Ο Θρίαμβος του Βλαντίμιρ Πούτιν

του Nicolas Bonnal, Dedefensa org, Reseau International, 7-10-17

H επίσκεψη του βασιλιά Σαλμάν της Αραβίας στη Ρωσία, που ανακοινώθηκε ως σημαντική, αποδεικνύεται  πως όντως ήταν σε υπερθετικό βαθμό, τόσο ως σύμβολο όσο και ως ουσιαστικός παράγων υπολογισμού των νέων σχέσεων επιρροής στην Μέση Ανατολή.

Προτιμούμε πράγματι την χρήση του όρου σχέσεις επιρροής αντί  του κλασσικού « σχέσεις  ισχύος», απλώς για να υπογραμμίσουμε το προφανές ότι η επιρροή σήμερα, όπως και η επικοινωνία, έχουν ένα ρόλο βασικό, στην ουσία αποφασιστικό. Δεν ζούμε πλέον σε μιαν εποχή της γεωπολιτικής αλλά σε μιαν εποχή που χαρακτηρίζουμε ως της «Ψυχοπολιτικής».

Στην περίπτωση της Ρωσίας, η ισχύς ( η ρωσική επέμβαση στη Συρία) δεν ήταν και δεν είναι ένας ευθύς παράγων πίεσης στους διάφορους δρώντες, για να τους κάνει να στραφούν προς την Μόσχα, αλλά ένας έμμεσος παράγων ενίσχυσης της επιρροής, της έλξης που ασκεί η Μόσχα επ’ αυτών. Η σχέση δεν είναι τόσο αυτή του καταναγκασμού, που μια δύναμη ασκεί σε μιαν άλλη (την ισχύ), όσο αυτή της επίδειξης της, στην οποία η άλλη πλευρά είναι ευαίσθητη, (επιρροή).

Από αυτή την άποψη ο Σαουδικός παράγων είναι ακόμη πιο σημαντικός και πιο πειστικός. Δεν είναι η ώρα ούτε ενδιαφέρει να πει κανείς ότι η Σαουδική Αραβία είναι πλέον «σύμμαχος της Μόσχας» και ακόμη λιγότερο  «φίλος της Μόσχας», ιδιαίτερα όταν αυτοί οι προσδιορισμοί έχουν πολύ σχετική αξία στην διπλωματία, πολύ περισσότερο όταν η επιρροή και η επικοινωνία κατέχουν την θέση που έχουν. Αντίθετα, στο επίπεδο του συμβόλου, το οποίο είναι ένα μέτρο εξαιρετικά σημαντικό της επιρροής, σημειώθηκε μια κίνηση θεμελιώδους σημασίας. Η απόδειξη παρουσιάστηκε με τον κατάλογο των συμφωνιών που αφορούν στους εξοπλισμούς. Πρόκειται για τον τομέα-κλειδί  σχέσεων αποκλειστικότητας από το 1945 με τους Αγγλοσάξονες ( ΗΠΑ κυρίως, Βρετανία πολύ λιγότερο - και την Γαλλία πρόσφατα και συμπληρωματικά- αποκλειστικών σχέσεων ασφάλειας της Αραβίας με το Δυτικό στρατόπεδο. Αυτή η αποκλειστικότητα μπήκε υπό αμφισβήτηση δομικά με την ρώσο-σαουδική συμφωνία, που αφορά σημαντικά και δομικής σημασίας συστήματα ( τους πυραύλους εδάφους-αέρος S-400) και τις προοπτικές συνεργασίας (ρωσική υπόσχεση βοήθειας στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιτρέψουν στην Σαουδική Αραβία να αποκτήσει μια βιομηχανία όπλων.)

Δεν θα αποδώσουμε ιδιαίτερη άμεση σημασία στα γεγονότα από την πρακτική άποψη, ακόμη και στις προοπτικές, δοθέντος ότι όλα αυτά πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν. Αλλά το σύμβολο είναι σημαντικό σε ότι αφορά το μήνυμα που οι Σαουδάραβες απευθύνουν στις ΗΠΑ και στο Δυτικό στρατόπεδο. Μήνυμα που έχει την σημασία μιας διαπίστωσης γεγονότος επιβεβαιωμένου, όχι απλά πρόβλεψης, ή μέσου πίεσης ή απειλής: «Τελείωσε, δεν είστε πια οι παιδαγωγοί της περιοχής και αυτό θα έχει καθοριστικές συνέπειες για τις σχέσεις μας.»

Φυσικά αυτός ο ίδιος τομέας των εξοπλισμών χρησιμοποιείται στο δημοσίευμα του Zero Hedge της 5^ης Οκτωβρίου, που παρατίθεται πιο κάτω, για να καταδείξει τον θρίαμβο της Ρωσίας στην Μέση Ανατολή στην συμβολική στιγμή της δεύτερης επετείου της ρωσικής επέμβασης στη Συρία, πειστικά εξ άλλου εξεικονιζόμενου από τις αποφασιστικές επιτυχίες στο μέτωπο. Περιέργως οι Ρώσοι επέδειξαν στην Συρία το αντίθετο αυτού που κηρύσσουν ακούραστα από πενταετίας, ότι η η δύναμη των όπλων δεν μπορεί να είναι το μέσο για την λύση της κρίσης. Βέβαια, η ρωσική επιτυχία που επέφερε την αποφασιστική ανανέωση της ισχύος του συριακού στρατού δεν τερματίζει την σύρραξη, αλλά ήταν το εργαλείο της ριζικής ανατροπής που επιτρέπει να πιστεύουμε στην δυνατότητα μιας ειρήνευσης, της οποίας οι Ρώσοι θα είναι οι απολύτως απαραίτητοι παιδαγωγοί. Το πρακτορείο Zero Hedge συνοψίζει λοιπόν αυτή την νέα πραγματικότητα με αυτή την ειρωνική παρατήρηση:

«Αυτό σημαίνει ότι μετά το Ιράν και την Τουρκία, η ρωσική πολεμική μηχανή επεκτάθηκε προς την Σαουδική Αραβία, η οποία ωστόσο είχε ακόμη παραγγείλει αμερικανικά οπλικά συστήματα αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων αυτό το καλοκαίρι.

Θα είναι το Ισραήλ ο επόμενος στον κατάλογο των αγοραστών ρωσικών όπλων;»

Η παρατήρηση είναι ειρωνική αλλά το ερώτημα δεν είναι αβάσιμο. Κατά την γνώμη μας υπάρχει μια πραγματική δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ισραήλ και στο επίπεδο των εξοπλισμών,  με την δεδομένη πολύπλοκη υφή των σχέσεων των δύο χωρών και την πολιτική της Ρωσίας δυνάμενη να δημιουργήσει μιαν εντελώς νέα κατάσταση στην Μέση Ανατολή. Εξ άλλου, δεν είναι η στιγμή, πως θα το έλεγε κανείς –κατάλληλη;

Φυσικά, καθώς το ένα εξηγεί το άλλο, η διεύθυνση της αμερικανικής πολιτικής τελεί σε κατάσταση αδυναμίας και κατατεμαχισμού που δύσκολα θα μπορούσε να ανασυνταχθεί και να αντιδράσει. (Φαινόμενο «Ουάσιγκτον- η-τρελή», πίσω από ένα πρόεδρο παραγωγό αταξίας, ενός αστέρα τηλεθεάματος, με την παραστατική διαπίστωση της διευθύντριας του δικτύου Russia Today, Μαργαρίτας Σιμονιάν: «Δεν υπάρχει πλέον μια μοναδική Ουάσιγκτον (κέντρο της αμερικανικής εξουσίας). Υπάρχουν πολυάριθμες μικρές Ουάσιγκτον πού εργάζονται η μια εναντίον των άλλων.»

Είναι αρκετά πιθανό ότι οι ΗΠΑ θα αναγκασθούν να ακολουθήσουν μια περισσότερο αμυντική στάση, προσπαθώντας να διατηρήσουν ότι τους μένει από πιέσεις γραφειοκρατίας και διαφθοράς για να διασώσουν ότι θα τους περιερχόταν ως «μερίδιό τους στην αγορά» της Αραβίας (αντί της αποκλειστικής νομής της). Αλλά οι καιροί πέρασαν από τότε που μπορούσαν να επαναφέρουν έναν δύστροπο σύμμαχο στον «ίσιο δρόμο» της αποκλειστικής προμήθειας αμερικανικού οπλισμού. Το είδαμε αυτό με το τουρκικό πείσμα για την αγορά αυτών των ίδιων S-400, παρά τις τρομερές πιέσεις του ΝΑΤΟ εναντίον αυτής της προμήθειας.

΄Οπερ σημαίνει ότι η επιτυχία του Πούτιν είναι τέτοια ώστε να μπορούμε να μιλάμε για «θρίαμβο». Σε κάθε περίπτωση, η θέση των Ρώσων είναι πρωτότυπη: Δεν πρόκειται καθόλου για κυριαρχία, με μια στάση ενεργητική, αν όχι και επιθετική, με τις τακτικές του καταναγκασμού και την ηγεμονική συμπεριφορά. Η προσοχή εστιάζεται πρωτίστως στα ρωσικά συμφέροντα, με την μοναδική φροντίδα της συμμετοχής στον έλεγχο μιας καταστάσεως την οποία η Ρωσία κρίνει πολύ επικίνδυνη για την περιοχή και κάτ΄ επέκταση για την ίδια, εάν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισής της. Αυτή η στάση υπαγορεύει κατά συνέπεια μιαν επέμβαση, η οποία θα πρέπει να γίνει μέσα στα νόμιμα πλαίσια και να μη δημιουργεί την εντύπωση ηγεμονισμού.

Είναι λοιπόν «με την αξία τους» που οι Ρώσοι οικοδόμησαν μέσα σε 3-4 χρόνια μια τεράστια βάση επιρροής, φέρνοντας με το μέρος τους εμπλεκόμενους εξαντλημένους από την αναταραχή που προκαλούν οι ΗΠΑ, το Δυτικό Μπλοκ και το Σύστημα. Ο θρίαμβος του Πούτιν του αξίζει, αλλά είναι κυρίως σύμφωνος με την λογική απέναντι στην κοινωνική προοδευτική  ανισορροπία του Δυτικού Στρατοπέδου.

 Ας ελπίσουμε μονάχα, για το καλό τους, ότι οι Ρώσοι δεν θ’ αλλάξουν στάση, ότι η επιτυχία δεν θα τους κάνει να χάσουν την αίσθηση του μέτρου και αυτό το είδος της φυσικής μετριοφροσύνης που χαρακτηρίζει την διπλωματία τους, κρατώντας την αυστηρά μέσα στο πλαίσιο των κανόνων ενός κόσμου πολυκεντρικού, παράλληλα με μια θαυμαστή σταθερότητα στη δράση.

Ο Νικολά Μπονάλ είναι γνωστός Γάλλος συγγραφέας και δημοσιογράφος, πτυχιούχος του περίφημου Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού και ανωτέρου πτυχίου φιλολογίας.

Mετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού