Τα τέσσερα κακά της μοίρας μας: φοροασυλία, φοροδιαφυγή, φοροκλοπή και εισφοροδιαφυγή…

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *

Πέρασε ένας ακόμη δεκαπενταύγουστος της κρίσης στην Ελλάδα με τον δημόσιο διάλογο να εγκλωβίζεται στην περιπτωσιολογία, στο κουτσομπολιό,  στον σκανδαλισμό κάθε είδους, στον πολιτικάντικο τακτικισμό (πχ. θα συγκεντρώσει άραγε ο κ. Σαμαράς 180 ψήφους για να εκλέξει πρόεδρο;), ή υπερβαίνοντας την πραγματικότητα στον κούφιο ιδεολογισμό περί διαβολικού καπιταλισμού και τα ρέστα, ή στον αρρωστημένο εθνικισμό που κατασκευάζει εξωτερικούς εχθρούς για να συγκαλύψει την μεγαλύτερη ταξικού χαρακτήρα επίθεση στην εργασία και στους εργαζόμενους μετά τον πόλεμο και την δραματική μεγέθυνση της κοινωνικής ανισότητας υπέρ των πλέον άπληστων και ανήθικων κεφαλαιούχων.

Μεγάλη πρόταση, αγαπητέ αναγνώστη, αλλά απολύτως έντιμη και ειλικρινής απεικόνιση της διαστροφικής πολιτικής πραγματικότητας που κυριαρχεί στην χώρα μας. Οι σημαντικότεροι συντελεστές της πτώχευσης και φτωχοποίησης στην Ελλάδα μετά το συντεταγμένο σκάσιμο της ελληνικής οικονομικής φούσκας, που ουσιαστικά άρχισε να κατασκευάζεται 15 περίπου χρόνια πριν από το «Καστελόριζο», είναι αυτοί οι ίδιοι που μάλλον ενισχυόμενοι, οδηγούν στο οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο της Ελλάδας, προκαλώντας ένα τραγικό Κοινωνικό Ζήτημα, το οποίο είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί με τα κλασικά οικονομικά, δίχως εξωτερική παρέμβαση με σημαντική ελάφρυνση του χρέους και έναν γνήσια σοσιαλ-δημοκρατικό εθνικό σχεδιασμό για μια 15ετία τουλάχιστον στην συνέχεια.

Αυτοί οι συντελεστές του σύγχρονου ελληνικού κοινωνικού, οικονομικού και εν τέλει πολιτικού δράματος – το οποίο στο πλαίσιο του δημοσίου διαλόγου έχει καταντήσει ιλαροτραγωδία – είναι, δίχως σειρά αξιολόγησης: η φοροασυλία, η φοροδιαφυγή, η φοροκλοπή και η εισφοροδιαφυγή. Αυτά είναι τα τέσσερα κακά της μοίρας της Ελλάδας. Αυτά είναι που συνέθεσαν πολιτικές σχέσεις και οικονομικές αντικειμενικότητες που οδήγησαν στην πτώχευση κράτους και τραπεζών, ενώ οι πολιτικές σχέσεις που τα δομούν ως πραγματικότητες είναι εκείνες που κατέληξαν στην πρόστυχη για τον ελληνικό λαό, την εθνική μας οικονομία και το ευρύτερο ελληνικό εθνικό συμφέρον, διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης.

Αν ο κάθε έλληνας, αποδέκτης διαφόρων παραφιλολογικών αφηγήσεων για την κρίση, την αντιμετώπισή της και τα success stories των κυβερνήσεων της πτώχευσης, είχε μία στοιχειώδη εικόνα από την αριθμητική απεικόνιση της επίδρασης αυτών των μεταβλητών που αποκαλώ «τα τέσσερα κακά της μοίρας μας» και αντιλαμβανόταν την επίδρασή τους στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εθνικής μας οικονομίας και στην διαρκώς υποβαθμιζόμενη καθημερινότητά του, φαντάζομαι πως θα συνειδητοποιούσε το έγκλημα που ξεκίνησε απολύτως παραπλανητικά για τον ελληνικό λαό την δεκαετία του ’90, για να εξελιχθεί σε μία τραγική κατάσταση για τα δύο τρίτα των ελλήνων την τελευταία εξαετία της ύφεσης, της μη διαχειρίσιμης ανεργίας και γενικότερα της αβύσσου στην εθνική μας οικονομία, η  οποία απορρυθμίζει τις κοινωνικές σχέσεις και σκοτώνει τους μάλλον πιο ευαίσθητους συνανθρώπους μας και τις πιο ευαίσθητες επιχειρήσεις.

Μόνον τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα να μελετήσεις, θα καταλήξεις πως αντί τα «τέσσερα κακά της μοίρας μας» να αναχαιτιστούν την εξαετία της κρίσης, αυτά, πατώντας πάνω στις πολιτικές, πελατειακές σκοπιμότητες της λεγόμενης δεξιάς, κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς στην Ελλάδα με κύριους εκφραστές την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, παρουσίασαν μεγέθυνση, αυξάνοντας με έναν τραγικό τρόπο πλέον την ταξικού χαρακτήρα ανισότητα στην χώρα μας. Συνολικά τα «τέσσερα κακά της μοίρας μας» αποτελούσαν το 2008 ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του ΑΕΠ! Ένα αδιανόητο για οποιοδήποτε κράτος ποσοστό, που σήμερα από διάφορες ανεξάρτητες οικονομικές πηγές εμφανίζεται αυξημένο ως σύνολο.    

Η «επιτυχία», δηλαδή, των πελατειακών κομμάτων και μηχανισμών που ανέλαβαν υπό την επιτροπεία της τρόικας να διαχειριστούν την κρίση που οι ίδιοι προκάλεσαν, ήταν να αυξήσουν ως ποσοστό του ΑΕΠ την παραοικονομία, την φοροδιαφυγή, την φοροκλοπή και την εισφοροδιαφυγή (ιδιαίτερα σε κλάδους για τους οποίους καθημερινά θριαμβολογούν, όπως ο τουρισμός)! Μα, θα μου πεις ίσως, αυτό είναι το λογιστικό αποτέλεσμα της δραματικής πτώσης του ΑΕΠ! Κι εγώ θα σου πω… άει στο διάβολο, καραγκιόζη, που όλη αυτή την περίοδο αντί να αντιμετωπίσεις δραστικά τα «τέσσερα κακά της μοίρας μας», έστρεφες με γκεμπελίστικο ταμπεραμέντο τον ένα εργαζόμενο εναντίον του άλλου και διαμόρφωσες έναν μοναδικό στην ελληνική πολιτική ιστορία διχασμό μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα!

Ένα ολόκληρο πολιτικό καθεστώς πελατειακού χαρακτήρα κυριαρχίας έπαιξε ένα βρώμικο παιχνίδι εναντίον των εργαζομένων, μολύνοντας την ελληνική κοινωνία με το φασιστικό δηλητήριο. Και αυτό, ακούσατε-ακούσατε, στο όνομα του αντιλαϊκισμού… οι άφρονες αρχιλαϊκιστές! Το σύνολο της κυρίαρχης πολιτικής αφήγησης στην Ελλάδα δομήθηκε έτσι ώστε να υποστηρίξει διασκεδάζοντας το καθεστώς φοροασυλίας, φοροδιαφυγής, φοροκλοπής και εισφοροδιαφυγής, το οποίο αποτελεί τον βασικό μηχανισμό αναπαραγωγής του πρώτου. Αυτός είναι ο κύκλος της αμαρτίας για το ελληνικό κράτος, που παραδόξως αύξησε την διάμετρό του την τελευταία εξαετία των περίφημων μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής προσαρμογής! Και με αυτόν τον τρόπο θα νομιμοποιηθεί η αποτυχία της τρόικας, ως γενική αφήγηση των ιδιαίτερων παραγόντων της τρόικας την αμέσως επόμενη περίοδο!

Οι τροϊκανοί, που αποσκοπούσαν αποκλειστικά στην αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος στην κρίση της ευρωζώνης και ως απειλή για το διεθνές τραπεζικό σύστημα, θα ισχυριστούν ότι το πρόγραμμά τους απέτυχε επειδή οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν εξαιτίας της πολιτικής τους φύσης να αντιμετωπίσουν δραστικά τα «τέσσερα κακά της μοίρας μας». Και ο έλληνας τότε θα αναρωτηθεί: γιατί έμειναν μόνον στα λόγια οι τροϊκανοί και δεν προχώρησαν από την αρχή σε δραστικές πρακτικές για την αντιμετώπιση της φοροασυλίας, της φοροδιαφυγής, της φοροκλοπής και της εισφοροδιαφυγής; Μα, ασφαλώς, διότι δεν ήταν αυτός ο βασικός τους στόχος και διότι αν εφήρμοζαν νομοθετικές και τεχνολογικές πρακτικές, γνωστές στις πλέον καθαρές από την ευρύτερη παθολογία της παραοικονομίας, οικονομίες, θα προκαλούσαν αμέσως μέγα πολιτικό ζήτημα το οποίο όχι μόνον η διαπλοκή, αλλά και οι περισσότεροι εκ των αντιμνημονιακών, θα όριζαν ως συνειδητή πρόκληση πολιτικής ανωμαλίας στην χώρα και θα καλούσαν σε λαϊκή εξέγερση εναντίον των μοχθηρών επικυρίαρχων!

Αυτή είναι η πραγματικότητα, απλά, έντιμα και καθαρά. Και αυτή την πραγματικότητα με ερέθισε να παρουσιάσω μία εύστοχη, αλλά σχετικά  απομονωμένη παρατήρηση ουσίας που υπογράφει με το σχόλιό του στην εφημερίδα (του) Real News ο Νίκος Χατζηνικολάου, υπό τον τίτλο «Αγαπάς τη χώρα; Απόδειξη!». Με το άρθρο του αυτό ο φίλος Νίκος εστιάζει με γλαφυρό τρόπο σε μία μόνον πτυχή της παραοικονομίας, η οποία, ωστόσο, ως κουλτούρα διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του λεγόμενου επιχειρηματικού κόσμου. Γενικεύοντας στο «συμπέρασμα» λέει έντιμα και καθαρά την αλήθεια, την μικρή, πικρή αλήθεια που οδήγησε στο καταστροφικό και εξευτελιστικό τέλος την Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, νοθεύοντας εξ αρχής το δημοκρατικό περιεχόμενο της Τέταρτης, που αναπόδραστα σιγά-σιγά θα ανατείλει. Ο Ν. Χατζηνικολάου καταλήγει: « Το συμπέρασμα απλό: Απαιτείται να εκφρασθεί άμεσα ισχυρή πολιτική βούληση για την στοιχειώδη αποκατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης, ώστε να ακυρωθούν στην πράξη τα επιχειρήματα που σήμερα επικαλούνται κατά κόρον οι φοροφυγάδες. Πρέπει επειγόντως να αρχίσουν να πληρώνουν οι ισχυροί, για να κοπάσουν οι διαμαρτυρίες των οικονομικά ασθενέστερων. Και βέβαια, το κράτος πρέπει να φορολογεί δίκαια, με βάση δηλαδή τη φοροδοτική ικανότητα κάθε πολίτη και να «επιστρέφει» στον φορολογούμενο υπηρεσίες ανάλογης αξίας και ποιότητας με όσα εισπράττει από αυτόν. Διαφορετικά, θα συνεχίσει να «ξυπνάει» κάθε τόσο στη μνήμη του Έλληνα ο καταπιεσμένος και αγρίως «χαρατσωμένος» από την τουρκοκρατία ραγιάς... Και ενώ στην πραγματικότητα αγαπά την πατρίδα, θα συνεχίσει να μη δίνει «απόδειξη» γι’ αυτό... Και έτσι η χώρα θα βυθίζεται ολοένα και πιο βαθιά στον φαύλο κύκλο της κρίσης και της ύφεσης...»  

Συμφωνώ, ασφαλώς, απολύτως, εκτός ίσως επί του λαϊκιστικού «Και ενώ στην πραγματικότητα αγαπά την πατρίδα...» Καμία απολύτως πατρίδα δεν αγαπά ο έλληνας που δραστηριοποιείται επιχειρηματικά με κανόνες την φοροδιαφυγή, την φοροκλοπή και την εισφοροδιαφυγή, ενώ σπεύδει να προσφέρει πολιτική νομιμοποίηση σε εκείνους που διαμορφώνουν ένα καθεστώς φοροασυλίας για μία ισχυρή οικονομικά τάξη που πρωταρχικώς φροντίζει για την αναπαραγωγή τους και την σταθερότητα ενός καθεστώτος που υπάρχει όσο θα υπάρχει και σταθερή ανάπτυξη στα «τέσσερα κακά της μοίρας μας». Αν αντιλαμβάνονται την έννοια της πατρίδας με όρους φοροασυλίας, φοροδιαφυγής, φοροκλοπής και εισφοροδιαφυγής, προφανώς μισούν το ελληνικό κράτος καί με την μορφή της ευημερούσας κοινωνίας, καί με την μορφή της νεωτερικής του υπόστασης, καί με κάθε πιθανή εκδοχή μιας μετανεωτερικής Ευρώπης.

Κάποιοι φρόντισαν, ωστόσο, να αναπτυχθεί μία γενικότερη παιδαγωγική που αφορά στην επιχειρηματικότητα, δομημένη επ’ αυτής της διαστροφικής, με πολιτικούς όρους, αντίληψης περί πατρίδας. Είναι τα κόμματα και οι φορείς του ελληνικού πελατειακού καθεστώτος, οι ξένοι πάτρωνες που συνεργάστηκαν και συνεργάζονται για το δικό τους συμφέρον με αυτούς και ο μηχανισμός της διαπλοκής που αποτελεί τον αναπαραγωγικό μηχανισμό της πολιτικοοικονομικής μας παθογένειας. Ευθύνες έχει και η αριστερά, που αντί να αγωνιστεί με πάθος για την αντιμετώπιση αυτών των «τεσσάρων κακών της μοίρας μας» που συνθέτουν μορφή ταξικού πολέμου εναντίον των εργαζομένων, πετάει βολικά για τις ηγεσίες της την μπάλα στην εξέδρα, μιλώντας γενικά για τον διαβολικό καπιταλισμό και το αιμοδιψές κεφάλαιο!

Η ελπίδα μία κυβέρνηση της σύγχρονης αριστεράς να αναπτύξει μία αυθεντική σοσιαλ-δημοκρατική πολιτική, προσφέροντας κάτι στην κοινωνική πρόοδο και αντιμετωπίζοντας στοιχειωδώς το τεράστιο Κοινωνικό Ζήτημα που έχει προκληθεί, συναρτάται απολύτως με τον βαθμό βούλησης και αποτελεσματικότητας στην δραστική αντιμετώπιση του καθεστώτος φοροασυλίας, ταυτόχρονα με την φοροδιαφυγή, φοροκλοπή και εισφοροδιαφυγή.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.