Infants In The Room

Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *

Αν διαβάσεις το έξυπνα, δηλαδή εμπορικά, γραμμένο βιβλίο "Adults In The Room" by Yanis Varoufakis, ίσως στο μόνο που θα μπορούσες να διαφωνήσεις με τον συγγραφέα είναι ο τίτλος. Αν ο τίτλος ήταν "Infants In The Room" το σημαίνον θα εναρμονιζόταν με το σημαινόμενο, ενώ τώρα αντιφάσκει.

Αξίζει να προσέξει κανείς την διήγηση του Γιάνη Βαρουφάκη στο πολιτικό αυτό memoir για να διαπιστώσει τρία πράγματα:

1. Την σαφήνεια στην δημιουργική προσέγγιση ενός αυθεντικού μετακεϋνσιανιστή.

2. Το παιδαγωγικό περιβάλλον νηπιαγωγείου εντός του οποίου διαδραματίστηκε το επί των ημερών του - στην συνέχεια προηγούμενων - επεισόδιο της ελληνικής κρίσης και

3. Την αδυναμία του εξαιρετικού στην χρηματοπιστωτική προσέγγιση της διάστασης της κρίσης οικονομολόγου, να αντιληφθεί και να παρουσιάσει ως ολότητα το πολιτικοπαραγωγικό πρόβλημα της Ελλάδας, το οποίο αποτελεί την κρίσιμη δομή στο σύγχρονο ελληνικό κοινωνικό, οικονομικό, αλλά και πολιτισμικό αδιέξοδο.

Ο κ. Βαρουφάκης βλέπει σωστά το πρόβλημα και προσεγγίζει με επάρκεια τη λύση στο ελληνικό ζήτημα, έτσι όπως αυτό προέκυψε από τις δραματικές αντιφάσεις και τις μικροπολιτικές αντιλήψεις που κυριάρχησαν και κυριαρχούν στον πολιτικοοικονομικό χώρο της ευρωζώνης, αλλά παραλείπει να δει την παθογένεια στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, που αποτελεί την αιτία και ταυτόχρονα τον αιτιατό μηχανισμό που δεν επιτρέπει την σταθερή και υγιή ανάπτυξη στην Ελλάδα, ακόμα και στην ιδανική περίπτωση μιας ριζικής αναδιάρθρωσης του χρέους.

Εάν δεν συνδεθεί απολύτως η (σχετική) χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η αποκατάσταση της ρευστότητας με ένα μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχέδιο εκβιομηχάνισης της Ελλάδας, με σεβασμό ασφαλώς στις περιβαλλοντικές και βιοοικονομικές παραμέτρους που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία και το βιομηχανικό μάνατζμεντ, ολόκληρο το αφήγημα Βαρουφάκη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανώριμο δίπλα στις παιδαριώδεις προσεγγίσεις της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα.

Ένα νέο σχέδιο εκβιομηχάνισης της Ελλάδας θα έδειχνε από μόνο του την κατεύθυνση που θα έπρεπε να ακολουθηθεί στον χρηματοπιστωτικό και δημοσιονομικό τομέα και θα μετέβαλε εντελώς την δομή της διαπραγμάτευσης με την τρόικα, μετατρέποντάς την ουσιωδώς σε πολιτική. Αντίθετα, η συζήτηση που γίνεται για περισσότερο από μία 7ετία είναι μια υποκριτική ή λιγότερο υποκριτική επιχείρηση να διασκεδαστεί η παραγωγική στρέβλωση στην Ελλάδα που είναι η αιτία του οικονομικού και κοινωνικού υδροκεφαλισμού, ο οποίος χαρακτηρίζεται από δραματική ασυμμετρία στην διόγκωση των υπηρεσιών (είτε από το κράτος, είτε από τον ιδιωτικό τομέα).

Σωστά επισημαίνει ο Βαρουφάκης πως το πρόγραμμα της τρόικας, έτσι όπως αποκτά υπόσταση εσωτερικού δικαίου στην Ελλάδα και εφαρμόζεται στην πράξη, στην πραγματικότητα ενώ φέρεται να βάλλει εναντίον του δημόσιου τομέα, εξοντώνει τον ιδιωτικό, υποβαθμίζει την αγορά και στρεβλώνει αφάνταστα την επιχειρηματικότητα, ενισχύοντας, αντί να εξασθενήσει, την διαπλοκή. Δεν θα ίσχυε αυτό στην περίπτωση που το ελληνικό πολιτικό σύστημα διεκατέχετο από σοβαρότητα και αντί κατά την γενική διαπραγμάτευση να νοιάζεται για το πώς θα διαστρέψει έννοιες και πραγματικότητα ώστε να υπάρξει το μικρότερο δυνατό πολιτικό κόστος για τους φορείς του, παρουσίαζε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο εκβιομηχάνισης με παράλληλο εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, αντί να αποδεχθεί μία μεθοδολογία που αποτελεί την επιτομή της χυδαιότητας - όπως φαντάζομαι θα την χαρακτηρίσει ο ιστορικός του μέλλοντος. Και το κράτος, αγαπητέ αναγνώστη, δεν είναι καλό να είναι βιομήχανος, αν και είναι απαραίτητο να αντιλαμβάνεται την σημασία της σύγχρονης βιομηχανίας στην οικονομική ανάπτυξη, αντί να εκχυδαΐζει την οικονομική επιστήμη αποκαλώντας τον τουρισμό "βαριά βιομηχανία" μας.

Και να σκεφτείς πως σήμερα στην κυβέρνηση της Ελλάδας βρίσκονται αριστεροί, οι οποίοι θα έπρεπε να αντιλαμβάνονται στοιχειωδώς τις βασικές έννοιες οικονομικής ανάπτυξης που πρόσφερε και διαπραγματεύτηκε η εξέλιξη του μαρξισμού παράλληλα με την δημιουργική προσέγγιση στον κεϋνσιανισμό, που πράγματι ακολουθεί ο Βαρουφάκης. Ο βιοοικονομικός βιομηχανικός εκσυγχρονισμός και η επέκταση του κλάδου σε ανταγωνιστικά πρότυπα είναι αυτό που θα μπορούσε κανείς να πει ότι συνδέει την σύγχρονη μη-λενινιστική αριστερά, αλλά ίσως και κάποιους ευφυείς λενινιστές με τον μετακεϋνσιανισμό. Αυτό θα σήμαινε ωριμότητα στην προσέγγιση της ελληνικής κρίσης.

Αντί γι' αυτό διαδραματίζονται αλλεπάλληλα επεισόδια μεταξύ του πολιτικού προσωπικού και της κυβέρνησης με τους παράγοντες της τρόικας, που παραπέμπουν ευθέως σε σχέσεις νηπίων. Μόνον, λοιπόν, σαν ειρωνεία θα μπορούσε να εκλάβει κανείς τον τίτλο "Adults In The Room" στο βιβλίο του Βαρουφάκη. Αν έτσι συμπεριφέρονται οι ενήλικες, τότε θα πρέπει τα νήπια να μεταφερθούν από το παιδικό δωμάτιο στο σαλόνι το οποίο μοιάζει περισσότερο με αυτοσχέδια και παράνομη χαρτοπαιχτική λέσχη! Και μεταξύ μας, όχι μόνον οι σχέσεις που περιγράφονται και οι εκμυστηρεύσεις του κ. Βαρουφάκη, αλλά και η ίδια η γραφή του χαρακτηρίζονται από παιδικότητα.

Γιατί, άραγε; Αυτό είναι και το δικό μου ερώτημα, το οποίο δεν θεωρώ ότι είμαι έτοιμος να απαντήσω. Ποια είναι τα αίτια που αφορούν ασφαλώς πολιτικές σχέσεις και την συγκρότηση πολιτικών προσωπικοτήτων στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς, που παράγουν διαρκώς πιο ανώριμους "παίχτες" και ηγέτες; Ποιες είναι οι πολιτισμικές και οικονομικές συνθήκες που οδηγούν εκτεταμένα και σε μεγαλύτερο βαθμό από την εποχή της νεωτερικότητας, την ανώριμη αναπαράσταση της πραγματικότητας να κυριαρχεί; Πώς καταλήξαμε να θεωρείται κομψό, δημοκρατικό, μοντέρνο και ενδιαφέρον, όπως επίσης και πολιτικώς ορθό, η συζήτηση στο δωμάτιο λήψης αποφάσεων να γίνεται από εμφανώς ανώριμες υπάρξεις με συμπεριφορά κακομαθημένων παιδιών;

 Ίσως το επόμενο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη φωτίσει κάπως και αυτά τα ερωτήματα, τα οποία θεωρώ πως είναι τα σοβαρότερα σήμερα μια και ποτέ δεν έπαψε ο άνθρωπος, δηλαδή ο πολιτικός, να παίζει τον κρίσιμο ρόλο σε ένα παιχνίδι ισχύος και όχι γενικά και αόριστα η οποιαδήποτε δομή, όπως νομίζουν πολλοί και όπως θέλει να νομίζουμε ο πολιτικός που αποτυγχάνει στον ρόλο του.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.