Δεν με φοβίζει η ζωή στην Ελλάδα, η μορφή ζωής μέσα από το γλωσσικό παιχνίδι Τσίπρα με τρομάζει!

Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *

Όχι, αναγνώστη μου, δεν φοβάμαι τα γεγονότα στην διαρκώς υποβαθμιζόμενη ποικιλοτρόπως Ελλάδα! Δεν με τρομάζει πλέον ούτε η τρόικα, ούτε η εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, ούτε το προσφυγικό, ούτε το δημοσιονομικό, αλλά ούτε καν το εφιαλτικό  χρηματοδοτικό!  Η νέα μορφή του γλωσσικού παιγνίου, η νέα μορφή της χρήσης του εκφραστικού μέσου του ίδιου του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που δομεί κυριαρχικά το νόημα στη σημερινή ελληνική κοινωνία, με θορυβεί έως πανικού, θα έλεγα εντίμως!

Αν έχει δίκιο ο Wittgenstein και «Το νόηµα µιας έκφρασης είναι η χρήση της», τότε τι νόημα θα μπορούσες να βγάλεις από τη δήλωση του πρωθυπουργού στην Αυγή της Κυριακής πως πολύ σύντομα θα κλείσουν οι προκλήσεις της αξιολόγησης, του χρέους και του προσφυγικού και, μόλις συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα έχει γυρίσει σελίδα; Πως είμαστε έτοιμοι να «γυρίσουμε σελίδα» στην ιστορία μας, ή μήπως πως ο Αλέξης Τσίπρας έχει συνδέσει το «γύρισμα της σελίδας» με μια νεοφιλελεύθερη μορφή ζωής στην Ελλάδα, η οποία (ανα)παρίσταται δια ενός γλωσσικού παιγνίου με κεντρικό στοιχείο αναφοράς (master point) την «πρόκληση»;

Κάθε γλωσσικό παιχνίδι αντιστοιχεί σε μια μορφή ζωής, αναγνώστη μου, και έτσι σου ζήτησα να κρίνεις την πράξη, την εμπειρία από την άρθρωση του πολιτικού λόγου, ξεκινώντας ασφαλώς από τη κριτική στο δικό μου γλωσσικό παίγνιο, έτσι όπως αρθρώνεται στα διαδικτυακά μου σημειώματα. Η γλώσσα ποτέ δεν είναι μπαρούφα, είναι πολιτική διαπραγμάτευση ή επιχείρηση επιβολής μιας μορφής ζωής, μπορεί και μια πρόσκληση σε μια μορφή ζωής. Ο κύριος Τσίπρας ήρθε στα πράγματα με τη «δική μου» γλώσσα, που παρέπεμπε σαφώς σε μια μορφή εναλλακτικής ηγεμονίας στην ΕΕ και στην Ελλάδα, ενώ σήμερα δείχνει να αναπαράγει ένα γλωσσικό παίγνιο που ουσιαστικά απορρίπτει το εναλλακτικό, ριζοσπαστικά δημοκρατικό σχέδιο ως μορφή ζωής στην Ευρώπη και στην πατρίδα μας.

Κάποιος αμόρφωτος ίσως πει: Επιτέλους, αυτός είναι ρεαλισμός και είναι αυτή η νέα γλώσσα όπως χρησιμοποιείται τώρα πια από τον Αλέξη Τσίπρα, που σηματοδοτεί την προσγείωσή του στην πραγματικότητα με την αποϊδεολογικοποίηση των λογικών του συναρτήσεων! Σαχλαμάρες και απλοϊκότητες ποζιτιβιστικού χαρακτήρα! Ούτε περί απαλλαγής από την ιδεολογία πρόκειται, ούτε περί ρεαλισμού, αλλά περί ανάπτυξης ενός διασκεδαστικού της πραγματικότητας πολιτικού λόγου μέσω ενός γλωσσικού παιγνίου που παριστά αφηρηµένες σχέσεις ως «προκλήσεις», οι οποίες εμφανίζονται ανεξάρτητες από τις δραστηριότητες και τα γεγονότα - δηλαδή την πολιτική εφαρμογή στη πράξη και τις κοινωνικές συνέπειες που αυτή επιφέρει. Έτσι δεν υπάρχει η έννοια της αλήθειας και του ψεύδους. Δια του ποζιτιβιστικού «problem solving» που υπονοείται από το «πρόκληση / προκλήσεις», εξαφανίζεται η έννοια της αλήθειας ή/και του ψεύδους, άρα και ο κριτικός έλεγχος του πολιτικού λόγου από τα μη-διαλογικά (non-discursive) [: κοινωνικά, οικονομικά, γεωπολιτικά, ηγεμονικά κλπ)  γεγονότα που παράγει.

Μέσω αυτού του νέου γλωσσικού παιγνίου, λοιπόν, που υιοθέτησε προσφάτως ο Αλέξης Τσίπρας, επιχειρεί να διαχωρίσει την αλήθεια των λόγων (του) από την αλήθεια των γεγονότων που παράγει η πολιτική του δράση και προσέγγιση. Και αυτό, αφού ναυάγησε η προηγούμενη προσπάθεια της ομάδας που διαμορφώνει το γενικό επικοινωνιακό πλαίσιο της κυβέρνησης να διαχωριστούν οι πολιτικές προσεγγίσεις από τις πολιτικές δράσεις.

Εάν, ωστόσο, δεις το νέο γλωσσικό παιχνίδι Τσίπρα, που στην ουσία υποκαθιστά την έννοια της εναλλακτικής πολιτικής δράσης με εκείνη - την απολύτως αφηρημένη του «τέλους της ιστορίας» και του νεοφιλελευθερισμού - της «πρόκλησης», ως συνάρτηση της και με την πραγματική ζωή, τότε θα τρομάξεις στο βαθμό που ο πολιτικός λόγος του επιχειρείται να αυτονομηθεί από τα γεγονότα, τα οποία έτσι δεν εμφανίζονται ως μορφές ζωής, αλλά ως προκλήσεις που απαιτούν προσαρμογή της ζωής σε αυτά! Δηλαδή κάποιου είδους συμμόρφωση των Ελλήνων στα γεγονότα που εμφανίζονται να προκαλούνται από εξωτερική παρέμβαση.

Είναι, αναγνώστη μου, σαν ο πολιτικός λόγος του κ.Τσίπρα και η πολιτική του βούληση στην συγκυρία να διαμορφώνονται από μια πραγματικότητα «out there», απολύτως εξωτερική από την πολιτική διάσταση και οντολογία του ιδίου και της κυβέρνησής του. Αυτή την διαστρεβλωτική εικόνα σχηματίζουν στους έλληνες πολίτες δυστυχώς και τα ΜΜΕ στην Ελλάδα, όταν δεν αναλώνονται σε ιδεολογικοποιημένη ή κουτσομπολίστικη κριτική. Και όμως το πρόβλημα με το νέο γλωσσικό παίγνιο Τσίπρα δεν είναι ιδεολογικό αλλά απολύτως πρακτικό και εμπειρικό. Πρόκειται για ένα γλωσσικό παίγνιο που ενώ εμφανίζεται στα μάτια του αμόρφωτου ως ρεαλισμός, αρνείται τον ρεαλισμό στην πράξη. Είναι ένα πολιτικο-επικοινωνιακό εγχείρημα που καταργεί την ίδια την ποζιτιβιστική έννοια της επαλήθευσης. Είναι ένα τέχνασμα, ένα φτηνιάρικο κόλπο που καταργεί την ίδια τη λογική ως σχέση που ορίζει την άρθρωση οποιουδήποτε νοήματος μέσω της γλώσσας.

Με το νέο γλωσσικό παίγνιο του κ. Τσίπρα, στο οποίο με πραγματικά θαυμαστή ταχύτητα προσαρμόζονται και οι περισσότεροι του υπουργικού συμβουλίου, πέραν των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, αυτά που λέγονται και δηλώνονται ούτε θα μπορούσαν ποτέ να επαληθεύονται, ούτε ασφαλώς να διαψεύδονται! Πρόκειται για μια γλώσσα που καταστρέφει τον πολιτικό λόγο και διαστρέφει την λογική της συγκρότησης των εννοιών ως κοινωνικό φαινόμενο. Και αυτό, ας μου επιτρέψεις αναγνώστη μου, να το αποκαλέσω «αντι-αριστερή» πρακτική, ή σαφώς «αντι-προοδευτικό» παίγνιο.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.