Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *
Μεγάλο λάθος διαπράττουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα όσοι εκ των - μη φασιστών-εθνικιστών - διαμορφωτών της κοινής γνώμης και των αποφάσεων θορυβούν, μάλλον άκριτα και αλλοπρόσαλλα, περί τα ελληνοτουρκικά, παρακολουθώντας στενά και γραμματικά την αναθεωρητική και εξ ίσου αλλοπρόσαλλη φλυαρία από την πλευρά της τουρκικής ηγεσίας και ολόκληρου του πολιτικού συστήματος της γείτονος.
Η εμπειρική μου άποψη είναι πως έτσι εντασσόμαστε σε μια πολιτική μεθοδολογία πολεμικής σύγκρουσης, χωρίς να φαίνεται πως είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι για μια γενική πολεμική αναμέτρηση με τη Τουρκία. Αυτό είναι πολιτικό έγκλημα, το οποίο οι ίδιοι παράγοντες στην Ελλάδα έχουν επαναλάβει κάμποσες φορές σε ό, τι αφορά στην ελληνοτουρκική προστριβή πριν αυτή κλιμακωθεί σε κρίση. Ας αποφύγω τα παραδείγματα, πιστεύω πως συνεννοούμαστε!
Ωστόσο, δεν μπορώ πλέον να αποφύγω την διατύπωση της εκτίμησής μου για την πολιτική φύση της σημερινής διάστασης της διαλογικής και θεσμικής προστριβής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Είναι τραγική επιπολαιότητα η εκτίμηση πως η «τουρκική φαγούρα» σε ό, τι αφορά στο καθεστώς στο Αιγαίο και ευρύτερα σε ολόκληρη την περιοχή όπου τέμνονται τα ελληνοτουρκικά εθνικά συμφέροντα - για να το πω κομψά εντάσσοντας ασφαλώς εκεί και το κυπριακό ζήτημα - είναι μια υπόθεση για «εσωτερική κατανάλωση» εξ αιτίας του εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού στην Τουρκία, ενόψει του δημοψηφίσματος για αλλαγή του πολιτεύματος. Όπως σφάλμα είναι να θεωρείς πως η φασαρία στη συγκυρία γίνεται στο πλαίσιο της γενικότερης διαπραγμάτευσης Τουρκίας- ΕΕ (: προενταξιακή διαδικασία και προσφυγικό).
Το ζήτημα είναι εντελώς διαφορετικό και αφορά στη σοβαρή γεωπολιτική αποσταθεροποίηση ολόκληρης σχεδόν της Νοτιοδυτικής Ασίας και Βόρειας Αφρικής. Με τα σύνορα και τα καθεστώτα μάλιστα στη Βαλκανική να παραμένουν σχετικά ρευστά σε ό, τι αφορά τουλάχιστον στην πολιτική τους δυναμική. Υπό το πρίσμα αυτής της ευρύτερης γεωπολιτικής αποσταθεροποίησης θα πρέπει να εξετάσεις την βερμπαλιστική όξυνση της χρόνιας ελληνοτουρκικής προστριβής από τουρκικής πλευράς, παρακολουθώντας με προσοχή θεσμικές, διπλωματικές και υλικές (κυρίως στρατιωτικού χαρακτήρα) μεταβολές στη γείτονα. Υπάρχουν; Στο βαθμό που γνωρίζω, υπάρχουν και στα τρία επίπεδα ανάλυσης, ιδιαίτερα μετά τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν του αποτυχημένου στρατιωτικού πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν.
Άρα, η όξυνση της ελληνοτουρκικής προστριβής, εμφανώς σε λεκτικό επίπεδο, είναι μια παράπλευρη - φυσιολογική σύμφωνα με την παραδοσιακή αντίληψη περί «περιφερειακής ασφάλειας» της τουρκικής ηγεσίας - συνέπεια μιας γεωπολιτικού χαρακτήρα αποσταθεροποίησης της περιοχής όπου διαμορφώνεται και διαπραγματεύεται και το ελληνικό εθνικό συμφέρον, συνεργατικά και ταυτόχρονα ανταγωνιστικά με το τουρκικό. Αυτή είναι η αλήθεια και αν δεν την δεις κατάματα, αποκλείεται να στοχαστείς και να δράσης ώριμα ως έλληνας πολιτικός ηγέτης, επιστήμονας ή δημοσιογράφος.
Η τουρκική πολιτική ηγεσία αναπτύσσει αυτή τη στιγμή έναν παραληρηματικό, εθνικιστικό λόγο, τροφοδοτώντας την εθνικιστική παράνοια, αλλά δεν είναι καθόλου παρανοϊκή η ίδια – εκτός αν θεωρείς την «regional security complextheory» με τις πολλαπλές μεταβλητές, που αποτελεί το κύριο μεθοδολογικό πρότυπο ανάπτυξης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, παρανοϊκό! Παρανοϊκό είναι το συγκεκριμένο λαϊκιστικό τουρκικό αφήγημα και όχι η μεθοδολογία διάρθρωσης της πολιτικής ασφαλείας και της εξωτερικής πολιτικής ή των διεθνών σχέσεων της Τουρκίας… και ως προς αυτό θα ήθελα να μην παρεξηγηθώ!
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η φύση της κλιμακούμενη ελληνοτουρκικής προστριβής σε ζητήματα κυριαρχίας και εκμετάλλευσης, αλλά και σε ζητήματα πλέον αλληλοσεβασμού και γενικότερα συμπεριφοράς, έχει μεταβληθεί ριζικά. Εδώ, τώρα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εντάσσονται αντικειμενικά σε ένα πλαίσιο γεωπολιτικής αναθεώρησης, το οποίο δεν μπορείς να αγνοήσεις συνάδελφε πολιτικέ επιστήμονα, νομικέ ή δημοσιογράφε, ούτε εσύ πολιτικέ! Αν σκεπαστείς με ένα πέπλο άγνοιας αυτής της πραγματικότητας, προφανώς δογματίζεις επικίνδυνα, θεατρινίζεις ή παιδιαρίζεις.
Και αν είναι έτσι - σύνθετα και βαθύτερα τα πράγματα - μας συμφέρει να υψώσουμε τους τόνους, απαντώντας επίσημα σε κάθε βερμπαλιστική πρόκληση από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, όπως δυστυχώς κάνει η ελληνική πολιτική ηγεσία και ο ελληνικός Τύπος τις τελευταίες ημέρες; Όχι, αγαπητέ αναγνώστη, αυτό είναι ένα σοβαρό στρατηγικού χαρακτήρα σφάλμα. Είναι στρατηγικό λάθος ο θόρυβος στα ελληνοτουρκικά, από ελληνικής πλευράς, ενώ μια χαρά εξυπηρετεί την ηγεμονική προβολή της τουρκικής ηγεσίας, στο πλαίσιο αυτής της γεωπολιτικής αποσταθεροποίησης, η οποία αντικειμενικά τοποθετεί την Τουρκία στο επίκεντρο της κρίσης.
Η Ελλάδα πρέπει σε αυτή τη φάση να πάψει να απαντά σε κάθε λεκτική /διαλογική πρόκληση από απέναντι, συνδιαμορφώνοντας αρμονικά με την τουρκική ηγεσία ένα θερμό κλίμα, το οποίο δεν μπορεί στην πραγματικότητα να διαχειριστεί, καθώς επιχειρεί να μην καταστεί και αυτή επίκεντρο της συγκεκριμένης γεωπολιτικής «αναρχοποίησης» /αποσταθεροποίησης. Πρόκειται για αντίφαση, για παράδοξη επικοινωνιακώς και στρατηγικώς συμπεριφορά!
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να υπάρχουν απαντήσεις σε υπηρεσιακό /τεχνικό, διπλωματικό ή επιστημονικό επίπεδο. Ούτε πως δεν πρέπει να προετοιμάζεται ευρύτερα το αμυντικό σύστημα της χώρας πάνω στο χειρότερο σενάριο μιας ευρείας, θερμής ελληνοτουρκικής σύγκρουσης. «Ας ετοιμαζόμαστε», όπως σημείωνα χθες, αλλά αθόρυβα, ψύχραιμα, ενδεχομένως παρασκηνιακά και διπλωματικά, σοβαρά, χωρίς κόντρα προκλήσεις κάθε μορφής και ασφαλώς υστερικές αντιδράσεις.
Ας περάσουν τα ελληνοτουρκικά ξανά στα «μονόστηλα»… επειδή, πέραν όλων των άλλων, τα «πρωτοσέλιδα» αδυνατούν να αναπαραστήσουν την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι πως ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος αυτή τη στιγμή - λίγων ωρών έστω - θα μπορούσε να προσφέρει (διεθνή) πολιτική νομιμοποίηση για τη διαμόρφωση ενός νέου γεωπολιτικού καθεστώτος στην ευρύτερη περιοχή μας, (: θα μπορούσε να επιταχύνει και ολοκληρώσει αναθεωρήσεις) δυσμενούς ως προς το κοινά αντιληπτό μεταξύ των ελλήνων (πλην των φασιστών-εθνικιστών) και του ελληνικού πολιτικού συστήματος συμφέροντος. Πέραν όλων των άλλων ανθρώπινων, υλικών, οικονομικών και δημοκρατικών καταστροφών στο εσωτερικό.
Απαιτείται, λοιπόν, από τη μια αυτοσυγκράτηση στα λόγια και εντατική οργανωτική δουλειά στις πράξεις, κινήσεις και επαφές, στρατηγικού χαρακτήρα, από ελληνικής πλευράς, έχοντας υπόψιν την πραγματική πολιτική φύση του σημερινού ελληνοτουρκικού προβλήματος, το οποίο διαφέρει ριζικά από όλες τις προηγούμενες περιόδους έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις των τελευταίων δεκαετιών.
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.