Οι φράχτες σκοτώνουν το μυαλό, εκτός από άλλα τα άλλα!

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου*

Για φαντάσου στην Ευρώπη της οικονομικής ελευθερίας και του φιλελευθερισμού, να είναι σήμερα οι φράχτες το ζητούμενο! Πού και πώς θα στήσουμε φράχτες για να εμποδίσουμε μεταναστευτικά ρεύματα να διεισδύσουν στον χώρο μας, διαταράσσοντας την «βιοποικιλότητά» μας, φαίνεται να είναι πλέον το πρόβλημα σε μια Ένωση, η οποία άλλαξε γλώσσα και ομιλεί τώρα με όρους αποκλεισμού, εξαίρεσης, ιδιόμορφου προστατευτισμού, αστυνομοκρατίας και σεκιουριτοποίησης!

Θα ήθελα αναγνώστη μου να αγωνιστούμε να παραμείνουμε σοβαροί! Στοιχειωδώς σοβαροί, που είναι μάλλον το αντίθεο της σοβαροφάνειας. Και αυτό απαιτεί πλέον καθημερνό αγώνα. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο, την στιγμή κατά την οποία το μυαλό μας βρίσκεται μέσα σε ένα πολιτισμικό και γνωστικό «shaker» που κουνούν με δύναμη και στο πλαίσιο ενός υστερικού αυτοματισμού παλαιά και νέα ΜΜΕ για να κατασκευάσουν ένα ομογενοποιημένο ρευστό χωρίς σταθερές αξίες, πολιτική επίγνωση και βιοοικονομική κοινωνική αναφορά.

Ο μεταδιπολικός Δυτικός κόσμος και αργότερα η Ρωσία του Πούτιν σε συνεργασία ή σε αντιπαράθεση - και συχνότερα σε κάτι μεταξύ αυτών των δύο - με διάφορους τυχοδιωκτικούς τοπικούς παράγοντες πέτυχαν να αποσταθεροποιήσουν την Μέση Ανατολή, ενώ περιοχές της Ασίας και της Αφρικής βρίσκονται σε μια μόνιμη κατάσταση ένοπλων συγκρούσεων και οικονομικής εξαθλίωσης εδώ και δεκαετίες πλέον. Αυτό προφανώς προκαλεί μεταναστευτικές πιέσεις από πρόσφυγες και στενά οικονομικούς μετανάστες στις γύρω χώρες και περιοχές - τις οποίες επίσης αγνοούμε εμείς οι Ευρωπαίοι – οι οποίες τείνουν και αυτές να αποσταθεροποιηθούν, ενώ ένα μέρος, περίπου το ένα τρίτο από όλους αυτούς τους ζωτικά απειλούμενους ανθρώπους καταλήγει μετά από μεγάλη ταλαιπωρία και δράματα να περνά σε Ευρωπαϊκό έδαφος. Σήμερα από τα δέκα περίπου εκατομμύρια που έχουν εγκαταλείψει την Συρία μιας τυφλής στη κυριολεξία ένοπλης αναμέτρησης, με τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς μάλιστα αστικών περιοχών να αποτελούν ένα διαρκές έγκλημα μεγάλων διαστάσεων, οι μισοί και ίσως περισσότεροι αναζητούν σωτηρία στην ΕΕ. Πολύ φυσιολογικά, απολύτως προβλέψιμα.

Από αυτούς τους ανθρώπους, τους οποίους κανείς θα μπορούσε να αντιμετωπίσει εν μέρει τουλάχιστον ως θύματα της Δυτικής και Ρωσικής νεο-ιμπεριαλιστικής στρατηγικής, προσπαθεί να προστατευθεί η ΕΕ, υψώνοντας φράχτες στο έδαφος και στο μυαλό των ευρωπαίων, σαν αυτοί να πρόκειται να αντιμετωπίσουν ένα επικίνδυνο ανθρώπινο είδος που απειλεί την ύπαρξη και τον πολιτισμό τους. Πρόκειται κυριολεκτικώς για αθλιότητα… χωρίς σύνορα! Ο όγκος του μεταναστευτικού ρεύματος είναι απολύτως διαχειρίσιμος, αν πράγματι οι χώρες της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, του Κόλπου και ασφαλώς η ιδιαίτερα ζωηρή στους βομβαρδισμούς Ρωσία, αποφάσιζαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Αν αφαιρέσεις τον φράχτη που σκοτώνει εκτός από ζωντανές και άυλες οντότητες με την μορφή της πολιτισμικής προόδου της ανθρωπότητας, θα αντιληφτείς πως το σύγχρονο μεταναστευτικό ρεύμα από την Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη είναι μια σχετικά εύκολη στη διαχείρισή του υπόθεση και ένα πολύ μικρότερο σε μέγεθος πρόβλημα από ανάλογα που αντιμετώπισε η Ευρώπη κατά τον περασμένο αιώνα. Και όμως οι φράχτες που σκοτώνουν το μυαλό μας, δεν μας επιτρέπουν να δούμε με στοιχειώδη αντικειμενικότητα το ζήτημα.

Χθες το βράδυ κουβέντιασα το ζήτημα σε ό, τι αφορά στην Ελλάδα με έναν στενό μου φίλο, ο οποίος είναι μέλος της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας μας και έτσι απέκτησα μια μάλλον καλή αίσθηση της πραγματικότητας. Αυτό που επιχειρείται να γίνει, με την Ελλάδα να μετατρέπεται σε καταυλισμό/στρατόπεδο συγκέντρωσης μεταναστών, για να δούμε αργότερα τί θα γίνει με όλους αυτούς τους ανθρώπους, είναι η δεύτερη πράξη αποκλεισμού της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό κορμό. Πρόκειται για την ολοκλήρωση ενός αποκλεισμού που ξεκίνησε με την περιπέτεια της πτώχευσης της χώρας εντός της ευρωζώνης και την ύψωση οικονομικών φραχτών, που εμφανώς έτειναν να καταστρέψουν την ελληνική οικονομία και να διαλύσουν την ελληνική κοινωνία, έτσι ώστε να σωθεί το ευρωπαϊκό και διεθνές τραπεζικό σύστημα και τα πολιτικά καθεστώτα που το στηρίζουν και στηρίζονται σε αυτό σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Τώρα οι έλληνες βιώνουμε την δεύτερη πράξη αποκλεισμού και αποξένωσης εντός του λεγόμενου Δυτικού Συστήματος, με την επέκταση της σεκιουριτοποίησης (securitization) από την οικονομία στην γεωπολιτική διάσταση. Και αυτό είναι προφανές πως οδηγεί σε αποσταθεροποίηση την Ελλάδα και στην κοινωνική και πολιτική «ανωμαλία». Δυστυχώς οι φράχτες που κατασκευάζονται μέσα στο μυαλό ημών των ελλήνων κατατείνουν στην ηλιθιότητα, η οποία τροφοδοτώντας τον φασισμό βλέπει αλλού την απειλή: στους «ισλαμιστές εισβολείς» και στους τούρκους γενικώς!

Αντί να συνειδητοποιήσουν οι έλληνες πως η χώρα μας αποτελεί την επιτομή της ανευθυνότητας με όρους ευρωπαϊκής πολιτικής και ενιαίας Δυτικής Στρατηγικής, στο μέτρο που αυτή υφίσταται και να ζητήσουμε με έναν σοβαρό, ολοκληρωμένο και εθνικά ενωτικό τρόπο την ανάληψη ευθυνών – και όχι ασφαλώς οικονομικών αποζημιώσεων – από την πλευρά των συμμάχων και εταίρων μας, παρασυρόμαστε στην λογική των φραχτών και στη σύγχρονη δαιμονοποίηση του πολιτισμού και της θρησκείας του Άλλου: του κυνηγημένου μετανάστη, του πρόσφυγα. Αυτά και αυτοί είναι δήθεν που απειλούν την Ελλάδα και την Ευρώπη και όχι η σημερινή στρατηγική συμμάχων, εταίρων και φίλων μας – όπως εμφανίζεται να είναι η ρωσική ηγεσία -  και η δική μας παθητική και κοντόφθαλμη, μικρόνοη έως καταθλίψεως, στάση!

Η διάσταση του προσφυγικού για την Ελλάδα, αναγνώστη μου, αποτελεί την δεύτερη και τελική πράξη του σύγχρονου πολιτικού δράματος των ελλήνων. Δεν υπάρχει εύκολη λύση και εύκολος τρόπος διαφυγής από αυτή την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί εις βάρος της ελληνικής κοινωνίας στο σύνολό της. Το χειρότερο, όμως, είναι πως αυτή η κατάσταση διασκεδάζεται όχι απλώς από τους ευρισκόμενους σε απόλυτη αμηχανία κεντροδεξιούς και κεντροαριστερούς, ή τους έχοντες σοβαρό λόγο να το κάνουν – είναι μια μοναδική ευκαιρία γι’ αυτούς – έλληνες φασίστες, αλλά και από όλες σχεδόν τις πλευρές της αριστεράς. Η κυβερνώσα αριστερά έχει σχεδόν παραλύσει, βυθιζόμενη ολοένα και περισσότερο στις αντιφάσεις της με τον πρωθυπουργό, μάλιστα, Αλέξη Τσίπρα να εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο αδύναμος και «ασυγκρότητος», ενώ η υπόλοιπη αριστερά συνεχίζει να παρουσιάζεται ανίκανη να συνειδητοποιήσει τις νέες προκλήσεις ηγεμονικού χαρακτήρα στην περιοχή μας, επαναλαμβάνοντας στερεότυπα αντικαπιταλιστικές δοξασίες.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα είναι ένα απολύτως καινούριο φαινόμενο, τόσο σε ο, τι αφορά στην πολιτική διάσταση της χώρας μας, όσο και σε εκείνη της Ευρώπης. Είναι αποτέλεσμα του νεοηγεμονισμού, ο οποίος δια της λιτότητας και του αντιπληθωρισμού διεκήρυξε ότι μπορεί να ενώσει την Ευρώπη, ενώ στην ουσία ακόμα και η ίδια η νομισματική ενοποίηση υπονόμευε θανάσιμα αυτό το εγχείρημα. Οι δραματικές πολιτικές αντιφάσεις του νεοηγεμονισμού στην Ευρώπη και η μεγάλη καθυστέρηση στην προώθηση της πολιτικής ενοποίησης στο πλαίσιο μιας αποκεντρωμένης ευρωπαϊκής ομοσπονδίας, είναι οι βασικές αιτίες της αναγέννησης της πολιτικής των φραχτών, η οποία αποκρυσταλλώνει έντονες τάσεις ακροδεξιού εθνικισμού και ασφαλώς ρατσισμού, της απόλυτης ηλιθιότητας, δηλαδή, που σε πολύ λίγο θα καθιστά την έννοια του ευρωπαϊσμού και της ενωμένης Ευρώπης θλιβερό ανέκδοτο.

Η ενωμένη Ευρώπη ως ιδέα και πρακτική, προϋπέθετε την απόρριψη της έννοιας των φραχτών. Ξεκίνησε, μάλιστα, ως ένα προοδευτικό κίνημα για την απόρριψη των φραχτών που κατασκευάζονταν από ηλίθιες, πολιτικάντικες και εθνικιστικές–ρατσιστικές τάσεις στο μυαλό των ανθρώπων. Δυστυχώς αυτοί οι φράχτες ανακαινίζονται και πολλαπλασιάζονται στις μέρες μας. Και έτσι υποχρέωση κάθε ευρωπαϊστή δεν είναι το «κλαψούρισμα» για την υποχώρηση της ομοσπονδιακής προοπτικής για την ΕΕ, αλλά η εκτίμηση για την καταστροφή σε κάποιες χώρες και περιοχές της ΕΕ από την πιθανή πλέον αποτυχία αυτού του εγχειρήματος.

Με αυτή την έννοια δεν είναι ένας κούφιος εθνικισμός που πρέπει να ενεργοποιήσει εμάς τους έλληνες για την συλλογική αντιμετώπιση αυτού του διπλού ευρωπαϊκού securitization που πρακτικά αποσταθεροποιεί την χώρα, αλλά η γνώση πως ήδη η πολιτική των φραχτών νοθεύει θανάσιμα τον ευρωπαϊσμό και την λεγόμενη πολιτική ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού χώρου. Ήρθε η στιγμή να πάρουμε τα μέτρα μας ενώπιον της απειλής που αρθρώνεται πλέον πολλαπλώς και με σαφήνεια από τους συμμάχους και εταίρους μας. Και αυτό θα πρέπει να αρθρωθεί ψύχραιμα, ξεκάθαρα και δυναμικά προς όλους. Η διευρυνόμενη επιχείρηση αποκλεισμού της Ελλάδας είναι εκδήλωση διάλυσης του Δυτικού Συστήματος και η πιο σοβαρή απειλή για το παγκόσμιο equilibrium. Μόνον που είναι ευθύνη των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων και κινημάτων να το αρθρώσουν. Όσο αυτοί αναλώνονται στα επιμέρους και δεν αντιμετωπίζουν με ολιστικό τρόπο την κρίση που προκαλείται στην χώρα μας από τις πολιτικές ή την γενικότερη στρατηγική των συμμάχων και εταίρων μας, δεν πρόκειται να υπάρξει ολοκληρωμένη άρθρωση του εθνικού και κοινωνικού συμφέροντος στη συγκυρία και κανείς δεν πρόκειται να μας πάρει στα σοβαρά και να αναλάβει τις ευθύνες του.

Θα ήθελα, ωστόσο, να μου επιτρέψεις αναγνώστη μου να κλείσω κάπως διαφορετικά τον πολιτικό μου στοχασμό. Αυτός, γκρεμίζοντας κάθε έννοια φράχτη, έρχεται να συναντήσει τη συναισθηματική ευφυΐα μιας σημαντικής προσωπικότητας του καλλιτεχνικού χώρου, της Χαρούλας Αλεξίου, η οποία είπε στο ΑΠΕ: «Είναι σαν να ζω τώρα αυτό που έζησαν οι πρόγονοί μου και δεν το είχα δει ποτέ. Μόνο που οι πρόγονοί μου φύγανε και πήγανε σε μια χώρα που ήταν η πατρίδα. Μιλούσαν εκεί τη γλώσσα τους. Ενώ αυτοί οι άνθρωποι δεν ξέρουμε πού πάνε. Πάνε στο άγνωστο.»Ίσως όλοι αυτοί οι σύγχρονοι μετανάστες να μην πηγαίνουν απλώς ταξίδι στο άγνωστο, αλλά σε μία περιοχή της αγνωσίας που επαίρεται πως αποτέλεσε την κοιτίδα του διαφωτισμού και του ανθρωπισμού.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.