Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *
Αυτό το σημείωμά μου δεν αποσκοπεί στην επισήμανση, αλλά μάλλον στην υποσημείωση σε όλα όσα έχω αρθρώσει τα τελευταία χρόνια της επικοινωνίας μας, αγαπητέ αναγνώστη. Κάτι σαν αναγκαίο συμπλήρωμα των σημειωμάτων μου. Κάτι σαν αυτό που ο θεωρητικός του αφηγηματικού λόγου Gérard Genette αποκαλεί «Nouveau discours du récit» - που δεν είναι τίποτα άλλο από μια προσπάθεια ανάδειξης του μεταπολιτικού μέσα από τον αναστοχασμό του επιμέρους-πολιτικού, στην ίδια τη δική μου αφήγηση για την ελληνική κρίση. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σχόλιο που αντιτίθεται στην πολιτική φιλοσοφία, με την έννοια που η βιοοικονομία αντιτίθεται στον μηχανιστικό αυτοματισμό των οικονομικών.
Γιατί εξηγούμαι; Επειδή η αποφθεγματικού τύπου παρατηρήσεις που θα διαβάσεις «φωτογραφίζουν» τον τρόπο σχηματισμού του δικού μου γνωστικού μοντέλου και όχι άλλων, πράγμα απαραίτητο για να κατανοήσεις τη γενική αιτία που έχει ως αποτέλεσμα το συγκεκριμένο σχολιαστικό αποτέλεσμα (: την διαλογική αιτία που παράγει κάθε ένα ξεχωριστά από τα σχόλιά μου, ως μικρές και προσωρινές αλήθειες κόντρα στις μεγάλες αλήθειες της πολιτικής φιλοσοφίας). Αυτό μού αρέσει να αποκαλώ (πολιτική) ωριμότητα και είναι μια διαδικασία απαλλαγής από την υποκρισία και το ψεύτικο. Μην με παρεξηγήσεις: είναι διαδικασία απαλλαγής από αυτά (: υποκρισία, ψεύτικο) που δεν πρόκειται ποτέ να καταλήξει στο απολύτως ανυπόκριτο και στο απολύτως αληθινό ή απολύτως έντιμο και απροκατάληπτο. Όσο αγωνίζεσαι να τα πλησιάσεις, τόσο αυτά απομακρύνονται και μεταβάλλονται τελικώς σε ουτοπία.
- Αυτή η ουτοπία, δυστυχώς, δεν αφορά στο πολιτικό σύστημα της πατρίδας μας και αυτό ενισχύει την ανωριμότητα, την χυδαιότητα, τον πολιτικαντισμό και τις τάσεις ολοκληρωτισμού, συσκοτίζοντας τις πραγματικές, οντολογικές διαφορές μεταξύ αριστεράς και δεξιάς. Αυτές οι διαφορές είναι ανθρώπινες / ιστορικές κατασκευές που δεν παραμένουν αναλλοίωτες κατά την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη του ηγεμονικού φαινομένου.
- Σύγχρονο προλεταριάτο υπάρχει - για παράδειγμα - αλλά δεν έχει σχέση με εκείνο της βιομηχανικής επανάστασης και της νεωτερικότητας. Και αυτό επειδή στην Ελλάδα, παρά τη κρίση, δεν βρίσκονται αντιμέτωπες ιδεολογίες και κοινωνικές τάξεις με κριτήριο την κατοχή των παραδοσιακών μέσων παραγωγής, αλλά επικρατεί μια και μοναδική ιδεολογία και μια και μοναδική τάξη πάνω σε όλες τις άλλες, με κριτήριο τον έλεγχο των μέσων παραγωγής του γνωστικού μοντέλου των ελλήνων. Είναι κοινή η ιδεολογία των ΜΜΕ στην Ελλάδα, αγαπητέ αναγνώστη, και κοινή η τάξη των διαμορφωτών της κοινής γνώμης, παρά την προσπάθεια να εμφανίζονται τα μέλη της τόσο διαφορετικά. Είναι ασφαλώς διαφορετικοί μέσα στο πλαίσιο μιας κοινής, μεταμοντέρνας ιδεολογίας. Διαφορετικοί μέσα στην ενότητα της ιδεολογία τους. Διαφορετικοί με όρους μάρκετινγκ και μόνον!
- Μέσα σε αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο που ακόμη και ο αριστεριστής ή ο χρυσαυγίτης αναπαρίσταται ως καταναλωτικό προϊόν, η υποκουλτούρα βασιλεύει, με διάφορες μάλιστα μορφές βίας να διεκδικούν και να ανταγωνίζονται να ορίσουν το αγνό, το ταξικό, το εθνικό, το ρεαλιστικό, το αληθινό, το ωφέλιμο και το πεπαιδευμένο. Μέσα σε αυτό το ιδεολογικό πρότυπο καταλύονται πολιτικές ιδεολογίες και ταξικά συμφέροντα. Αναρωτήσου γιατί οι παρουσιαστές - όλοι ανεξαιρέτως οι δημοσιογράφοι/ παρουσιαστές - δεν κοντράρουν με τους εκπροσώπους του ΚΚΕ. Γιατί τους αφήνουν να λένε τα δικά τους, χαλαρά και «τρυφερά»; Μήπως έτσι τους ακυρώνουν και τους ρευστοποιούν ως διαφορετικό ιδεολογικό μήνυμα, εντάσσοντάς τους αρμονικά στο γενικό ιδεολόγημα και αταξικό μήνυμα των ΜΜΕ;
- Είναι η νομή της επικοινωνιακής υπερεξουσίας που ορίζει ιδεολογικώς την δημόσια σφαίρα, αναγνώστη μου. Έτσι, αυτή από χώρος αγωνισμού διαφορετικών ιδεολογικών παραστάσεων καταλήγει σε κακόγουστο ή λιγότερο κακόγουστο θέατρο και η πολιτική σε κατευθυνόμενο-σικέ σόου, όπου αυτό που έχει μοναδική σημασία είναι η εντύπωση. Και η προστριβή είναι ο καλύτερος τρόπος για να προκαλείς εντύπωση, υπηρετώντας την ιδεολογία των ΜΜΕ – κυρίως στη τηλεόραση. Κάποιοι που ξέρουν τα επικοινωνιακά τεχνάσματα εμφανίζονται ικανοί να λειτουργούν σε ένα πεδίο ακόμη και φανταστικών προστριβών (δες για παράδειγμα την κυρία Λιάνα Κανέλλη, μεταξύ άλλων νεώτερων στο κόλπο του διαρκούς σκανδαλισμού του τηλεθεατή). Η ταυτότητα κατασκευάζεται μέσω της προστριβής που δεν είναι ιδεολογικοπολιτική σύγκρουση, αλλά ιδεολογικός μηχανισμός για την αποπολιτικοποίηση ή /και ποδοσφαιροποίηση του μηνύματος, όπου κάθε ψέμα και κάθε παραμύθι εμφανίζεται ως αναζήτηση της αλήθειας. Είναι σαν η αλήθεια να συντίθεται από εντυπώσεις, παραμύθια και παραπληροφόρηση – σαν η κοινή γνώμη να σχηματίζεται μέσα σε μια πανεθνική δικαστική αίθουσα!
Η ιδεολογία των ΜΜΕ στην Ελλάδα, αποτελεί έναν άθλιο νομικισμό που υπονομεύει τόσο τον νομικό, όσο και τον πολιτικό πολιτισμό στην πατρίδα μας, ενώ κατασκευάζει ένοχους και αθώους με μοναδικό κριτήριο την συγκυριακή «αγάπη του κοινού», η οποία αντιστοιχεί στην διάθεση κάποιου να χρησιμοποιηθεί ως προλετάριος στο κυρίαρχο σύστημα παραγωγής των ΜΜΕ. Με την έννοια αυτή προλετάριος θα μπορούσε να είναι ακόμη και ο πιο σημαντικός πολιτικός ή επιχειρηματίας και σίγουρα οποιοσδήποτε εμφανίζεται στα ΜΜΕ, χωρίς να αμφισβητεί την (κοινή) ιδεολογία τους.
- Αν με ρώταγες ποιο είναι το πλέον χαρακτηριστικό φαινόμενο που αποκρυσταλλώνει την ιδεολογία των ΜΜΕ στη χώρα μας, θα έλεγα αυτομάτως η «Παντελιάδα»! Όπως ακριβώς δομείται ιδεολογικώς η «Παντελιάδα», κατασκευάζεται οποιοδήποτε άλλο δημόσιο αφήγημα (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, εθνικό ή πολιτισμικό) αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Όλα είναι μια «Παντελιάδα» στον τόπο μας!
- Και όλα είναι μια «Παντελιάδα», διότι έτσι δομείται το μεταβιομηχανικό ιδεολόγημα των ΜΜΕ, συνθέτοντας τον γενικό κώδικα επικοινωνίας ημών των ελλήνων. Αυτός ο κώδικας είναι που κατασκευάζει με τη σειρά του το γνωστικό μας μοντέλο, διαμορφώνοντας τις σχέσεις και καταστάσεις της πραγματικής μας ζωής.
- Δεν παρουσιάζεται πραγματικότητα έξω από την ιδεολογία των ΜΜΕ, ούτε ασφαλώς πραγματική ζωή έξω από το (πρότυπο) αφήγημα της «Παντελιάδας». Ακόμη και το Grexit έτσι εμφανίστηκε και αντιμετωπίσθηκε. Και ίσως ήρθε η ώρα να αναρωτηθείς, αν θα μπορούσες να ζήσεις έξω από την πραγματικότητα που δομεί η ιδεολογία των ΜΜΕ. Δεν πιστεύω πως μπορείς… είναι αδύνατον, φίλε και σύντροφε, σύγχρονε προλετάριε στο σύστημα των ΜΜΕ.
- Τα διαδικτυακά μου σημειώματα αποτελούν απλώς μια μορφή ανταρτοπόλεμου στην ιδεολογία των ΜΜΕ, έχοντας επίγνωση του γεγονότος πως εγώ ο ίδιος δεν μπορώ να δομήσω τη δική μου πραγματικότητα έξω από αυτήν. Ο ανταρτοπόλεμός μου, λοιπόν, είναι πριν από όλα μια συνειδητή, εσωτερική διαμάχη και από αυτή τη διαρκή διαμάχη πηγάζει το ηθικό και το πολιτικό. Η επιχείρηση να ζευγαρωθούν αυτά τα δυο, είναι πράξη εντιμότητας και ωριμότητας. Μια κίνηση για την παραγωγή μιας μικρής, προσωρινής αλήθειας, που πιθανόν να ανατραπεί από τον επόμενο ανταρτοπόλεμο (επόμενη μάχη) εναντίον της ιδεολογίας των ΜΜΕ που εγώ ο ίδιος εσωτερικεύω, αν και αντιλαμβάνομαι ως εχθρό.
Μην τρομάζεις δεν πρόκειται για σχιζοφρένεια! Πρόκειται για τη σύγχρονη σχιζοειδή πολιτική πραγματικότητα, που απαιτεί σχιζοειδείς μορφές μετα-ανάλυσης για να προσεγγιστεί σε κάποιο βαθμό πιστότητας – μικρότερης παραπλάνησης.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.