Μετά τη μεγάλη επιτυχία της ταινίας «Σμύρνη η καταστροφή μια κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922», η σκηνοθέτης Μαρία Ηλιού, επανέρχεται αυτήν την εβδομάδα στις κινηματογραφικές αίθουσες και στο Μουσείο Μπενάκη, με ένα ντοκιμαντέρ γεμάτο άγνωστες εικόνες, ξεχασμένες σε «κλειστά αρχεία» της Ευρώπης και της Αμερικής, για τον Διωγμό και την Ανταλλαγή του ελληνικού και τουρκικού πληθυσμού από το 1922 έως το 1924.
Η έρευνά της για τον βίαιο διωγμό των Ελλήνων και στη συνέχεια, για τους χιλιάδες αφανείς «ανταλλάξιμους» χριστιανούς και μουσουλμάνους ανάμεσα στις δύο χώρες, που ξεριζώθηκαν υποχρεωτικά από τις εστίες τους, επικεντρώνεται και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις, γιατί «δεν υπάρχει προνόμιο στον πόνο», αναγνωρίζει η σκηνοθέτης.
Έτσι στην ταινία «Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, Διωγμός και Ανταλλαγή Πληθυσμών, Τουρκία-Ελλάδα 1922-1924», δίνεται βήμα σε πρόσφυγες πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, να αφηγηθούν από κοινού το βίωμα του ξεριζωμού από τις χαμένες πατρίδες και της εγκατάστασης τους στις νέες, όπως αυτό πέρασε από γενιά σε γενιά στις προσφυγικές οικογένειες.
Όπως στο Σάνο Χάλο από τον Πόντο, την Ανθούλα Ρουμελιώτη από την Πέργαμο, την Καλλιόπη Γεωργιάδου από την Καππαδοκία ή τον Χασνού Καραμάν από το Ηράκλειο και τη Μουφιντέ Πεκίν από τα Χανιά.
H προηγούμενη ταινία για τη Σμύρνη και η καινούργια, «Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου», λειτουργούν ανεξάρτητα αλλά και αποτελούν μια ενότητα.
«Η πρώτη ταινία» εξηγεί η Μαρία Ηλιού, «μιλούσε για τους Έλληνες και τους Αρμένιους που χάθηκαν στην Καταστροφή αλλά συγχρόνως θύμιζε ότι η Σμύρνη είναι μια πόλη και μια έννοια που συνδέεται με τον κοσμοπολιτισμό και τη χαρά της ζωής.
Η δεύτερη, που διηγείται την ιστορία του Διωγμού και του ξεριζωμού, έγινε με την ελπίδα πως τόσα χρόνια μετά τα δραματικά γεγονότα του 1922-1924 μπορούμε να διηγηθούμε ολόκληρη την ιστορία και από τις δυό πλευρές του Αιγαίου... τιμώντας τον κόσμο που χάθηκε, τον κόσμο που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις εστίες του, αλλά επίσης τιμώντας και την επιστήμη της ιστορίας».
Η «ανταλλαγή», σημειώνει ο ιστορικός σύμβουλος της ταινίας Αλέξανδρος Κιτροέφ, «ήταν κατά πολύ μια εκ των υστέρων αναγνώριση του γεγονότος πως χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας είχαν ξεριζωθεί και είχαν φύγει από την Τουρκία.
Ο συνολικός αριθμός προσφύγων που έφθασε στην Ελλάδα ήταν 1,3 εκατομμύρια αλλά από αυτούς 1.100.000 εκδιώχθηκαν και μόνο 180.000 ανταλλάχθηκαν λόγω της Συνθήκης της Λωζάννης. Οι Μουσουλμάνοι που έφυγαν από την Ελλάδα μετά το 1923 με την Συνθήκη ήταν περίπου 355.000».
Εκτός από τον ιστορικό Αλέξανδρο Κιτροέφ, στην ταινία συμμετέχει επίσης, ο Μπρους Κλαρκ, συγγραφέας του βιβλίου «Δύο φορές ξένος», ο καθηγητής Θάνος Βερέμης, ο Τούρκος ιστορικός Τσαγκλάρ Κεϊντέρ, ο οποίος επισημαίνει μεταξύ άλλων το κενό της τουρκικής ιστοριογραφίας για τη Μικρά Ασία, ο εκλιπών πολιτικός επιστήμονας Χάρης Ψωμιάδης και άλλοι διακεκριμένοι καθηγητές και ερευνητές.
πηγή
Η έρευνά της για τον βίαιο διωγμό των Ελλήνων και στη συνέχεια, για τους χιλιάδες αφανείς «ανταλλάξιμους» χριστιανούς και μουσουλμάνους ανάμεσα στις δύο χώρες, που ξεριζώθηκαν υποχρεωτικά από τις εστίες τους, επικεντρώνεται και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις, γιατί «δεν υπάρχει προνόμιο στον πόνο», αναγνωρίζει η σκηνοθέτης.
Έτσι στην ταινία «Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, Διωγμός και Ανταλλαγή Πληθυσμών, Τουρκία-Ελλάδα 1922-1924», δίνεται βήμα σε πρόσφυγες πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, να αφηγηθούν από κοινού το βίωμα του ξεριζωμού από τις χαμένες πατρίδες και της εγκατάστασης τους στις νέες, όπως αυτό πέρασε από γενιά σε γενιά στις προσφυγικές οικογένειες.
Όπως στο Σάνο Χάλο από τον Πόντο, την Ανθούλα Ρουμελιώτη από την Πέργαμο, την Καλλιόπη Γεωργιάδου από την Καππαδοκία ή τον Χασνού Καραμάν από το Ηράκλειο και τη Μουφιντέ Πεκίν από τα Χανιά.
H προηγούμενη ταινία για τη Σμύρνη και η καινούργια, «Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου», λειτουργούν ανεξάρτητα αλλά και αποτελούν μια ενότητα.
«Η πρώτη ταινία» εξηγεί η Μαρία Ηλιού, «μιλούσε για τους Έλληνες και τους Αρμένιους που χάθηκαν στην Καταστροφή αλλά συγχρόνως θύμιζε ότι η Σμύρνη είναι μια πόλη και μια έννοια που συνδέεται με τον κοσμοπολιτισμό και τη χαρά της ζωής.
Η δεύτερη, που διηγείται την ιστορία του Διωγμού και του ξεριζωμού, έγινε με την ελπίδα πως τόσα χρόνια μετά τα δραματικά γεγονότα του 1922-1924 μπορούμε να διηγηθούμε ολόκληρη την ιστορία και από τις δυό πλευρές του Αιγαίου... τιμώντας τον κόσμο που χάθηκε, τον κόσμο που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις εστίες του, αλλά επίσης τιμώντας και την επιστήμη της ιστορίας».
Η «ανταλλαγή», σημειώνει ο ιστορικός σύμβουλος της ταινίας Αλέξανδρος Κιτροέφ, «ήταν κατά πολύ μια εκ των υστέρων αναγνώριση του γεγονότος πως χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας είχαν ξεριζωθεί και είχαν φύγει από την Τουρκία.
Ο συνολικός αριθμός προσφύγων που έφθασε στην Ελλάδα ήταν 1,3 εκατομμύρια αλλά από αυτούς 1.100.000 εκδιώχθηκαν και μόνο 180.000 ανταλλάχθηκαν λόγω της Συνθήκης της Λωζάννης. Οι Μουσουλμάνοι που έφυγαν από την Ελλάδα μετά το 1923 με την Συνθήκη ήταν περίπου 355.000».
Εκτός από τον ιστορικό Αλέξανδρο Κιτροέφ, στην ταινία συμμετέχει επίσης, ο Μπρους Κλαρκ, συγγραφέας του βιβλίου «Δύο φορές ξένος», ο καθηγητής Θάνος Βερέμης, ο Τούρκος ιστορικός Τσαγκλάρ Κεϊντέρ, ο οποίος επισημαίνει μεταξύ άλλων το κενό της τουρκικής ιστοριογραφίας για τη Μικρά Ασία, ο εκλιπών πολιτικός επιστήμονας Χάρης Ψωμιάδης και άλλοι διακεκριμένοι καθηγητές και ερευνητές.
πηγή
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.