Στις γαλλικές δημοτικές εκλογές συνέβη το αναμενόμενο: το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο (FN) της Μαρί Λεπέν έδειξε σημαντική δυναμική και ακόμη μεγαλύτερη ικανότητα διείσδυσης στα λαϊκά στρώματα, σχεδόν παντού όπου κατέβασε υποψηφίους. Και αυτό την ώρα που στην Λιλ, αποσπάσματα γάλλων «χρυσαυγιτών» της «γενιάς με ταυτότητα», Generation Identitaire, έκαναν έλεγχο ταυτοτήτων στα ΜΜΜ για να ανακαλύψουν ξένους «υπάνθρωπους» και «αποβράσματα» που απειλούν την τάξη και ασφάλεια στην πόλη τους.
Αποκρουστική η εικόνα, αλλά όχι πλέον πρωτότυπη και καθόλου ξένη και απόμακρη, ή ξεπερασμένη για την Ελλάδα. Η γενιά δίχως ταυτότητα στην Ευρώπη αναζητεί ταυτότητα στον ακροδεξιό σκουπιδοτενεκέ… και αυτό, για κάποιους όπως εγώ, θεωρείται πολύ φυσιολογικό πολιτικό φαινόμενο – για το οποίο προσωπικά είχα εγκαίρως προειδοποιήσει και αναλυτικά εξηγήσει τα αίτια της παραγωγής του. Η λύση που πρότεινα στο πρόβλημα του εκφασισμού - σε εθνικό ελληνικό επίπεδο, κατ’ αρχήν - με την μορφή ενός σύγχρονου Λαϊκού Μετώπου (ριζοσπαστών δημοκρατών, σοσιαλιστών κάθε μορφής, κομμουνιστών κάθε μορφής καθώς και αντιφασιστών και αντινεοφιλελευθέρων, όχι μόνον αγνοήθηκε με κυριολεκτικώς φαιδρές αιτιάσεις, αλλά υπονομεύτηκε διπλοπρόσωπα στην πράξη, ακόμη και από κάποιους αριστερούς που με ζέση την ενστερνίστηκαν αρχικώς.
Ας μην εκπλαγούμε λοιπόν αν βιώσουμε στις ερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα παρόμοια εμπειρία με την γαλλική και μάλιστα σε σαφώς πιο νεοναζιστική φόρμα, καθώς εδώ είναι οι νεοναζί που «καπέλωσαν» τους ρατσιστές-εθνικιστές (φυλετικός εθνικισμός) και όχι το αντίστροφο, όπως στην Γαλλία.
Απερίφραστα, μόνους υπεύθυνους για αυτή την κατάσταση δεν θεωρώ πλέον τους αμετροεπείς κεντροδεξιούς και κεντροαριστερούς, που με την σύγκλησή τους στο νεοφιλελεύθερο κέντρο και με την υιοθέτηση μιας κατάπτυστης, αντιλαϊκής και αντίθετης στην σύγκλιση των ευρωπαϊκών κοινωνιών Νεο-ηγεμονικής ευρωπαϊκής στρατηγικής (αντιπληθωρισμός, λιτότητα, πόλωση κεφαλαίου και αποφάσεων, διάλυση κοινωνικών μοντέλων και μετατροπή της εργασίας σε «συναινετική δουλεία» στην περιφέρεια, τρόικες κλπ.) τροφοδότησαν τον πλέον αρρωστημένο, συμπλεγματικό, χυδαίο και τυχοδιωκτικό εθνικισμό. Σύμφωνοι - όπως μου δόθηκε η ευκαιρία να εξηγήσω, την περίοδο που σε ταλαιπωρούσα αναγνώστη με αναλυτικά κείμενα - αυτοί, οι ηγεσίες της κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς, τα κυρίαρχα ΜΜΕ και η απολύτως υπνωτισμένη, βολεμένη και φοβική διανόηση που τους υποστηρίζει αμέσως ή εμμέσως, φέρουν την κύρια ευθύνη ως προς αυτή τη νέα κοινωνικοπολιτική ευρωπαϊκή τραγωδία που χαράζει.
Έχουν, ωστόσο, τεράστια ευθύνη και οι αριστερές ηγεσίες, στο βαθμό που δεν έκαναν τίποτε για να αντιδράσουν οργανωμένα πολιτικά σε αυτήν την κατάσταση, αρκούμενες στην καταγγελία φασιστικών και νεοναζιστικών συμπεριφορών, ή οργανώνοντας δυνάμεις για να τις αντιμετωπίσουν στο επίπεδο της καθημερινότητας. Προσφέροντας, έτσι, την ευκαιρία στο Νεο-ηγεμονικό καθεστώς της ΕΕ και στις κυβερνήσεις-δορυφόρους του, όπως η ελληνική, να παραμορφώνουν την πραγματικότητα που οι ίδιοι δημιούργησαν και να διαφεύγουν υπερβατικώς από αυτήν, κατασκευάζοντας παραπλανητικά την «θεωρία των δύο άκρων»!
Όχι, δεν είναι απλώς η εξασθένηση της διάκρισης αριστερά-δεξιά και η νεοφιλελεύθερη διολίσθηση των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνητικών κομμάτων, που έδωσαν την ευκαιρία στον ακροδεξιό λαϊκισμό (: φυλετικός εθνικισμός) να αυτοπαρουσιάζεται ως η μονή δύναμη που αντιστέκεται στο κατεστημένο και έτσι να έρχονται οι ακροδεξιοί να καταλάβουν το παραδοσιακό κοινωνικοπολιτικό πεδίο αμφισβήτησης της ευρύτερης αριστεράς! Όχι, δεν φταίει μόνον η λιτότητα, η καταστροφή της μεσαίας τάξης και η ανεργία για την άνοδο του δεξιού ευρωσκεπτικισμού, του ακροδεξιού λαϊκισμού και του νεοναζισμού! Όχι δεν ευθύνεται μόνον η γερμανική ελίτ και το διεθνές τραπεζικό καθεστώς!
Ηθική ευθύνη, δηλαδή βαθύτατα πολιτική, έχουν και όσοι αριστεροί δεν μπόρεσαν και δεν εμφανίζονται ικανοί να παρακολουθήσουν την μετάβαση από την βιομηχανική εποχή στην μεταβιομηχανική, από την ευρωπαϊκή νεωτερικότητα στην μετανεωτερικότητα. Είναι αυτή η μετάβαση που προκαλεί κρίση ταυτότητας σε εμάς τους ευρωπαίους. Πολλαπλή κρίση ταυτοτήτων, ιδιαίτερα εκεί όπου παρατηρείται αναγκαστική και βίαιη αποταύτιση από τα σημαινόμενα της αγοράς, εξαιτίας της κατάρρευσης μοντέλων οικονομικής ανάπτυξης, όπως εμφατικώς συμβαίνει με το ελληνικό.
Κοιτάξτε, η ολοκληρωμένη αγορά και όχι ο σοσιαλισμός ή η σοσιαλδημοκρατία (με την κοινωνικοπολιτική της έννοια) ανέλαβε τον ρόλο να μας μεταφέρει από την μια εποχή στην άλλη. Και η αποτυχία της να το πράξει, χωρίς μείζονα ευρωπαϊκή κρίση, συνεπάγεται σοβαρή κρίση ταυτότητας για όσους υφίστανται τον αποκλεισμό ως συνέπεια του κοινωνικού μετασχηματισμού με σαφώς αντικοινωνικά κριτήρια. Απάντηση σε αυτή την κρίση ταυτότητας έρχεται να δώσει ο ακροδεξιός λαϊκισμός με την «γενιά με ταυτότητα», η οποία έρχεται να υποστηρίξει μια σαφώς ιστορικά ξεπερασμένη, φοβική, εθνικιστική, πολεμοχαρή, τραμπούκικη και μισαλλόδοξη ταυτότητα, την οποία η ίδια η ιστορία της ανθρωπότητας έχει πετάξει στα σκουπίδια. Η προπαγάνδα των ακροδεξιών δεν διακρίνεται πλέον ούτε από ίχνος επιστημολογικής ή έστω οντολογικής συνάφειας. Είναι μια ύβρις στην αρχαιολογία και την γενεαλογία της γνώσης. Είναι σκέτος παραλογισμός. Μόνον, αγαπητέ αναγνώστη, καί από το παράλογο και διαστροφικό μπορεί να γεννηθεί ταυτότητα.
Λυπάμαι, αλλά από τον μύθο του παραλόγου, μπορεί να γεννηθεί πολύ πιο εύκολα ταυτότητα και μάλιστα ισχυρότατη. Η «γενιά με ταυτότητα» κτίζει με τον πιο απλοϊκό και αποτελεσματικό τρόπο ταυτότητα: με τον παραλογισμό, το μίσος, την εκδικητικότητα, τον αφορισμό, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό και την …απελπισία. Πρόκειται για την ταυτότητα του αμόρφωτου / ακαλλιέργητου, αρρωστημένα συμπλεγματικού, χαμένου στην αγορά «κορμιού». Αυτόν ή αυτήν που απέρριψε η αγορά, δεν προστάτευσε το κράτος και δεν υπήρχε καμία αριστερά ικανή και πρόθυμη να τον αγκαλιάσει κοινωνικώς, προσφέροντάς του παρηγοριά και ελπίδα.
Γιατί; Διότι η αριστερά την «πάτησε», εγκλωβισμένη επί πολλά χρόνια στην δικτατορία του προλεταριάτου. Όταν, ωστόσο, ξεκίνησε η μεταβιομηχανική εποχή στην Ευρώπη και το προλεταριάτο έχασε αντικειμενικά την σημασία του και έπαψε να φαντάζει σαν την μηχανή που θα κινούσε την ιστορία, τότε, σαν την μηχανή της ιστορίας, αυτή (μεγάλο μέρος της αριστεράς) είδε τους αγρότες, μετά τις γυναίκες, μετά τους φοιτητές, μετά τους gay, μετά τους πληγέντες από τον νεογερμανισμό φτωχοποιούμενους μικροαστούς του νότου, μετά … δεν ξέρω κι εγώ πλέον πια άλλη κατηγορία. Εδώ εστιάζεται το μέγα σφάλμα της αριστερής οντολογίας, το δράμα με τον δικό της τελεολογικό μύθο.
Αν η αριστερά καταλάβει πως δεν υπάρχει μηχανή της ιστορίας, μόνον και μόνον τότε θα επιστρέψει στην πολιτική, παύοντας να εμπορεύεται την επανάσταση – αυτή δεν εξαγγέλλεται, ούτε επαγγέλλεται, απλώς γίνεται, όταν γίνεται! Και αν συμβεί αυτό (επιστρέψει η αριστερά με ωριμότητα στην πολιτική) τότε θα είναι εκείνη που θα διαχειριστεί την υπόθεση των ταυτοτήτων κατά την μετάβαση στην μεταβιομηχανική και μετανεωτερική εποχή. Αν εκεί που αποτυγχάνει οφθαλμοφανώς η ολοκληρωτική αγορά, δεν παρέμβει μεταρρυθμιστικώς η αριστερά, θα κυριαρχήσει αυτονοήτως η ακροδεξιά και οι αρουραίοι που θα βγουν από τον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας για περιπολία στους δρόμους και τις πλατείες. Ούτε αυτοί φυσικά θα είναι η μηχανή της ιστορίας, αν και δεν αποκλείεται να γίνουν η χειρότερη φάρσα της ευρωπαϊκής ιστορίας. Η αριστερά διαθέτει λύσεις για το πρόβλημα, όλες όμως θα ήταν λάθος αν βασίζονταν στην νοσταλγία και όχι στην κριτική και αδογμάτιστη προσέγγιση του παρελθόντος.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.