Ήταν μεσημεράκι Σαββάτου, πριν από αρκετά χρόνια, όταν ανοίγει η πόρτα του ασανσέρ και πέφτω πάνω στον εργοδότη μου Γιάννη Αλαφούζο. «Έλα να τα πούμε κάποια μέρα», μου λέει, «αλλά μέχρι τότε λύσε μου μια απορία»: «είμαστε ευχαριστημένοι με την εκπομπή σου, αλλά αναρωτιόμαστε τί είδους μανία είναι αυτή που σε έχει πιάσει και φέρνεις κάθε τόσο και λιγάκι σε αυτήν τον Κωστή Στεφανόπουλο και τον Νίκο Δήμου»! «Να σου πω», απαντώ, «αν και δεν τους προσκαλώ κάθε τόσο, τους θέλω επειδή τον πρώτο τον θεωρώ μάστορα συμβολισμού της ριζοσπαστικής δεξιάς, με εξαιρετικά ελληνικά και τον άλλον επειδή τον θεωρώ μάστορα του εαυτού του. Ο Δήμου είναι ο καλύτερος πωλητής Εαυτού που γνωρίζω, ο οποίος έχει την ικανότητα να λαϊκίζει διαρκώς, εμφανιζόμενος και αυτοπροβαλλόμενος, ωστόσο, ως βέρος αντιλαϊκιστής! Και με τους δύο διασκεδάζω, και οι δύο παίζουν έξοχα συμβολικώς, με τον πρώτο να δομεί μια αυστηρή, σαφή προσωπικότητα ως ρομαντικός-εθνικός εικονολάτρης και τον δεύτερο ως αντιρομαντικός εικονοκλάστης». Ο Γιάννης Αλαφούζος, χαμογέλασε, «αν είναι έτσι, να τους φέρνεις τακτικότερα και μαζί τον ένα με τον άλλο, για δυνατές εικονομαχίες», μου είπε, ξεσπώντας σε γέλια…
Δεν είναι καλό πράγμα οι «εικονομαχίες», φίλε αναγνώστη, και σήμερα μετά από περισσότερα από είκοσι χρόνια δεν με διασκεδάζουν καθόλου προσωπικά, αν και συνεχίζουν να «πουλάνε» με μεγαλύτερη, μάλιστα, ένταση στην πολιτική αγορά που ρυθμίζουν κυριαρχικά οι τηλε-πολιτικές. Οι «εικονομαχίες» αποτελούν τον εκχυδαϊσμό της σημειολογίας, δηλαδή την πολιτική διαδικασία που εξευτελίζει την πολιτικότητα του κοινωνικοοικονομικού μηχανισμού που συστήνει τάξεις πραγμάτων. Οι σύγχρονοι εικονολάτρες και εικονοκλάστες διασκεδάζουν την ουσία του πολιτικού φαινομένου, την ηγεμονία, ηθικολογώντας κοινωνικώς υπερβατικά. Διαστρέφουν το πολιτικό φαινόμενο και εξαπατούν την κοινωνία με έναν ομολογουμένως προκλητικό τρόπο, ο οποίος πουλάει σε μια αγορά που βασίζεται στην προστριβή για τα σύμβολα και με τα σύμβολα και όχι στην σύγκρουση για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.
Πρόκειται για εικονική σύγκρουση στο πεδίο των συμβόλων και όχι για σύγκρουση στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής. Αποτελεί μορφή διαφυγής που εστιάζει στον μύθο της πολιτικής αφήγησης, συστήνοντας (προσωπικό ή/και κομματικό, ή γενικότερα εκκλησιαστικό) ύφος και όχι στο περιεχόμενο της πολιτικής αφήγησης. Βλέπει τα κεντρικά στοιχεία της αφήγησης ως εικόνες και όχι ως πολιτικές έννοιας που αποκρυσταλλώνουν κοινωνικές σχέσεις και ταξικές αντιθέσεις. Αυτό δολοφονεί το περιεχόμενο χάριν του ύφους - και το κάνει «ύπουλα». Οι σύγχρονοι εικονολάτρες και εικονοκλάστες είναι οι μεγαλύτεροι πολιτικοί απατεώνες… και γι’ αυτό ακριβώς πουλάνε στην ραδιοτηλεοπτική μας αγορά της πρόκλησης δια των συμβολισμών.
Είναι απατεώνας - με πολιτικούς όρους ασφαλώς - ο κ. Δήμου, ο οποίος για να αυτοπροβληθεί προεκλογικά ως διανοούμενος μάλλον και προβεβλημένο μέλος του «Ποταμιού» δηλώνει προκλητικά: «Όσο πλησιάζει το Πάσχα και σκέπτομαι πως πάλι θα ξοδέψουμε χρήματα για να φέρουμε το (δήθεν) Άγιο Φως και να το υποδεχθούμε με τιμές αρχηγού κράτους, γίνομαι εμμανής αντικληρικός. Και υποθέτω πως το ίδιο θα γινόταν και ο Ιησούς, που από ότι ξέρουμε, δεν πίστευε σε ειδωλολατρικά σύμβολα –και μάλλον θα μοίραζε τα χρήματα στους φτωχούς»!
Είδες, φίλε μου, πώς γίνεται να μεταβάλλεσαι σε ακραίο λαϊκιστή, εσύ ο εικονοκλάστης, δήθεν αντιλαϊκιστής, ο οποίος για να δέσει η μαγιονέζα ρίχνεις και μια άλλη, μια δήθεν εικονοκλαστική σαχλαμάρα που σε εκθέτει μια και εκτός από σαχλαμάρα αποτελεί εικονολατρικό υπαινιγμό: «ο αντικομουνιστής δεν είναι απαραίτητα αντίθετος με τις απόψεις του Μαρξ. Απλώς μπορεί να μην συμφωνεί με το μεταγενέστερο κλειστό Δόγμα (π.χ. του Διαλεκτικού και Ιστορικού Υλισμού) ή με το μονολιθικό, ασάλευτο και αυταρχικό κόμμα», συνεχίζει ο κ. Δήμου! Ένας αντικομουνιστής που υποστηρίζει πως συμφωνεί με τον Μαρξ, δεν είναι κατ’ ανάγκη αντίθετος με τον ολοκληρωτισμό και το Κόμμα-Κράτος, αλλά φασίστας, όχι σαν τους Ρουμάνους του μεσοπολέμου, αλλά σαν εκείνους του Μουσολίνι στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους, τότε που λάτρευαν τον «διανοητή-ριζοσπάστη πολιτικό» Μουσολίνι διάφοροι μεγαλοαστοί της Ευρώπης και της Βρετανίας, διαβάζοντας ανάποδα τον Μαρξ, απογυμνωμένο από την γενεαλογία και την αρχαιολογία της γνώσης του έργου του και του ακτιβισμού του!
Στην συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση, οι εικονοκλάστες μετατρέπονταν σε εικονολάτρες, όπως υπαινίσσεται για τον εαυτό του ο κ. Δήμου, με αυτή την αναφορά, αλλά για τους παπατζήδες των συμβόλων αυτό δεν έχει σημασία: είναι έτσι, καθώς δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά, σου λένε, εγκλωβισμένοι σε μια διαλεκτική που αποτέλεσε την αχίλλειο πτέρνα του μαρξισμού. Μια διαλεκτική που εκμεταλλεύτηκαν οι αντικομουνιστές - αλλά όχι οπωσδήποτε αντιμαρξιστές - φασίστες. Για τους δεξιούς φασίστες του Μουσολίνι το πρόβλημα με τον Μαρξ δεν ήταν καν η εβραϊκή του καταγωγή, αλλά αποκλειστικά η δεύτερη λέξη στην έννοια «δικτατορία του προλεταριάτου». Αντίθετα, παραδόξως, οι αριστεροί φασίστες είχαν πρόβλημα με το περιεχόμενο της προσέγγισης του Μαρξ και έτσι έκλεβαν τον Κέυνς, μια και ήταν οι μοναδικοί που επιχειρούσαν να αρθρώσουν μια πολιτική αφήγηση με στοιχειώδες διανοητικό περιεχόμενο και δεν προπαγάνδιζαν αποκλειστικά δια των συμβόλων (υπέρ ή κατά).
Για να μην ταλαιπωρούμεθα, ο αντικομμουνιστής που δομεί το ύφος του στην σημειολογία της διαλεκτικής του Μαρξ, ρέπει προς τον φασισμό και ας εμφανίζεται ως ο πλέον αγνός φιλελεύθερος. Όσοι αριστεροί κομμουνιστές, ή σοσιαλιστές, ή ριζοσπάστες της δημοκρατίας άσκησαν και ασκούν κριτική στον Μαρξ και στον μαρξισμό, ουσιαστικά ασκούν κριτική στην διαλεκτική του - με την οποία συμφωνεί ο κ Δήμου - υποστηρίζοντας τον πλουραλισμό. Αυτό κάνω κι εγώ, σε αντίθεση με τον δήθεν βέρο φιλελεύθερο κ. Δήμου, που κρατάει αποκλειστικά την συμβολική διαλεκτική του μαρξισμού και όχι ασφαλώς το περιεχόμενό του, δίχως να είμαι σε θέση να γνωρίζω αν καταλαβαίνει τι ακριβώς κάνει - αν και καλά γνωρίζει το γιατί το κάνει.
Για να βοηθήσω κάπως να καταλάβει ο ίδιος συμβολικά τι κάνει και όλοι οι υπόλοιποι την διαλεκτική των συμβόλων με την οποία το πράττει, θα δώσω ένα παράδειγμα. Και το Ευρώ είναι ειδωλολατρικό σύμβολο, όπως ακριβώς το Άγιο Φως, κατά την πολιτική παρέμβαση του κ. Δήμου: όσο πλησιάζουν οι Εκλογές και σκέπτομαι πως πάλι θα ξοδέψουμε χρήματα και γενικότερα δημόσιο και ιδιωτικό πλούτο, για να προπαγανδίσουμε την σωτηρία της χώρας του «πάση θυσία στο Ευρώ», υποδεχόμενοι μάλιστα με τιμές αρχηγού κράτους εκείνους που διασφαλίζουν την πανάκριβη έξοδο της χώρας στην χρηματαγορά, γίνομαι εμμανής Αντι-Ευρώ-τικός (αντικληρικός του Ευρώ). Και υποθέτω πως το ίδιο θα γινόταν και ο Ιησούς, που απ’ ότι ξέρουμε, δεν πίστευε σε ειδωλολατρικά σύμβολα – και μάλλον θα μοίραζε τα χρήματα στους φτωχούς, αντί στους εμπόρους του χρήματος!!!
Είδες, αγαπητέ αναγνώστη, με αυτόν τον παραλληλισμό τί είδους λαϊκισμό μπορεί να παράγει κανείς, κατά τα άλλα απόλυτα αποδεκτό εντός της συμβολικής διάστασης της τρέχουσας πολιτικής στην Ελλάδα; Το Ευρώ, όπως και το Άγιον Φως, είναι σύμβολο, αλλά δήθεν ο Ιησούς ή ο Μαρξ δεν είναι! Αυτοί κατά τους εικονολάτρες που προφασίζονται τους προχωρημένους, άκρως φιλελεύθερους εικονοκλάστες, είναι δήθεν περιεχόμενο: σχέσεις, δηλαδή, που αποκρυσταλλώνουν πολιτικό ήθος. Κι έτσι οι πολιτικοί αγύρτες τους ανακατεύουν δίχως να τους ρωτήσουν και να τους συμβουλευτούν στην σημειολογία της καθημερινότητας, που δομεί η αφάνταστη ελαφρότητα του Είμαι, απαλλαγμένη από το βασανιστήριο του περιεχομένου του Υπάρχω. Πρόκειται για μία μορφή κριτικής που στηρίζεται αποκλειστικά στην πρόκληση για πρόσκαιρες εντυπώσεις, επιχειρώντας να διαμορφώσει μία συμβολικού χαρακτήρα «ενότητα της ευαισθησίας».
Πράγματι, αυτή την στιγμή στην Ελλάδα μία «ενότητα της ευαισθησίας» απαιτείται, μόνον που αυτή, αν και δεν μπορεί να αγνοεί τα σύμβολα, θα πρέπει να στηρίζεται στην ενότητα του πολιτικού περιεχομένου και όχι του αντισυμβατικού (δήθεν αντισυστημικού) ύφους. Η ελληνική κοινωνία πιστεύω ότι δεν ωφελείται από την διαλεκτική του Νίκου Δήμου, αλλά από έναν πλουραλισμό της κοινής ευαισθησίας, που μοιάζει να ενώνει τα δύο τρίτα της κοινωνίας εναντίον της πολιτικής κεντροδεξιών και κεντροαριστερών, που ρυμουλκείται από την στρατηγική κοινωνικού μετασχηματισμού υπό την επιτροπεία της τρόικας, η οποία κατατείνει στην διαμόρφωση μιας βαθιά διχασμένης κοινωνίας, που δεν μπορεί να υποστηριχθεί από κάτι άλλο πέραν μιας ολοκληρωτικής μορφής ηγεμονίας. Η διαλεκτική του κ. Δήμου οδηγεί στον ολοκληρωτισμό δια της αγοράς, πολεμώντας τον ολοκληρωτισμό της ιδεολογίας και της θεολογίας. Αυτό διαμορφώνει μία θεοσοφικού χαρακτήρα εκτροπή της πολιτικής φιλοσοφίας και της πολιτικής οικονομίας. Ο «αντικληρικός» κ. Δήμου επιχειρεί να διαμορφώσει μία εκκλησία εικονοκλαστών, εξίσου ολοκληρωτική και άρα παθολογική με εκείνη των εικονολατρών κάθε είδους.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.