Σε τι αποσκοπεί το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στις αγορές και στους κατεστημένους θεσμούς;

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *

Πολύ κουβέντα γίνεται τελευταίως για τις επαφές ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με εκπροσώπους τραπεζών και επενδυτικών funds, αλλά και για τις σχέσεις τους με διεθνείς, υπερεθνικούς και εθνικούς θεσμούς των μπίζνες και του κατεστημένου, που εκφράζει μια ιστορικά αμφιλεγόμενη κοινωνική ηγεσία (π.χ εκκλησίες, μη-κυβερνητικές οργανώσεις, παρα-κυβερνητικές οργανώσεις και λέσχες υψηλής επιρροής σε κυβερνήσεις). Και το εύλογο ερώτημα ακολουθεί: Σε τι αποσκοπεί το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στις αγορές και στους κατεστημένους θεσμούς; Είναι θετικό αυτό ή αρνητικό;

Ας δοκιμάσω να απαντήσω σύντομα και από το τέλος προς την αρχή. Ούτε καλό είναι, ούτε κακό, απλώς είναι αναγκαίο και πολύ χρήσιμο. Άρα σκόπιμο και μοιραίο, στο βαθμό που το κόμμα αυτό της αριστεράς προετοιμάζεται να ασκήσει διακυβέρνηση και διοίκηση. Πρόκειται για μια κοινωνικοπολιτισμική διαδικασία προσαρμογής σε ένα περιβάλλον ανάπτυξης για την ίδια την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, που εμπεριέχει την διαδικασία της μάθησης θεσμών και επιμέρους θεσμικών διαδικασιών, αντιλήψεων, σχέσεων και λειτουργιών, που σε ένα περιθωριακό κόμμα της αριστεράς προκαλούν απέχθεια, καθώς θεωρούνται αντιδραστικοί θεσμοί.

Μόνον που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πλέον ένα περιθωριακό κόμμα, αλλά ούτε ασφαλώς ένα λαϊκό κίνημα και άρα για να κυβερνήσει αποτελεσματικά θα πρέπει να ενσωματωθεί στο σύστημα και να το ενσωματώσει καί σε ό, τι αφορά στις λεγόμενες αγορές και σε ό, τι αφορά θεσμούς που μέχρι χθες χαρακτηρίζονταν ως κοινωνικά αντιδραστικοί από τα στελέχη του. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για να κάνει πολιτική - αριστερή πολιτική μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τις διακηρύξεις του - και όχι κάποιου είδους επανάσταση. Και πολιτική σημαίνει σε κάθε περίπτωση «assimilation», με την μορφή της κοινωνικής ενσωμάτωσης στο σύστημα στο οποίο το κόμμα ασκεί κριτική και δηλώνει πως επιθυμεί να αλλάξει και «accommodation» με την έννοια της συμφιλίωσης και του κοσμοπολιτισμού, η οποία, όπως αντιλαμβάνεσθε, δεν έχει σχέση με την έννοια του ταξικού εχθρού, αλλά απλώς με εκείνη του ταξικού αντιπάλου – με την πλέον ριζοσπαστική μάλιστα θεώρηση.

Είναι αυτά αντιφατικά ως προς το γενικότερο διακυβερνητικό ύφος του ΣΥΡΙΖΑ; Οντολογικά δεν υπάρχει απολύτως καμία αντίφαση. Στενά υφολογικά υπάρχει και ώρες-ώρες προκαλεί σύγχυση σχιζοφρενικής μορφής τόσο στα προβεβλημένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στον αποδέκτη του μηνύματός τους. Αλλά ως προς αυτό έχω γράψει ιδιαιτέρως…

Ας δούμε τώρα πού οδηγεί το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στις αγορές και στους κατεστημένους θεσμούς. Στην απελευθέρωση του ΣΥΡΙΖΑ από τα «Free Radicals» από τις ελεύθερες πολιτικώς ρίζες που ταλαιπωρούν το διακυβερνητικό του σώμα και οι οποίες παρήχθησαν από τον ίδιο τον οργανισμό του την προηγούμενη μισο-πολιτική, μισο-ακτιβιστική, και κάποιες στιγμές ψευδο-επαναστατική και αταβιστική περίοδο, αγαπητοί αναγνώστες. Την οξείδωσή της καταπολεμά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με τα ανοίγματα αυτά και άρα την αυτοκαταστροφή της, δημιουργώντας συνθήκες αντιοξειδωτικές στο δρόμο προς τις εκλογές. Αυτή είναι η αλήθεια, σύντομα και απλά.

Ωστόσο το σοβαρό ζήτημα που εγείρεται είναι άλλο. Μήπως αυτή η φαινομενικά αντιοξειδωτική διεθνής και εθνική προεκλογική κούρα του ΣΥΡΙΖΑ, προδηλώνει την μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, δια της καταστροφής του αριστερού DNA-του; Μήπως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, ακολουθώντας μια διαδρομή απελευθέρωσης από τα «Free Radicals» - εννοώντας τα μεταφορικώς αλλά και κυριολεκτικώς - του κόμματος, καταλήγει στον τραυματισμό των υγιών και δυναμικών κυττάρων της σύγχρονης αριστεράς στην Ελλάδα, δια της υποσυνείδητης υιοθέτησης της κοινωνικά φοβικής και καιροσκοπικής κουλτούρας που χαρακτήρισε την άνοδο και την πτώση των σαλταδόρων του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία;

Εύλογη ανησυχία εκφράζω, χωρίς να είμαι σε θέση να απαντήσω σε αυτά τα κρίσιμα για την εξέλιξη των ελληνικών πολιτικών ερωτήματα. Από πού ωστόσο προκύπτει η ανησυχία μου; Από την ολοένα και περισσότερο «πασοκο-μιμητική» υφολογικώς διάσταση της ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ την τελευταία περίοδο.

Είναι σαν να ακολουθούνται τα απολιθωμένα αχνάρια που οδήγησαν το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στην κατάληψη του δημόσιου χώρου και μεγάλου μέρους της αγοράς από ένα μικροαστικό κίνημα, χωρίς ουσιώδη αριστερή οντολογικώς συγκρότηση και αντίστοιχες αρχές. Και αυτό θα αποτελούσε ιστορική φάρσα όπως και να το δεις.

Το διακηρυγμένο άνοιγμα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ στην ελληνική κοινωνία είναι τελικώς το πρόβλημα και όχι το άνοιγμά του στον κόσμο της αγοράς και της ελιτιστικής πολιτικής. Μοιάζει να υπάρχει μια παράδοξη αντίληψη στον ΣΥΡΙΖΑ για την ελληνική κοινωνία που ταυτίζει την αντιπροσώπευση της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και στελέχη που έχουν απομακρυνθεί ή απομακρύνονται από άλλα κόμματα - κυρίως πρώην ανθρώπους του ΠΑΣΟΚ - με την πολιτική έννοια της ενεργούς κοινωνίας (: active society, στο πλαίσιο μιας συνειδητοποιημένης, ανένδοτης δράσης για αριστερή μεταρρύθμιση, με σαφή κριτήρια και θέσεις ριζοσπαστικοποίησης των δημοκρατικών θεσμών και παραγωγικής ανασυγκρότησης στη βάση ενός αυθεντικού σοσιαλ-δημοκρατικού μοντέλου, που δεν αγνοεί τις πραγματικότητες και αντικειμενικότητες που ορίζουν σήμερα την Ελλάδα στο διεθνές σύστημα).

Αν είναι έτσι, αν η εντύπωση που έχω είναι ακριβής, τότε προφανώς η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί και αναπτύσσει μια εντελώς στρεβλή μορφή κυβερνητικής αντίληψης για την ελληνική κοινωνία. Η στρέβλωση αυτή ενώ ενισχύει την ενσωμάτωσή της στον κόσμο των πολιτικών από πάνω προς τα κάτω και πιθανότατα την εντύπωση περί εκλογικού «ρεύματος», στην πραγματικότητα τήν ευνουχίζει και την διαχωρίζει από το ευρύτερο, ενεργό πολιτικά κοινωνικό δυναμικό, αποκλείοντας παράλληλα τη συγκρότηση ενός μαζικού κινήματος ανατροπής του παρόντος καθεστώτος ηγεμονίας στην Ελλάδα.

Στον βαθμό που πράγματι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν ενδιαφέρεται να αγκαλιάσει και να ενσωματωθεί την/στην ευρύτερη, κοινωνικώς προοδευτική, κοινωνία, αλλά νοιάζεται απλώς να ενσωματωθεί η ίδια, διακριτά ασφαλώς, στο διεθνές σύστημα και να ενσωματώσει παράγοντες του πελατειακού ελληνικού κράτους, πολύ λυπάμαι, θα αποτύχει να εξυπηρετήσει διακυβερνητικά και διοικητικά τους στόχους που η ίδια διακηρύσσει, αν αύριο συγκροτήσει κυβέρνηση… Αυτή είναι η γνώμη μου.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.