Ο Βαρουφάκης ομιλεί την εξωτερική πολιτική καλύτερα από την οικονομική!...

Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *

Διάβασα την ανάρτηση του Γιάννη Βαρουφάκη με την οποία ασκεί κριτική στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης, προτείνοντας μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στα ελληνοτουρκικά. Πρόκειται για μια σοβαρή προσέγγιση για την ειρήνη και την ευημερία στην γεωπολιτική περιοχή μας που δυστυχώς δεν φαίνεται να εξετάζεται εξίσου σοβαρά από τα ελληνικά ΜΜΕ και τον πολιτικό κόσμο.

Με δυο λόγια ο ΓΒ προτείνει μια στρατηγική εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της υποθαλάσσιας περιοχής μας, μέσω της δημιουργίας ενός ευρύτερου συνεταιρισμού Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας, Λιβάνου, Ισραήλ, Αιγύπτου και Παλαιστινιακής Αρχής. Ενός συνεταιρισμού με σαφή προοδευτικά πολιτικά χαρακτηριστικά που στη συνέχεια θα διαμόρφωνε μια προοπτική ευρύτερης αλληλοκατανόησης και αλληλοενίσχυσης μεταξύ αυτών των χωρών, περιθωριοποιώντας τον τυχοδιωκτισμό, τους τυχοδιώκτες πολιτικούς και τον καταστροφικό-πρόστυχο εθνικισμό, που εν τέλει υποστηρίζει και ενισχύει την εξάρτηση από Μεγάλες Δυνάμεις και την πάκτωση στον ιμπεριαλισμό, στο όνομα μάλιστα του εθνικού συμφέροντος και της εθνικής κυριαρχίας!

Έτσι, ο ΓΒ μέσω της πρότασής του αυτής για την αναθεώρηση της εξωτερικής μας πολιτικής - που βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τις απόψεις που διακονώ προσωπικώς εδώ και πολλά χρόνια, όπως ίσως ξέρεις αναγνώστη μου - κάνει ένα σημαντικό βήμα κάλυψης του μεθοδολογικού κενού της οικονομικής του θεωρίας. Περνά από τον κονστρουκτιβιστικό ρεαλισμό (constructivist realism) στον ρεαλιστικό κονστρουκτιβισμό (realist-constructivism), μιλώντας πλέον σαφώς την γλώσσα του προοδευτικού πραγματισμού. Δηλαδή, περνά από τον ρεαλισμό που θεωρεί τους κανόνες και τις ιδέες σαν αντικείμενα ανάλυσης, αγνοώντας, ωστόσο, τις αντικειμενικές σχέσεις ισχύος που τις διαμορφώνουν, στον ρεαλισμό που δεν επιχειρεί μέσω του κονστρουκτιβισμού να υπερβεί το ζήτημα της ισχύος (power in world politics ή Machttheori). Και έτσι καλύπτεται μάλλον ικανοποιητικά, μέσω αυτής της αντίληψης των διεθνών σχέσεων και διεθνών πολιτικών, η «ουτοπία» που χαρακτήριζε σε κάποιο βαθμό και μέχρι σήμερα το οικονομικό-γνωστικό σύστημα του Βαρουφάκη.

Είναι σίγουρα απλοϊκό αυτό που ισχυρίζομαι, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά στο πλαίσιο αυτού του σημειώματος: Ο Βαρουφάκης τολμά να απαντήσει με ρεαλισμό στο αλληλοδραστικό, εξουσιαστικό πρόβλημα μιας περιοχής που βιώνει την εμπειρία σύγχρονων διενέξεων και συγκρούσεων σαν ιστορική φάρσα. Και κάνει καλά. Είναι αντιιμπεριαλιστική και προοδευτική αυτή η προσέγγιση, χωρίς να εντάσσεται (σε) ή να υπαινίσσεται μια μεγάλη αλήθεια ή κάποια θεωρία στις διεθνείς σχέσεις που έρχεται -δήθεν - να επιλύσει ιδεαλιστικά το ζήτημα των διενέξεων. Αποτελεί απλώς μια προσγειωμένη άποψη ειρήνης και προοδευτικής συνύπαρξης των λαών της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψιν τον αναμεταξύ τους ανταγωνισμό.

Με αυτή την έννοια συμφωνώ απολύτως με τον κύριο Βαρουφάκη, την πατριωτική στάση του οποίου δεν θα έπρεπε κανείς Έλληνας να αμφισβητεί, ούτε φυσικά ο ίδιος να πασχίζει να «αποδείξει». Αυτό τουλάχιστον …το απέδειξε όσο κανείς άλλος πολιτικός την μακρά περίοδο της κρίσης.

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.