Απουσία εμπιστοσύνης. Η Μόσχα αναμένει πολιτικές, στρατιωτικές και οικονομικές παραχωρήσεις για κάθε άρση κυρώσεων.
Του Zulfikar Dogan*, Al Monitor, 20-11-16
Η κατωτέρω κατατοπιστική ακτινογραφία των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, (που ο λαβύρινθος των εχθροπραξιών της Συρίας καθιστά δυσδιάκριτες), οφείλεται στον έμπειρο πρώην αρχισυντάκτη της Μιλλιέτ, νυν αρχισυντάκτη του Korhaber News site και σχολιαστή του έγκυρου Μηνύτορα της Μέσης Ανατολής. Λόγω της έκδηλης χρησιμότητάς της, μεταφράζεται αυτούσια.
Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
«Mετά την τουρκική κατάρριψη ρωσικού αεροπλάνου στις 24 Νοεμβρίου 2015, στα σύνορα της Συρίας ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποίησε για «σοβαρές συνέπειες» στις σχέσεις με την Τουρκία. Χαρακτήρισε το επεισόδιο σαν «μαχαιριά στη ράχη», μηνώντας στον Ταγίπ Ερντογάν ότι θεωρεί την κατάρριψη του αεροπλάνου ως προδοσία. Η Ρωσία επέβαλε σύντομα οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία και οι οικονομικές ανταλλαγές ύψους 38 δις δολαρίων μεταξύ των δύο χωρών άρχισαν να συρρικνώνονται. Η Τουρκία επλήγη σοβαρά καθώς πολλοί τομείς της οικονομίας της βρέθηκαν σε αδιέξοδο.
Επτά μήνες αργότερα, στις 27 Ιουνίου 2016, ο Ερντογάν έστειλε μιαν επιστολή συγγνώμης στον Πούτιν, θέτοντας σε κίνηση μια διαδικασία εξομάλυνσης που θα έφερνε τις δυο χώρες μαζί στην Αγία Πετρούπολη, στις 9 Αυγούστου. Ο τρόπος που οι δυο ηγέτες συμπεριφέρθηκαν προς αλλήλους έγινε γενικά αντιληπτός σαν το άνοιγμα νέου κεφαλαίου στις σχέσεις των δύο χωρών. Ενώ ο Ερντογάν αποκαλούσε συνεχώς τον Πούτιν «αγαπητέ μου φίλε» και «αξιότιμε πολιτικέ ηγέτη» (“esteemed statesman”, ο Πούτιν αποκρινόταν μόνο με το «κύριε Ερντογάν». Επίσης , ο Τούρκος πρωθυπουργός υποσχόταν «τάχιστα να επαναφέρει τις σχέσεις στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν τις 24 Νοεμβρίου 2015 και ακόμη ψηλότερα», ενώ ο Πούτιν δήλωνε ότι η αποκατάσταση των σχέσεων στο προ της κρίσεως επίπεδο «θα απαιτήσει χρόνο».
Σε δηλώσεις του στο γερμανικό κανάλι ARD, ο Σεργκέϊ Στεπάσιν, τέως διοικητής της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας και έμπιστος του Πούτιν, περιέγραψε τον Ρώσο πρόεδρο σαν κάποιον που «ποτέ δεν συγχωρεί αυτούς που τον εξαπατούν, τον προδίδουν ή τον προσβάλλουν έστω και μία φορά». Επιπλέον, σύμφωνα με τον τέως διοικητή της τουρκικής Σχολής Δοκίμων, ναύαρχο Τουρκέρ Ερτούρκ, ο Πούτιν εξακολουθεί να μην εμπιστεύεται τον Ερντογάν. «Αυτοί που εύκολα απολογούνται και εύκολα προδίδουν. Ο Πούτιν αυτό το ξαίρει.» έγραψε ο Ερτούρκ, σε άρθρο του στην προσωπική του ιστοσελίδα.
Μετά την απολογία της Τουρκίας, οι Ερντογάν και Πούτιν είχαν τρεις συναντήσεις και υπέγραψαν συμφωνίες για την αποκατάσταση των οικονομικών σχέσεων. Παρά ταύτα, λίγα έχουν αλλάξει.
Σαν χειρονομία προς τη Μόσχα, η ΄Αγκυρα προσέδωσε «καθεστώς στρατηγικής επενδύσεως» στο πυρηνικό εργοστάσιο αξίας 22 δις δολαρίων, που οι Ρώσοι εγκαθιστούν στην Τουρκία, προνόμιο που εξασφαλίζει στο πρόγραμμα κίνητρα και οικονομικές ενισχύσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στη συνέχεια, παρουσία των Πούτιν και Ερντογάν, στα περιθώρια του Διεθνούς Συνεδρίου Ενέργειας στη Κωνσταντινούπολη, οι υπουργοί ενεργείας των δύο χωρών υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού αερίου Τουρκικό Ρεύμα, αξίας 12,5 δις δολαρίων.
Η Τουρκία επιτάχυνε τις διαδικασίες για τον αγωγό και εξέδωσε όλες τις απαραίτητες άδειες, που έδωσαν στην Γκαζπρόμ την δυνατότητα να αναγγείλει ότι το πρώτο σκέλος του σχεδίου, για τον εφοδιασμό της Τουρκίας με αέριο, θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει το 2019. Η τύχη του δεύτερου σκέλους – αυτού που θα μεταφέρει αέριο στην Ευρώπη και από το οποίο η Τουρκία θα κερδίζει xρήματα - παραμένει αβέβαιο. Ο Ρώσος υπουργός των Εξωτερικών, Σεργκέϊ Λαβρώφ, δήλωσε ότι η κατασκευή του δεύτερου σκέλους θα μπορέσει ν’ αρχίσει μόνον αφού η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση δώσει εγγυήσεις αγοράς αερίου.
΄Εχοντας υποστεί βαριές οικονομικές απώλειες, η Τουρκία ήλπιζε σε μια γοργή αποκατάσταση των οικονομικών ανταλλαγών της με την Ρωσία, αλλά η Ρωσία κινείται αργά, ένα βήμα κάθε τόσο. Τούρκοι κατασκευαστές έργων, που υπέστησαν τις μεγαλύτερες ζημιές από τις κυρώσεις, δήλωσαν στα τέλη Ιουνίου ότι προγράμματα κατασκευών αξίας 2 δις ήταν έτοιμα να υπογραφούν, αλλά ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί.
Αναφορικά προς τα νωπά φρούτα και λαχανικά, κορυφαία εξαγωγικά προϊόντα προς τη Ρωσία, μόνο τα εσπεριδοειδή πήραν άδεια επανεισόδου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΄Ενωσης Εξαγωγέων Τουρκίας, η Ρωσία, κορυφαίος εισαγωγέας το 2015, έπεσε στην 18η θέση τον Οκτώβριο του 2016, με τις εξαγωγές να έχουν μειωθεί κατά 99%.
Κατά τα στοιχεία Οκτωβρίου της Συνέλευσης Τούρκων Εξαγωγέων, το σύνολο των εξαγωγών ήταν κάτω 5% σε σύγκριση με το 2015. Ο πρόεδρος της οργάνωσης, Μεχμέτ Μπουγούκεκτσι δήλωσε πως η βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία δεν είχε ακόμη αντίκτυπο στις εξαγωγές.
Η απογοήτευση περισφίγγει επίσης και τον τουριστικό τομέα, μετά την αρχική αισιοδοξία περί την συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν τον Αύγουστο. Η Ρωσία καθυστέρησε την επανάληψη των πτήσεων Τσάρτερ μέχρι τον Οκτώβριο, όταν τελειώνει η τουριστική σαιζόν. Σύμφωνα με τους αριθμούς του Οκτωβρίου, οι μεγαλύτερες απώλειες του τουριστικού τομέα αφορούν στους Ρώσους επισκέπτες. Στην μεσογειακή Αττάλεια, θέρετρο που προτιμούν οι Ρώσοι παραθεριστές, ο αριθμός των Ρώσων επισκεπτών μειώθηκε περισσότερο του 60% από το 2015 και η απώλεια εσόδων ξεπέρασε τα 5 δις δολάρια.
Ούτε το πρώιμο κλείσιμο δωματίων για το 2017 ενθαρρύνει την αισιοδοξία. Αντιπρόσωποι του τομέα αναφέρουν ότι δεν υπάρχουν αιτήσεις και ήδη θεωρούν το 2017 σαν χαμένη χρονιά. Ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Δημοκρατικού Κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης, Οσμάν Σετίν Μπουτάκ, προειδοποίησε για επιτεινόμενη κρίση στον τουριστικό τομέα, υπογραμμίζοντας ότι η εικόνα της Τουρκίας στο εξωτερικό –με τον στρατιωτικό νόμο, τις συλλήψεις δημοσιογράφων και πολιτικών και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις- τρομάζουν όχι μόνο τους Ρώσους αλλά και τους Δυτικούς πιθανούς επισκέπτες.
Η Τουρκία σκέπτεται τώρα μια νέα συγνώμη προς τη Ρωσία για να επιτύχει μιαν επιτάχυνση της προόδου. Σε συνέντευξή του στη ρωσική τηλεόραση ο υπουργός των Εξωτερικών Μεβλούτ Γιαβούσογλου δήλωσε ότι είναι διατεθειμένος να διατυπώσει ο ίδιος την συγνώμη του στη χήρα του Ρώσου πιλότου και πρότεινε την χρηματική αποζημίωση της οικογένειάς του. *
Για τη βαθειά απογοήτευση της Τουρκίας για την βραδύτητα αποκατάστασης των σχέσεων, χαρακτηριστικά είναι όσα είπε στις αρχές του μηνός ο υπουργός των Οικονομικών Νιχάτ Ζεϊμπεκσί. Τονίζοντας ότι είχε πολυάριθμες τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του, ο Ζεϊμπεκσί πρόσθεσε: « Αν πάει έτσι, δεν μπορούμε να πούμε ότι όλα είναι ρόδινα στις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Αυτό θα μπορούσε να μας οδηγήσει να πάρουμε μέτρα ο ένας εναντίον του άλλου στο οικονομικό πεδίο και εμείς επίσης θα κάνουμε ό,τι είναι αναγκαίο.»
Παρουσιάζοντας στη Βουλή την σημερινή κατάσταση των τουρκο-ρωσικών σχέσεων την περασμένη εβδομάδα, ο Ζεϊμπεκσί απαρίθμησε τους εξής περιορισμούς: Παραμένουν σε αναστολή τα ταξίδια χωρίς βίζα, οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών, έξη τομείς δραστηριότητας τουρκικών εταιρειών, η απασχόληση Τούρκων εργατών στη Ρωσία και ο αριθμός των αδειών τράνζιτ σε τουρκικά φορτηγά αυτοκίνητα μειώθηκε από 9.000 σε 2.000.
Συνοπτικά: Η Ρωσία εξακολουθεί να κινείται αργά και προσεκτικά στη διαδικασία πού ξεκίνησε η συγνώμη του Ερντογάν, ενώ τα βήματα της Τουρκίας ήταν ουσιαστικά και ταχύτερα. Η Μόσχα περιμένει πολιτικές, στρατιωτικές και οικονομικές παραχωρήσεις για κάθε κύρωση που αποσύρει. Καθώς πλησιάζει η πρώτη επέτειος της κατάρριψης του αεροπλάνου, φαίνεται πως τίποτα δεν θα είναι όπως ήταν πριν.»
*Σημ.Μτφρ: Προφανώς σαν πρόσθετο δέλεαρ προς τη Ρωσία, η Τουρκία πρόβαλε χθες την πιθανότητα αγοράς του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Ο Τούρκος υπουργός Αμύνης. Φικρί Ισί, απαντώντας σε ερώτηση (βαλτή;) για την ενίσχυση της τουρκικής αεράμυνας, είπε ότι γίνονται συνομιλίες για τους S-400 και η στάση της Ρωσίας είναι θετική. Πρόσθεσε όμως ότι προχωρούν σε επαφές και με άλλες χώρες και ότι «οι συνομιλίες αυτές θα ενθαρρύνουν το ΝΑΤΟ να προχωρήσει σε σοβαρότερη πρωτοβουλία, ώστε η Τουρκία να αποκτήσει σύστημα συμβατό με τις ανάγκες της συμμαχίας.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.