Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *
Ο μεγαλύτερος εχθρός της κοινωνικής προόδου, της ισότητας και της ελευθερίας, είναι η «κοινή λογική» που προβάλλεται ως ορθολογισμός: η λογική των ιδιωτών, η λογική των νεκρών πραγμάτων, η λογική ενός ιδεατού γεωπολιτικού χώρου, η αφήγηση των ηλιθίων, η ανικανότητα να κατασκευάσεις εθνική ταυτότητα και να αρθρώσεις το εθνικό συμφέρον που αντιστοιχεί σε αυτήν στο πλαίσιο μιας ολικότητας. Ποια είναι αυτή; Η αντίληψη - ένα γνωστικό, κοινωνικό μοντέλο, αν προτιμάς - σύμφωνα με την οποία τόσο η εθνική οικονομία όσο και το διεθνές σύμπαν των σύγχρονων πολιτικών είναι ένα ενιαίο σύστημα, το οποίο δεν μερίζεται, ούτε αντιμετωπίζεται σαν να αποτελείται από διακριτά μέρη/χώρους.
Έγραψα αρκετά, επιχειρώντας να δείξω, πώς η πολιτικοποίηση αντί της εφαρμοζόμενης σεκιουριτοποίησης της ελληνικής κρίσης ήταν και είναι ο τρόπος ολιστικής αντιμετώπισής της, υπέρ των δύο τρίτων της ελληνικής κοινωνίας ασφαλώς και υπέρ του ελληνικού εθνικού συμφέροντος. Επρόκειτο για μια βιοπολιτική στην ουσία αφήγηση, βασισμένη και νομιμοποιημένη στις αρχές της βιο-οικονομίας. Πολιτικοποίηση σημαίνει βιοπολιτική θεώρηση του ελληνικού ζητήματος, ενώ σεκιουριτοποίηση υπαγωγή της ελληνικής κρίσης σε ένα πλαίσιο απειλών: οικονομικών, κοινωνικών ή γεωπολιτικών.
Προϋπόθεση αυτής της προσέγγισης (μου) ήταν να αναπτύξουμε μια μορφή «συμπαντικής συνειδητότητας», ένα ολιστικό γνωστικό-επιστημονικό και διανοητικό μοντέλο, που δεν θα διαχωρίζει την αγορά από την εθνική οικονομία και την τελευταία από την γεωπολιτική – αν και σαφώς να διακρίνει τους μηχανισμούς της αγοράς από τους κοινωνικούς θεσμούς. Με την έννοια αυτή επανατοποθέτησα στο ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο την ελληνική εθνική οικονομία με όρους βιο-οικονομίας και επεδίωξα να επαναπροσδιορίσω τις διεθνείς και υπερεθνικές σχέσεις της χώρας μας με όρους βιοπολιτικής.
Τι σημαίνει αυτό; Αποδοχή του μετανεωτερικού, ματαβιομηχανικού και μεταμοντέρνου πλαισίου στις διεθνείς πολιτικές, όπου, ωστόσο, στη θέση της Βεστφαλιανής κυριαρχίας (Westphalian sovereignty) ή της Νεοβεστφαλιανής κυριαρχίας που εκφράζει σήμερα ο Νεολειτουργισμός (: Νέα Τάξη πραγμάτων), τοποθέτησα την Βιοπολιτική πολιτεία ( Biopolitical state) Ελλάδα. Δηλαδή, θεώρησα πως η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που αντλεί πολιτική νομιμοποίηση από την ικανότητά της να σκοτώνει και να καταστρέφει (ντόπιους και ξένους) ή να συμμετέχει σε κάποιο «σκοτωμό» στο πλαίσιο μιας απειλής, αλλά να αντλεί νομιμοποίηση από την ικανότητά της να προσφέρει «ψωμί», υγεία, εκπαίδευση, εργασία και όλα τα άλλα δημόσιου χαρακτήρα αγαθά που συνθέτουν ένα Καθεστώς Ευημερίας και ένα Κράτος Δικαίου, όπως και από την παράλληλη βούλησή της να υπερασπίζεται την ειρήνη, τις δημοκρατικές αρχές και την διατήρηση της βιόσφαιρας διεθνώς. Στο σημείο αυτό ενώνεται η βιο-οικονομία με την βιοπολιτική σε ένα ολιστικό πλαίσιο, όπου καμία απολύτως μεταρρύθμιση δεν κάνεις στο βαθμό που αυτή έρχεται σε αντίθεση με τους μηχανισμούς αναπαραγωγή της ζωής στην Ελλάδα.
Μετά από αυτά, τα καθόλου ουτοπικά και ιδεολογικά, με την έννοια του αριστερού νεορομαντισμού ή του αστικού οικονομισμού (ρεαλισμού και νεορεαλισμού) έρχεται σήμερα ένα άρθρο στο ΒΗΜΑ, το οποίο εκφράζοντας την «κοινή λογική» υποστηρίζει τα ακριβώς αντίθετα (μεθοδολογικώς) από αυτά που λέω εγώ! Με τον συντάχτη του μάλιστα να νομίζει πως πολιτικοποιεί την κρίση, ενώ ο δυστυχής την σεκιουριτοποιεί σε ένα άλλο πλαίσιο [: επιχειρεί να διαφύγει από το αποτυχημένο και καταστροφικό για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, οικονομίστικο και τεχνοκρατικό (λιτότητα, αντιπληθωρισμός, σκληρό νόμισμα) κανονιστικό πλαίσιο προσαρμογής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, τοποθετώντας τώρα την λύση της κρίσης σε γεωπολιτικό πλαίσιο].
Από την μία σεκιουριτοποίηση περνά στην άλλη, σαν να πρόκειται για το πιο αυτονόητο πράγμα στον κόσμο, σημειώνοντας: «Το γεγονός δε ότι η σοβαρότερη εστία της διεθνούς έντασης και αβεβαιότητας βρίσκεται στην ευρύτερη δική μας ζώνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, διαμορφώνει σοβαρές απειλές και κινδύνους για την Ελλάδα. Με άλλα λόγια δεν είναι μόνο η διαχείριση της οικονομικής κρίσης που πρέπει να μας απασχολεί, αλλά και η διαχείριση της γεωπολιτικής μας θέσης. Μάλιστα όπως εξελίσσονται τα πράγματα η γεωπολιτική κρίση μπορεί να αποδειχθεί κρισιμότερη από την οικονομική. Το δυστύχημα είναι ότι η ελληνική πολιτική τάξη ελάχιστα απασχολείται με τα γεωπολιτικά προβλήματα, τους κινδύνους αλλά και τις ευκαιρίες που μπορούν να αναδεχθούν από την επαφή μας με τη ζώνη της μεγάλης κρίσης και σύγκρουσης».
Μην που πεις, αναγνώστη μου, πως όλες αυτές οι απατηλές και πονηρές κουβεντούλες δεν φαίνονται στον σημερινό μέσο έλληνα πολίτη ως λογικές σκέψεις; Δυστυχώς, καί ως λογικές θεωρούνται από τους περισσότερους καί ως ορθολογικές διαβάζονται. Μόνον που η γεωπολιτική αφήγηση στη θέση της οικονομιστικής σεκιουριτοποίησης, δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά μια κλασικού τύπου απάτη, βασισμένη στην ψευδαίσθηση που διαχωρίζει την οικονομία από την γεωπολιτική. Αυτή η λογική είναι πόρνη και συνθέτει μια σαφώς αντικοινωνική λογική. Και με αυτή την έννοια απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, από εκείνους που έλκονται αυτόματα από αυτήν.
Για να σχηματίσουμε ένα ολιστικό γνωστικό μοντέλο που αφορά στην αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης καλό είναι να αντιληφθούμε την «έννοια της καμπυλότητας» θεωρώντας πως η κρίση δομείται σε 4 διαστάσεις: (α) κυριαρχία, (β) εθνική οικονομία, (γ) ΕΕ και ευρωπαϊκή νομισματική ένωση, (δ) γεωπολιτική.
Τι έχουμε στην περίπτωσή μας; Την αφήγηση που κινείται σε μια διάσταση από τις παραπάνω να καμπυλώνεται, να κάμπτεται δηλαδή, σε κάποιες περιοχές της προς την κατεύθυνση μιας άλλης. Και οι δύο τώρα μαζί προς την τρίτη, για να κυρτωθούν στη συνέχεια προς την τέταρτη, που πάντα μοιάζει με την γεωπολιτική. Μόνον που με αυτή την έννοια η γεωπολιτική δεν θα έπρεπε να γίνεται αντιληπτή ως συμπεριφορισμός στις διεθνείς σχέσεις, αλλά ως μια βιοπολιτική διάσταση που ορίζει τάξεις πραγμάτων υπέρ ενός βιο-οικονομικού εθνικού συμφέροντος, το οποίο αν δεν θεμελιώνεται στην λαϊκή κυριαρχία, θα πρέπει να θεμελιωθεί σε μια αντιδημοκρατική και «αντι-υλική» ιδέα!
Αν δεις την γεωπολιτική με τα κλασικά ματογυάλια των συντηρητικών - έτσι όπως αυτή εκφράζεται αφηγηματικά στο άρθρο του ΒΗΜΑΤΟΣ «Το ελληνικό γεωπολιτικό χαρτί έχει αξία!» - θα καταλήξεις να ορίζεις το εθνικό συμφέρον σε ένα χώρο (: γεωπολιτική) που αποτελεί ένα αισθητό τίποτα. Και έτσι η εθνική σου οικονομία θα εμφανίζεται ως η καμπύλωση αυτού του τίποτα. Το αποτέλεσμα, στο τέλος, θα είναι η εθνική σου οικονομία να λάβει την μορφή μιας πλαστής εικόνας μιας άλλης μη-αισθητής πραγματικότητας που δομείται στο χώρο της γεωπολιτικής!
Κοίταξε, ο μόνος πραγματιστικός (μη ηλίθιος) τρόπος για να αντιμετωπίσεις την ελληνική κρίση, είναι να αρθρώσεις το εθνικό συμφέρον στο πλαίσιο μιας ολικότητας, όπου εθνική οικονομία, λαϊκή κυριαρχία, ΕΕ/Ευρωζώνη και γεωπολιτική διάσταση, θα αποτελούν μια ενιαία ταυτότητα ενός (ενιαίου) ατόμου: του ελληνικού κράτους. Το ενιαίο αυτής της (οικονομικής και μη-οικονομικής) ύπαρξης, δεν πρέπει ασφαλώς να δομείται ιδεαλιστικά-εθνικιστικά, ούτε στο πλαίσιο της ολοκληρωτικής αγοράς , αλλά να στηρίζεται στον ταξικό και ευρύτερα κοινωνικό αγωνισμό μεταξύ πολιτικών αντιπάλων και όχι εχθρών, «με την έννοια ο θάνατος σου η ζωή μου» και ο «σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Η βιοπολιτική στη θέση της κλασικής γεωπολιτικής διάστασης, λύνει το ζήτημα της δομικής αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης και διαλύει την απάτη. Έτσι, η γεωπολιτική παύει να αποτελεί ένα χαρτί σε μια εθνική τράπουλα και μετατρέπεται σε οργανικό στοιχείο (όχι χώρος) της βιο-οικονομικής σου και μη-οικονομικής σου (με την έννοια του discursive) οντότητας, ή, αν προτιμάς, ολιστικής σου εθνικής ταυτότητας. Με άλλα λόγια, μάθε από την σύγχρονη κινεζική πολιτική σκέψη, αυτό που δεν μπόρεσες να καταλάβεις από τον …Αϊνστάιν!
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.