Σε μια κατάμεστη αίθουσα στο κινηματογράφο Αλέξανδρος όπου το παρών έδωσαν πλήθος ανθρώπων και μέλη κινημάτων που εμπνεύστηκαν από το έργο του, ο γάλλος θεωρητικός της “λιτής αφθονίας” Σερζ Λατούς παρουσίασε το σχέδιο του για την “επανίδρυση της κοινωνίας”. Πρόκειται για ένα μοντέλο αποανάπτυξης πέρα από την «θρησκεία» της οικονομικής μεγέθυνσης και τον καπιταλισμό με έμφαση στην άμεση δημοκρατία και την αυτονομία, ένα μοντέλο που πηγαίνει πέρα και κόντρα από την εκμετάλλευση της φύσης και του ανθρώπου και θεσμίζει νέες πιο ισότιμες κοινωνικές σχέσεις. Σύμφωνα με τον Λατούς η αποανάπτυξη συνιστά μια εναλλακτική απάντηση στην κρίση και στο οικονομικοπολιτικό μοντέλο που την παράγει και έχει ως στόχο την χειραφέτηση και την επανεφεύρεση της ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους μακρυά από τους νόμους της αγοράς και της άμετρης παραγωγής και κατανάλωσης.
Ο Σέρζ Λατούς ο οποίος ήρθε στην χώρα μας με αφορμή την έκδοση από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων του βιβλίου του «Κορνήλιος Καστοριάδης: Ριζοσπαστική αυτονομία» συνέδεσε την έννοια της αποανάπτυξης με το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη τον οποίο χαρακτήρισε πρόδρομο της αποανάπτυξης, ενός κοινωνικοπολιτικού σχεδίου στο οποίο, όπως είπε, το δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» (από τον τίτλο του περιοδικού το οποίο εξέδιδε η ομώνυμη ομάδα στην οποία συμμετείχε και ο Καστοριάδης) μεταφέρεται στην θεωρία της αποανάπτυξης ως «οικοσοσιαλισμός ή βαρβαρότητα».
Ο Καστοριάδης, σύμφωνα με τον ίδιο, δίνει μέσα από την δική του φιλοσοφική θεώρηση της κοινωνίας μια πολύ σημαντική διάκριση μεταξύ αυτονομίας και ετερονομίας προσεγγίζοντας τον πυρήνα του πολιτικού στο επίπεδο της ανάλυσης του φαινομένου της γραφειοκρατίας, των δομών του κράτους και όχι στο πεδίο της ανάλυσης των πολιτικών δυνάμεων . Η αποανάπτυξη εντάσσεται, σύμφωνα με τον ίδιο, στο σχέδιο της αυτονομίας.
Κόντρα στην "θρησκεία" της ανάπτυξης
Η “ανάπτυξη” σύμφωνα με τον Λατούς, είναι συνώνυμη της καπιταλιστικής κοινωνίας, λαμβάνει την μορφή της παγκοσμιοποίησης και στην οικονομία αποτυπώνεται με την μορφή της απεριόριστης κατανάλωσης και παραγωγής καθώς και της καταστροφής δημοσίων και φυσικών πόρων. Η οικονομία που στηρίζεται στην άμετρη ανάπτυξη είναι καταστροφική τόσο για την βιόσφαιρα και τις πηγές ενέργειας ενώ παράλληλα επιφέρει ανισότητες σε όλους τους τομείς της ζωής της κοινωνίας. Η κοινωνία γίνεται με αυτόν τον τρόπο όλο και πιο ετερόνομη αγκιστρωμένη στους νόμους της αγοράς.” Αν αρνηθούμε την θρησκευτικότητα της ανάπτυξης τότε μόνο μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια επανεφεύρεση της ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους τόσο στο πολιτικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο σε ένα άλλο παράδειγμα ζωής αυτό του οικοσοσιαλισμού” δήλωσε και πρόσθεσε “Κάθε κοινωνία μπορεί να βγει από την φτώχεια και την ανεργία όχι όμως στηριζόμενη στον μύθο της ατέρμονης ανάπτυξης, πρέπει να αλλάξουμε στάση ζωής, να μειώσουμε το ωράριο εργασίας και να χρησιμοποιούμε με διαφορετικό τρόπο τους φυσικούς πόρους”. “Ο σοσιαλισμός στην αυθεντική του μορφή συνίσταται στο να μην καταναλώνουμε περισσότερο αλλά να διανέμουμε διαφορετικά και ισότιμα των πλούτο” σημείωσε.
Ο Λατούς ανέπτυξε εκτενώς την ιδέα μιας κοινωνίας αυτοκυβερνούμενης στο αγροτικό αλλά και στο αστικό τοπίο στην οποία θα υπάρχουν μικροί πυρήνες, όσο τον δυνατόν αμεσοδημοκρατικής διακυβέρνησης. Δεν έδωσε όμως οδηγίες εφαρμογής του μοντέλου της αποανάπτυξης καθώς, όπως είπε, αυτό θα πρέπει να είναι μέλημα των ίδιων των τοπικών κοινοτήτων
Να αποαποικιοποιήσουμε το φαντασιακό μας
Αναφερόμενος στο σημείο αυτό και πάλι στον Καστοριάδη και την θέση του για την φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας δήλωσε ότι και σήμερα το φαντασιακό μας είναι κυριαρχούμενο από ερμηνείες και αναπαραστάσεις του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης και τόνισε την σημασία αποαποικιοποίησής του. “Μια τέτοια προσπάθεια δεν θα μοιάζει με την Οκτωβριανή επανάσταση και την κατάληψη της εξουσίας απο το προλεταριάτο” δήλωσε ενώ στο ερώτημα ποιο είναι το πολιτικό υποκείμενο της επανάστασης αυτής που περιγράφει ο Λατούς απάντησε ότι είμαστε πολλοί, είμαστε το 99%, όπως έλεγε και το κίνημα του Occupy movement, και των Indignados.
Ο γάλλος φιλόσοφος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην έννοια της Δημοκρατίας μέσα από το φιλοσοφικό πρίσμα του Καστοριάδη τονίζοντας ότι για τον τελευταίο Δημοκρατία είναι να μορφωνόμαστε στο πως να γίνουμε δημοκράτες πολίτες. Εξάλλου όπως είπε επικαλούμενος τον M. Lowy σήμερα ζούμε “παρά μόνο στιγμές δημοκρατίας”, “δεν ζούμε σε ένα δημοκρατικό σύστημα”. Επίσης, σύμφωνα με τον Λατούς, μπορεί ο Διαφωτισμός να μας αποδέσμευσε από τις προκαταλήψεις τις θρησκείας αλλά μας “κληρονόμησε” την δικτατορία της οικονομίας και του επιστημονισμού στην οποία πρέπει να αντιτάξουμε την φρόνηση.
Ούτε θεός, ούτε Καίσαρας
Στόχος των κινημάτων δεν πρέπει να είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, πως θα καταλάβουν την εξουσία αλλά το πως να πιέσουν την εξουσία να στραφεί στην κατεύθυνση της άμεσης δημοκρατίας και αυτό θα γίνει εφικτό μόνο αν η εξουσία νοιώσει ότι απειλείται από ένα τέτοιο δυνατό κίνημα. Ο Σερζ Λατούς έφερε ως παράδειγμα τις αυτόνομες κοινότητες των Ζαπατίστας στις περιοχές της Τσιάπας και στο παράδειγμα της άμεσης δημοκρατίας που βρίσκεται σε εξέλιξη εκεί . Υπενθύμισε ακόμη την φράση του υποδιοικητή Μάρκος ότι “Δεν θέλουμε την εξουσία γιατί αν πάρουμε την εξουσία η εξουσία θα μας πάρει μαζί της. Θέλουμε η εξουσία να σέβεται το δικαίωμα μας στην γη, να σέβεται αυτό που είμαστε. ”
Τέλος, μιλώντας για την καταστροφή των φυσικών πόρων ο Σερζ Λατούς μίλησε για την σημασία των κινημάτων υπεράσπισής τους και έφερε ως παράδειγμα τον αγώνα που δόθηκε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας ο οποίος κέρδισε και ο λόγος των αγροτών έγινε σεβαστός, φέρνοντας στην συνέχεια στην εξουσία τον Έβο Μοράλες. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο ελληνικό παράδειγμα δηλώνοντας ότι αν βγει στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Α.Τσίπρας ο λαός πρέπει να συνεχίσει να αγωνίζεται.
Ο Σερζ Λατούς έκλεισε την ομιλία του με ένα σλόγκαν από την Διεθνή "ούτε θεός, ούτε Καίσαρας, ούτε δημαγωγός ο κάθε παραγωγός να σώσει τον εαυτό του" φορτίζοντας συναισθηματικά την ατμόσφαιρα της αίθουσας προκαλώντας στην συνέχεια μια πολύτιμη συζήτηση με το κοινό.
Σταυρούλα Πουλημένη
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.