Τα λαμόγια του ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *

Όταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος ανοίγει το στόμα του, όχι για να φάει, αλλά για να μιλήσει, ανοίγει ταυτόχρονα κι ένα νέο κεφάλαιο διαστροφής της πολιτικής με άφθονο γαρνίρισμα λαϊκισμού. Το μίγμα αυτό φαίνεται να είναι ακόμα ικανό να επηρεάζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που κατά τα άλλα αποστρέφεται ως αισθητική και γενικότερη κουλτούρα τον κ. Πάγκαλο.

Δεν έχουν περάσει τρεις μήνες από την ημέρα που αυτό το προβεβλημένο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ δήλωνε: «Το ΠΑΣΟΚ ήταν κόμμα εξουσίας και ως εκ τούτου είχε μαζέψει πολλή αλητεία, λαμόγια και θεσιθήρες. Όλους αυτούς τους βλέπω σήμερα μαζεμένους στον ΣΥΡΙΖΑ». Το ίδιο ακριβώς επαναλαμβάνουν κάμποσοι φίλοι μου που προβληματίζονται σοβαρά για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και τις δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει με ένα διαφορετικό ήθος και ασφαλώς ύφος από αυτό του ΠΑΣΟΚ. Το πλέον ενδιαφέρον του πράγματος είναι πως οι περισσότεροι από αυτούς που αρθρώνουν την ίδια ένσταση με εκείνη που εξέφρασε ο κ. Πάγκαλος, υπήρξαν υποστηριχτές του κόμματος αυτού, ιδιαίτερα κατά την προεδρία του Κώστα Σημίτη. Ασφαλώς και με ακόμα μεγαλύτερη ένταση την «γραμμή Πάγκαλου», υποστηρίζουν όλοι ανεξαιρέτως οι παράγοντες της Δεξιάς στην Ελλάδα, οι πελάτες τους, καθώς και όλοι οι νεοφιλελεύθεροι και εθνικιστές διαφόρων μορφών: από την ριζοσπαστική δεξιά μέχρι τα βαθιά σκοτάδια του φασισμού και του ναζισμού. Κι αν μέναμε σε αυτές απλώς τις κατηγορίες που διαμορφώνουν στάσεις και συμπεριφορές ως προς την κατηγοριοποίηση «λαμόγια» (: αβανταδόρος, απατεώνας, καιροσκόπος, άπληστος, αεριτζής και τα παρόμοια), το ερώτημα θα ήταν, άραγε με ποιο ιστορικό υπόβαθρο, με ποια πολιτική αρχαιολογία και κομματική γενεαλογία επιχειρείται από τους φορείς της «κατηγορίας» και της συγκεκριμένης κατηγοριοποίησης: τα «λαμόγια» του ΠΑΣΟΚ στον ΣΥΡΙΖΑ και τα «μη-λαμόγια» στο ρημαγμένο ΠΑΣΟΚ και στην Δεξιά του ρουσφετιού, του παλαιοκομματισμού, της διαπλοκής, του αναρχοκαπιταλισμού, ή ακροδεξιού, εγκληματικού ρατσισμού;

Μα, θα μου πεις, οι άνθρωποι αυτοί δεν αρνούνται την ιστορία των πολιτικών φορέων που υποστηρίζουν, ή των ευρύτερων κομματικών παρατάξεων που διαμορφώνουν στην συγκυρία την παραπάνω κατηγοριοποίηση, απλώς διατυπώνουν κάτι λογικοφανές: πως τα «λαμόγια» έλκονται από την εξουσία όπως ο καρχαρίας από το αίμα. Επ’ αυτού μάλιστα λίγοι θα ήταν επίσης οι αριστεροί που θα διαφωνούσαν. Ούτε εγώ διαφωνώ στην αφηρημένη μορφή αυτής της προσέγγισης, αν και προβληματίζομαι, χαμογελώντας ειρωνικά, επ’ αυτής. Με αυτήν την έννοια κάθε φορά που μια νέα πολιτική δύναμη ανέρχεται στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας και μάλιστα στο πλαίσιο μιας γενικευμένης κατάρρευσης ενός καθεστώτος διαπλοκής και διαφθοράς που παρήγαγε «λαμόγια» κάθε είδους, θα πρέπει να κατηγορείται ως το άνδρο ή το κανάλι των «αρχιλαμογιών». Ή με άλλα λόγια, πως οι έλληνες θέλοντας να απομακρυνθούν οι ίδιοι και να απομακρύνουν τα «λαμόγια» από την πολιτική και οικονομική εξουσία του τόπου, καταφεύγουν στην υποστήριξη και να υποστηρίζουν τα «αρχιλαμόγια»!

Το τελευταίο θα ήταν μάλλον παράλογο αν δεν ερχόταν μία άλλη έννοια να καλύψει αυτήν την καινοφανή παραδοξολογία. Η έννοια της εξαπάτησης: ο ΣΥΡΙΖΑ, λένε όλοι οι παραπάνω, εξαπατά την κοινωνία, εμφανίζοντας μπροστά ένα πέπλο με έντιμους ή σχετικά έντιμους και ατσαλάκωτους για να καλύψει πίσω από αυτούς τα «λαμόγια». Κι όχι μόνον αυτό, αλλά ζητείται από τον ΣΥΡΙΖΑ να αποδείξει πως δεν πρόκειται περί αυτού, αντί οι ίδιοι, δίχως κιτρινισμό και χυδαία σπέκουλα, να αποδείξουν πως πράγματι αυτό συμβαίνει. Διότι υπάρχει και το πιο πιθανό ενδεχόμενο τα πράγματα να συμβαίνουν αντίστροφα. Ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι εκείνος που κινείται μπροστά επιχειρώντας να διαμορφώσει προϋποθέσεις για ένα πραγματικά δημοκρατικό καθεστώς εναλλακτικής ηγεμονίας απαλλαγμένο από την κυριαρχία των «λαμογιών», ενώ το καθεστώς αυτών βλέποντας ότι χάνει το πολιτικό παιχνίδι, να επιχειρεί απλώς να κάνει διάχυση στα λύματα της διαφθοράς και της διαπλοκής που κατ’ εξοχήν το χαρακτηρίζουν, ιστορικά και κοινωνικά. Όπως και να το δεις απαιτείται πολύ θράσος για να ξεπροβάλει από την τρύπα της αισχρότερης κοινωνικοοικονομικής παθολογίας – που απασχολεί ήδη σήμερα μεγάλο αριθμό εισαγγελέων και δικαστών – ένα οποιοδήποτε κεφάλι για να κατηγορήσει έναν πολιτικό φορέα που ακόμη δεν του δόθηκε η ευκαιρία να δείξει πώς εννοεί την διακυβέρνηση!

Η διακυβέρνηση δεν είναι ζήτημα διακηρύξεων. Είναι καθαρά ζήτημα θεσμών και πρακτικής. Εναλλακτική ηγεμονία για την σημερινή Ελλάδα σημαίνει ένα εντελώς διαφορετικό καθεστώς άσκησης της εξουσίας με την εισαγωγή θεσμών και πρακτικών της διοίκησης που θα απέκλειαν την διαπλοκή, θα περιόριζαν σημαντικά την διαφθορά, ενώ θα ισχυροποιούσαν τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα. Κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση αναμφισβήτητα έχει λάβει τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο και το ΚΚΕ, αλλά δυστυχώς είναι σήμερα η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που τις μπλόκαρε. Προφανώς για να επιτρέψει στα «λαμόγια» να συνεχίσουν το έργο τους και να ελπίζουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποδειχθεί φιλικός προς αυτά αύριο και καθόλου ριζοσπαστικός πολιτικά!!! Δυστυχώς για όσους κινούνται στην «γραμμή Πάγκαλου», η πραγματικότητα δεν είναι υπέρ τους. Έχουν τόσο δίκιο λέγοντας τα «λαμόγια του ΠΑΣΟΚ πάνε ΣΥΡΙΖΑ» όσο κι εκείνοι που υποστηρίζουν πως «τα φάγαμε όλοι μαζί»! Πρόκειται ακριβώς για την ίδια αφήγηση, η οποία ολοκληρώνεται στο πρόσωπο του Θόδωρου Πάγκαλου. Ασφαλώς και δεν πρέπει να το γενικεύσουμε, αλλά είναι αναπόφευκτο να θεωρήσει κάποιος που παρακολουθεί τον σύγχρονο πολιτικό λόγο στην Ελλάδα, πως ο Θόδωρος Πάγκαλος είναι ο άνδρας που ως ύφος, ήθος και πολιτική λογική εκφράζει την δεξιά αντιπολίτευση προς τον ΣΥΡΙΖΑ: από το ΠΑΣΟΚ μέχρι τους νεοναζί. Αυτό και μόνο θα έπρεπε πολύ να προβληματίσει όσους γελοιοποιούνται διυλίζοντας τον κώνωπα της γενικευμένης διαφθοράς στην Ελλάδα και καταπίνοντας την κάμηλο, μέσω αντικειμενικά πολιτικώς παράδοξων προσεγγίσεων.

Φαντάζομαι τις επόμενες ημέρες πολλοί από την «γραμμή Πάγκαλου» θα καταφερθούν εναντίον αρχών και προσώπων που μέσα από δραματικές δυσκολίες και κυβερνητικά και ευρύτερα ηγεμονικά εμπόδια από το καθεστώς, προσπαθούν να κάνουν υπεύθυνα την δουλειά τους, αναδεικνύοντας και κατηγορώντας μικρό έστω μέρος του συστήματος των «λαμογιών». Θα ήταν μάλλον εύλογο να περιμένει κανείς πως ακόμη και αυτές οι αρχές και τούτα τα αξιοπρεπή πρόσωπα που εμπράκτως αγωνίζονται εναντίον των «λαμογιών», διαταράσσοντας σοβαρά το καθεστώς της λαμογιάς, θα κατηγοριοποιηθούν τις επόμενες ημέρες σαν «αρχιλαμόγια», πέμπτη φάλαγγα του ΣΥΡΙΖΑ. Είδατε σε τι δραματικές αντιφάσεις οδηγεί τους ανθρώπους του καταρρέοντος καθεστώτος η αγωνία τους να περισωθούν στοιχειωδώς κάνοντας το μαύρο άσπρο;

Το ουσιαστικό ζήτημα και σοβαρό πρόβλημα σε ό, τι αφορά στον ΣΥΡΙΖΑ είναι άλλο και εντελώς διαφορετικό από αυτό που επιχειρούν να αναδείξουν τα «λαμόγια» που κυβερνούν ακόμη και οι υποστηρικτές τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να εννοήσει πως δεν είναι το ιδιόμορφο «κόμμα» του 4% - 5% που δομούσε την προσωπικότητά του μέσω του «powersharing» των συνιστωσών του, αλλά ένα μεγάλο κόμμα εξουσίας, που για να την ασκήσει θα πρέπει να αποκτήσει πλήρως και να εκφράσει μία ολοκληρωμένη κομματική προσωπικότητα. Είναι αλήθεια πως μετά το τελευταίο του Συνέδριο προς τα εκεί βαδίζει. Όπως είναι αλήθεια ότι απαιτείται ακόμη χρόνος και δομημένη εσωκομματική πολιτική προς αυτήν την κατεύθυνση για να ολοκληρωθεί η μετάβαση από τον «Συνασπισμό» στο ολοκληρωμένο σύγχρονο ευρωπαϊκό κόμμα εναλλακτικής ηγεμονίας, όπως αυτή ορίζεται σαφώς πλέον από την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Το άλλο ζήτημα είναι πως θα ήταν τραγωδία αν ο ΣΥΡΙΖΑ έμπαινε σε μία διαδικασία διαπραγμάτευσης με φορείς και προσωπικότητες που συνδέθηκαν με οποιονδήποτε τρόπο με το καθεστώς διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα ψηφοφόροι, μέλη, ακόμα και στελέχη του ΠΑΣΟΚ να υποστηρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ με καθαρά πολιτικούς και όχι πελατειακούς όρους κι άλλο το κόμμα αυτό να αποτελέσει καταφύγιο που θα προστατεύει εκείνους που διαπαιδαγωγήθηκαν κι έδρασαν σε ένα περιβάλλον το όποιο σήμερα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζει αποκρουστικό. Το κόμμα, πλέον, ΣΥΡΙΖΑ αντικειμενικά δεν έχει καμία ανάγκη να καταφύγει στην σύμπραξη με πασοκογενείς και άλλες δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και της Κεντροαριστεράς.


Ο χώρος της κεντροαριστεράς, όπως κι εκείνος της κεντροδεξιάς, αντικειμενικά διαλύεται και ρευστοποιείται μέσω της εξελισσόμενης διαδικασίας πτώχευσης, φτωχοποίησης και αποκαλύψεων πως ο δικομματισμός υπήρξε το μεγάλο διαφθορείο της Ελλάδας και το θερμοκήπιο σκανδάλων επί σκανδάλων. Μία, στην πραγματικότητα, υπονομευτική για την κοινωνία, το ελληνικό κράτος, αλλά και την ίδια την αγορά, δομή. Είναι πρόδηλο ότι η ίδια αυτή η διαδικασία διάλυσης και ρευστοποίησης διαμορφώνει τις προϋποθέσεις ώστε ολόκληρη η ελληνική κοινωνία να λάβει την μορφή ενός τεράστιου «φόρουμ» εντός του οποίου να αναπτυχθούν, εξεταστούν και αντιμετωπιστούν κριτικά οι βασικοί άξονες της πολιτικής που έχει ήδη αναδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και αυτό δεν επαρκεί για την διαμόρφωση ενός ριζοσπαστικού πλαισίου κυβερνητικής πολιτικής από τον ΣΥΡΙΖΑ. Απαιτείται επιπλέον με πρωτοβουλία της ηγεσίας του, ένα νέο άνοιγμα διαλόγου με φορείς και προσωπικότητες που βρίσκονται στα αριστερά του, μηδενός εξαιρουμένου. Η πολιτική, αγαπητοί φίλοι, εμπεριέχει την έννοια του αποκλεισμού. Μόνον που η έννοια αυτή δεν επιτρέπεται να δομείται αφοριστικά και δίχως μία κονστρουκτιβιστική μορφή διαλόγου – με όλους εκείνους που αντιλαμβάνονται την ζωή στο πλαίσιο κοινών αρχών – από κόμματα που ευαγγελίζονται τον ριζοσπαστικό εκδημοκρατισμό.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.