Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *
Καλύτερη περίπτωση στη συγκυρία για την Ελλάδα από την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία δεν πιστεύω πως θα μπορούσε να υπάρξει. Και ασφαλώς μιλώ από την ελληνική πλευρά και όχι ως Τούρκος πολίτης που θα μπορούσε δικαίως να εκφράσει πολλές ενστάσεις, κυρίως σε ζητήματα δημοκρατικής οργάνωσης και συμπεριφοράς της τουρκικής ηγεσίας.
Ας παραμείνουμε σοβαροί και ας μην δίνουμε μυθικές ή πολεμικές διαστάσεις σε αυτά που είπε ο Ερντογάν στον Αλέξη Παπαχελά για τη συνθήκη της Λωζάνης, τους μουσουλμάνους της Θράκης και την ελληνική δικαιοσύνη. Μετριοπαθώς τα λέει και με μετριοπάθεια πολιτεύεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Δεν νομίζω πως κάποιοι άλλοι στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας θα ήταν λιγότερο "προκλητικοί". Πέραν του Ερντογάν υπάρχουν πολύ χειρότερα (χειρότεροι) για τα ελληνοτουρκικά στη γείτονα. Αν είχαν επικρατήσει οι πραξικοπηματίες θα βιώναμε κατά πάσα πιθανότητα αποσταθεροποιητικές καταστάσεις στην περιοχή μας που θα μας έκαναν να αναλογιστούμε πολλές φορές την σημασία της υφολογικής βαρβαρότητας που έχει υιοθετήσει ως προς αυτόν (τον Ερντογάν) ο ελληνικός Τύπος.
Δεν λέω πως κακώς κάνει η κυβέρνηση και δείχνει ενοχλημένη. Έτσι πρέπει. Η εφαρμοσμένη πολιτική είναι σε μεγάλο βαθμό μια υποκριτική πράξη, κυρίως στην εξωτερική της διάσταση. Καλά σχολιάζει και ο Γιώργος Κουμουτσάκος, αν και "η επιμονή στην αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στο Αιγαίο και σε ολόκληρη την περιοχή της Αν. Μεσογείου, καθώς και οι υποδείξεις προς την ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη" αντί να θεωρήσεις πως "διαβρώνουν τις προσπάθειες βελτίωσης των διμερών μας σχέσεων", θα μπορούσες απλώς να το αντιμετωπίσεις ως θέση ανάπτυξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Και δεν αστειεύομαι. Ο κύριος Τσίπρας δεν απάντησε στο τηλεφωνικό αίτημα του Ερντογάν για τους Τούρκους αξιωματικούς με την επίκληση της "ελληνικής δικαιοσύνης", αλλά με την υπόσχεση πως σε λίγες μέρες θα τους παραδώσει. Αυτό είναι "διαβρωτικό" των σχέσεων, εσύ τι λες; Και όμως παρόλα αυτά ο Ερντογάν δείχνει πολιτική αρετή, κατανοεί την δυσκολία του κ. Τσίπρα και πάει παρακάτω. Δεν βάζει όρους για την επίσκεψή του που δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει η Αθήνα. Ελίσσεται με ένα υψηλό διαπραγματευτικό προφίλ, χωρίς να υποτιμά και να προσβάλει την ελληνική πλευρά - και χωρίς να εξευτελίζεται ο ίδιος, ασφαλώς! Είναι σοβαρός ηγέτης μιας ανταγωνιστικής της Ελλάδας χώρας στην περιοχή και αυτό είναι μάλλον θετικό παρά αρνητικό - όπως, δυστυχώς, εμφανίζεται παντού στον ελληνικό Τύπο.
Είναι καλό να συζητούν ισότιμα και σε φιλικό κλίμα οι ηγεσίες των δύο χωρών και ακόμη καλύτερο να γνωρίσει ο ένας λαός καλύτερα τον άλλον. Να έρθουμε πιο κοντά Τούρκοι και Έλληνες. Σε μεγάλο βαθμό ο ανταγωνισμός των ηγεσιών δεν αφορά τους δύο λαούς. Κάνουν άσχημα και είναι άσχημοι αυτοί που εμπορεύονται την "έχθρα" και διαμορφώνουν πολιτική ταυτότητα σε αντίθεση με την Τουρκία. Η βούληση για στενή συνεργασία Ελλάδας και Τουρκίας θα μπορούσε να ενδυναμώσει το ελληνικό εθνικό και κοινωνικό συμφέρον αντί να το εξασθενήσει. Και αυτό απαιτεί κοσμοπολιτική συμπεριφορά και από τις δύο ηγεσίες.
Είναι σαχλαμάρα το δόγμα "ο δρόμος της Τουρκίας για την Ευρώπη περνά από την Ελλάδα". Διαμορφώνει μια πλαστή και επικίνδυνη σχέση ισχύος. Σε ό, τι αφορά μάλιστα την Σ. της Λωζάννης, καλώς το αντιμετωπίζει η ελληνική ηγεσία - και εγώ στη θέση της κυβέρνησης ή της Αντιπολίτευσης έτσι θα αντιδρούσα - αλλά καλό θα ήταν παράλληλα να επαναπροσδιορίσουμε την στρατηγική μας στην περιοχή, λαμβάνοντας υπόψιν πως έχουν μεταβληθεί οι πραγματικές συνθήκες που υποστήριζαν την πολιτική οντολογία αυτής της Συνθήκης. Αυτό αντιλαμβάνεται ο πολιτικός επιστήμονας και θα ήταν υποκρισία να μην το διατυπώσω ευθέως.
Αυτός ο επαναπροσδιορισμός θα πρέπει να έχει ως αφετηρία την ειρηνική εξέλιξη στην περιοχή, που δεν ορίζεται αποκλειστικά με όρους οικονομίας, αλλά μέσω της πολιτικής και πολιτισμικής ενσωμάτωσης του Άλλου (: inclusion και όχι exclusion). Μπορούμε να διαφωνούμε και να τσακωνόμαστε σε πολλά Έλληνες και Τούρκοι, αφού, ωστόσο, αποκλείσουμε τον πόλεμο. Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα και να αποκτήσει καταστατική διάσταση στον ορισμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Και ας κάνει το πρώτο βήμα ο Ερντογάν, σήμερα, από την Αθήνα. Μπορεί, τώρα που έχει ισχυροποιηθεί στο εσωτερικό της χώρας του.
Και μια είδηση με διφορούμενη σημασία, στο τέλος αυτού του σχολίου. Η σημερινή επίσκεψη είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν συνεργασίας του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα και του συναδέλφου του στην Άγκυρα. Παρόλα αυτά δεν είναι καλό μακροχρονίως το concept στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που έχει υιοθετήσει τελευταίως το StateDepartment: Οι δύο πρεσβευτές σε συνεργασία να κάνουν (συντονιστική) πολιτική στα ελληνοτουρκικά. Είναι ικανοποιητικό για την αντιμετώπιση διενέξεων χαμηλού πολιτικού βάρους και όχι σοβαρών κρίσεων
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.