Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα αποτελεί την μεγαλύτερη ταξικού χαρακτήρα επίθεση του κεφαλαίου εναντίον της εργασίας, από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και εντεύθεν. Η ελληνική κρίση ξεπέρασε το σημείο καμπής στο μοντέλο καπιταλιστικής συσσώρευσης που είχε υιοθετηθεί εδώ και δύο δεκαετίες στην Ελλάδα και οδηγεί σε μια μη-αναστρέψιμη ανθρωπιστική καταστροφή, που χαρακτηρίζεται κυρίως από την μετατροπή της εργασίας από δικαίωμα σε προνόμιο και των εργαζομένων σε «επιχειρηματίες» με τον εαυτό τους ως απαξιωμένο κεφάλαιο.
Αυτά, την στιγμή κατά την οποία τα δύο τρίτα περίπου του εργατικού δυναμικού της χώρας εμφανίζονται ανήμπορα να υποστηρίξουν την ίδια τους την ζωή και την αναπαραγωγή της στοιχειώδους ευημερίας της οικογενείας τους. Περισσότερο από τρία εκατομμύρια έλληνες που συνθέτουν το πλέον εκπαιδευμένο και φιλόδοξο εργατικό δυναμικό της χώρας, βρίσκονται είτε στο φάσμα της ανεργίας, την οποία προσπαθούν να διασκεδάσουν με χίλιους τρόπους, είτε σε εκείνο της εργασιακής εξαθλίωσης, με μισθούς που αντιστοιχούν σε υποτίμηση της τάξης του 50% - 60% στον ιδιωτικό τομέα και λιγότερο, αλλά πάντως στα όρια αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης στον δημόσιο τομέα. Και οι πιέσεις συνεχίζονται για την μετατροπή της Ελλάδας σε μια χώρα δύο τάξεων: πλούσιοι δίχως ασφάλεια στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου τους και παρίες δίχως ασφάλεια στην αναπαραγωγή της εργασίας τους.
Αυτό, αγαπητέ αναγνώστη, είναι το κοινωνικοπολιτικό καθεστώς που διαμορφώνουν συνειδητά ή ασυνείδητα οι συνασπισμένοι δεξιοί, κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί στην Ελλάδα και όλα τα υπόλοιπα συνθέτουν απλώς την πραγματική ή/και την πλαστή εικόνα της κρίσης στο μοντέλο καπιταλιστικής συσσώρευσης, διασκεδάζοντας την ουσία αυτή της κρίσης: ταξικός πόλεμος μέχρις εσχάτων στο εσωτερικό της Ελλάδας εναντίον των εργαζομένων από τους ηττημένους στην Ευρώπη και στο διεθνές σύστημα, έλληνες, αεριτζήδες κεφαλαιοκράτες. Σαν λαβωμένα θηρία οι πρώτοι με κεντρικό μηχανισμό την διαπλοκή και βασικά οχήματα τα κόμματα της λεγομένης κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς - τα οποία αποτελούν τα ίδια τους φορείς της κρίσης του μοντέλου καπιταλιστικής συσσώρευσης, που έτσι μετατρέπεται αντικειμενικά σε κρίση «πολιτικής/ηγεμονικής συσσώρευσης» του δικομματισμού της μεταπολίτευσης του 1974 - δαγκώνουν κυριολεκτικώς τους εργαζόμενους, όπου δεν τους καταπίνουν αμάσητους!
Το ελληνικό καθεστώς καπιταλιστικής συσσώρευσης βρίσκεται σε πλήρη απορρύθμιση, σε αδιέξοδο, εξαιτίας της αποτυχημένης στρατηγικής αντιμετώπισης της κρίσης από την τρόικα, και πλέον ευρισκόμενο σε πανικό και υστερία ουρλιάζει, βρυχάται και δαγκώνει όπου βρει εργαζομένους – έφτασε ακόμη και να δαγκώνει την ίδια του την σκιά με την αφήγηση περί πλήρους ιδιωτικοποίησης του νερού και της ενέργειας.
Από την κρίση επενδύσεων χαρτοφυλακίου που βρίσκεται πίσω από την πτώχευση και φτωχοποίηση, περάσαμε ταχύτατα στην κρίση της ίδιας της κρίσης: στην πολιτική κρίση του νέου μοντέλου συσσώρευσης που θα αντικαθιστούσε το προηγούμενο με τεχνογνωσία από την Ανατολική Ευρώπη.
Ποιο ήταν αυτό - ποιο, δηλαδή, μοντέλο καπιταλιστικής συσσώρευσης διέρχεται σήμερα σφοδρή πολιτική κρίση; Αυτό που θα υποκαταστούσε με μια ταχύτατη διαδικασία «σοκ και δέος» τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου με άμεσες ξένες επενδύσεις. Προϋπόθεση αυτού ήταν τα προαπαιτούμενα της τρόικας, που σημαίνουν μεταρρυθμίσεις ακραίου νεοφιλελευθέρου χαρακτήρα με δύο κατευθύνσεις: σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις με την μορφή της εκποίησης πηγών παραγωγής δημόσιων αγαθών και δημιουργία αυτού που αποκαλούμε Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) - και όχι ΑΟΖ.
Μιλάμε για νέα ρύθμιση της καπιταλιστικής συσσώρευσης στην Ελλάδα, ουσιαστικά σε αντίθετη κατεύθυνση της φοράς του κύκλου της καπιταλιστικής ανάπτυξης που δημιούργησε την ευρεία μεσαία τάξη της χώρας μας. Με πολιτικούς όρους αυτό σημαίνει την άμεση και τεράστια σε μέγεθος καταστροφή της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα και την δημιουργία πλέον δύο τάξεων: παρίες που θα «επιχειρηματούν» σε μια δραματικά υποβαθμισμένη αγορά, ξεπουλώντας όσο-όσο την εργατική τους δύναμη και πλουσίους που θα «επιχειρηματούν» για να καλύψουν μέσω της υπερεκμετάλλευσης της εργασίας, το κατεστραμμένο από την πτώχευση κράτους, τραπεζικού συστήματος και επένδυσης χαρτοφυλακίου, κεφάλαιό τους και να επιτρέψουν έτσι την αναπαραγωγή του.
Αυτό σήμαινε και σημαίνει η επιλογή της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης που υποστηρίζουν κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί στην Ελλάδα. Μόνον που αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε, σημαίνει την αυτοκαταστροφή τους με πολιτικούς όρους. Για να μετατραπεί το δικομματικό σύστημα διακυβέρνησης της μεταπολίτευσης του 1974 σε ένα διταξικό καθεστώς ηγεμονίας και καπιταλιστικής ανάπτυξης, θα πρέπει να ρευστοποιηθεί απολύτως ο πολιτικός χώρος στην βάση του οποίου δομήθηκε μεταπολεμικά και ενδυναμώθηκε οικονομικώς ανορθολογικά μετά το 1990, η μεσαία (αστική) τάξη στην Ελλάδα. Δηλαδή θα πρέπει να διαλυθεί το κέντρο με την μορφή της «συναίνεσης», του «εκσυγχρονισμού» και του «μεσαίου χώρου» και η Ελλάδα να αποκτήσει ένα απολύτως αυταρχικό καθεστώς διακυβέρνησης, που δεν θα διαφέρει οντολογικά από μία φασιστική χούντα.
Η μεγάλη αντίφαση των ημερών, αναγνώστη μου, είναι στην ουσία αυτή: ο συνασπισμός κεντροδεξιών-κεντροαριστερών στην Ελλάδα για να υποστηρίξει την μεταρρύθμιση που ο ίδιος αποκαλεί προαπαιτούμενο για την δανειοδότηση της χώρας και για την εισροή κεφαλαίων απαραίτητων για την ανάπτυξη, θα πρέπει να… αυτοκτονήσει! Η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου οδηγεί, λοιπόν, κεντροδεξιούς και κεντροαριστερούς στην πολιτική αυτοχειρία. Αλλά ετούτο δεν μοιάζει να το καταλαβαίνουν οι δυστυχείς φορείς τους, η διαπλοκή τους και οι εναπομείναντες «ουάου οπαδοί» τους.
Η αυτοκτονία αυτή κεντροδεξιών και κεντροαριστερών, που είναι το αποτέλεσμα της δολοφονίας της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα μέσω μιας πρωτόγνωρης για την χώρα μας επίθεσης του κεφαλαίου στην εργασία, είναι εκείνη που συναρτάται απολύτως με την αποτυχία μετατροπής του πελατειακού καθεστώτος σε νεοκορπορατικό και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σε άμεσες εξωτερικές επενδύσεις. Αυτό είναι και το παράπονο κάθε χαζοχαρούμενου νεοφιλελεύθερου, ο οποίος, καθόσον ανιστόρητος και άσχετος με την επιστήμη της εθνικής οικονομίας, πίστευε πως μέσα σε μία πενταετία διεθνούς και ευρωπαϊκής πόλωσης κεφαλαίων, μάλιστα, θα μπορούσε να αντιστραφεί πλήρως το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, με τις άμεσες εξωτερικές επενδύσεις να σώζουν ένα πολιτικό σύστημα που θα μετέτρεπε την Ελλάδα σε μία χώρα ελάχιστων ευημερούντων στις πλάτες απασχολούμενων, έτοιμων ακόμη και να καταβάλουν οι ίδιοι μέρος του εισοδήματός τους από την μισθωτή εργασία για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, που θεωρητικά θα τους διατηρούσε στις θέσεις απασχόλησής τους. Αυτό το τελευταίο, αν δεν γινόταν αμέσως, θα έπρεπε να συμβεί - κατά τους «ουάου» του ολοκληρωτικού αναρχοκαπιταλισμού - εμμέσως με την παρέμβαση του κράτους, δια της αναδιανομής. Όχι μόνον αρνούνται την φορολόγηση του πλούτου οι άνθρωποι αυτοί, αλλά επιζητούν την επιδότηση του πλούτου από τους ίδιους τους πολίτες-εργαζόμενους. Αυτοί δηλαδή που εμφανίζονται θορυβημένοι από τον κρατικό σχεδιασμό, είναι εκείνοι που τον αποθεώνουν ως παρέμβαση για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου με μηχανισμό την εξαθλίωση των εργαζομένων. Αυτός είναι ο μεταμοντέρνος φασισμός, τον οποίο καλλιεργεί ως ιδεολόγημα η σημερινή συγκυβέρνηση κεντροδεξιών-κεντροαριστερών στην Ελλάδα.
Πρόκειται, ωστόσο, για έναν φασισμό σε αδιέξοδο. Έναν φασισμό σε κρίση, καθώς απέτυχε η στρατηγική «σοκ και δέος» με σύνθημα «πάση θυσία στο ευρώ», να μετατρέψει πολιτικώς ύπουλα την χώρα σε μία ευρεία ζώνη τριτοκοσμικής οικονομικής εκμετάλλευσης, με την μετουσίωση των εργαζομένων σε δούλους γαλέρας. Το εγχείρημα αυτό είναι που βρίσκεται αυτή την στιγμή σε κρίση στην Ελλάδα. Αποτελούσε ένα απίθανα φιλόδοξο ιδεολογικοπολιτικό εγχείρημα, που δεν είχε απολύτως καμία πιθανότητα ευδοκίμησης σε μία χώρα του επιπέδου και της διάρθρωσης της γενικότερης κοινωνικής ανάπτυξης, που χαρακτήριζε την Ελλάδα πριν από το «Καστελόριζο». Αυτό το νεοφιλελεύθερο εγχείρημα δεν μπορούσε να αποδώσει για τους έλληνες αεριτζήδες του κεφαλαίου και τους άπληστους, ηλίθιους εχθρούς των εργαζομένων ούτε τόσο σύντομα, ούτε υπό τις συνθήκες συντεταγμένης πτώχευσης της Ελλάδας με εσωτερική υποτίμηση.
Οι ρηγκανιστές – θατσεριστές της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς θα είχαν ίσως κάποια ελπίδα να βιώσουν μία μορφή αναπαραγωγής κεφαλαίου μέσω διαδικασιών προλεταριοποίησης των εργαζομένων, εάν οι μεταρρυθμίσεις που ορίζουν ως προαπαιτούμενα για την δόση οι κυβερνήσεις της ελληνικής κρίσης και εμφατικά αυτή των Σαμαρά – Βενιζέλου, είχαν ξεκινήσει το 1990 με στόχο ολοκλήρωσής τους το 2010. Αυτό, ωστόσο, δεν επέτρεπε να γίνει το ίδιο το πελατειακό καθεστώς, μέσω του οποίου αναπαράγονται όλοι αυτοί οι νεοφιλελεύθεροι κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί… Και, ελάτε τώρα που δεν το ξέρετε! Δείτε τα σχεδόν μηδενικά εκλογικά ποσοστά των αμιγώς νεοφιλελεύθερων κομμάτων σε σχέση με τα ποσοστά του ευρύτερου δικομματισμού και την νεοφιλελεύθερη αφήγηση που κυριαρχεί στα Μέσα της ευρύτερης διαπλοκής, που στηρίζει την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και τις παραφυάδες αυτών!
Σήμερα η ίδια η ελληνική περεστρόικα με όραμα και αδιακήρυκτο πρόγραμμα (κρυφή ατζέντα, που πλέον δύσκολα μπορεί να κρυφτεί) την προσέλκυση άμεσων εξωτερικών επενδύσεων με ξεπούλημα κάθε τι δημοσίου και την καθολική μετατροπή της Ελλάδας σε ΕΟΖ, βρίσκεται σε κρίση που αντανακλά και αποκρυσταλλώνει την κρίση στο κυρίαρχο πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για μία καπιταλιστική κρίση που δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως με δημοκρατικό τρόπο – γιατί η νεοφιλελεύθερη πρακτική δεν γνωρίζει και δεν ενδιαφέρεται για τέτοιο τρόπο – και μεταβλήθηκε σε σοβαρή ηγεμονική κρίση στο πλαίσιο της Ελλάδας με δυναμική, μάλιστα, επηρεασμού του γενικότερου νεοηγεμονικού μοντέλου στην ΕΕ.
Αν αφαιρέσεις το «πέπλο άγνοιας» με το οποίο σκεπάζει την ελληνική κοινωνία το σημερινό διαπλεκόμενο καθεστώς κυριαρχίας στην Ελλάδα, θα δεις μία δραματική, πολεμική επίθεση εναντίον των εργαζομένων. Αυτό, άλλωστε, υποδηλώνει και η φιλολογία περί ιδιωτικοποιήσεων και δήθεν ενδυνάμωσης του ανταγωνισμού! Αυτό το σύστημα, ωστόσο, αποτελεί γενική επίθεση στην ευρύτερη μεσαία τάξη, η οποία κινδυνεύει όχι πλέον με πολιτικό αφανισμό, αλλά με οικονομικό. Τούτο διαμορφώνει συνθήκες πολιτικής διαλεκτικής, κάτι που στην ουσία θέτει σε κρίση την ελληνική περεστρόικα στο σύνολό της, όπως και το ελληνικό πολιτικό σύστημα επίσης.
Για να μην οδηγηθούμε την αμέσως επόμενη περίοδο σε πολιτική ανωμαλία, θα έπρεπε να έχουμε ήδη διεξάγει εθνικές εκλογές, όπως εγκαίρως εξήγησα. Τώρα δεν είναι δυνατόν να φανταστώ πώς θα αποφύγουμε μία πρωτόγνωρη κρίση πολιτικού χαρακτήρα στην Ελλάδα. Και επίσης δεν μπορώ να φανταστώ πώς είναι δυνατόν να υπάρξει εκ νέου σταθερότητα της χώρας και σταθερή ανάπτυξη, δίχως το νέο καθεστώς συσσώρευσης να προνοεί ταυτόχρονα και να δομείται παράλληλα σε τρεις άξονες σε ισορροπία: μετασχηματισμός του μοντέλου παραγωγής, του κοινωνικού μοντέλου και του μοντέλου κατανάλωσης, στο πλαίσιο ενός Εθνικού Σχεδιασμού για την εφαρμογή ενός social welfare system το οποίο θα διασφαλίζει την αναπαραγωγή της εργασίας παράλληλα με την ήπια αναπαραγωγή κεφαλαίου.
Αυτό δεν μπορεί να συμβεί πλέον στην Ελλάδα δίχως η κρατική παρέμβαση, η οποία ήδη αφορά στο σύνολο του κύκλου παραγωγής και αναπαραγωγής του κεφαλαίου, δηλαδή στη σφαίρα παραγωγής, κυκλοφορίας, διανομής και κατανάλωσης του κοινωνικού προϊόντος, να επικεντρώνεται σε πολιτικές προστασίας της εργασίας και των εργαζομένων και άμεσης ανάπτυξης κοινωνικών και επιχειρηματικών μοντέλων αύξησης της απασχόλησης, με διασφάλιση ενός στοιχειωδώς «αξιοπρεπούς» κατώτερου μισθού, όπως συμβαίνει σε όλα τα κράτη πρόνοιας. Το τελευταίο δεν μπορεί να επισυμβεί δίχως την εφαρμογή ενός καθαρού σοσιαλ-δημοκρατικού προγράμματος εκδημοκρατισμού και παραγωγικής αναδιάρθρωσης.
Αυτό πλέον αποτελεί κυριολεκτικώς μονόδρομο σωτηρίας για την Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία… και το λέει κάποιος από την αφήγηση του οποίου μέχρι σήμερα απουσίαζαν εντελώς οι λέξεις «μονόδρομος» και «σωτηρία». Έτσι θα αντιμετωπιζόταν και η κρίση στην Ελλάδα δίχως πρωτόγνωρα, επίσης, δράματα, που από την ελληνική κοινωνία θα πέρναγαν στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και στο ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.