Είναι πολύ ενημερωτικό για ένα όνομα-θρύλο της πρώιμης βιομηχανικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης αλλά και ιδιαίτερα συγκινητικό για μένα που πληροφορήθηκα μετά από μια ζωή ιστορικά στοιχεία για το εργοστάσιο που εργάστηκε (όπως και στο απέναντί του καπνεργοστάσιο της Αυστροελληνικής) η νεαρή τότε μητέρα μου, τότε που η Βασιλέως Ηρακλείου ήταν ίσως το εργατικό κέντρο της πόλης.
Γράφει ο Δημήτρης Βάϊς
Στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου, πίσω από το μέγαρο του ΟΤΕ και τη μονή Αγίας Θεοδώρας, εκεί που υπάρχει σήμερα ένα οικόπεδο-πάρκινγκ, ήταν το περίφημο εργοστάσιο σοκολατοποιίας και καραμελοποιίας «Φλόκα», μια επιχείρηση που είναι ταυτισμένη με το γλυκό θρύλο της Θεσσαλονίκης. Στην υπερσύγχρονη για την εποχή της βιομηχανία παράγονταν τα ξακουστά προϊόντα «Φλόκα» που κυκλοφορούσαν σε όλη την Ελλάδα, ακόμη και στο εξωτερικό: οι νόστιμες σοκολάτες γάλακτος και αμυγδάλου «Φλόκα» και οι λαχταριστές καραμέλες γάλακτος που τα παιδιά τις έλεγαν «φλόκες» ή «φλοκάκια». Η βιομηχανία «Φλόκα» ήταν «παιδί» μιας επιτυχημένης ζαχαροπλαστικής βιοτεχνίας, που εγκαινιάστηκε στο τέλος του 19ου αιώνα με το κοσμοπολίτικο ζαχαροπλαστείο «Φλόκα», το οποίο πρωτοστεγάστηκε σε ένα κτίριο στην πλατεία Ελευθερίας.
Αρχηγός της γλυκιάς... αλυσίδας «Φλόκα» ήταν ο Δημήτριος Φλόκας, που καταγόταν από την Ηπειρο και είχε σπουδάσει ζαχαροπλαστική στο Παρίσι. Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη, ίδρυσε το 1898 στην πλατεία Ελευθερίας το πολυτελέστατο ευρωπαϊκό ζαχαροπλαστείο «Floka's», μεταφέροντας στο λιμάνι της ανατολής τις ευρωπαϊκές πάστες και τρούφες που διατηρήθηκαν ώς τις μέρες μας με τα γαλλικά ονόματα.
Η σοκολατοποιία.
Το εργοστάσιο στην οδό Βασ. Ηρακλείου ιδρύθηκε από το Δημήτριο Φλόκα το 1924 κι εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα. Η βιομηχανία Φλόκα», που ανέδιδε το άρωμα της σοκολάτας στη γύρω περιοχή και στην οποία δούλευαν κυρίως γυναίκες, παρήγε όλα σχεδόν τα βιομηχανικά προϊόντα ζαχαροπλαστικής που μονοπωλούσαν την αγορά στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα. Σοκολάτες και προϊόντα σοκολάτας όλων των ειδών, καραμέλες γάλακτος, φρουί γκλασέ, μαρμελάδες κ.ά. Μετά το θάνατο του ιδρυτή, ψυχή της βιομηχανίας και των ζαχαροπλαστείων ήταν ο γιος του, Νάσος Φλόκας. Η βιομηχανία «Φλόκα» έκλεισε το 1973, όταν το ακίνητο μπήκε στη διαδικασία του πλειστηριασμού, λόγω χρεών, και περιήλθε στην Εθνική Τράπεζα. Λίγα χρόνια αργότερα, τα μηχανήματα πουλήθηκαν και το κτίριο κατεδαφίστηκε, για να στηθεί στη θέση του σύγχρονη πολυκατοικία.
Τα ζαχαροπλαστεία
Το θρυλικό ζαχαροπλαστείο της πλατείας Ελευθερίας, που άκμασε στα χρόνια του Μακεδόνικου Μετώπου με τα συμμαχικά στρατεύματα (δες παρακάτω), έκλεισε το 1928, όταν κατεδαφίστηκε η παλιά οικοδομή όπου στεγαζόταν. Στη συνέχεια, η εταιρία ίδρυσε ένα μικρό ζαχαροπλαστείο στην οδό Αγίου Μηνά, το «Φλοκάκι», που ήταν στέκι των ανθρώπων της αγοράς, και ένα «Φλόκα» στην οδό Τσιμισκή, απέναντι από το κατάστημα του Λαμπρόπουλου. Το ζαχαροπλαστείο είχε πολυτελή διακόσμηση, ευρωπαϊκό σέρβις και μόνιμους θαμώνες από την υψηλή κοινωνία της πόλης. Κι αυτό το καφεζαχαροπλαστείο, όμως, είχε την ίδια τύχη με τον παλιό «Φλόκα», όταν κατεδαφίστηκε η οικοδομή, τη δεκαετία του '60.0 θρύλος του μεταφέρθηκε στον τελευταίο «Φλόκα», στη γωνία Τσιμισκή και Αγίας Σοφίας.
Ραντεβού στου «Φλόκα».
Για μια εικοσαετία σχεδόν, από τις αρχές της δεκαετίας του '50 ως τα χρόνια της χούντας, άκμασε το κοσμικό ζαχαροπλαστείο «Φλόκα», στη γωνία Τσιμισκή και Αγίας Σοφίας, εκεί όπου είναι σήμερα το κατάστημα ρούχων «Ντιλ». Ήταν το τελευταίο της αλυσίδας "Φλόκα» και μεταπολεμικά το σήμα κατατεθέν της θεσσαλονίκης, μαζί με το ξενοδοχείο «Μεντιτερανέ». Εκεί πολιτικοί, δημοσιογράφοι, βιομήχανοι, καθηγητές, κοσμικοί, ξενύχτηδες και επισκέπτες της πόλης έπιναν τον καφέ τους και δοκίμαζαν τις περίφημες σοκολάτες του. Ήταν το στέκι της μεταπολεμικής κοσμικής ζωής για δύο περίπου δεκαετίες στην πόλη. Το καφέ «Φλόκα» της Τσιμισκή φημιζόταν για την πολυτέλεια και το άψογο σέρβις του. Ολα τα σερβίτσια έφεραν τη φίρμα της επιχείρησης και ήταν κατασκευοσμένα από πολύτιμα υλικά. Μόνιμοι θαμώνες του «Φλόκα» ήταν ο εκδότης της "Μακεδονίας» Γιάννης Βελλίδης και τα τελευταία χρόνια ο σκηνοθέτης Τάκης Κανελλόπουλος. Ηταν η περίοδος που οι δρόμοι δεν είχαν πολλά αυτοκίνητα και η παραμονή στις αναπαυτικές πολυθρόνες που απλώνονταν το καλοκαίρι στο πεζοδρόμιο της οδού Αγίας Σοφίας ήταν μια απόλαυση.
Η ακμή του πρώτου ζαχαροπλαστείου «Φλόκα» στην πλατεία Ελευθερίας συνέπεσε με την παρουσία των χιλιάδων ξένων στρατιωτών στο Μακεδόνικο Μέτωπο, στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Αγγλοι και Γάλλοι στρατιωτικοί είχαν στο μοντέρνο ζαχαροπλαστείο «Φλόκα» το στέκι τους και πολλοί το περιγράφουν στις αναμνήσεις τους ως «το πιο σικ καφέ» της Θεσσαλονίκης. Ο Σάκης Γερέφας βρήκε τις μαρτυρίες των θαμώνων του «Floka's» από την περίοδο εκείνη και τις δημοσίευσε («Εντευκτήριο», τεύχος 11, Ιούνιος 1990), δίνοντας νοσταλγικές εικόνες της εποχής. «Το "Floka's"», γράφει ο Η. Collinson Owen, ανταποκριτής του βρετανικού Τύπου στην Εγγύς Ανατολή, «ήταν ομόφωνα το πιο σικ καφέ της πόλης όπου συνωστίζονταν αξιωματικοί και στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων, μαζί με ντόπιους της καλής κοινωνίας. Στριμώχνονταν όλοι μαζί πλάτη με πλάτη στα στρόγγυλα τραπεζάκια πίνοντας καφέ ή καμιά ελαφριά μπίρα, κατεβάζοντας συγχρόνως μεγάλες ποσότητες από κάτι εξαιρετικά και πανάκριβα γλυκίσματα. Ήταν κι αυτό μια παρηγοριά, όταν όλος ο κόσμος ζούσε βουτηγμένος στον πόλεμο, να βρίσκεις εδωπέρα μερικές από τις καλύτερες σοκολάτες. Τα γλυκά ήταν εφάμιλλα με εκείνα οποιασδήποτε πατισερί στο Βονλεβάρτο των Καπουτσίνων...".
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.