτες του…

Μια υποσημείωση από τον Δημήτρη Γιαννακόπουλο *

Κάπου εδώ ολοκληρώθηκε ένας ακόμη κύκλος διαδικτυακών σημειώσεών μου ως προς την ελληνική κρίση. Ήταν ο κύκλος που άνοιξε με την κονστρουκτιβιστική προσέγγιση της κρίσης για να κλείσει με μερικές παρατηρήσεις από το πεδίο της πολιτικής ψυχολογίας, στη βάση κυρίως των εμπειρικών δεδομένων της γνωστικής θεραπείας.

Το τελευταίο στάδιο αυτής της πορείας - το πλέον αμφιλεγόμενο, πράγματι - υπήρξε εκτός του αρχικού σχεδίου δόμησης μιας συγκριμένης αφήγησης από τον γράφοντα, ωστόσο εξυπηρέτησε θαυμάσια την στρατηγική της γραφής μου. Υπήρξε μια απόπειρα εξισορρόπησης του στρουκτουραλισμού της οντολογίας (μου) «ερεθίζοντας» - θίγοντας εμμέσως , δηλαδή - τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες (stressors) που διαμορφώνουν το ψυχωτικό προφίλ όσων θεωρούν τον εαυτό τους θύμα της κρίσης και όσων θεωρούν πως ήρθε η ώρα της εκδίκησης εναντίον κάθε μορφής θεωρούμενων λαθρόβιων: από τους «τζαμπατζήδες» του καθεστώτος, οι οποίοι «τα τρώγανε όλοι μαζί», στρωμένοι αναπαυτικά στην Τράπεζα του μυστικού δείπνου ενός πελατειακού καθεστώτος που υιοθέτησε εκών άκων μια στρατηγική «σοκ και δέος» από την Τρόικα για να μετασχηματιστεί πλήρως σε κορπορατικό, με την Γερμανική και όχι Αμερικανική έννοια, μέχρι τους λαϊκούς ή αστικούς «τζαμπατζήδες» που «δεν πληρώνουν, δεν πληρώνουν» και τους μετανάστες.

Αν φυσικά εξετάσεις ποιός πράγματι είναι ο τζαμπατζής και κυρίως ποιός είναι ο λαθρόβιος σήμερα στην Ελλάδα, υποψιάζομαι πως θα βρεις την αιτία της κρίσης, αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως θα έχεις διαμορφώσει κουλτούρα, βούληση και σθένος για να συμβάλεις στον αναπροσδιορισμό των πολιτικών στην Ελλάδα, με δημοκρατικό και πολιτικοκοινωνικά φιλελεύθερο κριτήριο. Με την σημερινή μου υποσημείωση θα θίξω αυτό το πρόβλημα, αφού πρώτα ξεκαθαρίσω πως οι ψυχοπιεστικοί παράγοντες στους οποίους αναφέρθηκα επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητα αντιμετώπισης της κρίσης σε ένα εθνικό, κοινωνικό και ορθολογικοποιημένο (: θεσμικά συντεταγμένο και αποδεκτό από την συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων) συμμετοχικό πλαίσιο. Εάν δεν μεταβληθεί η αντίληψή μας ως προς τα (πραγματικά/αντικειμενικά) γεγονότα με την μορφή των σχέσεων, των δομών, που διαμορφώνουν τα καθημερινά περιστατικά της κρίσης, λύση ουσιαστικά κοινωνική δεν πρόκειται να υπάρξει στην παθολογία της πτώχευσης και φτωχοποίησης δια του δραματικά εχθρικού για την κοινωνία και την χώρα μοντέλου εσωτερικής υποτίμησης, που επιλέχτηκε και ακολουθείται από την αστική τάξη της χώρας μας.

Με μια κουβέντα, αν δεν διαμορφωθεί μια πολιτική αφήγηση που θα αποκρυσταλλώνει και αναπαριστά σημειολογικά ένα απομυθοποιητικό και ταυτόχρονα αποθυματοποιητικό γνωστικό μοντέλο των πολιτικών πρακτικών, στερεοτύπων και προσβλέψεων που καλλιέργησαν την κρίση και εγκλώβισαν τον λαό σε αυτήν, λύση με διαφορετικό νόημα από αυτό που την προκάλεσε και της έδωσε την συγκεκριμένη μορφή δεν πρόκειται να βρεθεί. Και δίχως διαφορετικό νόημα που θα ανασυνθέτει πρωταρχικώς δημοκρατική, πλουραλιστική και παράλληλα τεχνολογικά προηγμένη κοινωνία, μην ελπίζετε σε οποιασδήποτε μορφή φιλολαϊκής ή/και εθνικής λύσης.

Αν δεις την κοινωνία ως απορρυθμισμένη αγορά και το κράτος ως χρεοκοπημένη επιχείρηση τέλειωσες («έκλεισες») ως εθνικό κράτος, λαός, άτομο φορέας ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων και… φευ ως επιχείρηση που οικονομεί στο αφηρημένο πλαίσιο ενός σχετικά «απλού ανταγωνισμού». Ολόκληρη η χώρα θα μετατραπεί σε υποκατάστημα μιας ολοκληρωμένης μονοπωλιακής δομής και τότε θα καταλάβεις πρακτικά τί σημαίνει νέος μεσαίωνας και Νεοδουλοπαροικία, την οποία δεν πρόκειται να ακολουθήσει ιστορικά καμία απολύτως βιομηχανική επανάσταση από εκείνη που μελέτησε και εύστοχα προσέγγισε ο Μαρξ, για να προτείνει μια διαλεκτικώς κοινωνικά «θεραπευτική» επανάσταση, που θα μπορούσε να αποσοβήσει τα αντιλαϊκά αποτέλεσμα της πρώτης!

Ας συνεννοηθούμε τουλάχιστον στην «υποσημείωση»: καθολικό κοινωνικό μοντέλο με αξιοπιστία, αξιοκρατία, διαφάνεια και ποιοτικά χαρακτηριστικά, το οποίο να αποτελεί πηγή σύγχρονου ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει με εσωτερική υποτίμηση, ταπείνωση των εργαζομένων και των ατομικών μικρο-ιδιοκτητών, με παράλληλο εξευτελισμό της εργατικής δύναμης και δραματική απαξίωση των ατομικών περιουσιακών στοιχείων. Από την άλλη, δίχως υψηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο της σημερινής ΕΕ και του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού δεν μπορείς να αναπτύξεις ένα πράγματι ισχυρό, σχετικά δίκαιο και παραγωγικό, καθολικό κοινωνικό μοντέλο. Τί κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Εθνικό Σχέδιο Παραγωγικής και Κοινωνικής Ανασυγκρότησης, απαλλασσόμενοι από την επιτροπεία και τους αποικιακούς θεσμούς της Τρόικας, σε μια καθαρή σοσιαλδημοκρατική βάση, αφού όμως πρώτα βιώσουμε συνειδητά και πολιτικότατα την «γνωστική μας θεραπεία» - επείγει!

Κοιτάξτε και καταλάβετε επιτέλους το πρόβλημα που προκαλεί κάθε μορφή πολιτικής και κοινωνικής διαστροφής στην συγκυρία της διαχείρισης της κρίσης. Αν Δεν πάψουμε, εμείς τουλάχιστον οι έλληνες πολίτες, να αντιμετωπίζουμε την Ελλάδα ως «κράτος-επιχείρηση» ή «νταβά» που βρίσκεται σε δυσαρμονία με τους πελάτες του ή τις «πόρνες» του, κοινωνικά οριζόμενη λύση δεν πρόκειται να προσεγγίσουμε. Και δίχως μια τέτοια λύση, ούτε κράτος, ούτε στοιχειώδης δημοκρατία, ούτε στοιχειωδώς αξιοπρεπείς άνθρωποι πρόκειται να υπάρξουν στο άμεσο μέλλον στον τόπο μας!


Αναρωτηθείτε, πόσοι από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές έχετε αποδεχτεί εκόντες άκοντες και αναπαράγετε σήμερα μια μορφή πολιτικής αφήγησης, σύμφωνα με την οποία το κράτος βρίσκεται σε δυσαρμονία με όλους εμάς τους πελάτες του και πως πρέπει να θεραπευτεί η σχέση κράτους-τζαμπατζή για να βρούμε την άκρη του νήματος στην κρίση. Την πατήσατε, την πατήσαμε αγαπητοί μου! Η σχέση αυτή, με την μορφή του νοήματος για πολιτική δράση, αποτελεί ύβρι προς τον πολίτη και προς την δημοκρατία. Στον βαθμό μάλιστα που μέσω αυτής προσδίδεται νόημα στο γεγονός της κρίσης και στα συμβάντα που την συνοδεύουν, εγκλωβιζόμαστε στην μεγαλύτερη εθνική και κοινωνική παγίδα της νεώτερης και σύγχρονης ιστορίας μας… Αυτός ο κύκλος εδώ έκλεισε από την μεριά μου, ας μην κλείσει, ωστόσο, και ο κύκλος του έλληνα πολίτη που θα αντικατασταθεί με ένα φτηνό υποκατάστατο του «παλαιού» έλληνα υπηκόου!

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.