Πούτιν ο Νέος ΄Αρχων στην Μέση Ανατολή

Tο ακόλουθο άρθρο, που δημοσίευσε χθες το αμερικανικό Δελτίο Zero Hedge, με την ευκαιρία της τριήμερης, από σήμερα, πρώτης επίσκεψης βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας στη Μόσχα, αναπαράγει δημοσίευμα του οικονομικού πρακτορείου Bloomberg, που μαζί με την Wall Street Journal και τους Financial Times συναποτελούν τα αυθεντικά φερέφωνα του Διεθνούς Καπιταλισμού. Οι διαπιστώσεις του δεν επιδέχονται επομένως αμφισβήτηση –τουλάχιστον από τους οπαδούς του συστήματος.

Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού

Ισραηλινοί και οι Τούρκοι, Αιγύπτιοι και οι Ιορδανοί, όλοι παίρνουν τον δρόμο για το  Κρεμλίνο, με την ελπίδα ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο νέος αυθέντης της Μέσης Ανατολής, μπορεί να εξασφαλίσει τα συμφέροντά τους και να λύσει τα προβλήματά τους», γράφει το (οικονομικό πρακτορείο) Μπλούμπεργκ.

Και τώρα και αυτή η Σαουδική Αραβία έρχεται με φιλικά χαμόγελα προς το Κρεμλίνο, με την επίσκεψη του βασιλιά Σαλμάν, του πρώτου μονάρχη του πετρελαιοφόρου βασιλείου που επισκέπτεται την Μόσχα. Στην κορυφή των θεμάτων που θέλει να συζητήσει θα είναι ο έλεγχος του Ιράν, στενού συμμάχου της Ρωσίας, που αντιμετωπίζεται ως θανάσιμος εχθρός από τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου.

Μέχρι πρόσφατα -όπως παραδέχεται το Μπλούμπεργκ- η Ουάσιγκτον είχε την αποκλειστικότητα ως προορισμός των προσκυνημάτων τέτοιων ηγετών. Τώρα όμως «η αμερικανική ισχύς στην περιοχή τελεί σε αισθητή υποχώρηση» -φράση αναγνώρισης της επιτυχίας της ρωσικής επέμβασης στη Συρία, η οποία όχι μόνο κατόρθωσε να συντρίψει την τοπική απειλή του «Ισλαμικού Κράτους», αλλά διατήρησε τον πρόεδρο Μπάσερ Αλ ΄Ασαντ στην εξουσία μετά από χρόνια αμερικανικής επιμονής για την ανατροπή του.

«Μετέβαλε την πραγματικότητα, την ισορροπία δυνάμεων στον χώρο», δήλωσε ο Ντενίς Ρος, πρώην κύριος διαπραγματευτής ειρήνης των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και σύμβουλος προέδρων, από τον πατέρα Μπους ως τον Ομπάμα. « Ο Πούτιν κατόρθωσε να καταστήσει τη Ρωσία παράγοντα στην Μέση Ανατολή. Γι’ αυτό βλέπετε ένα συνεχές ρεύμα Μεσανατολικών επισκεπτών καθ’ οδόν προς την Μόσχα.»

Είναι επίσης και το χρήμα: Όπως μετέδωσε το ΡΤ, κατά την επίσκεψη του βασιλιά Σαλμάν στην Μόσχα θα ανακοινωθεί η σύσταση κοινού Ρώσο-Σαουδικού ταμείου επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα, κατά την δήλωση του Ρώσου υπουργού Ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ στο τηλεοπτικό δίκτυο Ελ Αραμπίγια. Ο Νόβακ ανέφερε ότι η βασική συμφωνία για την δημιουργία αυτού του ταμείου ενός δις δολαρίων έχει ήδη ληφθεί. «Η Ρωσία-είπε- στοχεύει στην ανάπτυξη της συνεργασίας με την Σαουδική Αραβία όχι μόνο στο πλαίσιο του OPEC αλλά και πέραν του καρτέλ». Μεταξύ άλλων, στον ενεργειακό τομέα, στον τομέα του ηλεκτρισμού και στις πηγές ανανεώσιμης ενέργειας. Επιπλέον, Μόσχα και Ριάντ αναμένεται να ανακοινώσουν ένα νέο πρόγραμμα επενδύσεων και βιομηχανικά προγράμματα. Την περασμένη εβδομάδα  ο γενικός διευθυντής του ρωσικού Ταμείου Αμέσων Επενδύσεων (RDIF) Κυρίλ Ντιμιτρίεφ εξήρε την συνεργασία μεταξύ του(RDIF) με την Σαουδαραβική Γενική Αρχή Επενδύσεων (SAGIA) στην κοινή έρευνα επενδυτικών προγραμμάτων στη Ρωσία. Η SAGIA προβλέπεται να εισαγάγει ρωσικές εταιρείες στην Σαουδική αγορά.

Ωστόσο η επιτυχία του Πούτιν θα γεννήσει προβλήματα, αφού  καθώς σωρεύονται τα συγκρουόμενα αιτήματα δεν θα είναι εύκολο να επιστρέψουν όλοι οι επισκέπτες ικανοποιημένοι.» Όσο περισσότερο προσπαθείς να υιοθετήσεις μια πολιτική συνεργασίας με όλους, τόσο ανακαλύπτεις πόσο δύσκολο είναι αυτό το παιχνίδι,» είπε ο Ρος.

Η Μόσχα ήταν μια σημαντική δύναμη στη Μέση Ανατολή κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, εξοπλίζοντας αραβικά κράτη εναντίον του Ισραήλ, αλλά με την κατάρρευση του κομμουνισμού στα τέλη της δεκαετίας του ’80, έσβησε και η επιρροή της Ρωσίας. Όταν οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ, η Ρωσία ήταν θεατής, ανήμπορος να κάνει κάτι περισσότερο από διαμαρτυρίες. Η εικόνα άρχισε να αλλάζει το 2013, όταν ο Ομπάμα αποφάσισε να μην επιτεθεί στον ΄Ασαντ. Δυο χρόνια αργότερα, ο Πούτιν έστειλε στρατό και αεροπλάνα να τον υπερασπίσουν.

Οι περισσότεροι από τους συμμάχους της Αμερικής ήσαν σταθερά στο στρατόπεδο εναντίον του ΄Ασαντ. Απογοητεύτηκαν όταν η αμερικανική στρατιωτική ισχύς δεν χρησιμοποιήθηκε για την ανατροπή του. Η ισχύς και επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή ενισχύθηκε «επειδή το επέτρεψε ο Ομπάμα», λέει ο Χαλέντ Μπαταρφί. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αλ Φαϊζάλ της Τζέντας, στη Σαουδική Αραβία. «Δυστυχώς αποσύρθηκαν σε μέγα βαθμό από την Μέση Ανατολή».

Την ίδια άποψη εξέφρασε τον περασμένο μήνα και ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν, που επί χρόνια συνιστούσε αμερικανική δράση εναντίον του ΄Ασαντ. Οι συνομιλίες με τους Αμερικανούς «δεν οδηγούσαν πουθενά», δήλωσε. Και έτσι η Τουρκία              συνεργάζεται τώρα με τη Ρωσία και το Ιράν σ’ ένα σχέδιο για την αποκλιμάκωση της σύγκρουσης. «Επιτυγχάνει αποτελέσματα», δήλωσε ο Ερντογάν

Πριν δυο χρόνια οι εντάσεις με τον Πούτιν απειλούσαν με έκρηξη, όταν οι Τούρκοι κατέρριψαν ρωσικό αεριωθούμενο στα σύνορα της Συρίας. Την περασμένη Παρασκευή, ο Ρώσος Πρόεδρος πέταξε στην ΄Αγκυρα για δείπνο με τον Τούρκο ομόλογο και «φίλο του», ο οποίος έχει συμφωνήσει να αγοράσει ρωσικά πυραυλικά συστήματα S-400, ερεθίζοντας τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ.

 Στο μεταξύ, σε μια παράδοξη μεταστροφή, οι Σαουδάραβες που χρηματοδοτούσαν τους αντάρτες εναντίον της  κυβέρνησης ΄Ασαντ, όπως και ακραίες ομάδες που είχαν αποσπασθεί από την Αλ Κάϊντα συνεργάζονται με την Ρωσία στο να καλοπιάσουν την αντιπολίτευση να ενωθεί για διαπραγματεύσεις ειρήνευσης, που πιθανότατα θα ισχυροποιήσουν το καθεστώς ΄Ασαντ –ενώ παράλληλα η Σαουδαραβία ήρθε σε ρήξη με το Κατάρ, παλαιότατο σύμμαχό της.

Οι σύμμαχοι της Αμερικής χαροποιήθηκαν με την αλλαγή του Αμερικανού Προέδρου και την σκληρή ρητορική του Τραμπ περί αντιμετώπισης του Ιράν. Μέχρι σήμερα ωστόσο και αυτός παρέμεινε κοντά στην πολιτική των προκατόχων του στη Συρία, επικεντρωμένος στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους.

΄Ετσι, καθώς απομακρύνεται ο στόχος της αλλαγής καθεστώτος στη Συρία, έχουν μεταβληθεί και οι προτεραιότητες. Οι Σαουδάραβες και άλλα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου ζητούν από τη Ρωσία να περιορίσει τον ρόλο του Ιράν στη Συρία, όπου οι Εσμπολά και άλλες Σιιτικές πολιτοφυλακές, υποστηριζόμενες από την Τεχεράνη, διέθεσαν δυνάμεις κρούσεως για την επίθεση του ΄Ασαντ.

Ωστόσο γρήγορα θα διαψευσθούν οι όποιες προσδοκίες μπορεί να έχει ο μονάρχης της Σαουδικής Αραβίας, ότι μπορεί να βάλει μια σφήνα ανάμεσα στη Ρωσία και το Ιράν,. Ο Πούτιν δεν θα μεταβάλει την στάση του απέναντι στο Ιράν για να ικανοποιήσει τις σαουδικές επιθυμίες, σύμφωνα με πρόσωπο οικείο στο Κρεμλίνο, που επικαλείται το Μπλούμπεργκ. Και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου, που επισκέφτηκε τη Ρωσία τέσσερεις φορές μέσα σε 18 μήνες, το βρήκε δύσκολο να μεταπείσει τον Ρώσο ηγέτη.

Τον Αύγουστο ο Νετανιάχου είπε στον Πούτιν ότι η αυξανόμενη παρουσία του Ιράν  στη Συρία είναι «απαράδεκτη». Τον Σεπτέμβριο δήλωσε στο CNN ότι ο Ιρανοί επιχειρούν να καταστήσουν τη Συρία αποικία τους, με σκοπό «να μας καταστρέψουν και να καταλάβουν όλη τη Μέση Ανατολή.»

Ωστόσο η Ρωσία απέρριψε το αίτημά του για μιαν ουδέτερη ζώνη ανάσχεσης εντός της Συρίας, που θα κρατούσε τις δυνάμεις του Ιράν και του Εσμπολά σε απόσταση τουλάχιστον 60 χιλιομέτρων από τα σύνορα του Ισραήλ. Ένα πρόσωπο στη Μόσχα, γνώστης του θέματος, είπε ότι η Ρωσία πρόσφερε στο Ισραήλ μια ζώνη αποκλεισμού μόνο πέντε χιλιομέτρων πλάτους.

Απολαμβάνοντας τον νέο ρόλο της ως ισχυρού διαιτητή, η Μόσχα απέρριψε επίσης την πρόταση των ΗΠΑ να γίνει ο ποταμός Ευφράτης η διαχωριστική γραμμή μεταξύ συριακών κυβερνητικών στρατευμάτων και δυνάμεων υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ στην Ανατολική Συρία. Αυτό οδήγησε σε αγώνα δρόμου για την κατάληψη της στρατηγικά σημαντικής και πλούσιας σε πετρέλαια  περιοχής των συνόρων κα τώρα εκδηλώνεται στον ανταγωνισμό για τον έλεγχο του Ντέϊρ Εζζόρ.

Παράλληλα η Ρωσία πέτυχε να διατηρήσει ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με όλες τις πλευρές, από το Ιράν στη Σαουδική Αραβία και από την Παλαιστινιακή ριζοσπαστική ισλαμική οργάνωση Χαμάς στο Ισραήλ, δήλωσε ο Αϊχάμ Καμέλ , διευθυντής Μέσης Ανατολής Και Βορείου Αφρικής του Eurasia Group.

Eνώ η Ρωσία δεν υποχώρησε στο θέμα της ζώνης ανάσχεσης, παρέχει μια σιωπηρή συγκατάβαση που επιτρέπει στο Ισραήλ να πραγματοποιεί βομβαρδισμούς του Εσμπολά στη Συρία, είπε ο Αντρέϊ  Κορτούνωφ, γενικός διευθυντής του ρωσικού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, μιας ομάδας ερευνών συσταθείσας από το Κρεμλίνο.

Η Ρωσία μεσολαβεί μαζί με την Αίγυπτο για τον τερματισμό της δεκαετούς ενδο-παλαιστινιακής ρήξης, μεταξύ της Φατάχ στην Δυτική ΄Οχθη και της Χαμάς στη Γάζα. Ο Πούτιν προσκάλεσε τις αντίπαλες κυβερνήσεις της Λιβύης στο Κρεμλίνο, όταν σειρά  ειρηνευτικών αποπειρών από άλλες χώρες είχαν μηδενικό αποτέλεσμα. Η Ρωσία εξελίχθηκε σε μείζονα επενδυτή στο πλούσιο σε πετρέλαια Κουρδιστάν του Ιράκ και ήταν από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που απέφυγε να καταδικάσει το πρόσφατο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία.

Το εκπληκτικότερο είναι ότι, από την οικονομική άποψη, αυτός ο συναγωνισμός για επιρροή μοιάζει δραματικά άνισος. Το ΑΕΠ της Αμερικής είναι 13 φορές του ΑΕΠ της Ρωσίας. Εντούτοις, αυτός δεν είναι πάντοτε ο αποφασιστικός παράγοντας, είπε ο Αλεξάντερ Ζότωφ, Ρώσος πρεσβευτής στη Συρία από το 1989 ως το 1994.Και πρόσθεσε: «Πολλές φορές βλέπεις δυο πυγμάχους να ανεβαίνουν στο ριγκ, ο ένας να είναι γίγας, με φουσκωμένους μυς και ο άλλος να είναι πιο μικρόσωμος, αλλά ευλύγιστος, ταχύς και να έχει καλύτερη τεχνική».

Ενώ η οικονομία είναι περιοριστικός παράγοντας για τη Ρωσία. Ο Πούτιν έχει ένα άλλο πραγματικό πλεονέκτημα έναντι των Αμερικανών προέδρων, κατά τον Πωλ Σαλέμ, αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στην Ουάσιγκτον. « Δεν έχει το Κογκρέσο να τον ανησυχεί και ούτε εκλογές που κινδυνεύει να χάσει. Ο Πούτιν είναι εκεί για σχεδόν δυο δεκαετίες. Πολύ χρόνο για την γεωπολιτική. Με «μια πολύ συνεπή ηγεσία και ένα συνεπές μήνυμα», είπε ο Σάλεμ. «Αυτός λέει ότι κάνει  και κάνει ότι λέει.»

Η άνοδος της Ρωσία σημειώθηκε καθώς η αμερικανική ηγεσία έγινε ανήσυχη για την Ασία και το αμερικανικό κοινό κουράστηκε από τους πολέμους της Μέσης Ανατολής –γεγονός που παραδέχθηκαν ο Τραμπ όσο και ο Ομπάμα.

Ασφαλώς, «η Ουάσιγκτον παραμένει η απαραίτητη δύναμη στην Μέση Ανατολή» είπε ο Αϊχάμ Καμέλ. Αλλά η δέσμευσή της στις παραδοσιακές συμμαχίες εξασθενίζει, και αυτό ωθεί τους περιφερειακούς ηγέτης να ποντάρουν σε δύο ταμπλό.

Και όπως καταλήγει το Μπλούμπεργκ: « Το Κρεμλίνο είναι στην σκέψη όλου του κόσμου.»