Περί Γνώμης - Άποψης

του Γιώργου Χαραλαμπίδη

Άποψη

Η εικόνα ενός τοπίου όπως φαίνεται από ένα συγκεκριμένο σημείο, συνήθως κάπου ψηλά.

Η οπτική γωνία από την οποία βλέπει κάποιος ένα πράγμα, μια υπόθεση, ένα ζήτημα.

Η γνώμη που έχει κάποιος για κάτι.

Γνώμη

Η άποψη κάποιου για ένα ζήτημα.

Η κοινή γνώμη: η γενικότερη στάση της κοινωνίας, η ίδια η κοινωνία.

“Κατά την ταπεινή μου γνώμη”: Έκφραση που συνηθίζεται στο διαδίκτυο και σε άλλα κείμενα.

   Τι πραγματικά είναι η γνώμη – άποψη;

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι μια πνευματική διεργασία.

Κάθε πνευματική διεργασία γίνεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο, με αναπτυγμένη σε κάποιο βαθμό τη νόηση.

Τα φυτά και τα ζώα στερούνται άποψης.

Για ευνόητους λόγους και τα μωρά. Και όχι μόνον!...

   Η ανθρώπινη νόηση, έχει τρεις κλάδους.

Το συναίσθημα, την λογική και τη συνείδηση.

Και οι τρεις ανωτέρω κλάδοι, αναπτύσσονται σε κάθε άτομο χωριστά, ανάλογα με την διαπαιδαγώγηση, ανάλογα με το υπάρχον νοητικό υπόβαθρο που έχει κατακτήσει η ομάδα που τα διαπαιδαγωγεί, όσο και του μέσου διαπαιδαγώγησης. 

Αλλά η νόηση είναι ώριμη στα άτομα, όταν τα άτομα αυτά μέσα από την θεωρητική ή στοχαστική τους προσπάθεια, σε συνδυασμό με την εμπειρική τους διατριβή όσο και με την συναναστροφή με τα άτομα της ομάδας, κατορθώνουν να συμβιβάζουν αρμονικά και τους τρεις κλάδους της νόησης. Δηλαδή τα, συναίσθημα, λογική και συνείδηση.  

   Θα μου πείτε ότι αυτό απαιτεί πολύ χρόνο για να επισυμβεί σε κάθε άτομο χωριστά!

   Και λοιπόν; Θα τρώγατε ένα άγουρο φρούτο; Θα πηγαίνατε εκδρομή με το αυτοκίνητο, βάζοντας οδηγό την δεκάχρονη κόρη σας; Θα δεχόσασταν να σας κάνει εγχείρηση αφαίρεσης χολής, ο γιος σας που είναι πρωτοετής φοιτητής ιατρικής;

   Κάθε γνώμη – άποψη, δεν απαιτεί το σύνολο της πνευματικής δυνατότητας στην πιο άριστη σύνθεση.

Γι αυτό υπάρχει και η συζήτηση.

Επί παραδείγματι:

“ - Θάνο είμαι έγκυος!  

   - Μα Μαίρη, τα δίδυμα δεν χρόνισαν ακόμη!..

   - Θάνο, καταλαβαίνω ότι θα είναι δύσκολα, αλλά θέλω να το κρατήσουμε!

   - Μαίρη, δεν ξέρω, τα έχω χαμένα...

   - Θάνο...

   - Μαίρη, ξέρεις την οικονομική μας κατάσταση...”

Στο παραπάνω παράδειγμα, η Μαίρη, χαρούμενη από τη νέα της εγκυμοσύνη, εκφράζει μια άποψη χρησιμοποιώντας μόνο το συναίσθημα. Ο Θάνος μη συμμεριζόμενος την χαρά της Μαίρης, αρχικά δείχνει την συναισθηματική του κατάσταση εκφράζοντας την δυσάρεστη έκπληξη του. Κατόπιν προσπαθεί να προσθέσει την “λογική” της οικονομικής δυσπραγίας...

Τι θα μπορούσε να προσθέσει η συνείδηση;

Η συνείδηση, θα μπορούσε να τους έχει κάνει να προλάβουν μια πρόωρη εγκυμοσύνη.

Η συνείδηση, αναγνωρίζοντας τη διάσταση του θέλω από το μπορώ, θα μπορούσε να βάλει στο τραπέζι της συζήτησης τους άμεσους συγγενείς.

Η συνείδηση της μεγάλης ομάδας, που γνωρίζει τα “ανθρώπινα”, θα μπορούσε να έχει λύσεις για κάθε τέτοια περίπτωση, εφ' όσον στέργει τα άτομα, την οικογένεια και χαίρεται που ένας νέος άνθρωπος θα πλουτίσει την ίδια.

   Πολλές φορές οι άνθρωποι, εκφράζουν γνώμη χρησιμοποιώντας μόνο το συναίσθημα ή μόνο τη λογική. Πολλές φορές εκφράζουν γνώμη ή άποψη με ελλιπή γνώση του αντικειμένου για το οποίο εκφράζονται.

Φυσικά η άποψη – γνώμη που εκφράζεται έτσι, δεν μπορεί να θεωρηθεί “βάσιμη”.

Η συζήτηση είναι ένα μέσον για να συμπληρωθεί το συναίσθημα με λογική, η λογική με συναίσθημα, η άγνοια με γνώση. Έτσι χτίζεται η ατομική συνείδηση, έτσι χτίζεται η κοινή συνείδηση που μπορεί να οδηγήσει σε “ασφαλή” απόφαση. Γιατί, ακόμη κι αν η ζωή διαψεύσει την ορθότητα της απόφασης, το ότι πάρθηκε “κοινή συναινέσει” επιμερίζει την ευθύνη του λάθους, όσο και δημιουργεί τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε μια προσπάθεια αλλαγής πορείας.

   Το θέμα είναι, ότι και το εργαλείο συζήτηση, έχει πολλές προϋποθέσεις για να λειτουργήσει σωστά. Πρωτίστως η ανάλογη διαπαιδαγώγηση πρέπει να έχει εφοδιάσει τα άτομα με τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις του εργαλείου αυτού.

Δεν συζητάς μ' ένα βρέφος.

Δεν συζητάς μ' ένα μεθυσμένο ή επηρεασμένο από “ουσίες”.

Δεν συζητάς μ' ένα φανατισμένο σε ορισμένη άποψη, που βίαια προσπαθεί να την επιβάλλει.

Δεν συζητάς με κάποιον που διαπιστώνεις ότι η πρόθεση του είναι να σε εξαπατήσει.

Δεν συζητάς με κάποιον που αδιαφορεί για την δική σου άποψη.

Συζητάς με κάποιον ή κάποιους, με καλή πρόθεση να δεχθείς και να λάβεις γνώση και αλήθειες που η δική σου συνειδητότητα δεν μπόρεσε να συλλάβει, θεωρώντας για τους άλλους ότι δεν συντρέχει καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις αδυναμίας συζήτησης.

Η ίδια η συζήτηση θα δείξει αν ο άλλος, “σκέφτεται” σαν βρέφος, σαν μεθυσμένος, είναι υποκριτής, φανατικός, αδιάφορος.

Η συζήτηση “παιχνίδι”, δηλαδή η εκφορά λόγου, χωρίς συγκεκριμένο θέμα και στόχο, χωρίς “ισηγορία” και “παρρησία”, δεν είναι συζήτηση, είναι αερολογία. Φυσικά αυτού του είδους η συζήτηση, δεν δημιουργεί γνώμη ή άποψη.

   Στο ανθρωποσύνολο, εδώ και αιώνες, αλλά και στις υποομάδες του, κυριαρχούν δύο είδη συζήτησης.

Στο ένα, οι συζητώντες λαμβάνουν υπ' όψιν και τους μη μετέχοντες στη συζήτηση.

Επί παραδείγματι, όταν συζητούν οι περισσότεροι γονείς, λαμβάνουν υπ' όψιν και τα παιδιά. Τις πιο πολλές φορές πρώτα αυτά! Έτσι στήνεται και ζωοδοτείται η οικογένεια.

Στο άλλο, οι συζητώντες θεωρούν τους μη μετέχοντες στη συζήτηση αναλώσιμους.

Επί παραδείγματι,

“Χαμογελώντας και στα αγγλικά, ο κ. Τσακαλώτος είπε: «δεν υπάρχει κομψός τρόπος για να το διατυπώσω, αλλά αυτοί οι άνθρωποι -οι παλαιοί συνταξιούχοι- θα τεθούν εκτός συστήματος με φυσικό τρόπο.»”.

Ή,

“Κάποτε, ήταν ευκολότερο να ελέγξεις ένα εκατομμύριο ανθρώπους από το να τους σκοτώσεις. Σήμερα, είναι είναι ευκολότερο να σκοτώσεις ένα εκατομμύριο ανθρώπους από το να τους ελέγξεις.” Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι.

   Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας ότι έχει επικρατήσει το δεύτερο είδος συζήτησης.

Οι ολιγαρχίες που επικράτησαν ανά τους αιώνες, κατέστησαν τους πολλούς σκλάβους. Σε διαφορετικό βαθμό ίσως, αλλά σκλάβους.

Ο σκλάβος δεν αναπτύσσει νόηση και κατά συνέπεια άποψη – γνώμη.

Ο σκλάβος υιοθετεί την άποψη που του σερβίρουν τα αφεντικά σαν δική του.

Γι αυτό οι πρόγονοι μας έθεταν σαν υπέρτατο αγαθό την Ελευθερία! 

   Τα τελευταία χρόνια, με το πέρασμα της πληροφόρησης σε “ιδιωτικές επιχειρήσεις”, όλη η πληροφορία είναι ελεγχόμενη. Μέγα μέρος του ανθρωποσυνόλου παπαγαλίζουν την “άποψη” της τηλεόρασης, χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Με το ψέμα και την ανοησία να έχουν κατακλύσει το μεγαλύτερο μέρος της διαδιδόμενης πληροφόρησης, πώς να υποπτευθεί ο καθένας το ύπουλο “παιχνίδι”;!!..

Πώς να εξηγήσεις σε άνθρωπο της προ Χριστού εποχής τα οφέλη του εξηλεκτρισμού;

Πώς να εξηγήσεις σε δούλους της εύκολης αλλά νοθευμένης πληροφόρησης, ότι η αληθινή άποψη για να κατακτηθεί απαιτείται προσπάθεια και στοχασμός; 

Έχετε ακούσει ή διαβάσει την παραβολή του “Σπηλαίου του Πλάτωνα”; Κάπως έτσι!

   Σε λίγο χρονικό διάστημα έχουμε εκλογές!

Εκλογές σημαίνει εκφράζω άποψη. Οι εκλογές δεν είναι σαν την επιλογή μιας ποδοσφαιρικής ομάδας, που θα υποστηρίζεις! Οι εκλογές καθορίζουν την ζωή σου, την οικονομική σου επάρκεια, την πορεία της χώρας σου και πολλά άλλα.

Γνωρίζω ότι: “Αν με τις εκλογές μπορούσε να αλλάξει κάτι, το “σύστημα” θα καταργούσε τις εκλογές!”.

Τότε όμως, μήπως δέχεσαι το χρηματο-καζινο-καπιταλιστικό σύστημα σαν απόλυτο αφέντη; Σαν θεό στη θέση του πνευματικού Θεού; Γιατί να μην αλλάξουμε και το σύστημα;

Παλιότερα, αιτήματα του πολιτικού κόσμου ήταν: “Καθιέρωση οχτάωρης εργασίας”, “Δημόσιο δωρεάν σχολείο”, “Εθνική Ανεξαρτησία”, “Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία!”, “114”. Και τα πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, γιατί είχαν πολιτική άποψη!

Σήμερα το δίλημμα είναι Μητσοτάκης ή Τσίπρας. Τουλάχιστον αυτό προσπαθεί να πείσει η τηλεόραση! Είναι πολιτική άποψη το “θέλω έναν από τους δύο”;

Δηλαδή, η Ελευθερία των πολιτών είναι εξασφαλισμένη (πώς;), η κοινωνική Δικαιοσύνη παρούσα και ενεργή (αλήθεια;), η Οικονομική ευμάρεια προφανής (εδώ γελάμε;), η Συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις του κράτους κοινή πρακτική (τι λέτε;) και το μόνο που απομένει είναι η επιλογή ενός από τα δύο πρόσωπα;    

   Είναι Δημοκρατία αυτό;

   Στοχάσου και Αρκεί!     

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου