Επισημαίνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος *
Η οικονομία κουράζει όταν δεν έχεις καινούργιες απαντήσεις σε παλαιά ερωτήματα. Όταν δεν μπορείς να προσφέρεις νέα ήθη και έθιμα τα οποία να διαμορφώνουν μία νέα κουλτούρα στην οικονομική συμπεριφορά κράτους και πολιτών. Κουράζει επίσης όταν επιχειρείς διαρκώς να υποβάλεις επιτηδείως τα ερωτήματα εκείνα που θα οδηγήσουν μονοδιάστατα στην απάντηση που ήδη έχεις στο μυαλό σου. Και η ελληνική οικονομία παρακούρασε εγκλωβισμένη είτε στα αυτονόητα του νεοφιλελευθερισμού, είτε στα αυτονόητα της καταγγελίας της ολοκληρωτικής αγοράς, με αντικαπιταλιστικούς ασφαλώς όρους.
Και οι δύο προσεγγίσεις αναπαράγουν τα κλασικά ερωτήματα της πολιτικής οικονομίας που καταλήγουν σε σεκιουριτοποιητικές απαντήσεις, οι οποίες αφορούν σε μια γραφειοκρατική τάξη πραγμάτων, η οποία δομεί ένα καθεστώς τάξης και ασφάλειας. Και στις δύο περιπτώσεις και στον βαθμό που η οικονομία περάσει σε μια σοβαρή, δομικού χαρακτήρα κρίση - όπως η ελληνική σήμερα - αντί το Κοινωνικό Ζήτημα που προκύπτει ως συνέπεια, να αντιμετωπιστεί δια της πολιτικοποίησης των σχέσεων και να αρθρωθούν νέα ερώτημα για να υπάρξουν νέες απαντήσεις με κανόνα την βιοοικονομία στη θέση της κλασικής πολιτικής οικονομίας και με αυθεντική Κευνσιανιστική μεθοδολογία, αυτό (το Κοινωνικό Ζήτημα) προσεγγίζεται είτε με όρους σεκιουριτοποίησης (securitization) του κεφαλαίου, είτε με όρους σεκιουριτοποίησης της εργασίας.
Στην πρώτη περίπτωση απαιτούνται μέτρα έκτατης ανάγκης κατά των εργαζομένων ώστε να αποκατασταθεί ο μηχανισμός κερδών, ενώ στη δεύτερη μέτρα έκτατης ανάγκης κατά των κεφαλαιοκρατών για να διασφαλιστούν οι εργαζόμενοι (: εργασιασμός). Και στις δυο περιπτώσεις η έννοια της πολιτικής υποκαθίσταται από εκείνη της τάξης και ασφάλειας. Και έτσι παρακολουθείς τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα ένα ακροδεξιό παραλήρημα από τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος δήθεν κατατρομαγμένος λέει: «η δημόσια ασφάλεια απειλείται καθημερινά», επειδή η κυβέρνηση είναι «τυφλωμένη από τις ιδεοληψίες της»… «η χώρα βρίσκεται υπό συνεχή κατάληψη, η δημόσια ασφάλεια απειλείται καθημερινά»… «Από τον πολύ διάλογο με τους κουκουλοφόρους, έχασαν τον έλεγχο στα Πανεπιστήμια, ανέχονται επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα, δεν μπορούν να προστατέψουν τη χώρα από τα κύματα λαθρομεταναστών που πολλαπλασιάζονται»!
Από την άλλη «τρομοκρατείσαι» βλέποντας σήμερα ολόκληρο σχεδόν το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Τα Νέα» να καλύπτεται από το άρθρο του αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Γιάννη Πανούση, ο οποίος διερωτάται εάν νοείται «Αριστερά του τίποτα», θέτοντας στο τέλος ένα απολύτως χυδαίο και σφοδρά προβοκατόρικο ερώτημα σεκιουριτοποιητικού ασφαλώς και όχι πολιτικού χαρακτήρα: «Θα ήθελα να μάθω πώς νοούν οι ''καθαρόαιμοι'' την ''αριστερή Αστυνομία''. Να καίγονται οι αστυνόμοι από κουκουλοφόρους; Και αν ναι, ποιοι εκπροσωπούν τη Δημοκρατία και την Κοινωνία και από ποιον ελέγχονται;».
Το χειρότερο είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνησή του που βάδισαν μέχρι σήμερα τον όμορφο για την δημοκρατία και τον ανθρώπινο πολιτισμό, δρόμο της πολιτικοποίησης της ελληνικής κρίσης, έρχονται τώρα δια του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του κόμματος Νίκου Φίλη, να χαρακτηρίσουν ατόπημα το άρθρο, επισημαίνοντας ότι ο κ. Πανούσης είναι υπουργός κι όχι σχολιαστής!!! Αυτό είναι το ζήτημα; Εάν για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι αυτό το ζήτημα που γεννάται από την παρέμβαση του κ. Πανούση και την σημειολογία της στο πρωτοσέλιδο των «Νέων», τότε λυπάμαι αφάνταστα αλλά έκανα λάθος θεωρώντας πως οι άνθρωποι αυτοί ήρθαν να προσφέρουν κάτι πραγματικά καινούριο στην ελληνική κοινωνία, πολιτικοποιώντας την κρίση προς μία νέα μεταπολίτευση με εκδημοκρατισμό και παραγωγική ανασυγκρότηση.
Δια της σεκιουριτοποίησης, με σεκιουριτοποιητικό παράγοντα (securitizing actor) την κυβέρνηση και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς στην θέση της τρόικας – αντί της πολιτικοποίησης του κοινωνικού ζητήματος στην Ελλάδα από την κυβέρνηση και της πολιτικοποίησης της κρίσης ρευστότητας και χρέους – προφανώς παράγεις ένα δίλημμα ασφαλείας (security dilemma) για το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία που καταλήγει αναζητώντας την τάξη και την ασφάλεια, να γεννά την ανασφάλεια και την κοινωνικοοικονομική αστάθεια.
Αυτό μαθαίνει κανείς μελετώντας σοβαρά, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεολογισμούς την ιστορία της ανθρωπότητας. Δυστυχώς αυτό το απλό, επιστημονικά/εμπειρικά επιβεβαιωμένο πράγμα δεν φαίνεται να αποτελεί κτήμα ενός υπουργικού συμβουλίου, το οποίο στην πλειονότητά του αποτελείται από αριστερούς.
Η οικονομία δεν είναι θρησκευτικά, ούτε ασφαλώς θεολογία. Δεν περιέχει αυτονόητες αλήθειες και δεν μοιάζει με την μηχανική. Εάν ωστόσο θεωρήσεις ότι πρόκειται περί αυτού, όπως θεώρησε και θεωρεί ο νεοφιλελευθερισμός, ο φασισμός και ο σταλινισμός, τότε καταλήγεις να ορίζεις την πολιτεία με όρους τάξης και ασφάλειας για να διασκεδάσεις στην ουσία την αποπολιτικοποίηση του Κοινωνικού Ζητήματος που προκύπτει πάντα είτε ως αποτέλεσμα μίας καπιταλιστικής κρίσης, είτε ως αποτέλεσμα μίας γραφειοκρατικής διευθέτησής της στο όνομα του… μέλλοντος! Δηλαδή, τάξη και ασφάλεια σήμερα, που σεκιουριτοποιεί τις θυσίες ενός λαού, έτσι ώστε με την μεγέθυνση της υπεραξίας στο σήμερα να υπάρξει ανάπτυξη και κοινωνική πρόοδος στο μέλλον!
Αυτή η πρόοδος δεν είναι αριστερού χαρακτήρα πρόοδος – έτσι όπως τουλάχιστον την εννοεί και μελετά η αριστερή διανόηση – είναι είτε πρόοδος ανάπτυξης της κερδοφορίας σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα αγορών όπου σπανίζουν καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, ενώ δεν λογαριάζονται καθόλου οι άνθρωποι και οι φυσικοί πόροι που θεωρούνται να πλεονάζουν, είτε πρόοδος με την ανάπτυξη της γραφειοκρατίας, της αστυνόμευσης, της κρατικής τρομοκρατίας και του μιλιταρισμού που χαρακτήρισε τα φασιστικά και σταλινικά συστήματα του προηγούμενου αιώνα.
Και στις δύο περιπτώσεις του ολοκληρωτισμού, είτε με κανόνα την ελευθέρια αγορά, είτε με κανόνα τον φασιστικό ή σταλινικό γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό, καταλήγουμε από την οικονομική δοξασία και την θεοποίηση της οικονομικής «επιστήμης» - που θεωρείται ως λογιστική - στην θεοποίηση της τάξης και ασφάλειας. Τώρα είναι το τελευταίο που μεταβάλλεται σε κεντρική «θρησκεία» του κράτους που έρχεται φαντασιακά να υπηρετήσει την θεραπεία μιας σοβαρά νοσούσης οικονομίας. Από εκεί κι έπειτα αρχίζει η κρατική και κοινωνική σχιζοφρένεια και αντί για την πολιτικοποίηση της οικονομίας μας ασχολούμαστε με τις απειλές από την διαταραχή της τάξης και ασφάλειας και την δραπέτευση της Βίκυς Σταμάτη!
Πάντα η αφήγηση περί τάξης και ασφάλειας ερχόταν να διασκεδάσει το πρόβλημα της οικονομίας, με όρους παραγωγικής διάρθρωσης, ανταγωνιστικότητας και ασφαλώς εργασίας, και το δράμα της φυλακισμένης μάνας, την τραγωδία μίας κοινωνίας η οποία δεν καλλιεργεί εκείνο το γνωστικό μοντέλο που να πολιτικοποιεί την οικονομική κρίση, θέτοντας νέα, σύγχρονα (κοινωνικά) ερωτήματα με ανοιχτές τις απαντήσεις. Στην σημερινή Ελλάδα τα ερωτήματα αυτά συναρτώνται απολύτως με την ριζοσπαστικοποίηση της δημοκρατίας και την εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης, με αναδιανομή ασφαλώς.
Εάν αυτό καθυστερήσει είναι βέβαιο ότι η προοπτική της αριστερής διακυβέρνησης δεν θα ευδοκιμήσει, καθώς το βιοοικονομικό της πρότυπο θα έχει υποκατασταθεί από ένα σεκιουριτικοποιητικό της πολιτικής της οικονομίας πλαίσιο και κατόπιν θα συζητάμε για στρατό, αστυνομία, όπως και για το ποιος θα αντικαταστήσει την γερμανική ηγεμονία στην υποτελή πολιτεία μας (στη νέα, μετά το 2009 τάξη πραγμάτων μας): Θα είναι ο παραδοσιακός βορειο-αμερικανός πάτρωνάς μας, ο ρώσος ομόθρησκος «νταβατζής», ή μήπως ο μεταμοντέρνος κινέζος επιχειρηματίας με τις offshore του;
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.