Ωστόσο, αυτό δεν έχει τα εφόδια να καταλάβει ο «ρηχός» δημοσιογράφος, ο οποίος παρατηρεί την επικαιρότητα επί κυβερνήσεως Αλέξη Τσίπρα και αποφαίνεται: «Ο σοσιαλισμός μας μάρανε…»!
Η λέξη σοσιαλισμός είναι τόσο σαφής όσο η λέξη γαϊδούρι. Όπως η λέξη γαϊδούρι ούτε τέσσερα πόδια έχει, ούτε μεγάλα αυτιά, ούτε γκαρίζει, ούτε κουνά διαρκώς την ουρά της για να διώχνει τις μύγες, έτσι και η λέξη σοσιαλισμός δεν αναπαριστά τίποτε από αυτό και αυτά που φαντάζεται αυτός που την ακούει ή την διαβάζει.
Όταν σημειώνω την λέξη γαϊδούρι, ο κάθε αναγνώστης μου μπορεί να φαντάζεται κάποια μορφή γαϊδουριού που έχει στο δικό του μυαλό - αν και δεν αποτελεί τη μορφή που εγώ έχω στο δικό μου – (καταδήλωση), ή να θεωρήσει πως έτσι επιχειρώ υποδήλωση ή προδήλωση, δηλαδή ότι η λέξη μου έχει δευτερεύουσα ή μεταφορική σημασία.
Σε κάθε περίπτωση η λέξη γάιδαρος, όπως και ακριβώς και η λέξη σοσιαλισμός, αναπαριστά το σημασιολογικό φορτίο με το οποίο τα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας (ελληνικής) έχουν «συμφωνήσει» να φορτίσουν τη συγκεκριμένη λέξη. Και αυτό είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα και ασφαλώς πολιτικό αποτέλεσμα που διαμορφώνεται ιστορικά στο πλαίσιο του κοινωνικού ανταγωνισμού. Αυτό οι γλωσσολόγοι, που τις τελευταίες δεκαετίες έχουν έρθει πολύ κοντά στον πολιτικό επιστήμονα, συνηθίζουν να αποκαλούν «δήλωση», που παραπέμπει στο αρχικό σημασιολογικό φορτίο μιας λέξης. Ωστόσο, η τρέχουσα κοινωνικοπολιτική εξέλιξη είναι αυτή που προσδίδει τις ιδιαίτερες σημασιολογικές αποχρώσεις μιας λέξης και αυτό αποκαλείται «συνυποδήλωση». Άρα, η συνυποδήλωση συνδέεται με τη συγκινησιακή χρήση της γλώσσας στη συγκυρία και αυτό προσδίδει στη κάθε λέξη που χρησιμοποιούμε συγκεκριμένη πολιτική, ιδεολογική και κοσμοαντιληπτική σημασία.
Όταν η λέξη γάιδαρος ή η λέξη σοσιαλισμός δεν μας προκαλεί συμβολικώς: δεν είναι λέξεις (σημεία) φορτισμένες συγκινησιακά, τότε ο δημοσιογράφος θα μπορούσε να πει: ναι, ο γάιδαρος (ή ο σοσιαλισμός) μας μάρανε! Αν όμως αυτές είναι «emotionally charged», τότε ο δημοσιογράφος μας είναι απλώς ένας φουκαράς αντιδραστικός.
Αν η λέξη που χρησιμοποιώ προκαλεί μια αόριστη έστω εικόνα στο μυαλό του αναγνώστη μου, τότε αυτή είναι φορτισμένη συγκινησιακά μέσα του και έχει σημασία (δεν λέμε «ο σοσιαλισμός μας μάρανε) – στον δικό του συναισθηματικό κόσμο και όχι στον δικό μου, ο οποίος δεν έχει σημασία στη διαμόρφωση του μηνύματος.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι αν οι λέξεις των πολιτικών μας έχουν την ικανότητα σήμερα να προκαλούν εικόνες στο μυαλό μας (mental pictures), η κάθε μια εκ των οποίων να είναι στην πραγματικότητα μια «Gestalt», ένα σχήμα διαμορφωμένο ζωντανά στη μνήμη μας και συγχωνευμένο με σύγχρονες εντυπώσεις, ιδέες και σκέψεις.
Αν δεν είναι, τότε όχι μόνον ο σοσιαλισμός, αλλά καμία απολύτως άλλη λέξη από το πολιτικό λεξιλόγιο δεν έχει σημασία. Αν, αγαπητέ αναγνώστη, υιοθετείς τη λογική που εκφράζει σήμερα ο συντάκτης του Βήματος με το «ο σοσιαλισμός μας μάρανε», αντίληψη που φαίνεται να είναι γενικευμένη στην ελληνική κοινωνία μετά την «κατάρρευση» του συστήματος των βασικών εννοιών με τις οποίες κτίστηκε η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, τότε φαντάζομαι πως αντιλαμβάνεσαι ότι και τα ψέματα πια με τη μορφή λέξεων δεν έχουν σημασία.
Αν επιχειρήσουμε να συνεννοηθούμε σήμερα στη βάση του «ο σοσιαλισμός μας μάρανε», θα έχει εκμηδενιστεί η αξία των λέξεων ως φορείς ψεύδους. Αυτό είναι που δεν καταλαβαίνει ο δυστυχής δημοσιογράφος. Αν το καταλάβαινε θα είχε παρατήσει το πληκτρολόγιο και θα αντικαθιστούσε τις λέξεις και τα εκφραστικά σχήματα με τη μορφή ενός δικτύου από λέξεις, με εικόνες (φωτογραφικό ή κινηματογραφικό υλικό κάθε μορφής, χωρίς σχόλια).
Με τις λέξεις δεν μπορείς πλέον να λες ψέματα στην Ελλάδα, μόνον με τις εικόνες μπορείς, αν θεωρήσεις πως το ελληνικό κοινό έχει απευαισθητοποιηθεί από τις κοινωνικοπολιτικά φορτισμένες λέξεις. Αυτό θα σήμαινε την ολοκληρωτική μετάβαση στις λεγόμενες μεταμοντέρνες πολιτικές… και όποιος το κατανοήσει εγκαίρως θα βγει κερδισμένος από τη νέα πρόωρη εκλογική αναμέτρηση, που δεν μπορεί πλέον να αναβληθεί άλλο.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.