Δημοπρασία Digea: Αλληλοβοήθεια κυβέρνησης - μεγαλοκαναλαρχών

Φωτογραφία: Αλέξανδρος Κατσής/FosPhotos

Της Κατρίν Αλαμάνου

Στις 7 Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκε ο διαγώνισμος για την αδειοδότηση δικτύων ψηφιακής τηλεόρασης. Η Digea ανακηρύχθηκε ανάδοχος για το σύνολο των δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων εθνικής και περιφερειακής κάλυψης, με απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Απόφαση που δεν προκάλεσε καμία έκπληξη καθώς η Digea, όπως τονίζει στο tvxs.gr ο Νίκος Μιχαλίτσης πρώην τεχνικός διευθυντής της ΕΡΤ, ήταν η μόνη εταιρεία που -όπως αναμενόταν- εκδήλωσε ενδιαφέρον για τον διαγωνισμό της ΕΕΤΤ. Ουσιαστικά, αυτό συνέβη επειδή η δημοπρασία ήταν φωτογραφική. Η Digea -κοινοπραξία επτά ιδιωτικών καναλιών- θα εξυπηρετεί εν ολίγοις «τον εαυτό της» δίνοντας ψηφιακό σήμα στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς. Το κέρδος για το δημόσιο είναι ελάχιστο, μόλις 18 εκατ. ευρώ για 15 χρόνια. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια αλληλοβοήθεια μεταξύ της κυβέρνησης και των μεγαλοκαναλαρχών, υπογραμμίζει ο πρώην τεχνικός διευθυντής της ΕΡΤ. 

Ποιο είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Digea;

Είναι μία κοινοπραξία επτά ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών με ίσα μερίδια. Πρόκειται για το Mega, τον ANT1, το Star, τον Alpha, τον ΣΚΑΪ, το ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV και το ALTER. Από τη σύστασή της λοιπόν είχε αυτά τα επτά μέρη. Τώρα ο ALTER βρίσκεται σε διαδικασία πτώχευσης, έχει κλείσει εν πάση περιπτώσει, άρα ουσιαστικά μάλλον δεν συμμετέχει, αν και δεν έχει διευκρινιστεί ποια είναι και αν θα υπάρχει συμμετοχή της ιδιοκτησίας του. Μπορούμε να μιλάμε λοιπόν για τους έξι τηλεοπτικούς σταθμούς, ιδιοκτησία των εξής: Του Mega οι βασικοί μέτοχοι είναι οι Μπόμπολας-Ψυχάρης, το ANT1 και το ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV ιδιοκτησίας Κυριακού, ο Alpha Κοντομηνά, το Star ιδιοκτησία Βαρδινογιάννη και ο ΣΚΑΪ Αλαφούζου.

Να διευκρινίσουμε και κάτι ακόμα: Ότι ενώ είναι τηλεοπτικοί σταθμοί οι ιδιοκτήτες της κοινοπραξίας, δηλαδή πάροχοι περιεχομένου, έχουν συστήσει μια εταιρεία η οποία σκοπό έχει την παροχή υπηρεσιών δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης. Δηλαδή, φιλοδοξούσε (η Digea) να είναι ο προμηθευτής μιας υπηρεσίας της οποίας πελάτες θα ήταν οι ίδιοι (οι τηλεοπτικοί σταθμοί).

Όμως υπάρχει θέμα με τις συχνότητες των ιδιωτικών καναλιών. Κατά κάποιο τρόπο τώρα «νομιμοποιούνται» οι εν λόγω συχνότητες μέσω της κοινοπραξίας της Digea;

Να σας εξηγήσω τη διαδικασία: Όταν γίνεται διαγωνισμός για πάροχο δικτύου, δηλαδή έναν πάροχο που προσφέρει υπηρεσία εκπομπής, αυτός πρέπει να έχει κάποιους πελάτες. Οι πελάτες του είναι οι τηλεοπτικοί σταθμοί που είναι πάροχοι περιεχομένου. Δηλαδή ο πάροχος δικτύου παίρνει το φάσμα των συχνοτήτων και ζητά κάθε χρόνο ένα ποσό ώστε να βγουν στον αέρα στην ψηφιακή τηλεόραση οι σταθμοί. Ωστόσο, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη, έπρεπε πριν γίνει ο διαγωνισμός, να έχουν αδειοδοτηθεί οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Όμως ουδέποτε έχουν αδειοδοτηθεί και δεν πλήρωναν ουσιαστικά τις συχνότητες τις οποίες χρησιμοποιούσαν μέχρι τώρα.

Δηλαδή ήταν παράνομη η εκπομπή τους όλο αυτό το διάστημα;

Στην ουσία ήταν παράνομη. Είχαν δώσει μέχρι ένα διάστημα κάποιες προσωρινές άδειες βάσει του ποιος εξέπεμπε το 2002. Οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί το 1989, όταν εμφανίστηκαν, κατέλαβαν αυθαιρέτως τις δημόσιες συχνότητες, χωρίς άδεια. Στην πορεία ουσιαστικά αυτή την de facto κατάσταση τη νομιμοποίησαν μέσω προσωρινών αδειών τις οποίες τους έδωσε το κράτος. Οι άδειες αυτές έληγαν κάθε τόσο και ανανεώνονταν, μέχρι που το 2007 βγήκε ένας νόμος, σύμφωνα με τον οποίο, αυτοί που χρησιμοποιούν συχνότητες πρέπει να αποδίδουν το 2% των εσόδων τους στο κράτος.

Επί της ουσίας, διαρκώς έβγαιναν υπουργικές αποφάσεις, οι οποίες μετέτρεπαν αυτό το 2% σε 0,1 ή 0,2%, το οποίο ούτε αυτό απέδιδαν οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Το 2010 το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε ότι το καθεστώς της παράτασης των προσωρινών αδειών στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς είναι παράνομο και δεν μπορεί να συνεχίζεται. Έτσι, από το 2010 άρχισε να συζητείται η προκήρυξη διαγωνισμού για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης θα ζητούσε φακέλους, με τους οποίους οι σταθμοί θα έπρεπε να αποδείξουν την τεχνική και οικονομική τους επάρκεια και τη βιωσιμότητά τους ώστε να τους δοθεί. Παραλλήλως θα έπρεπε να πληρώσουν τα ποσά που όφειλαν μέχρι τότε. Αυτή η διαδικασία λοιπόν της αδειοδότησής τους δεν έγινε ποτέ.

Στο τέλος Οκτωβρίου 2013, ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού του παρόχου δικτύου, εκδόθηκε υπουργική απόφαση, σύμφωνα με την οποία όσοι σταθμοί εξέπεμπαν με προσωρινή άδεια λειτουργίας στις 31 Αυγούστου του 2013, δικαιούνται νομίμως να υπογράψουν σύμβαση με αυτόν που θα ανακηρυχθεί πάροχος δικτύου. Αυτό, χωρίς να εξετάσουν τεχνική και οικονομική επάρκεια και βιωσιμότητα όπως θα έπρεπε, χωρίς να κάνουν ουσιαστικά την προκήρυξη της διαδικασίας για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών. Ουσιαστικά είπαν στην Digea (ή στον οποιονδήποτε θα έβγαινε ανάδοχος) ότι έχεις πελάτες αυτούς που εξέπεμπαν στις 31 Αυγούστου 2013.

Ουσιαστικά έτσι δίνονται άδειες στα ιδιωτικά κανάλια για 15 χρόνια;

Είναι προσωρινές πάλι αυτές οι άδειες. Έχουν πει στη Βουλή ότι υποτίθεται μέχρι τον Ιούνιο του 2014 θα έχουν προκηρύξει τον διαγωνισμό για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών. Από εθνικής εμβέλειας σταθμούς έχουμε τους 6 που αυτή τη στιγμή είναι στη Digea συν άλλους δύο, δηλαδή το Έψιλον TV που εμφανίστηκε προσφάτως και το ΑΡΤ ΤV του Καρατζαφέρη το οποίο ενδιαμέσως, πριν τις 31 Αυγούστου, πήρε άδεια εθνικής εμβέλειας από περιφερειακή που ήταν πριν. Άρα η πλειονότητα των σταθμών και τα κύρια κανάλια είναι αυτά που ανήκουν στην Digea.

Όπως έχετε αναφέρει εδώ και καιρό, η δημοπρασία με την οποία αναδείχθηκε πάροχος η Digea είναι φωτογραφική. Σε ποια σημεία της;

Κοιτάξτε, σε μια δημοπρασία πρέπει να επιδιωχθεί η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή, διότι μέσα από τον ανταγωνισμό που θα υπάρξει θα εισπραχθεί κατά τεκμήριο το μεγαλύτερο τίμημα, πράγμα που ενδιαφέρει το δημόσιο. Αυτό δεν έγινε και αποδείχτηκε εκ του αποτελέσματος: Ήρθε μόνον ένας, η Digea. Ποιες ήταν λοιπόν οι προϋποθέσεις που εμπόδισαν ή απέτρεψαν μια οποιαδήποτε άλλη εταιρεία να έρθει στον διαγωνισμό. Η πρώτη ήταν ότι επετράπη να λάβει μέρος στον διαγωνισμό ως προμηθευτής της υπηρεσίας, αυτός ο οποίος αποτελεί μια κοινοπραξία των σημαντικότερων πελατών.

Σκεφτείτε μια άλλη εταιρεία που θα έπρεπε να έρθει να κάνει έρευνα αγοράς για να δει τι κέρδος μπορεί να έχει, μια ξένη εταιρεία ας πούμε. Εκεί θα διαπίστωνε ότι οι 6 από τους 8 -και μάλιστα οι μεγαλύτεροι πελάτες του εθνικής εμβέλειας- έχουν συστήσει κοινοπραξία για παροχή δίκτυου και είναι ο ανταγωνιστής τους. Δηλαδή είχαν κάθε λόγο να ευνοήσουν τη δική τους συμμετοχή εναντίον της συμμετοχής οποιουδήποτε άλλου.Έτσι ουσιαστικά εμποδίστηκε οποιαδήποτε άλλη εταιρεία να συμμετάσχει.

Όμως αυτό έπρεπε να το εξασφαλίσουν, ότι δεν θα δείξει ενδιαφέρον κάποια άλλη εταιρεία. Έβαλαν λοιπόν έναν όρο μέσα στις προδιαγραφές, ο οποίος λέει ότι εντός 91 ημερών από τη στιγμή που θα δοθούν τα δικαιώματα στον πάροχο πρέπει -αν είναι τρίτος, αν δεν είναι δηλαδή η Digea- να στήσει όλους τους απαραίτητους πομπούς σε όλα τα σημεία που έχει στήσει ήδη ο προσωρινός πάροχος (η Digea). Αυτούς τους πομπούς η Digea τους έστησε σε 4 χρόνια, από τον Ιανουάριο του 2010 ως τον Ιανουάριο του 2014. Ουσιαστικά έπρεπε να προλάβει να κάνει σε 3 μήνες αυτά που έκανε η Digea σε 4 χρόνια.

Τελικά μήπως η Digea όλες αυτές τις υποδομές τις έφτιαξε αυτά τα τέσσερα χρόνια επειδή ήξερε ότι θα πάρει τη δουλειά;

Προφανώς η Digea ήξερε εκ των προτέρων ότι θα πάρει τη δουλειά και έφτιαξε τις προδιαγραφές.

Και την περίμεναν τέσσερα χρόνια;

Την περίμεναν τέσσερα χρόνια. Και όταν πια έπρεπε να προχωρήσει η δουλειά, η Digea είχε προπαραγγείλει τους πομπούς γιατί ήξερε ότι θα ανακηρυχθεί «υπερθεματιστής» του διαγωνισμού. Αυτό αποδείχθηκε από το γεγονός ότι τελικώς πήρε μέρος στο διαγωνισμό μόνο η Digea. Το είχαμε προβλέψει αυτό. Είχα γράψει άρθρο ακόμα πριν κλείσει η ΕΡΤ αλλά και αμέσως μετά το κλείσιμό της.

Πώς συνδέεται το γεγονός ότι η ΕΡΤ έκλεισε την περίοδο που διεξαγόταν η δημόσια διαβούλευση για τον εν λόγω διαγωνισμό;

Ήθελαν να εμποδίσουν την ΕΡΤ, επειδή ετοιμαζόμασταν να συμμετάσχουμε στη διαβούλευση, όχι γιατί θα παίρναμε μέρος στο διαγωνισμό (κάποιες δημόσιες συχνότητες εκ του νόμου παραμένουν στην ΕΡΤ ή στη ΝΕΡΙΤ). Αλλά γιατί θέλαμε να καταγγείλουμε ακριβώς αυτή τη διαδικασία, ότι είναι στημένος αυτός ο διαγωνισμός και θα ζημιώσει το δημόσιο συμφέρον. Ήταν ένας από τους λόγους που έκλεισε η ΕΡΤ. Έπρεπε να κλείσει πριν τελειώσει η διαβούλευση. Διότι ήταν ο μοναδικός δημόσιος φορέας ο οποίος είχε συμφέρον να συμμετάσχει σε αυτή τη διαβούλευση γιατί ήταν κι ο ίδιος πάροχος δικτύου και ήταν ο μόνος που υπηρετούσε το δημόσιο συμφέρον.

Το συνολικό τίμημα που καλείται να καταβάλει η Digea είναι 18 εκ. ευρώ για 15 χρόνια. Αυτό το ποσό το θεωρείτε λογικό ή θα έπρεπε να είναι μεγαλύτερο;

Έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερο. Να σας πω ποια ήταν η λογική: Εξασφάλισαν ότι θα έρθει μόνο μία εταιρεία στον διαγωνισμό, δηλαδή η Digea, σε συμφωνία μαζί τους, η κυβέρνηση δηλαδή με τους μεγαλοκαναλάρχες. Και βεβαίως καταλαβαίνουμε τους λόγους, πρόκειται για βοήθεια της κυβέρνησης προς τους μεγαλοκαναλάρχες ώστε αυτοί να έχουν λόγους να υποστηρίζουν την κυβερνητική γραμμή.

Αφού εξασφάλισαν λοιπόν ότι θα είναι μόνον ένας ο ενδιαφερόμενος για τον διαγωνισμό, έπρεπε να τους δώσουν και τη χαμηλότερη δυνατή τιμή, να το πάρουν δηλαδή τσάμπα. Διότι και οι ίδιοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί, που είναι υπερχρεωμένοι, δεν θα μπορούσαν να βρουν τους πόρους να γίνουν και πάροχοι δικτύου αν δεν υπήρχε αυτό το χαμηλό τίμημα και αν δεν μπορούσαν να το χρηματοδοτήσουν με άλλους τρόπους.

Μία παρένθεση: Αφού είναι υπερχρεωμένα τα κανάλια, πού βρήκαν τα λεφτά, ως κοινοπραξία, να φτιάξουν τους πομπούς τα τελευταία τέσσερα χρόνια;

Από δάνεια από τις τράπεζες. Υπάρχει ένα τρίγωνο κυβέρνησης-τραπεζών-ιδιωτικών καναλιών, όπου ο ένας βοηθάει τον άλλον. Η κυβέρνηση βοηθάει τις τράπεζες, δηλαδή τους έχει δώσει γύρω στα 210 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια. Οι καναλάρχες βοηθούν την κυβέρνηση και η κυβέρνηση τους καναλάρχες μέσω των τραπεζών, ουσιαστικά για να τους χρηματοδοτεί. Από την πλευρά τους οι τράπεζες έχουν δώσει δάνεια χωρίς εγγυήσεις στα μεγάλα κανάλια, κάτι που έχει αποκαλυφθεί κιόλας.

Γι' αυτό λοιπόν και το μικρό ποσό..

Έπρεπε λοιπόν να γίνει πάροχος η Digea με μικρό ποσό. Όρισαν στα 18 εκατ. ευρώ τη χαμηλότερη τιμή, την τιμή εκκίνησης. Αν ήταν πολλοί που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, αυτό δεν θα ήταν πρόβλημα. Όμως γνώριζαν εκ των προτέρων ότι θα έρθει μόνον μία εταιρεία. Και όχι μόνον αυτό, προέβλεψαν επίσης στις προδιαγραφές του διαγωνισμού ότι σε αυτή την περίπτωση, δεν ακυρώνεται η δημοπρασία αλλά αποδίδονται στον ένα ενδιαφερόμενο όλες οι συχνότητες με την τιμή εκκίνησης. Αυτό είναι απολύτως παράνομο.

Όλοι οι κανονισμοί προμηθειών του δημοσίου προβλέπουν ότι όταν εκδηλώσει ενδιαφέρον μόνον ένας, ο διαγωνισμός ακυρώνεται και επαναλαμβάνεται με τροποποίηση των προδιαγραφών για ευρύτερη συμμετοχή ώστε να επωφεληθεί το δημόσιο από τον ανταγωνισμό που θα προκύψει. Αυτό που συνέβη είναι αντίθετο με τον κανονισμό προμηθειών του δημοσίου, ο οποίος υπόκειται και στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις προμήθειες.

Άρα μπορεί να προσβληθεί το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, από τη στιγμή που υπόκειται και στις οδηγίες της ΕΕ;

Μπορεί, αλλά μέχρι να προσβληθεί αυτοί θα έχουν πάρει τις συχνότητες, θα έχουν στήσει τους πομπούς και οποιαδήποτε κίνηση εναντίον τους σημαίνει ότι αν τους πάρουν την άδεια, θα υπάρχει «μαύρο» στους δέκτες σε όλη την Ελλάδα. Διότι, όταν πηγαίνει το ψηφιακό σήμα σε κάθε περιοχή θα κλείνει το αναλογικό. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος επιστροφής. Επίσης δεν υπάρχει και μεγάλη ποινή για την Digea. Όρισαν στην εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης -τι γίνεται δηλαδή εάν δεν εκτελέσει τις υποχρεώσεις της- ποινή 100.000 ευρώ, μια αστεία τιμή. Η εγγυητική καλής εκτέλεσης είναι πάντα πάνω από 10% του συνολικού τιμήματος.

Η δημόσια τηλεόραση πώς θα εκπέμπει ψηφιακά;

Για να εξυπηρετήσει τις δύο ψηφιακές της συχνότητες, αυτή τη στιγμή η ΝΕΡΙΤ, πρέπει να εγκαταστήσει πομπούς μέχρι το τέλος του 2014 σε όλα τα σημεία εκπομπής ψηφιακής τηλεόρασης, οπότε και σταματάει η αναλογική τηλεόραση με κοινή υπουργική απόφαση. Αυτά τα σημεία είναι 156 ανά την Ελλάδα. Η ΕΡΤ είχε στήσει σε 10 με 12 σημεία, δηλαδή μένουν περίπου τα 145. Έχουν αποδοθεί δύο συχνότητες στη ΝΕΡΙΤ, άρα πρέπει κάθε ένα σημείο από αυτά τα 145 που απομένουν να στήσει δύο πομπούς, έναν πομπό ανά συχνότητα. Χρειάζεται λοιπόν κοντά στους 300 πομπούς.

Στην ΕΡΤ είχαμε κάνει διαβούλευση για έναν διαγωνισμό ώστε να αγοράσουμε 300 πομπούς αξίας προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ. Αυτός ο διαγωνισμός σκοπίμως καθυστέρησε από το να πάει στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΡΤ το οποίο έπρεπε να τον εγκρίνει. Σκοπίμως καθυστερήθηκε από τον τελευταίο διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΡΤ, τον κ. Μάναλη, με τον οποίο έκλεισε η ΕΡΤ ενώ μετά έγινε και ειδικός διαχειριστής της περιουσίας της. Αρνείτο να εισαγάγει τον διαγωνισμό στην ημερήσια διάταξη του διοικητικού συμβουλίου, γνωρίζοντας ότι θα κλείσει η ΕΡΤ και θα ακολουθήσουν αυτές οι εξελίξεις.

Πού ήταν το «πρόβλημα» στο να αγοραστούν οι πομποί; Μετά θα ανήκαν απλώς στη ΝΕΡΙΤ...

Από όταν έκλεισε η ΕΡΤ δεν μπορούσε να βγει κανένας διαγωνισμός. Η ΝΕΡΙΤ δεν έχει καν συσταθεί οργανικά και δεν έχει επίσης προκηρύξει έναν τέτοιο διαγωνισμό. Πρέπει λοιπόν τώρα να έχει 300 πομπούς και να προλάβει να τους στήσει μέχρι το τέλος του 2014. Από τη στιγμή που θα προκηρυχθεί ένας τέτοιος διαγωνισμός χρειάζονται 52 ημέρες δημοσίευση για να καταθέσουν τις προσφορές, χρειάζεται αξιολόγηση, όπως επίσης η απόφαση για την παραγγελία των πομπών.

Στη συνέχεια, πρέπει να γίνει έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο κάνει τουλάχιστον 1 μήνα να την αποστείλει. Η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να ολοκληρωθεί πριν περάσουν 8 τουλάχιστον μήνες. Εν τω μεταξύ μεσολαβεί το χρονοδιαγράμμα που θα εφαρμόσει η Digea που έχει αγοράσει τους πομπούς, το οποίο πρέπει να το εφαρμόσει και η ΝΕΡΙΤ. Κάθε μήνα πρέπει να στήνεται συγκεκριμένος αριθμός πομπών.

Άρα θα οδηγηθούμε να το αναλάβει και αυτό η Digea, σωστά;

Η Digea ή άλλη ιδιωτική εταιρεία. Σε κάθε περίπτωση το δημόσιο θα χάσει τον έλεγχο του δικτύου των δικών του συχνοτήτων. Αυτό είναι μια πρόβλεψη δική μου. Δεν μπορώ να το αποδείξω αλλά θα δείτε ότι έτσι θα γίνει, όπως είχα πει και τότε ότι μόνον μία εταιρεία θα προσέλθει σε αυτό τον διαγωνισμό.

πηγή