Κοινωνική οικονομία και επικοινωνιακές φανφάρες

Γράφει ο Γιάννης Μενδρινός*

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία στα προεκλογικά προγράμματα των υποψήφιων συνδυασμών περί υποστήριξης της κοινωνικής οικονομίας. Θεμιτό. Εκείνο, όμως, που μας αφήνει άφωνους, είναι η μη σωστή χρήση του όρου σε αυτά που ευαγγελίζονται οι προγραμματικές υποσχέσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελούν τα όσα υποστήριξε για την κοινωνική οικονομία ο υποψήφιος δήμαρχος, Γιώργος Τσαμασλής, στη συνέντευξή του στην εφημερίδα μελάνι(τεύχος 39, Απρίλιος 2014):

«Στους άνεργους μηχανικούς και στην εθελοντική επιστημονική εργασία τους…Όλοι οι Μηχανικοί του Δήμου Θερμαϊκού θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν…και να λάβουν αποζημίωση για την κάλυψη τροφείων, εξόδων μετακίνησης και ό,τι άλλο προβλέπει η νομοθεσία. Την αμοιβή τους για την παροχή των υπηρεσιών τους…θα καλύψει ο ανάδοχος…Έτσι και τους ντόπιους Μηχανικούς αξιοποιούμε…Με το σχεδιασμό αυτό που θα επεκταθεί και σε άλλες ειδικότητες με τη στήριξη της κοινωνικής οικονομίας που είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη στο εξωτερικό οι επιστήμονές μας θα μείνουν στην περιοχή…»(Τσαμασλής, σελ. 06).

Ερμηνεύοντας τα παραπάνω, θεωρώ ότι γίνεται προσπάθεια σύνδεσης μεταξύ των όρων κοινωνικής οικονομίας, εθελοντισμού και νομοθεσίας, με τρόπο που δεν υφίσταται στην κείμενη νομοθεσία περί κοινωνικής οικονομίας, στην Ελλάδα. Για του λόγου το αληθές ας δούμε τι ορίζει η ελληνική νομοθεσία:

Άρθρο 1. Ορισμοί

1.«Κοινωνική Οικονομία» είναι το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων. 2..«Συλλογικός Σκοπός» είναι η προώθηση των δράσεων συλλογικότητας και η προστασία των συλλογικών αγαθών μέσω αναπτυξιακών, οικονομικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών τοπικού, περιφερειακού ή ευρύτερου χαρακτήρα. Ως τέτοιες δράσεις νοούνται ιδίως οι πολιτιστικές, οι περιβαλλοντικές, οι οικολογικές δραστηριότητες, η αξιοποίηση και ανάδειξη τοπικών προϊόντων, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών.

3. «Ένταξη» είναι η διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κυρίως μέσω της προώθησής τους στην απασχόληση.

4. «Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού», γενικά, είναι οι κοινωνικές ομάδες πληθυσμού, των οποίων η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται, είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, είτε εξαιτίας σωματικής ή ψυχικής ή νοητικής ή αισθητηριακής αναπηρίας, είτε εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων, τα οποία επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της τοπικής ή ευρύτερα περιφερειακής οικονομίας.(οι άνεργοι νέοι, οι άνεργες γυναίκες, οι άνεργοι άνω των πενήντα ετών, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών και τα μέλη πολύτεκνων οικογενειών, γυναίκες θύματα κακοποίησης, οι αναλφάβητοι, οι κάτοικοι απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών, τα άτομα με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες.

5. «Κοινωνική Φροντίδα» είναι η παραγωγή και παροχή αγαθών, καθώς και υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής πρόνοιας για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Άρθρο 3. Σύσταση της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης

5. Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε συνεταιριστικές μερίδες. Ο αριθμός των μερίδων και η ονομαστική τους αξία, η οποία είναι ίδια για κάθε μερίδα, καθορίζονται στο καταστατικό της επιχείρησης.

6. Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. διαθέτουν τουλάχιστον από μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα, ως ελάχιστη χρηματική συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης, το ύψος της οποίας ορίζεται ελεύθερα από το καταστατικό και είναι ίσο για όλα τα μέλη. Στο καταστατικό μπορεί να προβλέπεται η απόκτηση προαιρετικών μερίδων χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Άρθρο 6. Διοικούσα Επιτροπή

1. Η Διοικούσα Επιτροπή εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση, αποτελείται τουλάχιστον από τρία μέλη και απαρτίζεται από τον Πρόεδρο και τα μέλη της, ενώ σε περίπτωση τριμελούς επιτροπής οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία των δύο μελών. Η διάρκεια της θητείας των μελών ορίζεται με το καταστατικό και δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των πέντε ετών και μικρότερη των δύο.

Άρθρο 7. Διανομή κερδών

1. Τα κέρδη της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης δεν διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και εργαζόμενοι σε αυτή, οπότε εφαρμόζεται η παράγραφος 2.

2. Τα κέρδη διατίθενται ετησίως κατά ποσοστό 5% για το σχηματισμό αποθεματικού, κατά ποσοστό έως 35% διανέμονται στους εργαζομένους της επιχείρησης ως κίνητρο παραγωγικότητας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο καταστατικό τους και το υπόλοιπο διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Βάση των παραπάνω θα μπορούσε κανείς να εστιάσει σε πολλά σημεία που αντίκεινται στα λεγόμενα του συγκεκριμένου υποψήφιου δημάρχου. Εκεί που θέλω να εστιάσω εγώ είναι στο μοντέλο των εργασιακών σχέσεων που προάγει ο κ. Τσαμασλής, μιλώντας για εθελοντική εργασία, κάλυψη τροφείων και εξόδων μετακίνησης των εργαζομένων. Εδραιώνει άραγε αυτή η σχέση εργασίας την κοινωνική οικονομία η οποία απαιτεί σταθερή και ποιοτική σχέση εργασίας ή αντίθετα συμφωνεί με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, το οποίο εισάγει τον θεσμό της ενοικίασης των εργαζομένων ή με λίγα λόγια επαναφέρει τον όρο της δουλείας;

Και επειδή οι ερωτήσεις είναι πιο σημαντικές από τις απαντήσεις καλό θα είναι να αναρωτιόμαστε συνεχώς για το ποια κοινωνία θέλουμε και πως θα την πετύχουμε αυτή .Όχι πάντως με φανφάρες. 

*Ο Γιάννης Μενδρινός είναι Αξιωματικός ε.α. της ΕΛ.ΑΣ. και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος στην Εκλογική Περιφέρεια Θερμαϊκού με την δημοτική παράταξη «ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ – ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ»