Το φουρνέλο στη δημοκρατία και οι αυτόχειρες…

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *

Η δημοκρατία έχει λύσεις για όλα και σε όλα, αρκεί να μην της λες ΟΧΙ και να μην την δεις μεταφυσικά και απολιτικά σαν πανάκια. Έχει λύσεις, αλλά δεν αποτελεί η ίδια μια απολιτική και έξω από την συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις, λύση. Αρκεί να την αναπτύσσεις ως μορφή κοινωνικοποίησης, να την σέβεσαι ως σύνολο θεσμών, να την υπηρετείς ως δημόσιος λειτουργός, να την εννοείς ως συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις και να απορρίψεις ως πολίτης την διαστροφή της: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και η ελευθέρια του ενός σταματά εκεί που αρχίζει του άλλου!

Σήμερα στην Ελλάδα διαμορφώνεται μια κυρίαρχη γνώμη - μια λαϊκή αφήγηση που ταυτίζεται με εκείνην της ανερμάτιστης ντόπιας ελίτ - που αναμφίβολα βάζει φουρνέλο στην δημοκρατία. Και αυτό είναι πολιτικό έγκλημα εθνικών διαστάσεων. Η φασίζουσα και πλέον αφρίζουσα, μονίμως αγανακτισμένη και φοβική δεξιά, αναζητεί πάλι έναν ηγέτη που με την αρωγή του στρατού θα δώσει λύση στο πολιτικοοικονομικό αδιέξοδο της χώρας. Κεντροαριστεροί και κεντροδεξιοί, συναποτελώντας ένα κοινό σώμα σκανδάλων και διαπλοκής με την μορφή μιας δημοκρατικοφανούς συμμορίας ανέντιμων (ο λαός ψωνίζει και ψωνίζεται στις εκλογές, από εκεί και έπειτα να κάτσει στα αυγά του, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται και ουδεμία εκλογική απάτη έχει σημασία) αναζητούν πολιτικό χρόνο και πολιτικό χρήμα από την τρόικα, για να επενδύσουν στην κατάλυση κάθε έννοιας δημοκρατίας στην χώρα. Σήμερα δε, αποθρασυνόμενοι οι πανικόβλητοι στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ, λένε ουσιαστικά στην κυβερνώσα τρόικα: προτιμάς πραξικόπημα υπέρ σου ως συνέχεια του υφιστάμενου ή πραξικόπημα εναντίον σου; Στη δεύτερη περίπτωση οι παράγοντες και υποστηριχτές της σημερινής, τρίτης και φαρμακερής «κυβέρνησης κουίσλινγκ» υπαινίσσονται ιερή συμμαχία με τα δεξιά άκρα τους, για να ικανοποιηθούν και οι… Μπάμπηδές τους!

Αυτά, ενώ από Αριστερά η μπουγάδα μέσω της κρίσης μοιάζει να απέτυχε να ξεκαθαρίσει την σχέση ιδεολογίας και πρακτικής προς τον σοσιαλισμό. Οι ροζ ομιλούν την δημοκρατική διάλεκτο σαν να αναφέρονται σε κάποια τραβεστί δημοκρατία που ζητεί ισότιμη, αξιοπρεπή μεταχείριση. Οι ξεπλυμένοι κόκκινοι, με τους μπλε και μαύρους κόκκους, βιώνουν μια διπολική δημοκρατική διαταραχή της μορφής Bipolar II. Δηλαδή αυτοί που πράγματι αντιλαμβάνονται πώς διευρύνεται η δημοκρατία, θωρακίζεται ως σχέση ελευθερίας και ισότητας μέσα στον καπιταλισμό, για να διαμορφώσει ενσυνείδητες σοσιαλιστικές στάσεις με την μορφή κινήματος προς τον σοσιαλισμό και μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός ανατροπής της οικονομικής δομής που προκαλεί την διαιώνιση και διεύρυνση της κρίσης, εμφανίζονται ως μανιακοί με τους θεσμούς (και την γλώσσα τους) και άσχετοι με το δήθεν εξεγερμένο λαϊκό αίσθημα, ενώ οι διαθέτοντες κομμουνιστικό ή αναρχικό γονίδιο, ως κλασικοί θεσμοκλάστες, δυσκολεύονται να μιλήσουν για την δημοκρατία ως βήμα-βήμα διαδικασία. Έτσι «θολώνει» η απλωμένη στον ήλιο μπουγάδα τους, ενώ αν λάβεις υπόψιν και τα λασπόνερα που πετάει πάνω της ύπουλα η διαπλοκή, αντιλαμβάνεσαι ίσως πως απαιτείται νέα διαδικασία πλύσης, αφού πάψουν να παριστάνουν το λουλάκι οι στιγματισμένοι και εδώ και χρόνια καμένοι συνήγοροι της «αριστεράς και της προόδου». Αν στη συνέχεια περάσουμε αριστερότερα για να συναντήσουμε το λενινιστικό κόκκινο, θα μπερδευτούμε πολύ με άλλη όμως έννοια: εδώ η δημοκρατία θεωρείται καπιταλιστική κομπίνα που υπάρχει για να εξαπατά τον εργαζόμενο και έτσι αυτός μεθυσμένος από το κρασί του φιλελευθερισμού της να παραδίδει την υπεράξια του στον κεφαλαιοκράτη. Στο σημείο αυτό Αστοί, Μπουρζουάδες, Πλουτοκράτες και Καπιταλιστές ταυτίζονται ως έννοιες (: εχθροί του λαού) με αποτέλεσμα ο λαός να μετατρέπεται αφηγηματικά σε μια άμορφη, ημιπρολεταριοποιημένη μάζα εργατών και ανέργων των αρχών του περασμένου αιώνα και το ερώτημα της αστικής δημοκρατίας ή της επανάστασης να αντιμετωπίζεται ακριβώς με τα ίδια εννοιολογικά εργαλεία εκείνης της εποχής. Άρα, η δημοκρατία εδώ δεν έχει έννοια, είναι απλώς μια μορφή εξαπάτησης του λαού, που συμπίπτει με την «μεγάλη απάτη» του 20^ου αιώνα που οδήγησε μέσω της εξέλιξης της βιομηχανικής εποχής και του νεωτερικού κράτους , στην σημερινή μεταβιομηχανική εποχή και στο μετανεωτερικό φαινόμενο τουλάχιστον στην Ευρώπη.

Η ιστορία δεν είναι ασφαλώς ποτέ απάτη, αλλά μας ενδιαφέρει πράγματι η ιστορία, ή ο μύθος της, με την έννοια της επιτήδεια φορτισμένης ιστορικής μνήμης που καλύπτεται από ένα πέπλο άγνοιας του Εαυτού μας, που προσδιορίζεται από τον αντίπαλό μας (εχθρό μας); Δυστυχώς με την ιστορία λαϊκιστική προπαγάνδα δεν γίνεται, ενώ με τον μύθο της γίνονται τα πάντα. Ακόμα και η αναβίωση της πραγματικής ιστορίας της σύγκρουσης του φασισμού με τον κομμουνισμό και την αναρχία στην Ευρώπη! Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και σημαντικές  ιστορικές στιγμές της Ευρωπαϊκής Ιστορίας, που αναπαράγεται δυστυχώς στην σημερινή Ελλάδα της κρίσης ως κακόγουστη φάρσα, για να δώσει την ευκαιρία να προσποιείται τον διαιτητή ο βασικός, κύριος παίχτης και φταίχτης του διασυρμού της δημοκρατίας στις μέρες μας, στη χώρα μας.

Κοιτάξτε, η δημοκρατία δεν είναι πανάκια για την ειρήνη και την ευημερία. Δεν είναι απλώς οι θεσμοί της και δεν είναι απλώς μηχανισμός εξέλιξης του καπιταλισμού. Η δημοκρατία αν είναι αντιφιλελεύθερη, ανελεύθερη, αντικομμουνιστική ή ρατσιστική και αυταρχική, δεν έχει δυνατότητες εξέλιξης. Η δημοκρατία έχει προοπτική στο βαθμό που ενσωματώνει ως ιστορία και όχι μυθικά, το προοδευτικό, αναρχικό και σοσιαλιστικό κίνημα της βιομηχανικής επανάστασης, για να εξελιχθεί η ίδια ως εν δυνάμει αντικαπιταλιστικό φαινόμενο στην μεταβιομηχανική και μετανεωτερική εποχή μας. Αυτό δεν είναι αντίφαση, είναι απλώς η μετα-αστική προοπτική της δημοκρατίας που καθιστά το πνεύμα της Σοσιαλδημοκρατίας της Ρόζας Λούξεμπουργκ εναντίον του λεγόμενου «Μπλανκισμού» (: κάθε επανάσταση μπορεί να πραγματοποιηθεί με το ξέσπασμα μια μικρής επαναστατικής μειοψηφίας που διευθύνει την επαναστατική διαδικασία, για να νομιμοποιήσει κατόπιν την δικτατορία της, η οποία έτσι παύει να είναι η δικτατορία ολόκληρης της επαναστατικής τάξης, αλλά το ίδιων αυτών επιτηδείων που την «καπέλωσαν»), ιδιαίτερα επίκαιρο. 

Είναι το ίδιο πνεύμα που χαρακτηρίζει σήμερα την αφήγηση περί ανάγκης ριζοσπαστικοποίησης της δημοκρατίας στην Ελλάδα, στο πλαίσιο ενός αγωνιστικού πλουραλισμού, ο οποίος αν και δεν απαντά στο ζήτημα της καπιταλιστικής συσσώρευσης και των οικονομικών κρίσεων στον καπιταλισμό, δείχνει την μέθοδο κοινωνικής διαχείρισης των τραγικών για την ευρύτερη κοινωνία, επιπτώσεων τους. Δείχνει πως οι καπιταλιστικές κρίσεις αντιμετωπίζονται με εμβάθυνση και διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών, με την ευθύνη για τις κρίσιμες αποφάσεις να περνά διαρκώς στον λαό, ενθαρρύνοντας δίχως φοβίες την συμμετοχή του στην τοπική και γενική διακυβέρνηση. Αυτό δεν είναι εύκολο και απλό, ούτε γίνεται από την μια μέρα στην άλλη: απαιτεί σχέδιο που ασφαλώς πρέπει να συνδεθεί με το σχέδιο παραγωγικής αναδιοργάνωσης της χώρας, επί του οποίου εργασία και κεφάλαιο πρέπει να αποκτήσουν ισοδύναμη διαπραγματευτική δύναμη. Και αυτό είναι υπόθεση μιας αριστερής κυβέρνησης και του δημοκρατικού, λαϊκού κινήματος. Αυτό παρότι διακρίνεται από αντικαπιταλιστική ιδεολογία, δεν «βιάζεται» να οδηγήσει τα πράγματα σε μια λαϊκή εξέγερση για την επιβολή μιας «Μπλανκιστικής» δικτατορίας, ή οποία το πιθανότερο θα ήταν να προκαλέσει μια δικτατορία από την άλλη πλευρά, με πολιτική νομιμοποίηση μάλιστα μιας αντικειμενικά (ξε)περασμένης εποχής της ανθρωπότητας.

Δυστυχώς όμως αυτή η προσέγγιση για ριζοσπαστικοποίηση της δημοκρατίας, στο αστικό της πλαίσιο με σοσιαλιστική προοπτική, δεν παρατηρώ να έχει με εποικοδομητικό τρόπο …πέραση στον ελληνικό λαό. Να εμπνέει για ένα κίνημα αποκατάστασης του Κράτους Δικαίου και παραγωγικής ανασυγκρότησης στη βάση ενός καθολικού μοντέλου ευημερίας, με διαφάνεια, αξιοκρατία, αντιρατσισμό, πλουραλισμό και κίνητρα επανένταξης των αποκλεισμένων. Γιατί δεν εμπνέει; Επειδή δήθεν κουράστηκε από τον αγώνα η κοινωνία των πολιτών, επειδή λεφτά δεν υπάρχουν, ή μήπως επειδή και η «δημοκρατία» στον τόπο μας με ξένα έξοδα θεωρούμε πως θα μπορούσε να υπάρξει, αλλιώς να μας λείπει!!! Κάποιο λάθος υπάρχει εδώ: η δημοκρατία είναι ευεργέτημα στον εαυτό μας. Αν την δεις ως στοιχείο ανταλλακτικής εθνικής αξίας ή απειλής (εκβιασμού) προς κάποιον πάτρωνα από το εξωτερικό, βάζεις φουρνέλο στην βάση της ίδιας της οντότητας της χώρας και εκμηδενίζεις τον ελληνικό λαό στο πλαίσιο των παγκόσμιων πολιτικών…  

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.