Η δημοκρατικοφανής υποκρισία δηλητηριάζει την κοινωνία, την αγορά και τις πολιτικές σχέσεις στην Ελλάδα!...

Επισημαίνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος  *

Πριν από δέκα χρόνια, μελετώντας για πρώτη φορά στα σοβαρά τις λεγόμενες σκανδιναβικές πολιτικές (: την άνθηση και την παρακμή της σουηδικής σοσιαλδημοκρατίας) κατέληξα σε ένα συμπέρασμα που έκτοτε αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο όχι απλώς κάθε πολιτικής μου προσέγγισης, αλλά ευρύτερα της ίδιας της καθημερινότητάς μου: Το χειρότερο δηλητήριο για μια κοινωνία, για τον ανταγωνισμό στην αγορά και για την υγιή ανάπτυξη του πολιτικού αγωνισμού εντός ενός πλουραλιστικού συστήματος, είναι η δημοκρατικοφανής υποκρισία!

Τι είναι αυτό; Η πολιτική διπλοπροσωπία προοδευτικών ανθρώπων, φορέων της κοινωνίας των πολιτών, κομμάτων και κυβερνήσεων που εμφανίζονται να ομνύουν στην ισότητα και στην ελευθερία, προβάλλοντας τις αρετές της αμεροληψίας, της διαφάνειας, του απολογισμού και της καταπολέμησης της ευνοιοκρατίας και του νεποτισμού, την ίδια ώρα που διαμορφώνουν μια εξουσιαστική δομή η οποία στηρίζεται ακριβώς σε αυτά που εμφανίζονται να αποστρέφονται ιδεολογικώς-κοσμοαντιληπτικώς!   

Ξέρεις, αναγνώστη μου, γιατί η πολιτική σκηνή της σημερινής Ελλάδας – περισσότερο από ποτέ – φαντάζει σαν ένα απέραντο φρενοκομείο; Ξέρεις γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μοιάζει να περιδινείται σε ένα χρηματοπιστωτικό και πολιτικό κενό, το οποίο επιχειρεί όπως-όπως να καλύψει μέσω αντιφάσεων και διασκεδάσεων των πραγματικών σχέσεων;

Επειδή βασιλεύει η δημοκρατικοφανής υποκρισία με την μορφή μάλιστα του αριστερού λαϊκισμού, διαφοροποιούμενη ως προς αυτό από την ακραία δημοκρατικοφανή υποκρισία των κεντρώων που κυριάρχησαν κατά την ύστερη μεταπολίτευση του 1974, οδηγώντας τελικά την χώρα στην πτώχευση, τον ελληνικό λαό στη φτωχοποίηση, την εθνική μας οικονομία στην υπανάπτυξη και… τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να δηλώνει σήμερα: «η Ελλάς επτώχευσε. Ας μην πούμε πώς»!      

Αμ, εδώ είναι αγαπητέ μου πρόεδρε το ζήτημα [τον Μητσοτάκη τον σέβομαι διότι υπήρξε πάντοτε ειλικρινής και έντιμος ως προς εμένα προσωπικώς, τον σέβομαι επειδή πάντοτε με σεβάστηκε]! Αν δεν πούμε το «πώς», αλλά αντιθέτως συνεχίζουμε να αναλύουμε το «γιατί» της πτώχευσης, δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να καλλιεργούμε την δημοκρατικοφανή υποκρισία! Είναι αυτή που άρθρωσε την περίοδο της κρίσης ως πολιτικό λόγο ο Γιώργος Παπαντρέου, για να δοξάσει αμέσως μετά ο Αντώνης Σαμαράς με το success story του και την πολιτεία των ημετέρων ενός κοινού πολιτικού τόπου Νεοδημοκρατών, Πασόκων και Απολιτικών - ο οποίος είχε στην ουσία πρωτοδιαμορφωθεί ως ηγεμονικό φαινόμενο κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Κώστα Σημίτη.

Καλά, αφού η δημοκρατικοφανής υποκρισία με τις δήθεν ανεξάρτητες εξουσίες του κράτους, τις δήθεν Ανεξάρτητες Αρχές της πολιτείας, τους δήθεν αμερόληπτους διαγωνισμούς κάθε μορφής, τις δήθεν συνταγματικές πρωτοβουλίες κυβερνήσεων που αμαυρώνουν τον κοινοβουλευτισμό και τις δήθεν «κόκκινες γραμμές», ή δήθεν «κάθετες διαχωριστικές γραμμές», η ακόμη, την δήθεν αμερόληπτη εφαρμογή των νόμων και των φορολογικών διατάξεων, είναι ο κανόνας, εσύ τι έπαθες τώρα και ενοχλείσαι ιδιαιτέρως από την ίδια διακυβερνητική φιλοσοφία και τακτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση με κορμό την αριστερά; Ίσως ρωτήσεις!

Διότι τώρα η δημοκρατικοφανής υποκρισία εκτός από την κοινωνία, την αγορά και τις πολιτικές σχέσεις στην Ελλάδα, δηλητηριάζει αυτή καθ’ εαυτή την ιδέα και την προοπτική της αριστερής μεταρρύθμισης στη θέση του αυταρχικού νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη, ο οποίος υπονομεύει θανάσιμα την συνοχή της ελληνικής κοινωνίας, την ειρήνη, την έννοια της λαϊκής κυριαρχίας και εν τέλει την επιστήμη και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η δημοκρατικοφανής υποκρισία αυτής της κυβέρνησης πλήττει τα πολιτικά θεμέλια της αυθεντικής σοσιαλ-δημοκρατίας, του Κράτους Ευημερίας και του κεϋνσιανισμού!

Δημοκρατικοφανής υποκρισία και αριστερή μεταρρύθμιση είναι έννοιες ασυμβίβαστες, ενώ μια χαρά ταιριάζει η δημοκρατικοφανής υποκρισία με τον νεοφιλελευθερισμό και την κεντρώα νεοφιλοσοφία περί συναίνεσης. Όλοι, μα όλοι, οι θεσμοί του νεοφιλελευθερισμού στην δημοκρατικοφανή υποκρισία στηρίζονται, ενώ επιβάλλουν με πολιτισμικά και χρηματοπιστωτικά μέσα ένα ολοκληρωτικό καθεστώς με χαρακτηριστικά σεχταρισμού. Η δημοκρατική συμμετοχή έρχεται απλώς να νομιμοποιήσει προειλημμένες αποφάσεις με την μορφή ενός θεάτρου δημοκρατικότητας (λαϊκής συμμετοχής), όπου ωστόσο το έργο είναι στημένο από μια ηγετική ομάδα και εξελισσόμενο στο πλαίσιο ενός πολιτικού μάρκετινγκ. Σκοπός είναι η χειραγώγηση του λαϊκού παράγοντα μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας, που αναπτύσσεται ακριβώς για να νομιμοποιήσει δημοκρατικώς τις αποφάσεις της ελίτ.

Έτσι ο λαός, η κοινωνία, ή συγκεκριμένες κοινωνικές ή επαγγελματικές ομάδες φαίνεται να συμμετέχουν στην λήψη των αποφάσεων, ενώ στην πραγματικότητα συμμετέχουν απλώς στην πολιτική νομιμοποίηση προειλημμένων αποφάσεων, κυρίως μέσω της άρθρωσης ζωτικών προς αυτούς/αυτές διλημμάτων, τα οποία εμφανίζονται δια του μάρκετινγκ ως ρεαλισμός. Κάπως έτσι η συμμόρφωση του εξουσιαζόμενου στην βούληση/στο συμφέρον του εξουσιαστή (του) επιτυγχάνεται όχι με ανοιχτή επιβολή, αλλά με την ρητή ή άρρητη συγκατάθεσή του. Στο πλαίσιο ενός κοινού συμφέροντος που δομείται ως διαλογικό σχήμα (: ρεαλισμός) από μια ολοκληρωτική αγορά.  

Η αριστερή μεταρρύθμιση από την μια αποστρέφεται αυτή την σφοδρά υποκριτική και παραπλανητική διαδικασία πολιτικής νομιμοποίησης, ενώ από την άλλη αρνείται την «καθοδηγητική» διαδικασία ρύθμισης και ελέγχου του λαϊκού παράγοντα των μονοκομματικών (σοσιαλιστικών) κυβερνήσεων που πρόεκυψαν ως εφαρμογή του λενινισμού στην πράξη. Με δύο λόγια η αριστερή μεταρρύθμιση δεν λαϊκίζει και δεν «ρεαλίζει»! Δεν πολιτεύεται με το «δήθεν», μιλά έντιμα και καθαρά στα υποκείμενα τις εξουσίας της, ακόμη και όταν οι συνθήκες είναι πολεμικές και άκρως επείγουσες και δεν επιτρέπουν γνήσια δημοκρατικές διαδικασίες από την βάση της κοινωνίας προς τους παράγοντες των τελικών αποφάσεων. Η ευθύνη της αριστερής μεταρρύθμισης αντιστοιχεί ευθέως στην ευθύνη της πολιτικής ελίτ που την επικαλείται, να απομυθοποιεί διαρκώς τον Κυβερνητικό της Εαυτό, καταπολεμώντας την δημοκρατικοφανή υποκρισία.

Κρίνεις πως πρέπει να πάρεις άδικα μέτρα στη συγκυρία υπηρετώντας αυτό που Εσύ αντιλαμβάνεσαι ως εθνικό ή δημόσιο συμφέρον; Εντάξει, αλλά ανέλαβε έντιμα και καθαρά το πολιτικό κόστος τους και μην τα εμφανίζεις ως μονόδρομο και δημοκρατικό αίτημα ή συνθήκη, ούτε να προσπαθείς να διαχύσεις την ευθύνη των αποφάσεων σε αυτούς που δεν αποφασίζουν! Θέλεις, στο κάτω-κάτω, να διορίσεις τους δικούς σου, την παρέα σου, την οικογένεια σου και να κυβερνήσεις με αυτούς; Δεν συμφωνεί αυτό με το πνεύμα της αριστερής μεταρρύθμισης, αλλά προχώρησε… Εντάξει και σε αυτό, αλλά μην υποκρίνεσαι τον αμερόληπτο κυβερνήτη που δήθεν ανοίγεται στην ευρύτερη κοινωνία και μην στήνεις σικέ διαγωνισμούς! Το σικέ παιχνίδι στην πολιτική, στην αγορά και στην κοινωνία αποτελεί την πιο χυδαία ίσως μορφή αποκλεισμού, η οποία στρέφεται ευθέως εναντίον του πυρήνα της αριστερής ηθικής, δηλητηριάζοντας βαθιά την πολιτική υπόσταση της αριστεράς. Άρα και την πολιτική νομιμοποίηση κάθε αριστερής πλουραλιστικής (μη-δικτατορικής) κυβέρνησης… 

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.