ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης του '17 (φωτο και βίντεο)

Εκεί όπου άλλοτε απλώνονταν οι λαβύρινθοι των εβραϊκών συνοικιών,

υπήρχαν τώρα μονάχα πέτρες και πυρωμένη στάχτη.

Στην άλλη περιοχή, όπου υψώνονταν τα μεγάλα καταστήματα και τα ξενοδοχεία,

τραγικά ερείπια θύμιζαν την παλιά τους δόξα.

Κι όλα τούτα τα θλιβερά κατάλοιπα μιας πλούσιας μεγάλης πολιτείας,

ήσαν τυλιγμένα σε βαριά σύννεφα καπνού.

Στα βαθιά τους υπόγεια η χόβολη είχε συντηρηθεί για πολλούς μήνες μετά τη φωτιά.

Και καθώς διαπιστώθηκε αργότερα, τόση ήταν η δύναμη τούτης της φωτιάς,

ώστε όλα τα γυάλινα είδη είχαν λιώσει, και μέσα στα χαλάσματα των ζαχαροπλαστείων

μπορούσε κανείς να διακρίνει τα βάζα με τις καραμέλες,

πούχανε μεταβληθεί σε μια μάζα από καμένη ζάχαρη και γυαλί.

Η τεράστια αυτή έκταση της συμφοράς πήρε το όνομα τα «καμένα».

Τα «καμένα»

Ο ποιητής Γεώργιος Θ. Βαφόπουλος

από τις «Σελίδες Αυτοβιογραφίας»

(εκδόσεις Παρατηρητής, 1988)

Η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το Σάββατο στις 17:00 η ώρα στις 18 Αυγούστου (με το Ιουλιανό ημερολόγιο - 5 Αυγούστου με το Γρηγοριανό που άλλαξε αργότερα) του 1917 ήταν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της πόλης. Ήταν ένα τυχαίο γεγονός που άλλαξε σημαντικά τη φυσιογνωμία της πόλης. Η πυρκαγιά μέσα σε 32 ώρες έκαψε 9.500 σπίτια σε έκταση 1.000.000 m² και άφησε άστεγα πάνω από 70.000 άτομα. Οικονομικές και εμπορικές λειτουργίες, διοικητικές υπηρεσίες, χώροι αναψυχής και τα σημαντικότερα πνευματικά και θρησκευτικά ιδρύματα των εθνο-θρησκευτικών κοινοτήτων, μαζί με τα αρχεία τους καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές της πυρκαγιάς ήταν ελάχιστες, με μοναδικούς νεκρούς Γάλλους στρατιώτες. Το μέρος της πόλης που κάηκε ανοικοδομήθηκε με νέο οργανωμένο σχέδιο, δημιουργώντας μια σύγχρονη πόλη.

Το Διοικητήριο (κονάκι) διασώθηκε

Συνωμοσιολόγοι θα μπορούσαν να μιλήσουν μέχρι και για εμπρησμό που ουσιαστικά άλλαξε την όψη της πόλης. Η πόλη εντάχθηκε στο Ελληνικό κράτος μόλις πέντε χρόνια πριν. Ήταν σαν να έγινε μετά από παραγγελία. Κατέκαυσε το κέντρο που αποτελούνταν κυρίως οθωμανικά κτίρια.

Το ξενοδοχείο Σπλέντιτ καμένο και δίπλα του το σινέ Πατέ.

Ξεκίνησε σύμφωνα με μαρτυρίες από ένα φτωχόσπιτο που τηγάνιζε κεφτέδες, κάπου στην Ολυμπιάδος και γρήγορα επεκτάθηκε λόγω της γειτνιάζουσας κατασκευής των τότε χαμόσπιτων της άνω πόλης. Τα σπίτια ως ξύλινες κατασκευές και μέσα στο κατακαλόκαιρο λαμπάδιαζαν αμέσως και μετέδιδαν τη φωτιά στα γειτονικά τους.

Η φωτιά κατευθύνθηκε γρήγορα προς το κέντρο καταστρέφοντας τον ναό του Αγίου Δημητρίου και αργότερα έφτασε στο εμπορικό κέντρο της πόλης λόγω αλλαγής των ανέμων που έπνεαν.

Αεροφωτογραφία που κατέγραψε όλη την έκταση της καταστροφής

Πυροπαθείς

Η κατασκευή των σπιτιών (ξυλοδομή και πλίνθοι)

Βίντεο ντοκουμέντο

Ένα σπάνιο ντοκουμέντο σώθηκε από την κινηματογραφική υπηρεσία του σερβικού στρατού που κατέγραψε τη μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης στις 18 Αυγούστου 1917....

Υπεύθυνος για αυτήν την ιστορική λήψη είναι ο υπολοχαγός Mika Mihajlović Afrika που μπόρεσε να τραβήξει πανοραμικά πλάνα της πόλης, ενώ αυτή καίγεται. Κατέγραψε την εξάπλωση της φωτιάς και αποτύπωσε τους πυκνούς μαύρους καπνούς που έπνιξαν την περιοχή. Προφανώς οι λήψεις έγιναν μετά το ξέσπασμα της πρώτης πυρκαγιάς και αφού είχε ήδη εξαπλωθεί από σπίτι σε σπίτι. Οι πολίτες για λόγους ασφαλείας έχουν καταφύγει στην παραλία και παρακολουθούν αποσβολωμένοι τις προσπάθειες κατάσβεσης με τα ανεπαρκή μέσα της εποχής. Μόνο τα μικρά παιδιά χαμογελούν και στήνονται με αφέλεια μπροστά στο φακό. Οι πυροσβέστες και οι στρατιώτες αποτελούν το άλλο βουβό κομμάτι της ιστορίας, καθώς αγωνίζονται μάταια να περιορίσουν τις πύρινες φλόγες που αφάνισαν τα υπέροχα κτίρια της παλιάς Θεσσαλονίκης. Αρκούνται κυρίως σε δευτερεύουσες επεμβάσεις. Απελευθερώνουν τους δρόμους από τα μπάζα και τα ερείπια, ενώ τους παρακολουθούμε να δένουν με σχοινιά ετοιμόρροπους τοίχους και να τους σωριάζουν στο έδαφος....