Τι να γράψεις πλέον και τι να πεις; Σε ποιους να απευθυνθείς; Με ποια γλώσσα, καθώς όλα ισοπεδώνονται υποταγμένα στη σημειολογία της καταθλιπτικής, αντιδραστικής και τραγικά διεφθαρμένης ή λαϊκιστικής καθημερινότητας στην Ελλάδα;
Να δείξεις την παρακμή; Ε, και… έτσι την ανατροφοδοτείς και εμμέσως της προσδίδεις κανονιστικές και νομιμοποιητικές διαστάσεις! Να θρηνήσεις για την πολυδιάστατη παρακμή; Καραγκιοζιλίκια, βλακώδης ηθικισμός και μέγιστη πολιτική ανωριμότητα ή/και υποκρισία! Να τα βάλεις με τη κοινωνία, την πολιτική ελίτ και τον τρέχοντα πολιτισμό στην πατρίδα μας; Άδικος κόπος και πολύ επικίνδυνος λόγος, με δημοκρατικά κριτήρια! Να λαϊκίσεις, αναφερόμενος σε ένα λαό-θύμα που τον εκμεταλλεύονται επιτήδειοι πολιτικάντηδες, συντεχνίες, κομματικές ηγεσίες, μονοπώλια κάθε μορφής και διαπλεκόμενοι παράγοντες; Είναι σαν να προσχώρησες στον ακροδεξιό λαϊκισμό και να ερωτοτροπείς με τον φασισμό …και ας αυτοπροσδιορίζεσαι ακόμη και σαν βέρος αριστερός! Μήπως να αναθεματίσεις τον καπιταλισμό για να αισθανθείς πως εσύ τουλάχιστον δεν είσαι ηλίθιος και διεφθαρμένος; Χαμηλό το επίπεδο καί της ανάλυσης καί της προσωπικότητας ως ολοκληρωμένο γνωστικό σύστημα! Εσύ είσαι ο παράγων ισχύος και φορέας εξουσίας και ηγεμονίας και όχι το σύστημα που ενοχοποιείς. Ναι, εσύ είσαι, αλλά προτιμάς τον ρόλο του θύματος και να προσδίδεις μυθικές ιδιότητες ισχύος σε καθεστώτα παραγωγής και ηγεμονίας για να δικαιολογήσεις την πολιτισμική σου – στη κυριολεξία – αλλοτρίωση.
Μπορεί να σε απανθρωπίζει ο «μηχανισμός», το σύστημα, αλλά αυτό γίνεται στο βαθμό που του παραδώσεις το σώμα και τη βούλησή σου: από τη στιγμή που παραδόσεις την πολιτική σου ισχύ στο σύστημα - στο όποιο σύστημα, στην όποια γραφειοκρατία ή στην αγορά. Από τη στιγμή που πάψεις να είσαι κοινωνικοπολιτικό άτομο και μεταβληθείς σε πελάτη, οπαδό ή πιστό – πιόνι ή αυτοκινούμενο με «καύσιμο» και «οδηγό» μια κάποια γενική βούληση - και όχι παράγοντας της κοινωνίας ή/και της αγοράς. Έτσι δομούνται οι βάσεις της παρακμής, εκεί όπου «φταίει» η δομή, σαν αυτή να έχει την πολιτική ισχύ και εσύ απλώς την δυνατότητα να εξεγερθείς ή να υποταχθείς!
Σύμφωνοι, τα συστήματα ηγεμονίας παρακμάζουν και επιφέρουν την καταστροφή στους πόρους και τα υποκείμενα από τους οποίους και τα οποία αντλούν θεσμική ισχύ, αλλά εσύ και εγώ απανθρωπιζόμαστε, επειδή στην ουσία διαστρέφουμε την πολιτική μας ύπαρξη, παρανοούμε την πολιτική μας οντότητα. Ευνουχιζόμαστε πρώτα εμείς πολιτικά και μάλιστα με ανακούφιση και μετά το καθεστώς ηγεμονίας με την αναπαράσταση των δικών μας αναπαραγωγικών οργάνων συστήνει την θεσμική του ισχύ, με την οποία μας «γονιμοποιεί» ! Ε, αυτό είναι η αρχή ή η προϋπόθεση, αν προτιμάς, της παρακμής. Όταν πλέον έχεις πειστεί πως η πολιτική ισχύς ανήκει δικαιωματικά, δημοκρατικά, ιδεολογικά και αυτονοήτως στον θεσμό (όπως αντίστοιχα σε κάποιο θεό) οι βάσεις της παρακμής θα πρέπει να θεωρούνται σταθερές. Από εκεί κι έπειτα αρκεί μια κρίση στον μηχανισμό συσσώρευσης και αναδιανομής - εξαιτίας μιας τεχνητής πτώχευσης, για παράδειγμα, όπως στην ελληνική συγκυρία – για να λάβει η παρακμή καθολικά χαρακτηριστικά και να σαρώσει τα πάντα και τους πάντες.
Μην απορείς, λοιπόν, γιατί «βουβάθηκα»! Δεν αντέχω πλέον να «στολίζω» την παρακμή σαν να πρόκειται για χριστουγεννιάτικο δένδρο! Πώς ωστόσο θα μπορούσαμε να βγούμε από το φάσμα της παρακμής; «Με τη λύτρωση της συμφιλίωσης. Η Δημοκρατία προϋποθέτει τον διάλογο, ο διάλογος προϋποθέτει την "αδελφότητα" της Δημοκρατίας. Και ο πατριωτισμός προϋποθέτει την αλληλεγγύη της δημοκρατικής "αδελφότητας"», απαντά ο αγαπημένος μου δάσκαλος Γ. Β. Δερτιλής. «Τρίχες» ιδεαλιστικές, δάσκαλε! Πράγματι πολιτισμικό είναι το πρόβλημα της παρακμής στην Ελλάδα, αλλά ακριβώς γι’ αυτό δραματικά πολιτικό. Κοιτάξτε, άλλο πράγμα είναι η θεσμική ισχύς κράτους, συλλογικών πολιτικών οντοτήτων, αγοράς, ή ακόμη φορέων της κοινωνίας των πολιτών και άλλο η πολιτική ισχύς του καθενός από εμάς τους πολίτες. Πηγή πολιτικής ισχύος είμαστε εμείς και όχι οι θεσμοί. Οι θεσμοί αναπαριστούν μορφές εναρμονισμού της δική μας ισχύος, στη καλύτερη περίπτωση. Αυτό παράγει μεταρρύθμιση κατά την μεταβολή της δομής της ηγεμονίας. Αν οι θεσμοί δεν πετυχαίνουν εναρμονισμό, τότε παράγεται απορρύθμιση, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα.
Ποιος είναι ο λόγος; Μα, από την μια η αδυναμία του καθεστώτος να ανανεωθεί δομικά και από την άλλη η αδυναμία της κοινωνίας να συμβάλλει δημιουργικά, ως κίνημα, στη θεμελίωση μιας (νέας) εναλλακτικής ηγεμονίας. Ποια είναι η αιτία για το δεύτερο – καθώς το πρώτο θεωρώ πως το έχω προσεγγίσει ικανοποιητικά την τελευταία επταετία; Η στρεβλή πολιτική αντίληψη πως (δήθεν) παράγοντες ισχύος είναι οι θεσμοί και όχι οι άνθρωποι που εμπλέκονται σε αυτούς. Δυστυχώς, μάλιστα, δεν είναι οι δεξιοί μόνον που στοχάζονται παρομοίως, αλλά και οι περισσότεροι μαρξιστές, οι οποίοι μάλλον παρεξήγησαν τον Μαρξ, ο οποίος στην προσπάθεια του να προπαγανδίσει την αναγκαιότητα και την δημιουργικότητα της προλεταριακής επανάστασης έδωσε την εντύπωση ότι υποστηρίζει πως οι θεσμοί και όχι οι άνθρωποι είναι παράγοντες πολιτικής ισχύος. Αν ωστόσο μελετούσες συνολικά το έργο και την πολιτική δράση του Μαρξ, θα κατέληγες μάλλον σε διαφορετικό συμπέρασμα.
Το αποτέλεσμα θα ήταν αντί να διακηρύττεις «είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε», να λες σκέτα-νέτα «είμαι ηλίθιος». Και είσαι ηλίθιος, διότι θεωρείς πως η δομή (η θεσμική συγκρότηση) εντός της οποίας υπάρχεις είναι αυτή που σε καθορίζει ως αναφερόμενο (δήθεν) παράγοντα ισχύος, δίχως όμως ουσιαστική πολιτική ισχύ και μάλιστα μονοδιάστατα. Έτσι, δύο εκδοχές δράσης υπάρχουν λογικά: ή η επανάσταση την οποία θα οργανώσει κάποια ελίτ, ή ο μηδενισμός και η υποταγή, με κάποια μορφή μάλλον φαιδρής πολιτικής νομιμοποίησης. Υπάρχει ασφαλώς και ο ναζισμός ή ο φασισμός ως επιμέρους εκδοχές του δευτέρου, μετά από καταιγισμό λαϊκισμού που μετατρέπει το πολιτικό υποκείμενο σε αρρωστημένα συμπλεγματικό στοιχείο του όχλου. Αυτό το τελευταίο φαινόμενο ανθεί και λουλουδίζει καθημερινά πλέον στην Ελλάδα μας – παρότι οι περισσότεροι είτε το αγνοούν, είτε κάνουν πως το αγνοούν - και η περίπτωση της σύλληψης του Μ. Λιάπη αποτελεί άλλη μια… αφορμή εκδήλωσης του πλέον χυδαίου λαϊκισμού.
Θέλετε και ένα παράδειγμα παρακμής σε μακροπολιτικό επίπεδο; Ορίστε: Στην πολιτική είναι ανορθολογισμός και διαστροφή να αναζητεί ένας κομματικός παράγων (: ένα κόμμα) χώρο για να αναπτύξει την αναφερόμενη ταυτότητά του και έτσι να διεκδικήσει υποστήριξη δια της πολιτικής συμμετοχής (εκλογών διαφόρων μορφών, κινητοποιήσεων και οργανώσεων διαφόρων μορφών και μιας ποικιλίας δράσεων από την κοινωνία των πολιτών).
Ωστόσο αυτός ο πολιτικός ανορθολογισμός και αυτή η ψευδαίσθηση που διαστρέφει το πολιτικό φαινόμενο, παρατηρώ να κυριαρχεί ή ως καταδήλωση, ή ως προδήλωση, ή ως υποδήλωση σε όλες τις μορφές έκφρασης του σημερινού πολιτικού λόγου στην Ελλάδα, από τα άκρα της δεξιάς έως τα άκρα της αριστεράς του πολιτικού φάσματος. Πρόκειται περί μιας επιπόλαιης ποζιτιβιστικής οντολογίας που υπονομεύει κάθε πιθανότητα αντικειμενοποίησης της υποκειμενικής δράσης του κάθε πολιτικού παράγοντα και εν τέλει περί μιας φάρσας του πολιτικού φαινόμενου στην πατρίδα μας που έρχεται απλώς να διασκεδάσει την πραγματική διάστασης της κρίσης.
Ο χώρος που κατασκευάζεται σε αντιδιαστολή με τους άλλους, με τον Άλλο, είναι, φίλε μου, ένδειξη του δικού σου πολιτικού κενού. Πες τί είσαι επιτέλους και όχι τί δεν είσαι! Αν δεν μπορείς ως κόμμα, για παράδειγμα, να συνθέσεις και να παρουσιάσεις την ανθρωπομορφισμένη σου αναφερόμενη ταυτότητα «θετικά» και κονστρουκτιβιστικά, αλλά επιχειρείς να την δομήσεις με σπρωξιές στο χώρο που διεκδικείς, ψέγοντας και κατηγοριοποιώντας τους άλλους - αντί να ορίσεις σαφώς τον εαυτό σου στο πλαίσιο «στόχος -στρατηγική - πρόγραμμα» – τότε, να ξέρεις, είσαι και εσύ βασικός συντελεστής της παρακμής.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.