Σεξουαλική «απελευθέρωση» & ελληνική νεολαία

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος

    Ολάκερη η ψυχοκοινωνική προβληματική της θεματολογίας του σεξ αποτελεί μια συναρπαστική περίπτωση από όποια οπτική γωνία και αν καταπιαστεί κανείς να την εξετάσει.

    Είναι, όμως, αλήθεια ότι τις τελευταίες 3 – 4 δεκαετίες το θέμα του σεξ ήρθε στην επιφάνεια της συλλογικής συνείδησης των Ελλήνων με τόση ένταση και με τέτοια ταχύτητα ώστε να επισκιάσει για τη σημερινή νεολαία το γεγονός ότι μόλις «χθες» το θέμα ήταν ένα ισχυρό ταμπού, αντικείμενο μόνο για πολύ προσωπικές συζητήσεις και εκμυστηρεύσεις που οι περισσότεροι το αγγίζαμε αραιά και που σε συλλογικό επίπεδο μέσα από την αντισηπτικά ουδέτερη μέθοδο των «σόκιν ανεκδότων» δηλαδή του «ρισκέ χιούμορ».

    Σήμερα, σε αντίθεση με το όχι και τόσο απόμακρο χθες της δικιάς μας εφηβείας και νιότης, όλοι πια αγγίζουμε τη θεματολογία του σεξ σε διαπροσωπικό επίπεδο παρέας ή φίλων, ανοικτά, όπως φυσικά το βλέπουμε και στα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ.

     Σημειώνω ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε τέτοια πληθώρα αναφοράς, χρήσης και κατάχρησης , συχνά, της θεματολογίας του σεξ ώστε και για αυτόν τον λόγο, όπως και εξαιτίας του κορεσμού πια, οι λεγόμενες πορνό-ταινίες και τα πορνό-περιοδικά και στην Ελλάδα σημειώνουν κάθετη πτώση στις πωλήσεις τους όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Εξαίρεση φαίνεται να αποτελούν οι γνωστές μέχρι το 1990 χώρες μέλη της ΕΣΣΔ όπου η ξαφνική «ελευθερία» έδωσε έξαρση και στην κυκλοφορία πορνό - υλικού.]

Ανάμεσα στο χθες και το αύριο

    Τα τελευταία χρόνια ακούμε συχνά τόσο σε χώρους εργασίας και αναψυχής όσο και σε πανεπιστημιακές αίθουσες τα ίδια θεμελιακά ερωτήματα που σχετίζονται με το πώς και γιατί συντελέστηκε αυτή η σημαντική αλλαγή στη δημοσιοποίηση της θεματολογίας του σεξ, στην αλλαγή των στάσεων και της νοοτροπίας μας όσο και με το πικρόχολο ερώτημα «πού οδηγεί όλους και ιδιαίτερα τους νέους μας αυτή η αχαλίνωτη σεξομανία;»

    Κάθε φορά που σε μια συζήτηση ανακύπτει και αυτό το τελευταίο ερώτημα την αποφεύγω ακριβώς επειδή διαφαίνονται έντονα στοιχεία αναχρονιστικής και στείρας ηθικολογίας στοιχεία που, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον επισκιάζουν έντονες φαλλοκρατικές, αυταρχικές στάσεις και, ενδεχομένως, φαρισαϊσμό και υποκρισία.

    Το γεγονός ότι μέχρι και τη δικιά μας εφηβική εποχή, τον καιρό δηλαδή που η γενιά των σημερινών γονέων βρισκόταν εκεί που βρίσκονται σήμερα τα παιδιά μας, τα δυνατά ταμπού περιφρουρούσαν τη θεματολογία του σεξ έχοντας περιχαρακώσει κάθε τι σχετικό ερμητικά κλεισμένο κάτω από την ετικέτα του «βρώμικου» στο ατομικό και συλλογικό μας υποσυνείδητο δεν σημαίνει αυτόχρημα ότι η πρόσφατη απελευθέρωση είναι αναπότρεπτα, αναμφίβολα και κατηγορηματικά...καταστροφική!

    Για τους σημερινούς νέους και νέες υπάρχουν δύο διαστάσεις στο όλο θέμα της από-ευαισθητοποίησης των σεξουαλικών ταμπού και συγκεκριμένα,

    [α] η διάσταση της λεκτικής ή φραστικής απελευθέρωσης και

    [β] η διάσταση της πραγματικής απελευθέρωσης.

     Με άλλα λόγια συχνά έχει προκύψει από επίσημες όσο και ανεπίσημες ή άτυπες έρευνές μας με νέους και νέες, που ακόμη σπουδάζουν σε ΑΕΙ και ΑΤΕΙ ή πρόσφατα έχουν βγει στην αγορά εργασίας, ότι είναι ευδιάκριτοι στις παρέες τους εκείνοι και εκείνες που ενώ «μιλάνε» απελευθερωμένα λειτουργούν με ουσιαστικά και καθοριστικά ταμπού και δεσμεύσεις και, αντίστροφα, οι άλλοι που ενώ πρεσβεύουν συντηρητικές θέσεις ενεργοποιούνται πολύ φιλελεύθερα μόλις εκλείψουν οι εκλαμβανόμενοι ως «αντικειμενικοί» έλεγχοι της συμπεριφοράς τους.

     Σίγουρα ιδιαίτερες δυσκολίες στην όλη αντιμετώπιση της σεξουαλικής θεματολογίας αντιμετωπίζει η γενιά όσων σήμερα είναι γονείς εφήβων, ακριβώς επειδή η τρέχουσα πραγματικότητα βρίσκεται σε κραυγαλέα αντίφαση με τα όσα εμείς είχαμε διδαχθεί από τους γονείς μας, από άλλους ψυχοκοινωνικούς φορείς και τα τότε ελάχιστα ΜΜΕ.

     Η κατάργηση του, έστω μικρού, ψυχοκοινωνικού «στίγματος» για την απώλεια του παρθενικού υμένα, η πληθώρα εντύπων και τηλεοπτικών τολμηρών σκηνών και μηνυμάτων που μας βομβαρδίζουν καθημερινά φέρνουν τους γονείς σε δύσκολη θέση- ακριβώς και επειδή έχουν άγνοια και επειδή έχουν πολλές προσωπικές αναστολές, κατάλοιπα του χθες - και βρίσκονται έτσι αποπροσανατολισμένοι ανάμεσα στο φόβο ότι θα κάνουνε τα παιδιά τους «νευρωσικά» εάν είναι πολύ αυστηροί ή θα τα σπρώξουνε στον ηθικό κατήφορο εάν είναι πολύ φιλελεύθεροι...

    Στο μεταξύ βέβαια οι σημερινοί νέοι και οι νέες έχουν και αυτοί προσβάσεις στα σύγχρονα ΜΜΕ, έρχονται εντελώς ανοιχτά σε διαπροσωπική επαφή - ερωτεύονται και, όταν το αποφασίσουν, κάνουν και έρωτα, συζητούν τα θέματά τους και με τον "άνθρωπό" τους αλλά και μεταξύ τους στις παρέες όπου συμμετέχουν αγόρια και κορίτσια και όταν ένας "δεσμός" αποτύχει προχωρούν στον επόμενο χωρίς να αποκρύπτουν «το παρελθόν» τους όπως κατά κανόνα γινόταν "χθες" (κάτι που συνεχίζει να κάνει και σήμερα ένα μικρό ποσοστό νέων).

Υπάρχει παν-σεξουαλισμός;

    Στην Αμερική της μεταπολεμικής περιόδου οι έρευνες του Δρα Κίνσεη και των συνεργατών του, στη Γερμανία οι έρευνες του Κόλλε και στη συνέχεια πάλι στην Αμερική οι εργαστηριακά τεκμηριωμένες έρευνες της ψυχοφυσιολογίας της σεξουαλικής συμπεριφοράς των Δρ Μάστερς και Δρ Τζόνσον βοήθησαν ώστε η θεματολογία του σεξ να βγει από τα σκοτεινά χρονοντούλαπα του συλλογικού υποσυνείδητου των λαών, και να από-ευαισθητοποιηθούν τα διάφορα ταμπού.

    Έτσι ξεκίνησε, σε παγκόσμια κλίμακα, ένας φαινομενικά ατέλειωτος διάλογος ανάμεσα σε επιστήμονες και κοινή γνώμη για τις ανθρώπινες σεξουαλικές ορμές και συνήθειες, για τα σεξουαλικά προβλήματα των ανδρών και των γυναικών, καθώς και των ζευγαριών, για θέματα σεξουαλικής ενημέρωση και διαπαιδαγώγησης της νεολαίας και άλλα συναφή.

    Ολάκερη αυτή η δυναμική διεργασία θεωρείται από πολλούς ως μέθοδος απαραίτητη για την ομαλή προσωπική εξέλιξη των παιδιών μας προς την ωριμότητα, ενώ από άλλους ως χειροπιαστή απόδειξη της κοινωνικής διαφθοράς, της κατάπτωσης των ηθών και διαγραφής των εθίμων και της αποσύνθεσης του ψυχοκοινωνικού μας συστήματος!..

    Όπως και αν το δούμε το θέμα, όμως, ένα θεμελιακό πρόβλημα στενά συνυφασμένο με την πορεία της αποκαλούμενης σεξουαλικής απελευθέρωσης είναι και η εδραίωση στην κοινή γνώμη της εντύπωσης ότι η νεολαία μας ζει, λειτουργεί και επιδίδεται ασυγκράτητα σε ένα έντονο, απρόσωπο και αχαλίνωτο παν-σεξουαλισμό!

    Σίγουρα η κοινή γνώμη αναρωτιέται εάν και η ελληνική κοινωνία πέρασε, περνάει ή θα περάσει αυτό το στάδιο του παν-σεξουαλισμού που παρατηρήθηκε σε άλλες κοινωνίες στην Ευρώπη στη Βόρεια Αμερική, στην Αυστραλία κοκ.

    Η σημερινή μου θέση τεκμηριωμένη από έρευνες με  νέους και νέες διαφόρων κοινωνικό-οικονομικών επιπέδων και μόρφωσης, χωρίς να εμπεριέχει στοιχεία δογματικά καθολικής εφαρμογής, είναι η παρακάτω:

    Σαφώς υπάρχει σήμερα περισσότερη ελευθερία στη σύγχρονη ελληνική νεολαία σε ότι αφορά τη σεξουαλική ολοκλήρωση ως τμήμα μιας ευρύτερης ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής σχέσης, ως διάσταση ενός υγιούς ερωτικού δεσμού, αλλά δεν υπάρχει, δεν τεκμηριώνεται  «αλόγιστο, τυφλό και απρόσωπο σεξ» στο βαθμό που, παρασυρόμενη, από διάφορα δημοσιεύματα φαίνεται να πιστεύει η κοινή γνώμη.

     Κλείνοντας το σημερινό μου άρθρο θα αναφέρω ένα εντυπωσιακό θέμα που ήδη ερευνώ βαθύτερα και που αναφέρεται στα στατιστικά δεδομένα και τις διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα σε νέες και νέες που έχουν ολοκληρωθεί σεξουαλικά πριν το 20ο χρόνο της ζωής τους.

    Χωρίς να είναι ένα στατιστικό στοιχείο που αφορά ΟΛΗ την ελληνική νεολαία, είναι άξιο μνείας το γεγονός ότι σε πρόσφατη άτυπη έρευνά μου με φοιτητές και φοιτήτριες προέκυψε ότι το 63% των γυναικών είχε ολοκληρωθεί σεξουαλικά πριν την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ και ΤΕΙ και ένα πρόσθετο 24% πριν περατωθούν οι σπουδές τους.

    Αντίθετα, ανάμεσα στους άνδρες το ποσοστό ήταν μόλις 38% πριν την εισαγωγή τους σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και ένα πρόσθετο 33% σχεδόν ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση των σπουδών τους.

    Οι πρόχειρες συλλογιστικές μας για την ερμηνεία τέτοιων στατιστικών στοιχείων είναι ότι η πρόσφατη έντονη χειραφέτηση της γυναίκας στον ελλαδικό χώρο, οι κάθε είδους φεμινιστικές προσπάθειες, τα διάφορα γυναικεία έντυπα έχουν συντελέσει ώστε οι νέες γυναίκες να διεκδικήσουν πολύ πιο δυναμικά το μερίδιό τους από την σεξουαλική «επανάσταση» με την αιτιολογία της πολύχρονης καταπίεσής τους από μπαμπάδες, εραστές και συζύγους που απαιτούσαν πριν μερικές δεκαετίες να είναι «αγνές..."

    Βέβαια κάθε έρευνα στη θεματολογία του σεξ χρειάζεται να περιλάβει και στοιχεία του παρελθόντος, γιατί και στο μακρινό "χθες" είχαμε σεξουαλικές επαφές προ του γάμου αλλά απλά δεν τις συζητούσαμε τόσο ανοιχτά, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια σωστή εικόνα για τη σεξουαλική ζωή των σύγχρονων Ελλήνων.

    Εκείνο που έχει σημασία, όμως, είναι ότι η ελληνική νεολαία έχει ήδη κατανοήσει τις χαρές του υγιούς ψυχικά, συναισθηματικά και κοινωνικά, του εκτονωμένου από ταμπού και ενοχές σεξ, επιδίδεται στην ερωτική επαφή που είναι απαλλαγμένη από τις ανασταλτικές προκαταλήψεις του χθες χωρίς να...καταστραφεί, χωρίς να χρειάζεται τα Βικτωριανά εκείνα «διπλά στάνταρτ» όπου η  έντονη δραστηριότητα ενός άνδρα του κομίζει «εύσημα»  ενώ παρόμοια δραστηριότητα μιας γυναίκας την στιγματίζει ως «πόρνη!...»

Για καλοκαιριάτικο διάβασμα το βιβλίο μου «Εμείς οι Έλληνες, ο Έρωτας και το SEX»