Απειλές και γκεμπελισμός η μεγάλη προεκλογική προσφορά του νεοφιλελεύθερου Linguaphone!...

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *

Στη φάση της ανώμαλης προσγείωσης περνά ο νεοφιλελευθερισμός, σχεδόν παντού στην Ευρώπη. Ολοένα και περισσότεροι πολίτες στην ΕΕ (ιδιαίτερα μάλιστα στην λεγόμενη «παλαιά Ευρώπη») αντιλαμβάνονται πως οι δεξιοί, οι κεντροδεξιοί και μεγάλο μέρος εκ των κεντροαριστερών, που πολιτεύονται με το Linguaphone του νεοφιλελευθερισμού, δεν εκφράζουν τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο παρά την ψυχοσωματική νόσο του καπιταλισμού που αν δεν θεραπευτεί ριζοσπαστικώς δημοκρατικά σήμερα θα καταλήξει αναπόδραστα στον (μετα)φασισμό! Όλοι αυτοί οι πολιτικοί προάγοντες εκφράζουν το κοινωνικό αδιέξοδο ενός ολοκληρωτικού καπιταλισμού που σαρώνει πλέον ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, ανθρώπινες και κοινωνικές ελευθερίες στο όνομα της οικονομικής ελευθεριότητας, της πλέον χυδαίας αντίληψης περί οικονομικής ελευθερίας.

Χθες το βράδυ κουβεντιάζαμε με τον εικοσάχρονο, φοιτητή, γιό μου για τη σχέση της πολιτικής προπαγάνδας με την πρακτική πολιτική, ενόψει των σουηδικών εκλογών. Ο γιός μου ανήκει στην κατηγορία εκείνων των νέων που διαθέτοντας σοβαρή κλασική - με την πλήρη σημασία της - παιδεία αρνείται να αυτοπροσδιοριστεί πολιτικά στο πλαίσιο της κατηγοριοποίησης Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά. Συμφωνεί, για παράδειγμα, γενικά με την δική μου πολιτική τοποθέτηση - όπως την γνωρίζει ο αναγνώστης των σημειωμάτων μου - αλλά δεν βρίσκει πως η αφήγησή μου ταιριάζει με εκείνη της αριστεράς, τουλάχιστον στην Ελλάδα και την Σουηδία, ενώ παραδέχεται πως δένει μάλλον καλύτερα με την σύγχρονη αφήγηση της  ευρωαριστεράς πρωτίστως στην Γερμανία και δευτερευόντως στην Ιταλία. «Ζω σε ένα σπίτι αριστερών (εννοώντας την μάνα του και εμένα) που ωστόσο δεν μιλάει με την τρέχουσα γλώσσα της αριστεράς», επαναλαμβάνει συχνά. «Αν η γλώσσα είναι το κριτήριο, εσείς δεν είστε αριστεροί», επιμένει…

Ποιο είναι το πρόβλημα με τη γλώσσα μας; Η απουσία ολοκληρωτικού λόγου. Στην αφήγηση της γυναίκας μου και εμού δεν υπάρχουν «master ή nodal points» που να σηματοδοτούν απειλή και να ορίζουν μια θυματοποιητική προσέγγιση των εκμεταλλευτικών κοινωνικοοικονομικών σχέσεων και της καθημερινότητας. Ομιλούμε για ανισότητα, για κοινωνικό αποκλεισμό, για το δράμα των σύγχρονων εργαζομένων, για ρατσισμό, για εκμετάλλευση, για νέους ταξικούς σχηματισμούς και νέα αντικειμενική ταξική αντιπαλότητα, για μια Νεοφιλελεύθερη τάξη πραγμάτων που στρέφεται εναντίον και καταπατά καί την ελευθερία καί την ισότητα - όπως αυτά γίνονται κοινώς κατανοητά ως έννοιες μέσω του πολιτικού στοχασμού της νεωτερικότητας… Αναφερόμαστε στα προσωπικά μας βίωμα αποκλεισμού κλπ, αλλά ποτέ δεν δομούμε τον λόγο μας με τα υλικά της «πικρίας», του «αναθέματος», της «αντεκδίκησης ενός θύματος», της «τελικής αναμέτρησης», της «εξολόθρευσης του ταξικού εχθρού», της «θυσίας», της «ζωτικής απειλής», ή της «συνωμοσίας»!

Αυτά δεν είναι «αριστερά», κατά την άποψή μου, είναι αριστερισμός. Είναι πολιτισμικός ξεπεσμός, αποτελούν έκφραση πολιτικής ανωριμότητας που ενισχύει την κοινωνική χυδαιότητα και την ατομική αχρειότητα, ενώ σε πάμπολλες περιπτώσεις υποκρύπτει στυγνό ηγεμονισμό και φτηνιάρικη ιδιοτέλεια. Και ο αριστερισμός είναι μια κόντρα βαρβαρότητα στην βαρβαρότητα της πατριαρχίας και του καπιταλισμού. Μια διαλεκτική που νομιμοποιεί πολιτικά τον πόλεμο και την απολυταρχική επικράτηση του ισχυρού: αυτού που ελέγχει τα μέσα επιβολής της τάξης και του νόμου (του). Και όποιος μιλά την γλώσσα του πολέμου δεν κάνει σοσιαλιστική ή απλώς δημοκρατική πολιτική, αλλά … αντι-πολιτική με τα πλέον δολοφονικά μέσα, τα οποία, στο βαθμό που πέρναγαν από το φαντασιακό επίπεδο (ιδεολογήματα) στο πραγματικό, είναι βέβαιον πως θα σόκαραν ακόμη και τους περισσότερους εκ των «αφηγητών» τους, στον Δυτικό τουλάχιστον κόσμο!

Είναι άλλο πράγμα η πραγματικότητα και άλλο η περιγραφή της και η δόμηση ενός γνωστικού μοντέλου που θα την περικλείει και αναπαράγει ως δυναμικό στάσης και συμπεριφοράς. Η αριστερά γενικώς έχει απόλυτο δίκιο στην κριτική της προς τον σημερινό καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό, όπως και σε ό, τι αφορά στα κόμματα που συγκλίνουν στο νεοφιλελεύθερο κέντρο. Δεν έχει, ωστόσο, «καλή» γλώσσα και γενικότερα το ύφος που, κατά την γνώμη μου, απαιτείται για να εκφράσει το δίκιο των λαϊκών, μη-προνομιούχων στρωμάτων στις μέρες μας, ως πολιτική στρατηγική. Η αριστερά, σε σημαντικό βαθμό, παρουσιάζει πρόβλημα γλώσσας, πρόβλημα αφήγησης! Είναι ασφαλώς αντικειμενικά - κοινωνικοοικονομικά και στενά πολιτικά - τα αίτια αυτής της αδυναμίας της που εμποδίζουν τους σύγχρονους φορείς της στην Ευρώπη να εμπνεύσουν τη νέα γενιά… αλλά δε ωφελεί να κατανοούμε απλώς το πρόβλημα και να δικαιολογούμε την θυματοποιητική αφήγηση αριστερών.   

Όχι, ο σημερινός αριστερός λόγος δεν μπορεί να είναι ένας κόντρα ηγεμονικός, απειλητικός λόγος στην αφήγηση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, στον οποίο διολισθαίνουν καθημερινά ολοένα και περισσότερο η δεξιά, η κεντροδεξιά και μεγάλο μέρος της κεντροαριστεράς στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή αριστερά ούτε έχει, ούτε - μετά την τραυματική εμπειρία του λενινισμού στην πράξη - θα μπορούσε να έχει σχέση με τον ολοκληρωτισμό ως πολιτική πρακτική και τον γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό. Μια τέτοια «αριστερά» είναι αντικειμενικά καί αντικομουνιστική ασφαλώς καί αντισοσιαλιστική εκ του αποτελέσματος, με την έννοια της κατασκευής της ισότητας ανθρώπων και όχι οικονομικών μονάδων. Όπως αναλογικά βαθύτατα αντι-φιλελεύθερος είναι ο νεοφιλελευθερισμός.

Στο βαθμό, λοιπόν, που η μετανεωτερίζουσα Ευρώπη μας κινείται αφηγηματικώς μεταξύ αριστερίστικου και νεοφιλελευθέρου ολοκληρωτισμού, το σύγχρονο πολιτικό φαινόμενο διαστρέφεται τόσο πολύ, που οδηγεί μάλλον ευλόγως ένα μέρος τουλάχιστον εκ των καλλιεργημένων νέων να αποστρέφεται την προπαγάνδα αριστερών κομμάτων, κατά ανάλογο τρόπο που αυτοί αποστρέφονται την χυδαιότητα των νεοφιλελευθέρων κάθε μορφής. Αυτή η κατάσταση οδηγεί παράλληλα στον εγκλωβισμό ενός σημαντικού μέρους εκ των πλέον συμπλεγματικών και αμόρφωτων ευρωπαίων στα απατηλά, εθνικιστικά, μισαλλόδοξα και μισανθρωπικά δίχτυα της ακροδεξιάς, η οποία έρχεται με παραδοσιακό τρόπο να στηρίξει πολιτικά τον καπιταλισμό, όταν αυτός διέρχεται δομική κρίση και οι κοινωνίες βιώνουν τα αποτελέσματα της ύφεσης, ή, όπως στην Ελλάδα, κάτι πολύ χειρότερο: τα αποτελέσματα της οικονομικής βύθισης με δραματική καταστροφή στην αγορά και τεράστια ανεργία.     

Ωστόσο, παρότι η σημερινή αριστερά δεν έχει πετύχει να απαλλαγεί καθοριστικά από την αριστεριστική κουλτούρα και την αριστεριστική γλώσσα, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς ένα πραγματιστικό, θεσμικό και συγκροτημένο λόγο που δεν βασίζεται σε απειλές και τελεολογικές κατασκευές. Και με αυτή την έννοια κινείται αυτή τη στιγμή σε αντίθετη κατεύθυνση από την δεξιά και κεντροδεξιά στην Σουηδία και την δεξιά-κεντροδεξιά και κεντροαριστερά στην Ελλάδα. 

Η αλήθεια είναι πως η αριστερά έρχεται για πρώτη φορά μετά τον μεσοπόλεμο στην Ευρώπη να αποτελέσει την ψύχραιμη πολιτική δύναμη προς μια κοινωνική και οικονομική αναδιάρθρωση υπέρ της δημοκρατικής ανάπτυξης, ενώ δεξιοί και κεντροδεξιοί εκδηλώνουν ένα υστερικό λόγο με απειλές εναντίον της κοινωνίας, αν αυτή διανοηθεί να τους γυρίσει την πλάτη, και γκεμπελισμούς κάθε μορφής. Απειλές και γκεμπελισμός, λοιπόν, μοιάζει να είναι η μεγάλη προεκλογική προσφορά του νεοφιλελεύθερου Linguaphone στη Σουηδία, ενώ στην Ελλάδα τα πράγματα είναι ασφαλώς χυδαιότερα και με μια κρίσιμη διαφορά: εδώ, στην άτυπη προεκλογική «προσφορά» του νεοφιλελεύθερου Linguaphone, εκτός από την παραδοσιακή δεξιά και τους λεγόμενους κεντροδεξιούς συμμετέχει και το τμήμα της κεντροαριστεράς  που ταυτίζεται με την διαπλοκή!

Ενώ στη Σουηδία η Συμμαχία (δεξιών-κεντροδεξιών) απειλεί, με έναν πρωτοφανή τρόπο την κοινωνία, πως θα χάσει τις ελευθερίες της, τις δουλειές της και το καταναλωτικό σύμπαν ολόκληρο της προηγούμενης περιόδου, αν οι εκλογείς επιλέξουν «το τέλος της προόδου» και ψηφήσουν τους «κοκκινοπράσινους», στην Ελλάδα το καθεστώς (δεξιών-κεντροδεξιών και κεντροαριστερών) της πτώχευσης και φτωχοποίησης απειλεί την κοινωνία κυριολεκτικώς με θεούς και δαίμονες, αν οι εκλογείς τούς απομακρύνουν από τα πράγματα!

Έτσι πράττουν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, έτσι προδίδονται οι σύγχρονοι φασίζοντες με το δήθεν δημοκρατικό και πλουραλιστικό προσωπείο. Έτσι αποκαλύπτεται η άλλη όψη του νεοφιλελεύθερου νομίσματος: ο φασισμός! Ο κ. Βενιζέλος να κάνει τον σταυρό του και προσευχές στο Θεό για να σωθεί η χώρα από τον ΣΥΡΙΖΑ, την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς χαρακτηρίζει «πολιτική αυτοκτονία» τις εκλογές, που θα μπορούσαν πολύ φυσιολογικά και απόλυτα νομιμοποιημένα πολιτικά να προκύψουν από την αδυναμία της παρούσας βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας!!!  

Τι συμβαίνει εδώ; Κάτι ενδιαφέρον: το νεοφιλελεύθερο Linguaphone, τώρα που αισθάνθηκε να απειλούνται οι χορηγοί και οι εκφωνητές του από τα κοινωνικά αποτελέσματα της χρηματοκαπιταλιστικής του στρατηγικής , άλλαξε στροφές και παίζει πλέον σε ολοκληρωτικές φόρμες! Εκφράζει έτσι έναν ζωτικό φόβο, σαν να γνωρίζει πως ο κόσμος βαδίζει προς την ολοκληρωτική κατάρρευση του νεοφιλελευθερισμού, του οικονομικού ολοκληρωτισμού, που κυριάρχησε μετά την κατάρρευση των ολοκληρωτικών καθεστώτων - με την αριστεριστική αφήγηση και την σαφώς καπιταλιστική πρακτική χωρίς καπιταλιστές - του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Στην Ελλάδα ο φόβος τους είναι διπλάσιος, μπορεί και τριπλάσιος, καθώς εδώ δεν κρίνεται απλώς ο νεοφιλελευθερισμός και η βασιλεία του τραπεζίτη, ή η τύχη μιας κρατικοδίαιτης επιχειρηματικής ελίτ, ή η τύχη του πελατειακού καθεστώτος των πολιτικάντηδων της μεταπολίτευσης, αλλά η συνολική τύχη ενός καθεστώτος στρεβλής παραγωγής, διακυβέρνησης, «διαβούλευσης», αναδιανομής, επικοινωνίας και απονομής δικαίου. Στην Ελλάδα υπάρχει πλέον έντονο αίσθημα ολοκληρωτικού φόβου και τρόμου από το κυρίαρχο καθεστώς, που εκδηλώνεται με την έκφραση μιας ολοκληρωτικής πολιτικής αφήγησης από το ίδιο.  

Με την έννοια αυτή η «προσφορά» του νεοφιλελεύθερου Linguaphone στην Ελλάδα είναι ίσως περισσότερο κατανοητή για τον αναλυτή από την αντίστοιχη στη Σουηδία! Σε κάθε περίπτωση όμως, η αντίδραση κάθε πολίτη που σέβεται τον εαυτό του, προς το υστερικό «νεοφιλελεύθερο Linguaphone» δεν είναι η αποχή ή το λευκό, αλλά η ψήφος προς τους αριστερούς ξορκισμένους από τους σύγχρονους κετρο-δεξιοαριστερούς ξορκιστές! Η ψήφος εναντίον των νεοφιλελεύθερων δαιμονοαναλυτών της πολιτικής και εναντίον των ξορκιστών κεντροδεξιών και κεντροαριστερών πολιτικών, αποτελεί σήμερα την μοναδική έκφραση υγείας του εκλογικού σώματος. Και αυτό παρά τις βάσιμες ενστάσεις του γιού μου ως προς το ύφος της αριστεράς…

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.