Μια πολύ ενδιαφέρουσα «είδηση» μας κάνει ακόμα πιο απαισιόδοξους για τις εξελίξεις στον τομέα της Ολοκληρωμένης και Εναλλακτικής Διαχείρισης των Απορριμμάτων. Προχωράει και η ΣΔΙΤ στην Πελοπόννησο!** Προχωράει και η «ενδιάμεση» λύση/κινητή μονάδα για την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων του δήμου Καλαμάτας!! Να ετοιμαζόμαστε κι εμείς στην Στερεά…
Το θέμα είναι ότι, παρά τις κατά τόπου κορώνες, κόβεται το ίδιο «κοστούμι» για όλους. Και ακόμα περισσότερο ότι υλοποιούνται τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) του 2005 που στηρίζονταν στη διαχείριση συμμείκτων μέσω των Μονάδων Επεξεργασίας Aποβλήτων (ΜΕΑ) και όχι ο ΕΣΔΑ και τα ΠΕΣΔΑ του 2017, που δίνουν έμφαση και προτεραιότητα στην πρόληψη, στη διαλογή στην πηγή και στην αποκεντρωμένη διαχείριση. Ο λόγος φυσικά είναι ότι ο νέος σχεδιασμός είναι ανώριμος για υλοποίηση∙ κι έτσι παραμένει στα χαρτιά. Από την άλλη οι υπέρμετρες καθυστερήσεις έχουν δημιουργήσει εκρηκτικές καταστάσεις και επιτακτικές ανάγκες διαχείρισης, που οδηγούν δυστυχώς στις αδιέξοδες και αναποτελεσματικές λύσεις των ώριμων έργων της περασμένης δεκαετίας.
Ακόμη όμως κι αυτά τα ώριμα έργα θα χρειαστούν αρκετό χρόνο μέχρι να υλοποιηθούν και να λειτουργήσουν, τουλάχιστον 2-3 χρόνια,οπότε ως στάχτη στα μάτια της ΕΕ, αλλά και των πολιτών που διαμαρτύρονται για τη συνεχιζόμενη ανεξελέγκτη διάθεση, προωθούνται πανελλαδικά οι λεγόμενες ενδιάμεσες λύσεις. Αυτές είναι υπαίθριες κινητές ΜΕΑ, σημαντικού όμως κόστους αρκετών εκατομμυρίων -6,8 εκ είναι ο προϋπολογισμός για την κινητή μονάδα που θα κατασκευαστεί στη Λαμία- που είναι άγνωστο τί θα απογίνουν όταν λειτουργήσουν οι ΜΕΑ. Μάλλον θα καταλήξουν ως ένας πανάκριβος σωρός από παλιοσίδερα, όπως τα κοντέινερ κομποστοποίησης που σκουριάζουν. Στην περίπτωση δε που επιλεγεί ως λύση η μίσθωση μιας τέτοιας μονάδας, αυξάνεται κατακόρυφα το κόστος διαχείρισης, όπως στην Καλαμάτα [1] σε 74,39 ευρώ ανά τόνο, ενώ θα εξακολουθεί να παραμένει πάντα το θέμα και το κόστος της διάθεσης του υπολείμματος που παράγουν.
Πέρα όμως από το κόστος η βασική ένσταση είναι ότι αυτές οι κινητές μονάδες, όπου λειτούργησαν, κυρίως στην Πελοπόννησο, απέτυχαν παταγωδώς, γιατί δεν παράγεται ούτε κόμποστ, ούτε ανακυκλώσιμα από σύμμεικτα. Τελικά καταλήγουν να δεματοποιούν ή να διαθέτουν σε ΧΥΤΑ, αντί υπολείμματος, τον μεγαλύτερο όγκο των απορριμμάτων. Δηλαδή κάνουν «μια τρύπα στο νερό», έχοντας όμως επιβαρύνει σημαντικά το κόστος διαχείρισης που περνάει αναπόφευκτα στους δημότες. Από την άλλη στερούν κονδύλια από λύσεις, όπως η διαλογή στην πηγή και η κομποστοποίηση προδιαλεγμένων οργανικών που έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα στη μείωση των απορριμμάτων. Είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς συνεχίζεται η χρηματοδότηση τέτοιων μονάδων μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων, που μόνο ως φύλο συκής μπορούν να χρησιμεύσουν έναντι της απέραντης γύμνιας της διαχείρισης των σκουπιδιών.
Και φυσικά στο τέλος του δρόμου, αφού γίνουν οι κινητές μονάδες και γίνουν και οι ΜΕΑ, και αποδειχθεί ότι δεν μειώνουν σημαντικά τον όγκο των απορριιμμάτων, γιατί τα "προϊόντα" τους δεν θα είναι εμπορεύσιμα, αλλά θα καταλήγουν και αυτά στους ΧΥΤΥ, που θα είναι ουσιαστικά ΧΥΤΑ, θα εμφανισθεί ως ο από μηχανής θεός η καύση, που θα μας "σώσει" επιτέλους από τη μάστιγα των σκουπιδιών. Και θα υλοποιηθεί έτσι το αρχικό σχέδιο των εργολάβων, να οδηγηθούμε αναπόφευκτα στην καύση, αφού φαινομενικά οι άλλες λύσεις θα έχουν αποτύχει και θα δημιουργείται συνεχώς ανάγκη για καινούριους ΧΥΤΑ. Και επειδή θα έχουν εξαντληθεί και τα ευρωπαϊκά κονδύλια σε αυτοσχεδιασμούς με ΜΕΑ και κινητές μονάδες, θα οδηγηθούμε σε ιδιωτικές μονάδες καύσης με ΣΔΙΤ. Τότε βέβαια θα φανεί και ο πραγματικός λόγος κατασκευής των ΜΕΑ που είναι φυσικά η παραγωγή υλικού προς καύση, το λεγόμενο RDF, ένα βρώμικο μείγμα χαρτιού και πλαστικών που δεν ανακυκλώνεται.
Κάποιοι προσπαθούν να κόψουν δρόμο, δείχνοντας ήδη τις ξεκάθαρες προθέσεις τους, εγκαταλείποντας την «αντικαυσική» ρητορική προηγούμενων ετών και προωθώντας την κατασκευή ΜΕΑ που παράγουν SRF, ουσιαστικά αποξηραμένα σύμμεικτα που ο μόνος σκοπός τους είναι να καούν σε κλιβάνους. Αυτό δείχνει η πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Βόλου του περασμένου Νοεμβρίου για δημιουργία μονάδας SRF στο ΧΥΤΑ Βόλου. Η οποία φυσικά συμβαδίζει απόλυτα με τη μεθόδευση για καύση απορριμμάτων από την ΑΓΕΤ [2], όπου η πειραματική καύση των 7.000 τόνων δευτερογενούς καυσίμου υλικού για το 2015, μετατράπηκε με πρόσφατη τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων σε καύση 200.000 τόνων ετησίως και σε μόνιμη βάση τέτοιου υλικού και δυνατότητας άλλων 600.000 τόνων παρόμοιας κατηγοριοποίησης.
Άλλο τρανό παράδειγμα αποτελεί η Θεσσαλονίκη, όπου στη 2η Συνεδρίαση στις 10/7/17 το Δ.Σ. του ΦΟΔΣΑ, όπου συμμετέχουν εκπρόσωποι 43 δήμων, αποφάσισε να υποβάλει πρόταση [3] στην Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ, για την υλοποίηση έργου που θα καλύψει τις 5 από τις 7 Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με συνολική δυναμικότητα επεξεργασίας 350.000 tn/έτος και παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων SRF, RDF. Το κόστος του έργου υπολογίζεται στα 100 εκ. ευρώ. Η πρόταση δεν περιλαμβάνει μονάδα καύσης, αλλά προφανώς κάπου θα πρέπει να καίγονται αυτές οι τεράστιες παραγόμενες ποσότητες εναλλακτικών καυσίμων, αλλιώς ποιος ο λόγος παραγωγής τους; Το κλίμα φυσικά στη Θεσσαλονίκη έχει διαμορφωθεί από χρόνια με κύριο εκφραστή τον νυν δήμαρχο και την τεχνοκρατική υποστήριξη του αν. υπουργού Περιβάλλοντος, κ. Φάμελλου [4] που αρθρογραφούσε στο παρελθόν υπέρ της ενεργειακής αξιοποίησης καθώς: «Μία μονάδα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, εφόσον αντικαθιστά για την ηλεκτροπαραγωγή ορυκτά καύσιμα, που θα παρήγαγαν επιπλέον εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, εκπομπές που τα απορρίμματα είναι αναπόφευκτο να δημιουργήσουν κατά την ελεγχόμενη ή μη βιοαποικοδόμησή τους».
Άρα το μέλλον προοιωνίζεται: Σύμμεικτα, ΣΜΑ, ΜΕΑ, RDF/SRF, καύση και ΧΥΤΥ. Ποια Διαλογή στην Πηγή και ανακύκλωση μου λες τώρα; Αυτοί σχεδιάζουν, υλοποιούν και απαιτούν βιώσιμες Μονάδες με εγγυημένες ποσότητες σκουπιδιών σε βάθος 30ετίας… Και γιατί να μην το κάνουν άλλωστε αφού είναι επενδύσεις με εξασφαλισμένα έσοδα, άρα χαμηλού ρίσκου. Άσε που μπορεί να φτάσουμε να τους επιδοτούμε και πολλαπλώς. Μία φορά σίγουρα μέσω των τελών καθαριότητας, που αναπόφευκτα θα αυξηθούν, μιας και τα σκουπίδια μας πλέον θα «επεξεργάζονται» αντί να ρίχνονται στους ΧΥΤΑ. Μπορεί και μέσω επιδότησης των ΜΕΑ για παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων από την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης(ΕΕΑΑ) (βλ. μπλε κάδοι), το οποίο ήδη επιχειρήθηκε για την ΕΜΑΚ Φυλής, αλλά το σταμάτησε ο ΕΟΑΝ. Μην ξεχνάμε ότι αυτή η επιδότηση θα προέρχεται από τα ειδικό τέλος με το οποίο επιβαρύνονται τα συσκευασμένα προϊόντα που αγοράζουμε και το οποίο προορίζεται για προώθηση της ανακύκλωσης των συσκευασιών. Και τέλος μπορεί να δούμε να επιδοτείται και η παραγόμενη ενέργεια από την καύση μέσω του τέλους που πληρώνουμε στους λογαριασμούς του ρεύματος για την προώθηση των ΑΠΕ, αφού όπως επιχειρηματολογεί και ο ίδιος ο υπουργός τα σκουπίδια αντικαθιστούν για την ηλεκτροπαραγωγή ορυκτά καύσιμα.
Και ποιο είναι το μέλλον της ανακύκλωσης όταν αυτή θα αντιστρατεύεται τα κέρδη των ιδιωτών; Ζοφερό φυσικά∙ γιατί μην περιμένουμε σε μια χρεωκοπημένη χώρα, όπου η προστασία του περιβάλλοντος έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, να εξαντλούμε πρώτα όλες τις δυνατότητες ανακύκλωσης πριν την καύση. Είναι ήδη προφανές από τον κυκεώνα εξαγγελιών για έργα διαχείρισης, υποβολής προτάσεων και εγκρίσεων, ότι δεν ακούμε τίποτα για έργα και δράσεις Διαλογής στην Πηγή(ΔσΠ). Δεν ανακοινώνεται καμία σοβαρή μελέτη ή χρηματοδότηση που να προωθεί τη ΔσΠ, ενώ θα μπορούσε ήδη η ΕΕΑΑ να ξεκινήσει πρόγραμμα χωριστής συλλογής με 4 κάδους και να δημιουργείται συνείδηση στους πολίτες, χωρίς να απαιτείται η κατασκευή μεγάλων έργων, παρά μόνο η παραχώρηση εξοπλισμού στους δήμους. Έτσι χάνεται κι άλλος πολύτιμος χρόνος, γεμίζουν οι υφιστάμενοι ΧΥΤΑ και σύντομα θα δημιουργηθούν δύσκολες καταστάσεις, που θα οδηγήσουν μαθηματικά στην καύση.
Βλέποντας επομένως τι γίνεται πανελλαδικά και την επέλαση των ΣΔΙΤ, δημιουργείται μια απορία για το δικό μας ΦΟΔΣΑ της Στερεάς Ελλάδας. Πού στηρίζει την αισιοδοξία του ότι τα έργα της Στερεάς θα χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ και όχι από ΣΔΙΤ;; Όχι ότι έχει καμιά διαφορά ως προς την αναποτελεσματικότητά τους, αλλά λέω… - άλλοι με ΣΔΙΤ και άλλοι όχι; Ποιος αποφασίζει γι’ αυτό; Προτείνουν οι εργολάβοι προαποφασισμένα σενάρια στους κατά τόπου ΦΟΔΣΑ, δήθεν μέσω των εκπονούμενων μελετών «ωρίμανσης» ή των ΠΕΣΔΑ και το υπουργείο απλώς τα προωθεί, επειδή έχει ένα «ώριμο έργο» έτοιμο προς υλοποίηση; Αυτό θα πει σχεδιασμός… Ό,τι θέλει η κάθε εταιρεία… Άρα, αν δεν περισσεύουν χρήματα για να γίνουν όλα τα έργα πανελλαδικά μέσω ΕΣΠΑ, γιατί να ευνοηθεί η Στερεά, αν λάβουμε υπόψη ότι ήδη δύο έργα, της Θήβας και της Άμφισσας, θα υλοποιηθούν από το ΕΣΠΑ; Το πιο πιθανό είναι ότι τα επόμενα έργα, της Λαμίας και της Χαλκίδας, θα υλοποιηθούν με ΣΔΙΤ. Όσον αφορά δε τα έργα των 4 δήμων που αποσχίστηκαν από το σχεδιασμό του ΦΟΔΣΑ, αγνοείται η τύχη τους γιατί από ότι φαίνεται δεν έχει ακόμη υποβληθεί πρόταση ούτε για τις μελέτες.
Τελικά όπως δείχνει και η περίπτωση της Πελοποννήσου, πολύ φασαρία για το τίποτα. Πού πάνε οι μεγάλες κορώνες [5] για τη ΣΔΙΤ και οι διαξιφισμοί του προηγούμενου αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος με τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου; Τραγικά απροετοίμαστοι όλοι για μία εναλλακτική πρόταση στα σχέδια των μεγαλοεργολάβων κι από ό,τι φαίνεται, γονυπετείς θα παρακαλάνε την ΤΕΡΝΑ να πάρει τα σκουπίδια τους οι επαναστάτες δήμαρχοι. Το πουκάμισο ήταν αδειανό! [6] Ακόμη και το καλοκαίρι ξιφουλκούσαν ότι θα προχωρήσουν με τις κινητές μονάδες ως μόνιμη λύση και ότι δεν είχαν ανάγκη την ΤΕΡΝΑ. Πράγμα φυσικά ανεφάρμοστο, γιατί αυτές οι μονάδες δεν πληρούν βασικούς όρους προστασίας του περιβάλλοντος και των εργαζομένων, παρά μόνον σαν λύση έκτακτης ανάγκης. Για την Ηλέκτωρ που ανέλαβε την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων του δήμου Καλαμάτας [7], προφανώς η ενδιάμεση λύση δεν περιλαμβάνονταν στον σχεδιασμό της ΤΕΡΝΑ κι έγινε καινούρια ανάθεση. Έτσι στα 174,3 εκατομμύρια Ευρώ για τις εγκαταστάσεις της ΤΕΡΝΑ προστέθηκαν άλλα 103,35 εκατομμύρια Ευρώ για την ενδιάμεση διαχείριση και έτσι ροκανίζονται σιγά σιγά οι πολύτιμοι πόροι του ΕΣΠΑ χωρίς να δίνεται οριστική λύση στο πρόβλημα κορεσμού των ΧΥΤΑ ή των ΧΥΤΥ που θα κατασκευαστούν.
Όχι, για να ξέρουμε όταν ακούμε μεγάλα λόγια του στυλ: «εμείς θα λύσουμε το πρόβλημα των σκουπιδιών και θα τα κάνουμε με δημόσια χρηματοδότηση και δεν θα επιτρέψουμε καμιά ΣΔΙΤ στη Στερεά» τι μας περιμένει…. Και να βλέπουμε πόσο σημαντικές είναι οι στάσεις των δημάρχων και οι αποφάσεις των Δημοτικών συμβουλίων και των ΦΟΔΣΑ στις λύσεις που δρομολογούνται ερήμην των πολιτών. Πόσο σημαντικό είναι να επιλέγονται άνθρωποι σ’ αυτές τις θέσεις ευθύνης που θα τιμήσουν το όνομα του αυτοδιοικητικού, θα ενημερώσουν τους πολίτες και θα τους εμπλέξουν στις όποιες αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον τους. Όχι μπροστά να αναλώνονται σε μεγάλα λόγια και από πίσω να ανοίγουν το δρόμο στα μεγαλοεργολαβικά συμφέροντα.
Λαμία, 11.1.2018
* Στέφανος Σταμέλλος
Οικολογία Αλληλεγγύη Στερεάς
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.