Ξέρετε γιατί νοιώθω τρυφερά για τον Μπαράκ Ομπάμα; Διότι όποτε ανοίγει το στόμα του για να μιλήσει σκοτώνει το Κικέρωνα που κυβερνά το μυαλό μου και ανασταίνει τον καταπιεσμένο Αριστοφάνη που κυβερνά τον ψυχισμό μου!
Η δική του συνεισφορά στις Διεθνείς Σχέσεις θα είναι η έννοια της διείσδυσης (incursion) σε αντικατάσταση αυτής της βάρβαρης λέξης εισβολή (invasion).
Κάθε αμερικανός πρόεδρος χαρακτηρίζεται από την εισαγωγή ενός νέου concept στην αφήγηση των διεθνών πολιτικών. Ο Μπαράκ Ομπάμα παραλίγο να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο χωρίς να μας προσφέρει μια νέα ιδέα για τον ορισμό της ηγεμονικής συμπεριφοράς στην αρένα των Διεθνών Σχέσεων.
Ο Νομπελίστας της ειρήνης Ομπάμα δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να περιγράφει την μιλιταριστική συμπεριφορά του αυτοκρατορικού ηγεμονισμού ως εισβολή (invasion)! Εάν θεωρήσουμε πως τα ρωσικά στρατεύματα του Βλαντίμιρ Πούτιν όχι απλώς έχουν εισβάλει στην Ουκρανία, αλλά πολεμούν για την θεσμοθέτηση της διαίρεσης αυτής της χώρας, για την ακεραιότητα της οποίας εγγυώνται οι ΗΠΑ μαζί με την Ρωσία και την Βρετανία (: η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Βρετανία ανέλαβαν να εγγυηθούν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας το 1994, όταν η πρώην σοβιετική δημοκρατία αποκήρυξε τα πυρηνικά όπλα), ο παγκόσμιος χωροφύλακας θα έπρεπε να αντιδράσει αποφασιστικά.
Πώς να αντιδράσει όμως και μεταξύ μας γιατί; Μια χαρά δεν εξυπηρετεί την διασκέδαση της κρίσης στην υπερηγεμονική ταυτότητα των ΗΠΑ, η κυριολεκτικώς αλήτικη συμπεριφορά του καθεστώτος Πούτιν στην ουκρανική κρίση; Μια χαρά δεν φαίνεται μέσω αυτής η απόλυτη αδυναμία της ΕΕ, δηλαδή της Γερμανίας, να αναπτύξει μια αξιόπιστη εξωτερική πολιτική σε υποστήριξη της οικονομικής της διείσδυσης στις ανατολικές περιοχές της Ευρώπης και στην Ευρασία; Ζούμε ή δεν ζούμε σε έναν «uni-multipolar» κόσμο με μια υπερδύναμη (ΗΠΑ) και μερικές μεγάλες, αυτοκρατορικής πολιτικής στάσης, δυνάμεις, μια εκ των οποίων είναι ασφαλώς η Ρωσία; Σε ποιο κόσμο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, Samuel Huntington;
Στο κόσμο των παγκοσμιοποιημένων αγορών. Στον κόσμο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, όπου το δίλημμα των μεγάλων δυνάμεων «ηγεμονία ή επιβίωση» διασκεδάζεται με την μεταμοντέρνα εκδοχή της εισβολής… δια της εννοίας «διείσδυση». Καμία απολύτως παγκόσμια δύναμη δεν εισβάλει πλέον πουθενά! Αυτές, όπως και οι παγκόσμιες επιχειρήσεις, απλώς διεισδύουν! Και εάν προσβάλλεται το καθεστώτος οικονομικών διεισδύσεων από τα στρατιωτικά μέσα του αντιπάλου σε ένα ακήρυχτο παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο, τότε η άλλη πλευρά καταφεύγει σε πολιτικοοικονομικές κυρώσεις, που αποτελούν την σύγχρονη αφήγηση του αποκλεισμού.
Τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά; Πως η ουκρανική κρίση είναι μια χαρά ευκαιρία να επανα-ισχυροποιηθούν οι ΗΠΑ στην γερμανοποιούμενη Ευρώπη μας και να επανακάμψουν στις ευρωπαϊκές πολιτικές, καθώς αποδεικνύεται πως χωρίς αυτές η ΕΕ είναι ένας γίγαντας με γυάλινα πόδια και πως το μετανεωτερικό γερμανικό «θαύμα» θα κατέληγε σκέτη οφθαλμαπάτη χωρίς την πολιτική και διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ, οι οποίες ασφαλώς αποτελούν και την μοναδική ομπρέλα ασφαλείας για την ΕΕ! Ενώ από την άλλη είναι μια χαρά ευκαιρία το ολιγαρχικό και αυταρχικό καθεστώς Πούτιν να κερδίσει πολιτική νομιμοποίηση από τους δυσαρεστημένους εθνικιστές (λαϊκά και μικρομεσαία στρώματα) οι οποίοι σκανδαλίζονταν από την εξόφθαλμα κοινωνικά αντιδραστική του πολιτική και την σχέση του με μια παρέα μεγαλο-επιχειρηματιών, φίλων του, οι οποίοι αποτέλεσαν τους άπληστους εκμεταλλευτές της σοβαρότερης και αποδοτικότερης υποδομής της καταρρεύσασας Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Πούτιν πετυχαίνει να φέρνει την Μέρκελ - η οποία είχε αρχίσει να αυτονομείται - πιο κοντά στον Ομπάμα, ενώ ο ίδιος (ο Πούτιν) αυξάνει την πολιτική του διείσδυση στην ευρύτερη ρωσική κοινωνία, παράλληλα με την πολύ χρήσιμη, για την μορφή των οικονομικών παραγόντων που τον υποστηρίζουν και υποστηρίζει, διείσδυσή του στην κοινή γνώμη των ευρωπαϊκών αντιδυτικών δυνάμεων, ή αν θέλετε, επί του κάθε ευρωσκεπτικιστή. Εδώ πλέον μόνον ο «Αριστοφάνης» θα κατάφερνε να αποδώσει την ιλαροτραγωδία του πράγματος: δημοκράτες να υποστηρίζουν μια ακροδεξιάς συμπεριφοράς και πραξικοπηματικής κουλτούρας κυβέρνηση στο Κίεβο και φασίστες ή νεοναζί, από κοινού με κάποιους πρώην συντρόφους του Πούτιν, να υποστηρίζουν την εισβολή στην ανατολική Ουκρανία μετά την κατάληψη και ουσιαστικά προσάρτηση της Κριμαίας από τον ρωσικό στρατό!
Γίνεται της διεισδύσεως από ανατολής και δύσεως! Εδώ φτάσαμε να κινδυνεύει με διάσπαση η ΧΑ εξαιτίας των διεισδύσεων Δυτικών και Ρώσων στην Ουκρανία! Οι περισσότεροι, αν δεν κάνω λάθος στον υπολογισμό, έλληνες νεοναζί [: εθνικοσοσιαλιστές, πατριώτες Έλληνες, για να μην ενοχλούνται από το (νεο-)] καταφέρονται εναντίον αυτών που αποκαλούν νεοναζί στην Ουκρανία, εννοώντας προφανώς την πλειονότητα του ουκρανικού λαού, ενώ οι υπόλοιποι στρατεύονται με τους «ιδεολογικούς συντρόφους» τους που στηρίζουν την κυβέρνηση (!) στο Κίεβο. Μόνον ένας «Αριστοφάνης» θα μπορούσε να λύσει το ζήτημα με μια δυνατή κωμωδία: πως τα έφεραν οι καιροί ένα μέρος εκ των φασιστών και νεοναζιστών της Δύσης (η πλειονότητα εξ αυτών στην Ευρωζώνη) να υποστηρίζουν τον Πούτιν, στον αγώνα, όπως δηλώνουν οι προπαγανδιστές του, κατά των ουκρανών νεοναζί, ενώ οι υπόλοιποι ακροδεξιοί με σαφές ναζιστικό ταπεραμέντο, να στρατεύονται με το νέο καθεστώς στην Ουκρανία, το οποίο ανέτειλε με σαφές νεοναζιστικό χρώμα και αντίστοιχη πρακτική στην διακυβέρνησή του!
Να, αυτά κάνει η νέα αφήγηση περί διεισδύσεων στις Διεθνείς Σχέσεις, σε αντικατάσταση αυτής της ντεμοντέ «εισβολή»! Προκαλεί μια όμορφη σύγχυση και έτσι διασκεδάζεται το ζήτημα της κατάλυσης κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου και στο ζήτημα της ουκρανικής κρίσης, μετά τόσα άλλα, όπου η εισβολή και κατοχή, αποκαλούντο ανθρωπιστικές αποστολές ενόπλων ειρηνιστών.
Έτσι φτάσαμε σήμερα η κλιμάκωση της στρατιωτικής εμπλοκής του καθεστώτος Πούτιν στην Ανατολική Ουκρανία, για να βοηθήσει τους αποσχιστές φιλορώσους, να μην ορίζεται από τους Δυτικούς αντιπάλους του ως στρατιωτική επέμβαση, αλλά ως διείσδυση. Μπαίνουν-βγαίνουν και όταν οι αντάρτες βρεθούν σε απόγνωση ξαναμπαίνουν… άρα δεν υπάρχει στρατιωτική επέμβαση!
Άσε που ακόμη δεν μάθαμε ποιός έριξε το Μπόινγκ των Μαλαισιανών αερογραμμών! Εάν επρόκειτο για ένα ατύχημα - που ωστόσο ήταν ένα φοβερό έγκλημα και όχι ένα ατυχές συμβάν με την μορφή δυστυχήματος – που προκλήθηκε από ενέργεια των διεισδυσάντων ρωσικών στρατευμάτων, προφανώς δεν έχει τη βαρύτητα που θα είχε αν το κατέρριπταν ρώσοι εισβολείς!!! Άλλο πράγμα το «λάθος» ενός εισβολέα και άλλο ενός διεισδύσαντος! Ο πρώτος κάνει πολιτική με άλλα μέσα, ενώ ο δεύτερος κάνει διπλωματία με άλλα μέσα.
Καταλήγοντας, το ζήτημα της ουκρανικής κρίσης θα μπορούσε να επιλυθεί εάν θεωρήσουμε πως ο ουκρανικός στρατός εισβάλει σε αφιλόξενες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, τις οποίες υπερασπίζονται διεισδύσαντες ρώσοι στρατιώτες και παραστρατιωτικοί! Θα μπορούσε να επιλυθεί όμως και αλλιώς… ακόμη και δημοκρατικώς: η πρόταση για ομοσπονδοποίηση (και όχι «power-sharing» μεταξύ της ηγεσίας των ανταρτών και της πολιτικής εξουσίας στο Κίεβο) δεν είναι καθόλου κακή ιδέα. Αν και από μόνη της δεν είναι αρκετή. Η ρωσόφωνη πλειοψηφία στις νοτιοανατολικές περιφέρειες της Ουκρανίας πρέπει να αποκτήσει ισότιμη πρόσβαση στην γενική διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό θα της προσέδιδε διεισδυτική ισχύ στις ουκρανικές υποθέσεις, και θα την απομάκρυνε από την ιδέα της ένωσης με την Μαμά-Ρωσία.
Να και μια θετική πλευρά των διεισδύσεων! Όσο δεν διεισδύουν οι φιλορώσοι στο νέο καθεστώς του Κιέβου, θα διεισδύουν οι ρώσοι στρατιωτικοί και παραστρατιωτικοί στην Ανατολική Ουκρανία και ακόμη παραπέρα! Όσο για τον αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα, τα πράγματα είναι μάλλον απλά: τις διεισδύσεις μπορεί να τις χειριστεί, τις επεμβάσεις όμως από μεγάλες δυνάμεις, όχι. Εδώ έχει πλέον πρόβλημα να διαχειριστεί τις «δικές» του!
Κοιτάξτε το «uni-multipolar» παγκόσμιο σύστημα, ορίζει τις ΗΠΑ ως εναρμονιστή, συντονιστή, αν θέλετε, μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και όχι ως δικαστή ή διαιτητή, όπου εμπλέκονται συμφέροντα μεγάλων. Και αυτός ο ρόλος των ΗΠΑ, απόλυτα συνυφασμένος με την ιδιότητα της σύγχρονης, μοναδικής υπερδύναμης, δεν περιέχει την προοπτική στρατιωτικής σύγκρουσης με καμία απολύτως μεγάλη δύναμη. Δεν περιέχει την προοπτική της πολεμικής σύγκρουσης, αλλά αποκλειστικά της διπλωματικής διένεξης, όπου τα οικονομικά μέσα δεν χρησιμοποιούνται για να πνίξουν τον αντίπαλο, αλλά απλώς για να τον ταρακουνήσουν στο εσωτερικό του. Αυτό όμως είναι μια στρατηγική που μεταβάλλει αφηγηματικώς και στρατιωτικώς την τακτική της εισβολής σε τακτική διείσδυσης, ανοίγοντας, δυστυχώς, ένα νέο κεφάλαιο για νομιμοποίηση ανάλογης συμπεριφοράς μικρότερων, φιλόδοξων χωρών. Πολύ φοβάμαι πως σε λίγο θα αποτελεί πρόκληση για κάποιους η φράση: είσαι για μια διείσδυση στον γείτονα;
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.